Search results

1

IMAGOLOGIA A PRZEKŁAD – NA PRZYKŁADZIE POLSKICH PRZEKŁADÓW LITERATURY CZESKIEJ

100%

Németh Vítová L.

Porównania

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1

55-65

EN

The author, asking about relations between imagology and translation, is looking for an answer on the example of Polish translations of Czech literature (Hašek, Hrabal, Havel). These relations should be found in the process of translation (selection of a specific work and translator, publication and promotion, other conditioning factors, etc.), as well as in the translated text (its textual, editorial and iconographic aspects), and also in the reception process of the translated text (reviews and studies, adaptations, „canonization” and its role in the educational process, etc.). Close relation between translation and imagology, resulting largely from the „invisibility of the translator” adopted in our cultures (Venuti 1995), should therefore be one of the areas of posthuman research.

PL

Autorka, stawiajac pytanie o związki, jakie zachodzą pomiędzy imagologią a przekładem, poszukuje odpowiedzi na przykładzie polskich przekładów dzieł literatury czeskiej (Hašek, Hrabal, Havel). Związki te widzieć należy tak w procesie przekładu (wybór konkretnego dzieła i tłumacza, działania wydawnictwa i promocja, inne czynniki warunkujące itd.), jak i w dziele przetłumaczonym (aspekty tekstowe, edytorskie i ikonograficzne), a również w procesie odbioru i recepcji tłumaczenia (recenzje i opracowania, adaptacje, „kanonizowanie się” i związana z tym rola w procesie edukacyjnym itp.). Bliskie związki przekładu i imagologii, wynikające w znacznym stopniu z przyjętej w naszych kulturach „niewidzialności tłumacza” (Venuti 1995), powinny więc stanowić jeden z obszarów badań posthumanistyki.

2

Wstęp do imagologi

100%

Chojnowski Z.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2019

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXIII

167-176

PL

Artykuł dotyczy studiów imagologicznych Kornelii Ćwiklak, zebranych w książce pod tytułem Literackie podróże do Polski i Niemiec. W tekście omówiony został dorobek naukowy autorki oraz wyniki jej badań komparatystycznych. Dotyczą one współczesnych relacji Niemców o Polsce oraz Polaków o Niemczech, a także wzajemnych stereotypów nacechowanych negatywnie. Ta sytuacja wynika z niewiedzy Polaków o Niemcach, a Niemców o Polakach.

EN

The article concerns Kornelia Ćwiklak's imagological studies, collected in the book Literackie podróże do Polski i Niemiec (Literary Journeys to Poland and Germany). The text discusses the author's scientific achievements and the results of her comparative studies. They relate to contemporary relations of Germans abou Poland and Poles about Germany, as well as mutual stereotypes marked negatively. This situation results from the ignorance of Poles about Germans and Germans about Poles.

3

Obrazy przyszłości

100%

Naumenko I.

Stan Rzeczy

|

2018

|

issue 1 (14) Przyszłość w naukach społecznych

73-87

PL

W kulturach tradycyjnych sny i wizje nierzadko uznawane są za prorocze. Z pozycji psychoanalizy tego poglądu można nawet bronić, jako że w snach i wizjach przejawiają się życzenia, które domagają się realizacji i mogą wywierać wpływ na przyszłość. Dzisiejsza komunikacja w dużym stopniu opiera się na przekazie wizualnym, co znajduje wyraz w ponowoczesnej koncepcji kultury, według której obraz zastąpił rzeczywistość – „mapa” pokrywa się z „terytorium”. Z tego względu badanie kultury wizualnej można uprawiać jako analizę wizji zbiorowych, doszukując się w nich przejawów nieuświadomionych życzeń i pierwszych oznak zachodzących procesów kulturowych. Moda, design i architektura kształtują obraz codzienności – określają nowe i pożądane wizerunki i widoki, dzięki czemu zapewniają bogaty materiał do analizy. W czasach deficytu utopii politycznych to te estetyczne definiować mogą zbiorowe tożsamości i aspiracje.

EN

In traditional cultures, dreams and visions are often considered as prophecies. From the position of psychoanalysis such a view, can even be defended, as dreams and visions present wishes that demand realization and can influence the future. Today’s communication is largely based on a visual message. This state is described by postmodern concept of culture, according to which the image replaced reality – the “map” becomes the “territory”. For this reason, the study of visual culture can be practiced as an analysis of the collective visions, looking for manifestations of unconscious wishes and the first signs of emerging cultural processes. Fashion, design and architecture shape the picture of everyday life – they define the new and desirable images and views, providing rich material for such analysis. In times of political utopia deficits, aesthetic utopias can shape the collective identities and aspirations.

4

Czystość Lorda Singelworth

100%

Pniewski D.

Studia Norwidiana

|

2021

|

vol. 39

151-162

EN

The paper presents an analysis of the protagonist of Tajemnica Lorda Singelworth [Lord Singleworth’s Secret] in terms of the 19th century imagology. The analysis shows that the character was created on the basis of stereotypes of the British that were popular in Europe at that time. They account for Singleworth’s oddities such as flying in a hot air balloon or his obsession with cleanliness. They also explain why the majority of those who observed Lord’s balloon passion unanimously accepted its surprising justification – the need to deal with his gastric problems. This is then complemented by the peculiar arrogance, moral motivation for action, sense of mission and escapism. The author of the paper assumes that the character of an Englishman developed in such a way and placed in Venice on the threshold of historical changes might be a literary self-portrait of Norwid.

PL

W artykule poddano analizie postać głównego bohatera Tajemnicy Lorda Singelworth z perspektywy XIX-wiecznej imagologii. Z tej analizy wynika, że postać została skonstruowana z rozpowszechnionych w ówczesnej Europie stereotypów na temat Brytyjczyków. Tłumaczą one dziwactwa Singelwortha: latanie balonem, obsesję czystości. Wyjaśniają również, dlaczego większość obserwatorów balonowej pasji lorda zgodnie przyjmowała zaskakujące jej wyjaśnienie – pragnienie uregulowania kłopotów gastrycznych. Uzupełnia ten zestaw charakterystyczna wyniosłość, moralna motywacja działań, poczucie misji i eskapizm. Autor tekstu stawia tezę, że tak skonstruowana figura Anglika, umiejscowiona w Wenecji u progu historycznych zmian mogła być literackim autoportretem Norwida.

