Search results

1

ER(R)GO nr 36 (1/2018) - utopie/iluzje/pragnienia (pod redakcją gościnną Beaty Wojewody)

100%

Er(r)go R.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2018

|

issue 36

EN

Full text of ER(R)GO nr 36 (1/2018) - utopias/illusion/longings (guest edited by Beata Wojewoda)

PL

The complete issue of ER(R)GO nr 36 (1/2018) - utopie/iluzje/pragnienia (guest edited by Beata Wojewoda)

2

Straszliwa chęć uwiecznienia, czyli o sztuce portretowej w kontekście opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Portret wenecki

84%

Michniewicz A.

Prace Literaturoznawcze

|

2014

|

issue 2

251-260

EN

In his short story Venice Portrait Gustaw Herling-Grudziński ponders over portrait art of Lorenzo Lotto whom he regards as the creator of psychological portrait in painting. Not only does he mention genuine paintings of Lotto, but he also manages to apply elements of an iconographic code in a work of literature and to create an illusion of a non-existent painting. The Polish word "portret" and the Italian word "ritratto" is derived from the Latin verb "trahere" which signifies activities connected with extracting or retrieving. But it may also mean "to leave a trace", "continue", "survive". Therefore, portrait art is also an attempt at overcoming time, perpetuating the reality.

3

Nietzschego koncepcja „pędu do metafory” a szczęście

84%

Lerka T.

Amor Fati

|

2015

|

issue 1

15-28

EN

The article deals with the idea of the drive toward the formation of metaphors, which comes from the essay „On Truth and Lies in an Extra-Moral Sense”, written by Friedrich Nietzsche in 1873. My thesis is that the rush to metaphor is necessary for the sense of happiness. By using the drive toward the formation of metaphors, humani-ty created the whole world of concepts. Because of that, the drive toward the formation of metaphors needs an-other channel for its activity. It finds this in myth and in art. Myth (generated by drive toward the formation of metaphors) today, as unlike in Ancient Greece, which is mentioned by Nietzsche, is forced to act more secretly. Two of its manifestations are the social networking service Facebook and the phenomenon of celebrities. My argument to prove the thesis is a thought experiment, which I called „schedule of life”. An example of a "schedule of life" is the case of a prisoner sentenced to death.

4

Obraz iluzjonisty w prozie Michaiła Szyszkina na tle tradycji literatury rosyjskiej

84%

Tyszkowska-Kasprzak E.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 7: Słowianoznawstwo

139-159

EN

The article is devoted to the image of an illusionist in the prose of Mikhail Shishkin. This figure appears in all of his main novels: The Taking of Izmail (2000), Maidenhair (2005), and The Light and the Dark (2010). Shishkin often links illusionistic art with the figure of a child whose trust makes him believe in the possibility of the world being shaped by an artist, a human being. In the works of Shishkin, the figure of an illusionist appears in reference to the Platonic tradition, in the context of creative activities associated with the divine creation of the world (the triad illusionist-writer-Creator). Therefore, this figure often appears as a metaphor of the author of the text, who also has the ability to create something out of nothing, to make something disappear or change. Moreover, Shishkin’s prose includes the theme of unreality and trickery of the actions of both illusionists and creators. Still, Shishkin emphasizes that the writer’s responsibility is not to report reality but to present it in a way which gives the recipient hope.

PL

Artykuł traktuje o obrazie iluzjonisty w prozie Michaiła Szyszkina. Postać magika pojawia się we wszystkich głównych powieściach pisarza: Zdobycie twierdzy Izmaił (2000), Włos Wenery (2005), Nie dochodzą tylko listy nienapisane (2010). Szyszkin często wiąże sztukę iluzjonistyczną z dzieckiem, któremu ufność pozwala wierzyć w możliwość kształtowania świata przez artystę, człowieka. Magik w twórczości Szyszkina pojawia się w nawiązaniu do tradycji platońskiej, w kontekście działań twórczych, które z kolei kojarzone są z boską kreacją świata (triada Stwórca – iluzjonista – pisarz). W związku z tym postać iluzjonisty często występuje jako metafora autora tekstu – on też ma zdolność tworzenia czegoś z niczego, sprawia, że coś może znikać, czy ulegać przemianom. Pojawia się też w prozie Szyszkina myśl o nieprawdziwości, złudności działań zarówno iluzjonistów, jak i artystów, jednak podkreśla on, że zadaniem pisarza nie jest relacjonowanie rzeczywistości, lecz takie jej ukazanie, które daje odbiorcy nadzieję.

5

Migracje iluzji w pejzażu estetycznym

84%

Lipiński K.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2018

|

vol. 101

|

issue 2

193-201

6

Er(r)go...

