Search results

1

Trwanie i przemijanie w kontekście współczesnej kultury nazewniczej

100%

Mordań M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2014

|

issue 9

PL

The subject of this article is the contemporary fashion in name-giving analyzed in the linguistic and cultural context. Today, name-giving preferences are not limited to the use of names of a single certain origin. Contemporary name-giving fashion is evolving in multiple ways. Today, traditional Christian first names, first names Slavonic in origin, as well as modern names borrowed from onymic systems of other nations are popular in Poland. Anthroponyms of Christian origin enjoy the greatest popularity. Also, a change of factors decisive for the choice of a name can be observed in the contemporary name-giving culture. Previously, religious determinants and family tradition were decisive for the name of a newly born child. Today, the choice of a name is mostly affected by fashion and aesthetic preferences.

2

Imiona chrzestne bielskich prawosławnych i katolików na przełomie XIX i XX wieku

100%

Mordań M.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2017

|

vol. 17

EN

The paper presents baptismal names of inhabitants of Bielsk Podlaski from the years 1890–1909 excerpted from the church records of Orthodox parishes and a Roman Catholic parish. In the context of this confessional diversification the frequency of individual given names, their share in terms of the religious-cultural motivation and linguistic origin, as well as the forms in which they were recorded were analysed.

3

Imiona Karaimów z Halicza

100%

Sulimowicz A.

Awazymyz. Pismo historyczno-społeczno-kulturalne Karaimów

|

2004

|

issue 1 (8)

3-5

EN

The members of Karaim community in Halicz used to have two, sometimes even three first names: a religious name, called the shem ha-kodesh (holy name), a secular name called kinnui and a name in a diminutive form. The religious name was a Hebrew name. It generally appears in connection with religious observances, for instance on a tombstone. The secular name appears in civil documents (contracts, school certificates etc.). Diminutive form, sometimes even not connected in an apparent way to other two names, was used in everyday life. Karaims from Halicz had a strong tradition that mandated that a baby be named a deceased relative. New-born child was typically named for a grandfather or a grandmother. If the grandparents were still alive, a baby would be named after other relatives, great-grandparents or siblings of one of the parents. Child could also be given the same name as a sibling who had previously died. As a result of this practice we find a definite group of names (18 for males and 12 for females), staying in use in Halicz community and repeating every other generation within families.

4

Imiennictwo w polskich rodzinach ziemiańskich na przełomie XIX i XX wieku

75%

Przybylska R.

Socjolingwistyka

|

2020

|

issue 34

183-196

PL

Artykuł dotyczy polskich imion osobowych i ich różnych nieoficjalnych wersji oraz – marginalnie – nazw zwierząt w języku familijnym polskiego ziemiaństwa. Na podstawie pamiętników przedstawicieli rodzin ziemiańskich, dotyczących drugiej połowy XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku, autorka szczegółowo przedstawia i interpretuje używane w tych rodzinach nieoficjalne formy imion oraz przezwiska. Ukazuje główne typy strukturalne wariantów słowotwórczych imion męskich i żeńskich, omawia ich funkcje prag matyczne i typowe konteksty użycia. Wyłania formy imion charakterystyczne dla ziemiaństwa. Ukazuje ziemiańskie imiennictwo jako istotny składnik języka familijnego tej warstwy społecznej.

EN

The article concerns Polish personal names and their various unofficial versions and names of animals in the family language of Polish gentry families. Based on the diaries of representatives of landed gentry families concerning the second half of the 19 th century and the first half of the 20 th century, the author presents and interprets the unofficial forms of names and nicknames used in these families. She shows the main struc tural types of word-formation variants of male and female names, discusses their pragmatic functions and typical contexts of use. She reveals the forms of names characteristic of the gentry. The author shows the landowner’s name as an essential component of the family language of this social class.

5

Recepcja imion zakonnych w wypowiedziach internautów

75%

Zmuda E.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2019

|

vol. 37

|

issue 2

EN

This article is part of the study of Polish religious names. The purpose is to analyse the reception of religious names by Internet users (the subject of the description was made by their comments on various Internet forums). The analysis of the methods of describing and evaluating religious names, unusual for baptismal nomenclature and names marked as ordinary Internet users, was carried out. The article uses both onomastic (especially religious onomastics) and sociolinguistic works.