5

LUSTRA IMAGOLOGICZNE MICKIEWICZA

100%

Kuziak M.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

39-51

EN

The article discusses Mickiewicz’s imagological discourse. It served to construct projects related to culture and literature and more broadly to the identity relating to the vision of Poland and Slavia. This discourse is changing and heterogeneous. It involves not only a reflection of the romantic thinking about the nation and nationalities but also the testimony of inventing national traditions under oppression, threats of nation deprived of state existence.

PL

Artykuł poświęcony jest Mickiewiczowskiemu dyskursowi imagologicznemu. Służył on poecie do konstruowania projektów – tak związanych z kulturą oraz literaturą, jak i szerzej: tożsamościowych, odnoszących się do wizji Polski i Słowiańszczyzny. Dyskurs ten ma charakter zmienny i heterogeniczny. Stanowi nie tylko odbicie romantycznego myślenia o narodzie i narodowości, ale i świadectwo wynajdywania tradycji narodowej w sytuacji opresji, zagrożenia egzystencji narodu pozbawionego państwa.

6

Pravoslavni „rastanci” u Mulihovu Zrcalu pravednom (1742.)

100%

Šutalo G.

Slavia Meridionalis

|

2020

|

vol. 20

PL

Zrcalo pravedno (Zagrzeb, 1742) to niewielki katechizm polemiczny, w którym jezuita Juraj Mulih skupił się na kwestiach spornych wobec Słowian prawosławnych (zwłaszcza grenzerów, a więc w większości Serbów), przybyłych do monarchii habsburskiej wskutek Wielkiej Migracji (1690) patriarchy Arseniusza III Crnojevića. Mulih nazywa prawosławnych w monarchii określeniem „rastanci” (oddzieleni), ale bez żadnych cech negatywnych. Bliżej mu do bardziej neutralnych terminów, takich jak: „grčkog zakona ljudi” (ludzie zakonu greckiego) lub po prostu „hrišćani” (chrześcijanie), które występują zresztą już w tytule jego dzieła. Niemniej w pierwszej części, poświęconej Wielkiej Schizmie, mówiąc o wyznawcach prawosławia, Mulih używa pejoratywnego określenia „Vlasi šizmatici” (schizmatycy Wołosi). Choć sporadycznie dopuszcza się ostrej krytyki, generalnie jest on przyjazny wobec nowo przybyłych chrześcijan prawosławnych, zaś negatywnie odnosi się do Greków. Autorka przy pomocy metody imagologicznej podejmuje próbę uchwycenia istoty odmienności wyznaniowej (prawosławnej) i tym samym sformułowania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób kształtuje się (katolicka) tożsamość religijna.

EN

Zrcalo pravedno (Zagreb, 1742) is a small catechism dealing with a controversial issue in which the Jesuit Juraj Mulih focused on the Orthodox Slavs (mainly Orthodox Grenzers who were predominantly Serbs) who arrived in the Habsburg Monarchy after the Great Migration (1690), led by Patriarch Arsenius III. Crnojević. Mulih calls the Monarchy’s Orthodox rastanci (the Separated) but does not attach any negative attributes to the term. Therefore, it is closer to more neutral terms like grčkog zakona ljudi (people of Greek law) or simply hrišćani (Christians), which Mulih used already in the title of Zrcalo. However, as early as in the first doctrine, in which he writes about the Great Schism, Mulih uses the pejorative term schismatic Vlachs when talking about Orthodox believers. Despite occasional harsh criticism, Mulih was predominantly friendly towards the newly arrived Orthodox Christians, although he wrote extremely negatively about the Orthodox Greeks. The paper uses an imagological analytical method to define more clearly the confessional (Orthodox) otherness and, on the basis of this analysis, discover how religious (Catholic) identity formed in this context.

7

KANTOWSKIE WYBORY A DWUMITYCZNOŚĆ, CZYLI O PUNKCIE WYJŚCIA IMAGOLOGA

80%

Wiśniewska L.

Porównania

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1

9-25

EN

The article consists of four parts. The first one, Imagology and Kant, reminds of Manfred Baller’s concepts that connect imagology with Kant’s conception. However, it also brings to mind Joep Leerssen’s ideas which ascribe anti-essentialism and not essentialism of the images themselves to the imagologist. The second part, Images and Hermeneutics, that is Ricoeurian Addition/Extension Aiming at Fullness, presents the cognitive approach that connects the two opposing philosophical concepts (by Nietzsche-Freud and by Kant) basing on the two myths – that of God and that of Nature (representing arché and télos). The third part, Images and Constructures. Kantian Subtracting/Diminishing, that is Aiming at the Form, shows how Kant rejects pathologic, in his opinion, aspects of reality (dialectics, coincidence, empiricism, etc.) that fit in the myth of Nature, or the aspects of man (dream, emotions, spontaneity) to justify and to acknowledge as universally applicable those based on the myth of God (also demanding its existence). The fourth part is a collection of questions and answers of why the two mentioned myths and their interrelations may be considered a basis of culture and the comparison of its fields. However, the question of the relationship between the myths as regards imagology remains open.