84%

Kalaga W.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2018

|

issue 36

EN

Wojciech KalagaInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePoland Er(r)go…,ou-topos, a non-place, or perhaps, eu-topos, a good place? In any case, utopia, or contra-utopia, anti-utopia, dystopia, techno-utopia, uchronia, metatopia, allotopia, and finally, computopia. And also ecotopia, a world only potentially good, but this is not the end yet, as there is also multimedia simulation as utopia-humanity’s closed mental circuit, locked into utopothesia, non-places, non-time, vacuum,infinity and limitlessness, in other words, computerized narcotization. Such is our everyday technoreality: ontological shifts, traverse osmosis of virtuality and reality, a lack of desire to exit creation, deterritorialization of utopia. And earlier, utopian futuro-spasms of the futurists: sempre in avanti, the beauty of speed, a roaring car racing along the ammunition belt of a machine gun, insatiable train stations, broad-breasted locomotives and the gliding flight of aeroplanes. And then anthropologically uncertain Baudrillard asking: “am I a human or a machine?” Fundamentalist, usurping, toxic utopism (do not, please, mistake it for utopianism) and its two Insufferables. The institutionalization of morality, tracking of enemies and closing of ranks. And what of the utopist? A ludicrous tailor who cuts the client, not the fabric. Scientific thinking hits culture, and Lem takes advantage of this: an amplifier of intelligence, a gnostic machine, a phantomatic generator and the maker of worlds, teleactor, allplanetarysuperphantomaton, cyberdictatorship, but not of the proletariat, phantomatic debauchery: centrifugal onanism and the technology of facilitated pleasure, and, in consequence, a phantomatized society-stroking one’s ego, eradication of enemies, the abuse of subordinates, bloody dictatorship and the self-destruction of an avatar or relocating into another body, correcting, retouching, falsifications of brain, cerebromatic homicides, and, amongst all of this, Mr. Smith. Corporative utopias-what jerks! Corpomen, Purebloods, Consumers, Fabricants, Adams and Eves, prolerats, Gardeners. Evilpresent World, castes and strata, Prolepolis and Complexes, waterless deluge, corpocide, recycling of clones, and the female Fabricants consuming Amnesiad and Stimulin. A dangerous matter-HE (human enhancement)-someone wants to improve us! Ontological tinkering: what could we improve in ourselves, what could we correct? It is those transhumanists who tell us to wind our springs, to screw in ourselves. A registered human-cyborg hears colours, and where is the posthuman dignity? Great visions or pragmatism? Theory of salvation, extra-temporal world, a non-place which exists, the pedagogy of virtuous life, eschatological sanction, eternal life, escapist mentality, autosalvation. Or perhaps particle engineering let us create an active, critical, curious citizen, capable of resisting authority and environmental pressure and let us estimate our impotence. We are hungry. What of liberty? “Liberty! You cannot eat that!” We are entering Silesia, and the re a mythologized cultural symbol-tenement barracks of familoks-but also Arcadia: human, hygienic utopia of Giszowiec, a utopia made real, everyday proletarian happiness (although lonely men get pushed out into a bachelor house), nature, reason, order, harmony and convenience. But even Arcadia must be cleaned, craphouse, dunghill and all. And the (re)constructing of Silesia: the biography of Horst Bienek as distillate. Bienek amongst metaphysical landscapes and protocols from Auschwitz, Bienek’s poetological workshop, modernist textual universe and textualizing strategies, polyphonically open textures, illusions of referential authenticity, poetic realism, the telling of untellable Shoa, kapo, the wheezing of a dying man and the smell of jasmine. Heimatliteratur and professional exiles. Bienek (sur)faces in self-writing and homoerotic titillation escapes into the third person. Aut(h)o(r)biographical (de)scriptions and a narrative game of errors. In America, already deceased Fuller, the architect of things in motion, duplicates the soul of the universe, dymaxion houses and their cosmic consciousness, dymaxion map and the sacred triad: sacred geometry, sacred technology and the sacred secularity of the world. And also, here and the re: counterfinality of reason, blessed truth, blindness of technical utopia, personality without body, homo fantomaticus, homo hierarchicus, Human-us. And today’s fashion for ethics: the utopianism of the ethics of value, ethics of virtue, utopian ethical heroism, axiological totalism, hedonistic imperative, the power of values, autonomous conscience, twenty-five visions of a perfect society, liberated captivity, the yoke of slowness, architecture of oppression, the shadow of a ghost city, cognitive capitalism, virtual habitats, obscene surplus of visibility. The insufferable utopianism of utopism. Wojciech Kalaga