PL

Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza, Imagologia i Kant, przypomina o koncepcjach wiążącego imagologię z filozofią Immanuela Kanta Manfreda Bellera i Joepa Leerssena, który przypisuje imagologowi antyesencjalizm opozycyjny do esencjalizmu samych images. Druga część, Images a hermeneutyka, czyli Ricoeurowskie dodawanie/rozszerzanie zmierzające do Pełni przedstawia ten sposób poznawczego postępowania, który dodaje do siebie przeciwstawne koncepcje filozoficzne (Nietzscheańsko-Freudowską i Kantowską), opierając się na odwołaniach do dwu mitów – Boga i Natury (reprezentujących arché i telos). Trzecia część, Images a konstrukcje. Kantowskie odejmowanie/zawężanie, czyli przejście w stronę Formy pokazuje, w jaki sposób Kant odrzuca wpisujące się w mit Natury, jego zdaniem patologiczne, aspekty rzeczywistości (dialektyka, przypadek, empiria itd.) lub człowieka (sen, emocje, spontaniczność), by uzasadnić i uznać za powszechnie obowiązujące te, które opierają się na micie Boga (i które istnienia tego mitu się też domagają). Czwarta część jest zbiorem pytań i odpowiedzi, dotyczących tego, dlaczego dwa wspomniane mity oraz ich relacje można uznać za podstawę kultury i porównywania jej dziedzin, jednocześnie zaś otwarte pozostawia pytanie o to, w jakich relacjach pozostają one na polu imagologii.

8

IMAGOLOGIA: O ZASTOSOWANIU ETNICZNOŚCI DO NADAWANIA ŚWIATU SENSU

80%

Leerssen J.

Porównania

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

EN

This article outlines the theory and method of imagology, the discursive study of ethnotypes (stereotypical attributions of national character). Imagology has a respectable history and academic presence, but adjustments are needed in the light of recent developments. These include: [a] the replacement of the national- modular categorization of literary traditions by a polysystemic approach; [b] the decline of print fiction as a the premier narrative medium, and the rise of film, TV, and other media; [c] the realization that ethnotypes are often encountered in occluded form (deployed ironically or as “meta-images”; or in a «banal» or latent background presence, as dormant frames); [d] new, «intersectional» notions of identity formation; [e] the demise of Eurocentrism and the rise of postnationalism. While these emerging challenges call for an adjustment of imagological analysis, the present climate of identity politics also demonstrates an ongoing, indeed urgent need to address what remains the core business of imagology: deconstructing the discourse of national and ethnic essentialism.

PL

Artykuł przedstawia teorię i metodę imagologii, dyskursywnego studium etnotypów (stereotypowych atrybucji charakteru narodowego). Imagologia posiada znaczącą renomę historyczną i akademicką, ale w świetle ostatnich ustaleń konieczne są przeformułowania, które obejmują: [a] zamianę kategoryzacji tradycji literackich z narodowo-modułowej na podejście polisystemowe; [b] upadek fikcji drukowanej jako przodującego medium narracyjnego na rzecz filmu, telewizji i innych mediów; [c] uświadomienie sobie, że etnotypy często funkcjonują w przysłoniętej formie (wykorzystane ironicznie lub jako „meta-obrazy”, lub ich obecność jest „banalna” albo znajduje się w tle, jako chwilowo zapomniana rama); [d] nowe „krzyżujące się” ujęcie kształtowania się tożsamości; [e] upadek eurocentryzmu i powstanie postnacjonalizmu. Te nowe wyzwania wymagają dopasowania do analizy imagologicznej, a obecny klimat polityki tożsamościowej także zdradza ciągłą, pilną potrzebę, by zwrócić uwagę na to, co pozostaje samym sednem zainteresowania imagologii: dekonstruowanie dyskursu esencjalizmu narodowego i etnicznego.

9

GRANICE PRZYRODY. NATURA POGRANICZA POLSKO-NIEMIECKIEGO W PERSPEKTYWIE IMAGOLOGICZNEJ

80%

Praczyk M.

Porównania

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

EN

The political decision concerning the reallocation of the national border resulted in many consequences, among them – the most dramatic consisting in the resettlement of people. The necessity of creating a sense of national community in the new lands triggered many different activities both in the political and social spheres. The appearance of Poles on the so called Regained Territories after World War II was related to the need of endowing it with meanings that would legitimate its Polishness. The writings of historians, geographers, linguists, economists and eventually biologists which were published in years following the war demonstrate the ways and manners of the inclusion of physical space and nature into the imagined realm of the Polish nation. The deconstruction of narrations regarding nature with special attention to the Polish-German border on the river Oder helps to analyze the inseparable connection of natural and historical arguments as conditioning the constitution of the Polish national identity after World War II.

PL

Polityczna decyzja o zmianie granicy pociąga za sobą lawinę konsekwencji, spośród których przesiedlenie ludności (jeśli wówczas następuje) jest najbardziej dramatyczne. Konieczność wytworzenia poczucia wspólnoty narodowej na nowozamieszkałym terytorium wymusza wiele różnorakich działań w sferze zarówno politycznej, jak i społecznej. Pojawienie się Polaków na tzw. Ziemiach Odzyskanych po II wojnie światowej wiązało się z nadaniem temu obszarowi znaczeń potwierdzających jego polskość. Pisma historyków, geografów, językoznawców, ekonomistów czy wreszcie przyrodników publikowane bezpośrednio po wojnie pokazują, w jaki sposób włączano fizyczną, geograficzną przestrzeń i przyrodę w sferę wyobrażoną polskiego narodu. Dekonstrukcja opisów natury tzw. Ziem Odzyskanych ze szczególnym uwzględnieniem granicy polsko-niemieckiej na Odrze pozwala przeanalizować nierozerwalność argumentów przyrodniczych i historycznych jako takich, które warunkują konstytuowanie się narodowej tożsamości Polaków po wojnie.

10

ҐЕНДЕРНІ ВИМІРИ ЄВРЕЙСЬКОЇ ТЕМИ У ПОЕЗІЇ ЛЕСІ УКРАЇНКИ

80%

СЕМЕРИН Х.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

97-105

EN

In the article, Lesia Ukrainka’s poetry based on the Jewish cultural motifs and archetypal plots, mainly of biblical genesis, has been studied. Selected poems are being examined through the lens of imagology and gender theory. The author emphasizes gender nuancing of the Jewish theme developed in the poetry. In the study, the noticeable imagological, and gender aspects are being considered as follows: the legitimation of national identity by gender interactions; a detection of mothers’ competition under the patriarchal pressure; the discourse of a gender communicative abyss; the equalization, and the abolition of gender restrictions in order to create the idea of a person of integrity regardless gender values. In conclusion, it should be noted that the intricate social history of the Hebrew women is being transposed into Ukrainian modernity in Lesia Ukrainka’s poetry.

PL

Artykuł analizuje teksty poetyckie Łesi Ukrainki stworzone na podstawie kulturowych motywów żydowskich i tematów archetypowych, głównie genezy biblijnej. Wybrane wiersze są badane przez pryzmat imagologii oraz zasad teorii gender. Podkreśla się, że w percepcji poetyckiej pisarza temat żydowski ma cechy charakterystyczne gender. Autorka zbadała następujące kwestie imagologiczne i genderowe: legitymizację inności narodowej poprzez interakcje genderowe pomiędzy mężczyzną a kobietą, ujawnienie konkurencji interpersonalnej matek pod presją społeczeństwa patriarchalnego, dyskurs otchłani komunikacyjnej między genderami, wyrównanie i zniesienie ograniczeń genderowych w celu sformułowania koncepcji osoby holistycznej itd. W podsumowaniu stwierdzono, iż skomplikowana historia kobiet starożytnego społeczeństwa żydowskiego w poezji Łesi Ukrainki znajduje swoje odzwierciedlenie w ukraińskiej współczesności.

11

Rosja i Europa Środkowa w geografii symbolicznej i literackiej (uwagi imagologiczne)

80%

Zelenka M.

Porównania

|

2012

|

vol. 11

31-41

EN

While examining mutual perception of Central Europe and Russia as it has changed against the background of the complex East-West relation, the paper employs the motives of the theory of communication and intercultural studies (C. Guillén, H. Dyserinck, D. H. Pageaux, D. Ďurišin, etc.) known as imagology. As a cultural crossroads and geographicalarea where the non-Slavonic West and the Slavonic East come into contact, Central Europe has always featured a changeable position of transitional centres and peripheries with the specific mingling of ethnics, cultures, religions and ideologies. The fact that it is situated between two powerful nations, such as Germany and Russia, has fundamentally influenced not only political but also aesthetical communication between the Slavonic peoples and the West, which has often been maintained through myths, i.e. fictional and subjective images to interpret the reality. The mutual converging or diverging of Russia and the West has resulted from the religious oscillation and "splitting" of Slavonic peoples (namely the West Slavs) who, despite adhering to Western religion and policies, have fostered awareness of tribal affinity with Russia. The strongest ties with Russia were thus maintained by small Slavonic nations living in the Hapsburg Empire, whereas the Russian interest in Europe was rather aimed at Germany, France or England, and Central European area was deemed to be a zone of transition employed by Tsarist Russia or the Soviet Union as political powers to pursue their goals in the West. In contrast to it, Central European nations, the Czechs not excluding, forged ties with Russia as the inspiring leader and symbol of Slavonic independence, the more so in times of troubles, national danger and political instability. Their expectations were based on the common belief that “non-European” Russia and its otherness would become democratised through following the local tradition and supporting Czech interests in the geopolitical confrontation with the non-Slavonic West. As it seems, the relation between Central Europe and Russia will remain the focus of permanent metacritical discourse even in the early 21st century and one can only cherish hope that it will be a model of harmonious coexistence, mutual understanding and respect.

PL

Badając, jak wzajemne postrzeganie Europy Środkowej i Rosji zmieniało się na tle złożonych relacji między Wschodem a Zachodem, artykuł czerpie z elementów teorii komunikacji i studiów międzykulturowych (C. Gullién, H. Dyserinck, D. H. Pageaux, D. Ďurišin, etc.) znanych jako imagologia. Jako obszar geograficzny kulturowych przecięć, gdzie weszły ze sobą w kontakt niesłowiański Zachód i słowiański Wschód, Europa Środkowa zawsze wyróżniała sięzmienną pozycją przejściowych centrów i peryferii ze specyficzną mieszanką grup etnicznych, kultur, religii i ideologii. Fakt, że leży ona pomiędzy dwoma tak potężnymi narodami, jak Niemcy i Rosja, wywarł fundamentalny wpływ nie tylko na polityczną, ale i estetyczną komunikację pomiędzy narodami słowiańskimi i Zachodem, który często ujmowany był za pomocą mitów, tzn. fikcjonalnych i subiektywnych obrazów służących do interpretowania rzeczywistości. Wzajemne schodzenie się i rozchodzenie Rosji i Zachodu wynikało z różnic religijnych i „rozdarcia” narodów słowiańskich (przede wszystkim Słowian zachodnich), którzy oprócz trzymania się zachodniej religii i reguł politycznych, pielęgnowali niechęć w stosunku do plemiennej wspólnoty z Rosją. Najsilniejsze więzy z Rosją demonstrowały więc małe narody słowiańskie, żyjące w imperium habsburskim, podczas gdy rosyjskie interesy w Europie skierowane były raczej na Niemcy, Francję lub Anglię, a obszar środkowoeuropejski uznano za strefę przejściową, traktowaną przez carską Rosję lub Związek Radziecki jako siłę polityczną do prowadzenia własnej polityki względem Zachodu. W przeciwieństwie do tego stanowiska, narody środkowoeuropejskie, nie wyłączając z nich Czechów, nawiązywały relacje z Rosją jako inspirującym liderem i symbolem słowiańskiej niezależności, szczególnie w czasach kłopotów, zagrożenia narodowego i politycznej niestabilności. Ich oczekiwania opierały się na powszechnym przekonaniu, że „nieeuropejska” Rosja i jej inność zdemokratyzuje się poprzez podążanie drogą lokalnej tradycji i popieranie czeskich interesów w geopolitycznej konfrontacji z niesłowiańskim Zachodem. Jak się wydaje, relacja pomiędzy Europą Środkową i Rosją pozostanie centrum permanentnej refleksji metakrytycznej nawet na początku XXI wieku i pozostaje mieć nadzieję, że będzie to model harmonijnej współegzystencji, wzajemnego zrozumienia i szacunku.