PL

Wojciech KalagaInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach Er(r)go… ,ou-topos, a non-place, or perhaps, eu-topos, a good place? In any case, utopia, or contra-utopia, anti-utopia, dystopia, techno-utopia, uchronia, metatopia, allotopia, and finally, computopia. And also ecotopia, a world only potentially good, but this is not the end yet, as there is also multimedia simulation as utopia-humanity’s closed mental circuit, locked into utopothesia, non-places, non-time, vacuum,infinity and limitlessness, in other words, computerized narcotization. Such is our everyday technoreality: ontological shifts, traverse osmosis of virtuality and reality, a lack of desire to exit creation, deterritorialization of utopia. And earlier, utopian futuro-spasms of the futurists: sempre in avanti, the beauty of speed, a roaring car racing along the ammunition belt of a machine gun, insatiable train stations, broad-breasted locomotives and the gliding flight of aeroplanes. And then anthropologically uncertain Baudrillard asking: “am I a human or a machine?” Fundamentalist, usurping, toxic utopism (do not, please, mistake it for utopianism) and its two Insufferables. The institutionalization of morality, tracking of enemies and closing of ranks. And what of the utopist? A ludicrous tailor who cuts the client, not the fabric. Scientific thinking hits culture, and Lem takes advantage of this: an amplifier of intelligence, a gnostic machine, a phantomatic generator and the maker of worlds, teleactor, allplanetarysuperphantomaton, cyberdictatorship, but not of the proletariat, phantomatic debauchery: centrifugal onanism and the technology of facilitated pleasure, and, in consequence, a phantomatized society-stroking one’s ego, eradication of enemies, the abuse of subordinates, bloody dictatorship and the self-destruction of an avatar or relocating into another body, correcting, retouching, falsifications of brain, cerebromatic homicides, and, amongst all of this, Mr. Smith. Corporative utopias-what jerks! Corpomen, Purebloods, Consumers, Fabricants, Adams and Eves, prolerats, Gardeners. Evilpresent World, castes and strata, Prolepolis and Complexes, waterless deluge, corpocide, recycling of clones, and the female Fabricants consuming Amnesiad and Stimulin. A dangerous matter-HE (human enhancement)-someone wants to improve us! Ontological tinkering: what could we improve in ourselves, what could we correct? It is those transhumanists who tell us to wind our springs, to screw in ourselves. A registered human-cyborg hears colours, and where is the posthuman dignity? Great visions or pragmatism? Theory of salvation, extra-temporal world, a non-place which exists, the pedagogy of virtuous life, eschatological sanction, eternal life, escapist mentality, autosalvation. Or perhaps particle engineering let us create an active, critical, curious citizen, capable of resisting authority and environmental pressure and let us estimate our impotence. We are hungry. What of liberty? “Liberty! You cannot eat that!” We are entering Silesia, and the re a mythologized cultural symbol-tenement barracks of familoks-but also Arcadia: human, hygienic utopia of Giszowiec, a utopia made real, everyday proletarian happiness (although lonely men get pushed out into a bachelor house), nature, reason, order, harmony and convenience. But even Arcadia must be cleaned, craphouse, dunghill and all. And the (re)constructing of Silesia: the biography of Horst Bienek as distillate. Bienek amongst metaphysical landscapes and protocols from Auschwitz, Bienek’s poetological workshop, modernist textual universe and textualizing strategies, polyphonically open textures, illusions of referential authenticity, poetic realism, the telling of untellable Shoa, kapo, the wheezing of a dying man and the smell of jasmine. Heimatliteratur and professional exiles. Bienek (sur)faces in self-writing and homoerotic titillation escapes into the third person. Aut(h)o(r)biographical (de)scriptions and a narrative game of errors. In America, already deceased Fuller, the architect of things in motion, duplicates the soul of the universe, dymaxion houses and their cosmic consciousness, dymaxion map and the sacred triad: sacred geometry, sacred technology and the sacred secularity of the world. And also, here and the re: counterfinality of reason, blessed truth, blindness of technical utopia, personality without body, homo fantomaticus, homo hierarchicus, Human-us. And today’s fashion for ethics: the utopianism of the ethics of value, ethics of virtue, utopian ethical heroism, axiological totalism, hedonistic imperative, the power of values, autonomous conscience, twenty-five visions of a perfect society, liberated captivity, the yoke of slowness, architecture of oppression, the shadow of a ghost city, cognitive capitalism, virtual habitats, obscene surplus of visibility. The insufferable utopianism of utopism. Wojciech Kalaga

7

Iluzja, wizje i maskarada w rozrywkach polskich oświeconych na przykładzie komedioopery Stanisława Kostki Potockiego i pamiętnika Anny Potockiej

84%

Lisicka M.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2014

|

issue 20

11-28

EN

The article presents the use of illusion and vision in the literature and culture of the Enlightenment on the example of the play "Umarły żyjący, czyli Diabeł Włoski" by Stanisław Kostka Potocki, and the first volume of the "Diary" by Anna Potocka from Tyszkiewicz family. It analyses special effects used in the theatre and described in these texts, as well as their motives present in the character of an astrologer and illuminatus inspired by the person of Alessandro Cagliostro. The phenomena of the masquerade and mystification shown here were a popular entertainment of the eighteenth-century aristocracy, and a tool serving fraudsters to reach the target, as well as a weapon used by muckrakes.

8

ИСКУССТВО ИЛЛЮЗИИ В РОМАНЕ МИХАИЛА ШИШКИНА «ВЗЯТИЕ ИЗМАИЛА» И В ТВОРЧЕСТВЕ ВЛАДИМИРА НАБОКОВА

67%

Tyszkowska-Kasprzak E.