12

RUSSIAN, JEWISH OR HUMAN? JEWISH MYSTICAL THOUGHT IN THE POETRY OF BULAT SHALVOVICH OKUDZHAVA

80%

Kornacka-Sareło K. A.

Porównania

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

PL

Spoglądając na literacki dorobek Bułata Szałwowicza Okudżawy z perspektywy imagologii, można dostrzec, że wizerunek Innego w poezji rosyjskiego barda został ukształtowany – paradoksalnie – właśnie przez Innego, nie zaś przez obrazy (imagines) utrwalone w kulturowej świadomości etnicznie Tożsamego. Innymi słowy – w przypadku Okudżawy – stworzony przez poetę portret Innego powstał dzięki pewnym ideom żydowskich mistyków oraz doktrynie żydowskich filozofów dialogu (Martina Bubera, Franza Rosenzweiga, Emmanuela Lévinasa). Tak więc celem autorki artykułu było ukazanie w pieśniach Okudżawy motywów pochodzących z żydowskiej myśli mistycznej, która, jak się wydaje, wywarła znaczący wpływ na teologiczne, antropologiczne i etyczne poglądy rosyjskiego barda. Charakterystyczne dla nich jest postrzeganie każdego człowieka – niezależnie od jego etnicznego pochodzenia – jako bytu odpowiedzialnego za siebie samego w procesie konstytuowania się w swoim człowieczeństwie oraz definiowania własnej podmiotowości. Ten sam człowiek, na co wskazuje interpretacja utworów rosyjskiego poety, powinien być również odpowiedzialny za innych ludzi, świat natury, a nawet za nieosobowe i nieantropomorficzne bóstwo: obojętne wobec ziemskiego dominium. Okudżawa – podobnie jak żydowscy mistycy i żydowscy filozofowie dialogu – postrzega zatem człowieka jako współtwórcę rzeczywistości, zobligowanego do realizacji aktów pozytywnych w porządku etycznym, podejmowanych w celu „naprawy świata”, określanej przez kabalistów jako tikkun ha-olam.

EN

While looking at the literary output of Bulat Shalvovich Okudzhava from the perspective of imagology, one can see that the image of “the Other” in the poems of the Russian bard was created, paradoxically, just by this “Other”, and it was not constructed by the images (imagines) intrinsically present in the consciousness of the ethnocentric “Self” or “The Same”. In other words, in the case of Okudzhava’s poetry, the image of “the Other” stands on the basis of some ideas of Jewish mystics and the ones of Jewish philosophers of dialogue (Martin Buber, Franz Rosenzweig and Emmanuel Lévinas). Therefore, the aim of this article was to present the motifs stemming from Jewish mysticism in the poems-songs by Okudzhava which, as it seems, influenced theological, anthropological and ethical views of the bard. The distinctive feature of Okudzhava’s philosophical approach is perceiving every person, regardless of their ethnic or cultural origin, as a being responsible for themselves in the process of constituting themselves in their humanity. The same person is also responsible for other people, for the world of nature, and even for an impersonal and non-anthropomorphic godhead who does not intervene in human affairs. Therefore, Okudzhava – similarly to Jewish mystics – regards the human being as a co-creator of reality, obliged to perform ethically positive acts and respect an old Kabbalistic postulate tikkun ha-olam - “to mend the world”.

13

IMAGOLOGIA – NARZĘDZIE KREACJI INNEGO W PRZEKAZIE ELEKTRONICZNYM

80%

Grzelak E.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

9-24

EN

The author focuses on basic rules of communication, which organize the relationship between the sender and the recipient. She notices that, according to these rules, the responsibility for a correct relationship between the majority group and minority groups, rests on both of them. One of the tasks for the minority groups is effective self-creation which should encourage to learn, improve knowledge and neutralize negative stereotypes. It should also equip the recipient with tools that promote a particular group in both worlds – the real and the virtual. The considerations made by the author are theoretical in nature, but are supported by observations concerning the practical implementation of the presuppositions. The author verifes the theory saying that well-implemented assumptions of imagology can help build the positive image of the minority groups in Poland.

PL

Autorka zwraca uwagę na dwie podstawowe reguły komunikologiczne, organizujące relacje między nadawcą a odbiorcą – wzajemności i zwrotności. Zauważa, że zgodnie z nimi odpowiedzialność za poprawne relacje między grupą dominującą a grupami mniejszościowymi spoczywa na wszystkich uczestnikach komunikacji. Do zadań mniejszości należy fortunna autokreacja, która powinna zachęcać do poznawania, pogłębiania wiedzy, neutralizowania negatywnych stereotypów, powinna także wyposażać odbiorcę w narzędzia promujące daną grupę w obu światach – realnym i wirtualnym. Rozważania mają charakter teoretyczny, choć poparte są spostrzeżeniami, dotyczącymi praktycznej realizacji przedstawionych założeń. Autorka weryfikuje teorię, głoszącą, że dobrze realizowane założenia imagologii mogą pomóc w zbudowaniu fortunnego wizerunku polskich mniejszości.

14

MIĘDZY OBRAZEM PUBLICZNYM A INTYMNYM. PROJEKT POSZERZENIA IMAGOLOGII NA PRZYKŁADZIE TWÓRCZOŚCI KATARZYNY KOZYRY I EWY KURYLUK

80%

Dąbrowski M.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

25-38

EN

The article points out the possibility and necessity to expand the meaning of the traditional notion of imagology. The author believes that one should move from the Alien/Other imagology to the image of bodily and mental self. The project of such an analysis is performed on the material from the works by Ewa Kuryluk and Katarzyna Kozyra.