Przegląd Rusycystyczny

|

2019

|

vol. 2019

|

issue 4

PL

Iluzjonista w powieści Michaiła Szyszkina Zdobycie Twierdzy Izmaił oraz w twórczości Vladimira Nabokova pojawia się w nawiązaniu do tradycji platońskiej, w kontekście działań twórczych, które z kolei kojarzone są z boską kreacją świata (triada Stwórca – iluzjonista – pisarz). W związku z tym postać maga często występuje jako metafora autora tekstu – on też ma zdolność tworzenia czegoś z niczego, sprawia, że coś może znikać, czy ulegać przemianom. Zarówno Szyszkin jak i Nabokov (np. w utworach Król, dama, walet i Blady ogień) do sztuki iluzji porównują kreację światów literackich, co szczególnie u współczesnego prozaika kojarzone jest z powstaniem wszechświata. Istotnym motywem związanym ze sztuką iluzji jest znikanie/śmierć bohaterów (Kartoflany Elf, Obrona Łużyna Nabokova), co ma swe korzenie w tradycji literatury rosyjskiej i wiąże się z podkreśleniem roli autora tekstu jako siły sprawczej rozwoju fabuły utworu.

EN

The illusionist in Mikhail Shishkin’s novel The Taking of Izmail and in Vladimir Nabokov works appears in reference to the Platonic tradition, in the context of creative efforts, which, in turn, are associated with the divine creation of the world (the Creator - illusionist – writer triad). Therefore, the character of the magus often functions as a metaphor of the author of the text: he also has the ability to create something out of nothing; he can make something disappear or undergo transformations. Both Shishkin and Nabokov (e.g. in King, Queen, Knave, and Pale Fire) compare the creation of literary worlds to the art of illusion, which is especially associated with the origin of the universe in contemporary prose writers. An important motif related to the art of illusion is the disappearance / death of heroes (The Potato Elf, and The Luzhin Defense by Nabokov), which has its roots in the tradition of Russian literature and is connected with emphasizing the role of the author of the text as the driving force for the development of the story.

9

Stilzüge der Internetepoche in der modernen deutschen Prosa

67%

Kostrova O.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2016

|

issue 25

189-205

DE

Die Computerära hat die Sprache so stark beeinflusst, dass man diesen Prozess mit einer Revolution vergleicht. Dieser Einfluss lässt sich unter vielen Aspekten beobachten; in verschiedenen diskursiven Praktiken wird er aber unterschiedlich realisiert. Im vorliegenden Beitrag werden Resultate der Forschung dargestellt, deren Ziel war, den Zusammenhang zwischen stilistischer Gestaltung eines Prosatextes und der Informationsstrukturierung in verschiedenen Medien des Internet: den Web-Sites, den Blogs und den Chats zu verfolgen. Es wird gezeigt, wie die Gestaltungsweise der Kommunikation in diesen Medien von modernen deutschen Autoren übernommen wird. Als Forschungsmaterial dienen Romane von Daniel Kehlmann und Christian Kracht.

EN

The computer age has intensively influenced the language, so that this process is to compare with a revolution. We can see this influence in different spheres; but in various discourses, it is realized differently. In this paper, I present the results of my research, showing the interaction between stylistic execution of a prosaic text and information structuring of some Internet media: of web sites, blogs and chats. Having analyzed some novels of young modern authors Christian Kracht and Daniel Kehlmann, I find out, that they imitate the communication manner of Internet users.

PL

Era komputerowa tak silnie oddziałuje na język, że można ten proces przyrównać do rewolucji. Ten wpływ obserwowany jest w wielu aspektach; w praktykach dyskursywnych realizowany jest w różnoraki sposób. W artykule przedstawiono wyniki badania, które miało na celu scharakteryzowanie związku pomiędzy stylistycznym ukształtowaniem tekstu prozatorskiego a strukturyzacją informacji w różnych formach internetowych: stronach www, blogach i czatach. Ukazano, jak sposób kształtowania komunikacji w tych mediach wpływa na styl współczesnych autorów niemieckich. Jako materiał badawczy posłużyły powieści Daniela Kehlmanna i Christiana Krachta.

10

Telewizyjne gry z Pirandellem

67%

Łubieniewska E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2017

|

vol. 17

135-149

PL

Televisions Play with Pirandello Abstract In the beginning of 1960s, the Polish press witnessed a discussion on Pirandello’s rightfor innovation, which was started by Zygmunt Greń who harshly attacked the writer for„pseudointellectualism” and using the metaphor of a mask as an empty stage effect. At thesame time, however, in Polish theatres, the author witnessed great prosperity. This includedalso Teatr Telewizji (Television Theatre) which in the course of 30 years showed his mostimportant plays, i.e.: Six Characters in Search of an Author, Henry IV, Right You Are (If You Think So), and comedies The Man, the Beast and the Virtue, Cecè, Il berretto a sonagli, The Manwith the Flower In His Mouth, and Tutto per bene.When analyzing two of them – Right You Are (If You Think So) from 1967 directed by IreneuszKanicki and Henry IV directed by Maciej Prus and shown as late as 1989 – it should be notedthat in both plays political undertones could be noticed. A characteristic interpretativefeature of adaptations of Pirandello in Polish theatres was the manifestation of the “role”his characters are doomed for, which happens at the price of their internal truth. Society,often using the institutions of power, tries to trespass the intimate space in order to conformit to predictable stereotypes uncovered by – real or pretend – “madness” of Pirandello’scharacters. Both Right You Are (If You Think So) and Henry IV gave us two different faces ofresistance of an individual in the context of pressure of collectivity, regardless of whether it isgoverned by institutions or stereotypes of worldview.Even though in the contemporary (almost non-existent) Teatr Telewizji it is difficult toimagine new adaptations of the author’s plays, in spite of gloomy prognosis of criticism, Polishtheatres are still interested in the author. Six Characters in Search of an Author treating abouta destruction of subjective structure and attempts of rebuilding it is especially constantlypresent in theatre programme. The play was even used in an experiment with theatre therapyin Lublin – a disabled group prepared the production.Therefore, maybe the Italian Nobelist still has a lot to offer to contemporary theatre? Keywords: innovation, myth, reception, truth, illusion, mask, theatricality, collectivity,stereotype, power, madness