PL

Artykuł wskazuje na możliwość i konieczność poszerzenia znaczenia tradycyjnego pojęcia imagologii. Autor uważa, że od imagologii Obcego/Innego powinniśmy przejść do obrazu Ja cielesnego i mentalnego. Projekt takiej analizy przeprowadza na materiale twórczości Ewy Kuryluk i Katarzyny Kozyry.

15

Rewolucja białoruska 2020–2021 w zwierciadle publicystyki rosyjskiej (ze szczególnym uwzględnieniem tygodnika „Zawtra”)

80%

Pieczyński M.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

|

2021

|

vol. 31

1-23

RU

В августе 2020 года в Беларуси начались массовые протесты против фальсификации президентских выборов, на которых, по официальным данным, в очередной раз победил Александр Лукашенко. Оппозиция вышла на улицу под традиционным бело-красно-белым знаменем. В глазах многих российских публицистов это сочетание стало цветами новой «цветной революции». По их мнению, «домохозяйка» Светлана Тихановская - это современный Лжедмитрий, который с помощью польских спецслужб пытался осуществить государственный переворот, чтобы вырвать Беларусь из «русского мира» и подчинить современному аналогу имперского проекта Речи Посполитой. Образ «бело-красно-белой революции» в зеркале российской публицистики описан с помощью имагологической терминологии, разработанной Валерием Земсковым.

EN

In August 2020, mass protests in Belarus against the rigging of the presidential elections, which, according to the official resources, were once again won by Alexander Lukashenko, began. The opposition took to the streets under the traditional white-red-white flag. In many Russian publicists’ opinion, this combination has become the colors of the next “color revolution”. According to them, the “housewife” Svetlana Tikhanovskaya is a modern False Dmitry, who, with the help of the Polish special services, tried to carry out a coup d’etat in order to wrest Belarus from the “Russian world” and subordinate it to the modern analogue of the imperial project of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The image of the “white- red-white revolution” in the mirror of Russian journalism is described using imagological terminology developed by Valery Zemskov.

PL

W sierpniu 2020 roku na Białorusi wybuchły masowe protesty przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich, w których, według oficjalnej wersji, po raz kolejny zwyciężył Alaksandr Łukaszenka. Opozycja wyszła na ulice pod tradycyjnym biało-czerwono-białym sztandarem. W oczach wielu publicystów rosyjskich barwy te stały się barwami nowej „kolorowej rewolucji”. Ich zdaniem, „gospodyni domowa” Swiatłana Cichanouska jest współczesnym Dymitrem Samozwańcem, który z pomocą polskich służb specjalnych próbował dokonać zamachu stanu, żeby wyrwać Białoruś z „ruskiego świata” i podporządkować współczesnej wersji projektu imperialnego Rzeczpospolitej. Obraz „biało-czerwono-białej rewolucji” w zwierciadle publicystyki rosyjskiej został przedstawiony za pomocą terminologii imagologicznej, opracowanej przez Walerija Ziemskowa.

16

O metodzie dociekań imagologicznych

80%

Libowski Ł.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2021

|

vol. 28

241-262

EN

The aim of this study is to prepare the literary researcher to conduct imagological research. The text is therefore introductory and instructional on the one hand and reviewing and synthetic on the other. It consists of four parts: (1) an explanation of three basic imagological concepts: other / alien, image, and ethnotype; (2) a discussion of the way in which source material for imagological research is collected; (3) the characteristics of the possible ways of developing the selected text material and therefore possible profiles of imagological research; (4) a presentation of some of the most important findings of imagology and an indication of the related moments of imagological analysis, in which the scholar should exercise particular caution.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przygotowanie badacza literaturoznawcy do prowadzenia dociekań imagologicznych. Tekst ma więc z jednej strony charakter wprowadzający i instrukcyjny, z drugiej zaś przeglądowy i syntetyczny. Składają się nań cztery części: 1) wyjaśnienie trzech podstawowych pojęć imagologicznych: innego/obcego, obrazu oraz etnotypu; 2) omówienie sposobu doboru materiału źródłowego do badań imagologicznych; 3) charakterystyka możliwych sposobów opracowania wyselekcjonowanego materiału tekstowego, a zatem możliwych profili badań imagologicznych; 4) prezentacja kilku najważniejszych ustaleń imagologii i wskazanie związanych z nimi momentów analizy imagologicznej, w których badacz winien zachować szczególną ostrożność.

17

CZARDASZ I GULASZ – OBRAZY WĘGIERSKIEJ „INNOŚCI” W TWÓRCZOŚCI KRZYSZTOFA VARGI

80%

Czyżak A.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

87-95

EN

The article contains interpretations of two compositions written by Krzysztof Varga, Gulasz z turula (2007) and Czardasz z mangalicą (2014). Those works – with their character bordering on autobiography and reportage – constitute a recognition of the contemporary condition of collective consciousness, especially in Hungary, but also in Poland. Imagology as a cultural fact and the methodology of investigating images and ideas assuming the form of myths, patterns or motifs turns out to be a very useful for cultural (postcolonial and comparative) studies.

PL

Artykuł zawiera interpretację dwóch utworów Krzysztofa Vargi, Gulaszu z turula (2007) oraz Czardasza z mangalicą (2014). Teksty te – o zarazem autobiograficznym i reportażowym charakterze – stanowią rozpoznanie współczesnej świadomości zbiorowej zarówno Węgrów, jak i Polaków. Imagologia, jako fakt kulturowy oraz metodologia służąca badaniu obrazów i idei przybierających postać mitów, wzorców i motywów, okazuje się niezwykle przydatnym narzędziem w obszarze studiów kulturowych, szczególnie w nurcie badań postkolonialnych (postzależnościowych) oraz komparatystycznych.