11

From painted decoration to the screen. The turn in stage illusion in the late 20th and early 21st century

67%

Raszewska M., Łarionow D.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2015

|

vol. XVII (XXVI)

291-307

EN

The painted decoration discovered in the Renaissance dominated the European stage for almost 300 years. In the second half of the nineteenth century, the so-called Great Reforms theater challenged this tradition, but it has survived in various guises until the present day. Today we perceive this form as anachronistic, as a quote from the past or an awkwardness of the set designer. Changing the perception of reality on the screen has also led to a change in the treatment of illusion and stage space. The screen has become not only an element of decoration, but it also shows or in extreme cases replaces reality. The impact of the new media on theatre today results not only from the introduction of technology, but also from the entrance into theater of artists from the world of the media. The new relationship leads in extreme situations to the denial of the basic definition of theater as an interaction between the creator and the recipient. The purpose of the paper is to show the interrelationships between the actor and the spectator, illusion and disillusionment. It seems that the described change will determine the direction of further development of theater. It remains an open question how the relationships between all of the participants in the interaction will be impacted by the use of screens and other electronic media. Describing and naming the attempts at qualitative change in the structure of the stage is important for the formation of new methodology for analyzing theatrical reality.

PL

System malowanych dekoracji, wynaleziony w późnym renesansie, zdominował sceny europejskie na 300 lat. Co prawda w II połowie XIX wieku zjawisko tzw. Wielkiej Reformy Teatru zanegowało tę tradycję, jednak przetrwała ona w różnych odsłonach aż po dzień dzisiejszy. Współcześnie mamy zdecydowane poczucie anachronizmu tej formy, wręcz odczuwamy ją jako cytat z przeszłości lub nieporadność scenografa. Zmiana sposobu postrzegania świata z realnego na oglądany za pośrednictwem ekranu spowodowała również zwrot w traktowaniu iluzji i przestrzeni scenicznej. Ekran stał się nie tylko nośnikiem dekoracji, ale również realnym elementem świata przedstawiającego lub w skrajnych przypadkach go zastępuje. Zwrot multimedialny dokonuje się dziś nie tylko dzięki obecności techniki, ale również poprzez wejście do teatru twórców ze świata mediów. Nowa zależność w skrajnej sytuacji doprowadza do zanegowania podstawowych definicji spektaklu teatralnego rozumianego jako współobecność twórcy i odbiorcy. Celem naszego tekstu będzie pokazanie zwrotu, jaki zachodzi w relacji aktor/widz, iluzja/deziluzja. Wydaje się, że ta zmiana wyznaczy kierunek dalszego rozwoju teatru. Otwarta pozostanie kwestia, jaką relację interpersonalną pomiędzy wszystkimi uczestnikami widowiska wytworzą ekrany czy inne media elektroniczne. Opisanie i próba nazwania przemiany jakościowej w strukturze dzieła scenicznego jest istotna dla kształtowania się nowych metodologii analizy rzeczywistości teatralnej.