18

Nederlandbeelden in Oorlog met het kleine Nederland (1965). Een nooit opgevoerde twee-akter van Rudolf Sloboda

80%

Bossaert B.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 5 Zeszyt specjalny

11-26

PL

Słowacki pisarz Rudolf Sloboda uważany jest za jednego z czołowych autorów literatury słowackiej po II wojnie światowej. Jego twórczość obejmuje nie tylko prozę, którą według znawczyni Slobody Zory Pruškovej można nazwać niezwykle autobiograficzną, poezję, eseje oraz książki dla dzieci, lecz także kilka scenariuszy filmowych i dwa dramaty. Większość biografów często zapomina o dwuaktowej sztuce, opublikowanej w 1965 r. w dwóch numerach czasopisma literackiego Slovenské pohľady jako Vojna s malým Holandskom, ponieważ nigdy jej nie wystawiono. W artykule omówiono cechy tej sztuki, a także przedstawiono kontekst jej powstania, na którym odcisnęła się cenzura reżimu komunistycznego. We wnioskach autor zauważa, że nazwy geograficzne i postaci przedstawione w sztuce pozwalają na hipotezę, iż Sloboda stworzył chronotopiczny odpowiednik Króla Ubu Alfreda Jarry’ego, przedstawiający Holandię jako abstrakcyjną koncepcję.

EN

The Slovak writer Rudolf Sloboda is considered one of the leading authors of Slovak literature since World War II. His oeuvre is divided into prose, which, according to Sloboda expert Zora Prušková, can be called extremely autobiographical, and several collections of poems, essays and children’s books, but in addition he also wrote several film scenarios and two theatre plays. Most biographers forget to mention the two-act play that was published in 1965 in two issues of the literary magazine Slovenské pohľady as Vojna s malým Holandskom (War with the Little Netherlands), because this play was never performed. In this contribution, some striking features of the play are explained. It also outlines the context in which the play originated, which was accompanied by censorship by the Communist regime. Finally, it is argued that, if the geographical names and the characters are examined closely, a chronotopical counterpart to Alfred Jarry’s absurdist play Ubu Roi was created here, with the Netherlands deemed an abstract enough concept.

NL

De Slowaakse schrijver Rudolf Sloboda geldt als een van de meest vooraanstaande auteurs van Slowaakse literatuur na de Tweede Wereldoorlog. Zijn oeuvre valt uiteen in proza dat volgens Sloboda-kenner Zora Prušková uiterst autobiografisch te noemen valt, maar hij schreef naast enkele gedichtenbundels, essays en kinderboeken ook diverse filmscenario´s en twee toneelstukken. De meeste biografen vergeten daarbij dikwijls nog een twee-akter te vermelden die in 1965 in twee nummers van het literaire tijdschrift Slovenské pohľady kon verschijnen als Vojna s malým Holandskom (Oorlog met het kleine Nederland), omdat dit toneelstuk nooit werd opgevoerd. In deze bijdrage worden enkele opvallende kenmerken van het stuk uiteengezet. Daarbij wordt de ontstaanscontext van het stuk geschetst, die gepaard ging met de censuur van het communistische regime. Er wordt uiteindelijk betoogd dat, als de geografische benamingen en de personages goed onder de loep genomen worden, hier een imagologische en chronotopische tegenvoeter gecreëerd werd van het absurde toneelstuk Ubu roi van Alfred Jarry, met Nederland als een abstract genoeg begrip.

19

Het beeld van Polen en de Poolse maatschappij aan de vooravond van de Januariopstand (1863/64) in Albrecht Rodenbachs Studenten van Warschau. Poolsche Tafereelen (1879)

80%

Polkowski M.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 5 Zeszyt specjalny

97-112

PL

Artykuł przedstawia badania nad wizerunkiem Polski pod zaborem rosyjskim i społeczeństwa polskiego tuż przed wybuchem powstania styczniowego (1863-1864) w dramacie flamandzkiego pisarza Albrechta Rodenbacha pt. Studenten van Warschau. Poolschetaferelen (Warszawscy uczniowie. Sceny polskie, 1879). Po przedstawieniu genezy zainteresowania Rodenbacha sytuacją Polski pod zaborami i kontaktów autora z Polakami zarysowano główne ścieżki interpretacji, które obierali dotąd badacze zajmujący się tym utworem. Następnie, posługując się warsztatem imagologii literackiej i kulturowej, przeprowadzono analizę stworzonego przez Rodenbacha obrazu literackiego Polski i jej społeczeństwa okresu rozbiorów na kilku płaszczyznach: geografii, topografii, języka, kultury, społeczeństwa, polityki i wojskowości. Dzięki nowej lekturze, bardziej niż dotychczas ukierunkowanej na wątki polskie, udało się wyjaśnić szereg kwestii przedtem nieporuszanych w literaturze przedmiotu. Przeprowadzona analiza potwierdza, a w wielu miejscach pozwala lepiej uzasadnić ocenę, że Albrecht Rodenbach dysponował bogatym rozumieniem polskiej kultury i społeczeństwa połowy XIX wieku.

EN

This article researches the image of Poland and Polish society under Russian partition before the January Uprising (1863) in the Flemish poet Albrecht Rodenbach’s play Studenten van Warschau. Poolschetaferelen (Students of Warsaw. Polish scenes, 1879). A survey of Rodenbach’s interest in Poland and his contacts with Poles is followed by an analysis of the traditional paths followed by literary scholars interpreting this drama. Rodenbach’s literary image of Poland and Polish society on the eve of the insurrection is analysed from several angles (geography, topography, language, culture, society and its institutions, political and military aspects, etc.) using the methodological framework of literary and cultural imagology. The research reveals that a new, more Polish-oriented reading of Rodenbach’s play produces a wide range of insights on various hitherto unexplained aspects of the text. It confirms the view of Rodenbach’s nuanced understanding of mid-19th century Polish culture and society, augmenting it in several important respects.