12

Face to Face: the Growth of the Self in Thomas Merton

67%

Jennings S. C. R.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2020

|

issue 15

179-192

PL

Nieżyjący już mnich trapistów i płodny autor, Thomas Merton, intensywnie zajmowałsię jaźnią, a dokładniej mówiąc, pragnieniem uwolnienia się od tyranii jaźni, którą przyjął zaswoją tożsamość. Jego wczesne lata spędzone we Francji i Anglii naznaczone były poczuciemstraty i zwichnięcia. Po opuszczeniu Cambridge jego późniejsze życie w Ameryce(studiował w Columbia University) i decyzja o przyjęciu katolickiego chrztu w wieku 23 latdoprowadziły ostatecznie do złożenia przez niego ślubów zakonnych jako mnich cysterski.Przyjmując imię brat Louis, sądził, że pozostawił za sobą „świat” ze wszystkimi jegopokusami i nierozwiązanymi problemami. Tak mu się jednak tylko wydawało. Lata, którespędził jako trapista, doprowadziły do powstania bestsellerowej autobiografii, napisanejw posłuszeństwie swojemu opatowi i nawiązującej do wielu innych książek o naśladowaniuChrystusa. Porównanie tej publikacji z Wyznaniami św. Augustyna przyniosło Mertonowimiędzynarodową sławę właśnie pod dawnym nazwiskiem. Wyrażał zaniepokojenie „tymcieniem, tym sobowtórem, tym pisarzem, który [...] poszedł za mną do klasztoru... Niemogę go stracić”. Z czasem mnich zdał sobie sprawę – dzięki doświadczeniu, żarliwejlekturze Biblii, rozważań św. Augustyna i mistyków, a także pod wpływem procesu indywiduacjizapoczątkowanemu przez Junga, buddyzmu zen i innych – że „ja”, z któregopróbował uciec, było w rzeczywistości w dużej mierze „fałszywym ja”, napędzanym przezego. W niniejszym artykule autorka śledzi drogę Mertona, od jego dawnego „ja” do „jaautentycznego”, które znajduje się w Bogu, w transcendencji. Obsesja na tym punkcie,obecna w XXI w., sprawia, że badanie drogi Mertona do samodzielności staje się tymbardziej istotne. Pojawienie się „ja”, autopromocja, jaką dają media społecznościowei przykłady narcystycznych jednostek na stanowiskach władzy, ujawniają nieprawdziwośćżycia, w którym samoświadomość mylona jest z samorealizacją. Jak odkrył to Merton, jestto całkowicie błędny trop.

EN

The late Trappist monk and prolific author, Thomas Merton was intensely concerned with the self – or to be more precise, with a desire to break free from the tyranny of the self he took to be his identity. His early years in France and England were marked by a sense of loss and dislocation. After leaving Cambridge for Columbia, his subsequent life in America and decision to be baptised a Catholic at the age of 23 eventually led to his taking vows as a Cistercian monk. Given the name Frater Louis, the ‘world’ with all its temptations and unresolved issues had been left safely behind along with his old identity. Or so he thought. In fact, Merton’s years as a Trappist would lead to a best-selling autobiography written under obedience to his abbot with many more books to follow. Compared at the time of its publication to St Augustine’s Confessions, it would lead to his international renown as Thomas Merton. He voiced his disquiet over what he called ‘this shadow, this double, this writer who […] followed me into the cloister … I cannot lose him.’ In time, Merton came to the realisation through lived experience and his voracious reading of the Bible, St Augustine, the mystics, the individuation process propounded by Jung, Zen Buddhism and others that the ‘self’ he was trying to escape was, in fact, largely a ‘false’ self driven by the ego. This paper traces Merton’s journey from the that self to the authentic self which is found in God, in transcendence. Obsession with ‘the self’ as understood in the 21st century makes a study of Merton’s path to selfhood that much more vital. The advent of the ‘Selfie’, the self-promotion that social media affords and the examples of narcissistic individuals in positions of power gives the lie to lives where self-consciousness is confused with self-realisation. Nothing, as Merton discovered, could be further from the truth.

13

On the edge of degeneration and recovery: from disintegrated fragmentary conception to integrated knowledge

67%

KALUGA V.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2010

|

vol. 1

|

issue 1

303-309

EN

The main focus of the article is concentrated upon conceptualization of an idea of formation of an integrated perception of a person within the frame of a special course „The Ecology of Consciousness”. Modern man is in need of deleting of excessive information out of his consciousness, which is presented in forms of stereotypes and dogmas, and substituting it with systematized and optimized world outlook aims and principles. Otherwise man is threatened to reduce to unalterable degradation down to a level of a slave of personal illusions or a social „figurine”.

PL

Główny kierunek rozważań w artykule skoncentrowany jest na konceptualizowaniu idei całościowego spostrzegania człowieka w ramach wyróżnionego przedmiotu studiów: „świadomość ekologiczna”. Współczesny człowiek potrzebuje usuwania nadmiernej informacji ze swojej świadomości, która była obecna w formie stereotypów oraz dogmatów i zamieniania jej na usystematyzowane i zoptymalizowane spostrzeganie całej złożoności świata. W przeciwnym razie człowiek jest zagrożony degradacją do poziomu niewolnika osobistych iluzji lub bycia „figurą socjalną”.

14

„Teatralność” – zakazany język w teatrze doby performatywnej

59%

Łubieniewska E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2019

|

vol. 7

222-233

EN

The notion of “theatricality”, transferred by Goffmann from the sphere of aesthetic dispute to the area of sociological considerations, has become the quintessence of “pretence”, “falsehood”, and immersion in “illusion”. As its opposite, the performative idea of theatrical theory and practice proposes “truth”, “agency”, and immersion in “reality”, although it does not reject all of the theatrical effects. While inscribing those effects into a performance enriches its appeal, applying performative actions that deconstruct the show turns against the nature of the theatre. The performances: Na niby – naprawdę, directed by Andrzej Dziuk, Być jak Steve Jobs, directed by Marcin Liber, and Akropolis, a project by Łukasz Twarkowski, presented and analysed in this paper, show various ways in which theatre – urged to chase modern reality – deals with the radical change in the cultural situation. Dziuk’s staging is a confrontation between the poetics of the stage metaphor (‘pretence’) and the performative theatrical devices (‘reality’), yet their values are reversed. The act of dramatic creation of the main character, actor Ginesius, proves spirituality to be the “real” dimension of the world, while the actual “reality” turns out to be a “faked” life. In Liber’s show, the precious “relic” of the “old” theatre is the character whose Brechtian songs comment on the world’s convulsions after the 1989 transformation. In his vision, the dominant elements are the digital effects, the audience is entertained by the revolving stage, and the actors create characters taken straight from the tabloid reality. At the end, one of the beneficiaries of the political changes provocatively announces taking over the theatre building, closing the theatre and laying off the actors: theatre has become redundant; we can only watch the methodical deconstruction of what used to define its significance. In turn, in Twarkowski’s show most of the action takes place on a screen hung above the stage, which features the actors’ partner – a computer equipped with a speech synthesizer. The director admits that he dreams of “a computer actor”. In the future, implementing this idea may replace the live relationship between the actor and the spectator. The only element of the show that offers a direct actorspectator contact is the performative “interlude”, in which an actress presents to the audience the sensations of a person who has suffered a stroke. Are we, then, witnessing the times when the performance overwhelms theatre altogether, and the audience, driven by new desires, bids farewell to the loathed “theatricality” with no regrets? Perhaps, instead of yielding to this expansion, we should revise the label of “theatricality”, which reduces the rich tradition of diverse artistic conventions to one dramatic model of naturalistic origin. Perhaps, the term “theatricality” should be redefined in the spirit of Artaud, Witkacy, and Brecht, for whom “theatricality” is the opposite of “pretence”, a manifestation of the artistic creation process. Thus understood, “theatricality” has the potential – through metaphor, poetic image, and other acts stimulating the imagination – to transform “the fake” into “the real”, and to transfer the spectator into a “reality” of higher order: the reality of art.

PL

Pojęcie „teatralności”, przeniesione przez Goffmanna ze sfery rozważań estetycznych w dziedzinę rozważań socjologicznych, stało się dziś kwintesencją „udania”, „fałszu”, pogrążenia w „iluzji”. Performatywna koncepcja teorii i praktyki teatralnej przeciwstawia tej kategorii „prawdę”, „sprawczość” i zanurzenie w „rzeczywistości”, choć z pewnych efektów teatralnych nie rezygnuje. O ile inkrustowanie nimi performansu wzbogaca jego atrakcyjność, o tyle stosowanie dekonstruujących spektakl działań performatywnych obraca się przeciw naturze teatru. Analizowane w artykule przedstawienia (Na niby-naprawdę, w reżyserii Andrzeja Dziuka, Być jak Steve Jobs, zrealizowane przez Marcina Libera oraz Akropolis, według projektu Łukasza Twarkowskiego) ukazują różne sposoby jakimi teatr, poddawany presji pościgu za współczesnością, radzi sobie z radykalną zmianą sytuacji kulturowej. Spektakl Dziuka konfrontuje poetykę scenicznej metafory („na niby”) z zabiegami o charakterze performatywnym („naprawdę”), lecz odwraca znaki wartości: akt teatralnej kreacji głównego bohatera, aktora Ginezjusza, odkrywa duchowość jako „prawdziwy” wymiar świata, podczas gdy rzeczywistość „prawdziwa” okazuje się życiem „na niby”. W spektaklu Libera drogocennym „reliktem” teatru „starego” jest postać, której brechtowskie pieśni komentują konwulsje świata po transformacji 1989 roku. W jego wizji dominują efekty komputerowe, cieszy oko obrotówka, aktorzy zaś budują figury żywcem wzięte z rzeczywistości „tabloidowej”. W finale jedna z beneficjentek politycznych przemian prowokacyjnie zapowiada przejęcie budynku, likwidację teatru i zwolnienie aktorów: teatr stał się zbyteczny; możemy jedynie obserwować metodyczną dekonstrukcję tego, co stanowiło niegdyś o jego fenomenie. Natomiast w spektaklu Twarkowskiego większość akcji ma miejsce na ekranie wiszącym nad sceną, gdzie głównym partnerem aktora jest wyposażony w funkcję mowy komputer. Reżyser wyznał, że marzy o „aktorze komputerowym”; realizacja tego pomysłu zastąpić może w przyszłości żywą relację między aktorem i widzem. Bezpośredni kontakt z publicznością wnosi w spektaklu jedynie performatywny „przerywnik”, gdy aktorka przekazuje widzom doznania osoby, która przeszła udar mózgu. Czy nadchodzą więc czasy, gdy performans pochłonie teatr bez reszty, a publiczność, powodowana nowymi potrzebami, pożegna wzgardzoną „teatralność” bez żalu? Może zamiast poddania się tej ekspansji należałoby raczej zweryfikować przypiętą „teatralności” etykietę, która sprowadza bogatą tradycję różnorodnych artystycznych konwencji do jednego modelu scenicznego o rodowodzie naturalistycznym i redefiniować pojęcie „teatralności”, w duchu, jaki nadawali mu Artaud, Witkacy, Brecht. Dla nich była ona przeciwieństwem „udania”, stanowiąc demonstrację procesu kreacji artystycznej. „Teatralność” tak rozumiana może – operując metaforą, obrazem poetyckim, działaniami, które pobudzają wyobraźnię – przeobrazić „na niby” w „naprawdę”, przenosząc widza w wyższego rzędu „realność”, w realność sztuki.