NL

Dit artikel onderzoekt het beeld van Polen en de Poolse samenleving onder de Russische deling vóór de Januariopstand tegen de Russen (1863/64) in Albrecht Rodenbachs toneelstuk Studenten van Warschau. Poolsche tafereelen (1879). Een overzicht van Rodenbachs belangstelling voor Polen wordt gevolgd door een analyse van de traditionele wegen die literatuurwetenschappers bewandelen bij de interpretatie van dit drama. Rodenbachs literair beeld van Polen onder de Russische deling en de Poolse samenleving aan de vooravond van de opstand wordt onderzocht vanuit een aantal invalshoeken (geografie, topografie, taal, cultuur, de maatschappij en haar instellingen, politieke en militaire aspecten) door middel van de methode van de literaire en culturele imagologie. Dit onderzoek toont aan dat een nieuwe lezing van Rodenbachs toneelstuk, met meer aandacht voor Poolse motieven, een reeks inzichten oplevert over verschillende tot nu toe onopgehelderde aspecten van de tekst. Het bevestigt het beeld van Rodenbachs genuanceerde inzicht in de Poolse cultuur en samenleving van het midden van de 19e eeuw, en versterkt dat in verschillende belangrijke opzichten.

20

Етнообрази як репрезентанти релігійного коду в романі Василя Махна «Вічний календар»

80%

Demchuk O.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2022

|

vol. 10

|

issue 2

17-28

EN

The article deals with the ethnoimages in Vasyl Makhno`s novel The Eternal Calendar with the help of the dominant imagological method. The study focuses on issues relevant in the era of globalization of the interaction between own and other within the limits of the topos presented in the text. The article investigates the religious images that form a certain archetypal code in the representation of each ethnic image. The study also analyzes the religious code role and functions in the author`s image creation process. It considers the context of the ethnocultural borderland as the space in which different other nations function, where their cultural boundaries were set in the light of the historical and political background of events developed in the novel The Eternal Calendar. The research examines the interaction between Ukrainians’ self-image and the heteroimages of Armenians, Jews, Poles and Ottomans in its religious aspects and does so within the polyphony of borderlands. The article proves that the leitmotif of Vasyl Makhno`s novel is an invisible ideological confrontation between representatives of certain faiths, which is most vividly represented in the apocalyptic codes of the epic about the Messiah.

PL

Artykuł analizuje obrazy etniczne powieści Wasyla Machny Kalendarz wieczności z zastosowaniem dominującej metody imagologicznej. W pracy skupiono uwagę na problematyce interakcji między własnym a cudzym w ramach prezentowanych w tekście toposów, istotnych w dobie procesów globalizacyjnych. Głównym zadaniem wywiadu naukowego jest badanie obrazów religijnych, które tworzą pewien kod archetypowy w reprezentacji każdego etnotypu. W opracowaniu prześledzono również rolę i funkcje kodu religijnego w wyobraźni autora, cechy geokolturowego i dekoracyjnego imago obrazów etnicznych. W trakcie badania wzięto pod uwagę kontekst etnokulturowego pogranicza jako przestrzeni funkcjowania wielu obcych sobie narodów, granice kulturowe, które w pewnej mierze zostały wyrównane w świetle historycznego i politycznego tła rozwoju wydarzeń powieści Kalendarz wieczności. W wywiadzie przeanalizowano także interakcje wizerunku Ukraińców z heteroobrazami Ormian, Żydów, Polaków i Osmanów w aspekcie religijnym na pograniczu polifonicznym. Udowodniono, że motywem przewodnim powieści Wasyla Machny jest niewidzialna ideologiczna konfrontacja między przedstawicielami określonych wyznań, co najdobitniej zarysowuje się w apokaliptycznych kodach eposu o Mesjaszu.

Refine search results

IMAGOLOGIA A PRZEKŁAD – NA PRZYKŁADZIE POLSKICH PRZEKŁADÓW LITERATURY CZESKIEJ

Wstęp do imagologi

Obrazy przyszłości

Czystość Lorda Singelworth

LUSTRA IMAGOLOGICZNE MICKIEWICZA

Pravoslavni „rastanci” u Mulihovu Zrcalu pravednom (1742.)

KANTOWSKIE WYBORY A DWUMITYCZNOŚĆ, CZYLI O PUNKCIE WYJŚCIA IMAGOLOGA

IMAGOLOGIA: O ZASTOSOWANIU ETNICZNOŚCI DO NADAWANIA ŚWIATU SENSU

GRANICE PRZYRODY. NATURA POGRANICZA POLSKO-NIEMIECKIEGO W PERSPEKTYWIE IMAGOLOGICZNEJ

ҐЕНДЕРНІ ВИМІРИ ЄВРЕЙСЬКОЇ ТЕМИ У ПОЕЗІЇ ЛЕСІ УКРАЇНКИ

Rosja i Europa Środkowa w geografii symbolicznej i literackiej (uwagi imagologiczne)

RUSSIAN, JEWISH OR HUMAN? JEWISH MYSTICAL THOUGHT IN THE POETRY OF BULAT SHALVOVICH OKUDZHAVA

IMAGOLOGIA – NARZĘDZIE KREACJI INNEGO W PRZEKAZIE ELEKTRONICZNYM

MIĘDZY OBRAZEM PUBLICZNYM A INTYMNYM. PROJEKT POSZERZENIA IMAGOLOGII NA PRZYKŁADZIE TWÓRCZOŚCI KATARZYNY KOZYRY I EWY KURYLUK

Rewolucja białoruska 2020–2021 w zwierciadle publicystyki rosyjskiej (ze szczególnym uwzględnieniem tygodnika „Zawtra”)

O metodzie dociekań imagologicznych

CZARDASZ I GULASZ – OBRAZY WĘGIERSKIEJ „INNOŚCI” W TWÓRCZOŚCI KRZYSZTOFA VARGI

Nederlandbeelden in Oorlog met het kleine Nederland (1965). Een nooit opgevoerde twee-akter van Rudolf Sloboda

Het beeld van Polen en de Poolse maatschappij aan de vooravond van de Januariopstand (1863/64) in Albrecht Rodenbachs Studenten van Warschau. Poolsche Tafereelen (1879)

Етнообрази як репрезентанти релігійного коду в романі Василя Махна «Вічний календар»