15

Koncepcja nadprzyrodzoności w systemach religijnych Wschodu (Azji) i ich recepcja na Zachodzie (USA i Europa) na gruncie światopoglądu New Age

34%

Murziński P.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2017

|

vol. 3

EN

Present article aims at showing the supernaturalism conception of religious systems of the East against the background of Christian supernaturalism conception based on the Word of God and the conception of New Age Movement which is built on worldview of religious systems of the East. The base of this conception diff ers from the Christian one. It is a pantheist delineation of God, so it assumes there is no real border between Him and creature. This fact changes perception of character of the creation and idea of spirituality diametrically. Because this delineation premises an emanation of divinity, not the act of Creation without violation of the essence of God, it does not mention about the real identity of human being, Divine Mercy, or eternal life at all. For humane-self is illusive and Wight is coming up for process of consecutive reincarnations, which are dependent on karma. Ergo, spirituality of the East does not base on right of reprieve and techniques that are associated with the spirituality are peculiarly gnostic, connected with enlightenment of mind and nirvana, explained by entrants of New Age as stifling or transformation of perceptorium. These ideas have been present in western notion starting from ancient Greek thought through Jewish kabbalah, Christian Gnosticism, esotericism, illuminism, theosophy, anthroposophy and so-called potential of human’s mind development characteristic of New Age’s praxis. On the other hand, transcendental meditation, yoga, reiki or martial arts base on idea of socalled divine qi energy which with suitable techniques, poises, or meditation you can tap inside you or be fulfilled with to get specified benefits, therapic powers, inner harmony, etc. It is a cosmic delineation of God regarded as macrocosm and human regarded as a microcosm defined as a hologram of surrounding reality. What is more, according to religious systems of the East and New Age Movement, human is regarded as a small piece of divine mind and direct emanation of god. They need no God’s Epiphany, tenets, or religious system which would make knowable reality objective or would mediate between them and God. From the viewpoint of this world’s vision, there can’t be any objective truth, because everyone is in possession of it proportionately to their enlightenment. Hence cognitive relativism ant toleration towards different opinions or religious systems, for ultimate instance in this perception of God and the world is only Wight, not Epiphany or any religious authority.

16

Zmiany percepcji w wyniku oddziaływania nowych mediów i nowych modeli odbioru dzieła filmowego

34%

Mróz K.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2013

|

vol. 13

|

issue 22

242-251

EN

Medialized way of perceiving and continual stuffing of reality with moving images have substantial impact on viewer’s perception, and thus on the interpretation of cinematic work. We cannot create contemporary cinema without understanding changes that the film and audiovisual audiences currently undergo. Contemporary audience has become nomadic more now than ever, and the spectator takes part in a grand spectacle that shapes their identity.

PL

Zmediatyzowany sposób postrzegania i sukcesywne wypełnianie naszej rzeczywistości ruchomymi obrazami mają znaczący wpływ na percepcję odbiorcy, a co za tym idzie na interpretację dzieła filmowego. Nie możemy być twórcami współczesnego kina nie rozumiejąc zmian, jakie zachodzą obecnie w widowni filmowej i audiowizualnej. Współczesna widownia stała się bardziej niż kiedykolwiek nomadyczna, a widz uczestniczy w wielkim spektaklu formującym jego tożsamość.

Refine search results

ER(R)GO nr 36 (1/2018) - utopie/iluzje/pragnienia (pod redakcją gościnną Beaty Wojewody)

Straszliwa chęć uwiecznienia, czyli o sztuce portretowej w kontekście opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Portret wenecki

Nietzschego koncepcja „pędu do metafory” a szczęście

Obraz iluzjonisty w prozie Michaiła Szyszkina na tle tradycji literatury rosyjskiej

Migracje iluzji w pejzażu estetycznym

Er(r)go...

Iluzja, wizje i maskarada w rozrywkach polskich oświeconych na przykładzie komedioopery Stanisława Kostki Potockiego i pamiętnika Anny Potockiej

ИСКУССТВО ИЛЛЮЗИИ В РОМАНЕ МИХАИЛА ШИШКИНА «ВЗЯТИЕ ИЗМАИЛА» И В ТВОРЧЕСТВЕ ВЛАДИМИРА НАБОКОВА

Stilzüge der Internetepoche in der modernen deutschen Prosa

Telewizyjne gry z Pirandellem

From painted decoration to the screen. The turn in stage illusion in the late 20th and early 21st century

Face to Face: the Growth of the Self in Thomas Merton

On the edge of degeneration and recovery: from disintegrated fragmentary conception to integrated knowledge

„Teatralność” – zakazany język w teatrze doby performatywnej

Koncepcja nadprzyrodzoności w systemach religijnych Wschodu (Azji) i ich recepcja na Zachodzie (USA i Europa) na gruncie światopoglądu New Age

Zmiany percepcji w wyniku oddziaływania nowych mediów i nowych modeli odbioru dzieła filmowego