PL

Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt badań nad polskim imiennictwem zakonnym. Celem analiz uczyniono recepcję imion zakonnych przez środowisko internautów (przedmiotem opisu były wypowiedzi internautów umieszczone na różnych forach internetowych). Dokonano analizy sposobów opisu i wartościowania imion zakonnych, nietypowych dla nazewnictwa chrzestnego oraz imion zwanych przez internautów zwykłymi. W artykule wykorzystano zarówno prace onomastyczne (zwłaszcza z onomastyki religijnej), jak i socjolingwistyczne.

6

Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich

75%

Kubisiak P.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 46

25-45

EN

The name of God is the most sacred name. By the grace of the Lord, who wanted to reveal himself to Moses, the relationship of the Israelites with God has reached a unique character. The name is something special. Thanks to his acquaintance, someone previously unknown becomes closer to us and thus we enter a completely different level of knowledge. The Old Testament messages provide information about God's name, which did not always sound the same, and was not even identified with one and the same person. Many exegeses, both in Poland and abroad, have taken up the subject of the variety of God's names in the Old Testament. Among them, J. Day, M.S. Smith, M. Uglorz, W.F. Albright, whose monographs have been a valuable help in the development of this article, deserve special attention. Thanks to the findings of Ugarit, the name of God began to be looked at from another, previously unknown site. The mythologies of the countries neighbouring Canaan have had a considerable impact on the beliefs of the protoplasts of the Israeli nation, leaving behind traces that cannot be omitted during a thorough analysis of the original text. The aim of the article is to analyze the names of the God of Israel. In the beginning, there is a brief information about the discoveries in Ugarit, which seemed to be necessary in the undertaken topic. Next, an etymological analysis of the names of God was carried out, comparing them to the text of Targumu Neofiti 1 and LXX, and the development of worship of individual names of God in Biblical Israel was presented.

PL

Imię Boga to imię najświętsze. Dzięki łasce Pana, który zechciał się objawić Mojżeszowi, relacja Izraelitów z Bogiem osiągnęła wyjątkowy charakter. Imię jest czymś szczególnym. Dzięki jego znajomości, ktoś dotychczas nieznany staje się nam bliższy a co za tym idzie wchodzimy na zupełnie inny poziom znajomości. Starotestamentowe przekazy dostarczają informacji o Bożym imieniu, które nie zawsze brzmiało tak samo, a nawet nie było utożsamiane z jedną i tą samą osobą. Wielu egzegetów, zarówno na gruncie polskim jak i światowym podejmowało temat różnorodności imion Boga w Starym Testamencie. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują J. Day, M.S. Smith, M. Uglorz, W.F. Albright, których monografie stały się cenną pomocą przy powstawaniu tego artykułu. Dzięki znaleziskom z Ugarit na imię boże zaczęto patrzeć z innej, nieznanej dotąd strony. Mitologie krajów sąsiadujących z Kanaanem wywarły niemały wpływ na wierzenia protoplastów narodu izraelskiego pozostawiając po sobie ślady, które przy wnikliwej analizie tekstu oryginalnego nie sposób pominąć. Celem artykułu jest dokonanie analizy imion Boga Izraela. Na wstępie przedstawiono krótką informację na temat odkryć w Ugarit, co wydawało się niezbędne w podjętym temacie. Następnie przeprowadzono analizę etymologiczną imion Boga dokonując porównania z tekstem Targumu Neofiti 1 i LXX oraz przedstawiono rozwój kultu poszczególnych imion Boga na terenie biblijnego Izraela.

7

Niektóre rzadsze imiona męskie (IV)

75%

Breza E.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

vol. LX (60)

15-49

PL

Artykuł jest częścią obszerniejszego tematu, w którym autor omawia imiona męskie rzadziej występujące wśród obywateli polskich, tj. Polaków i cudzoziemców z obywatelstwem polskim. Podstawą doboru imion jest Słownik imion współcześnie w Polsce używanych, obejmujący stan na rok 1994, opublikowany przez R. Rymuta w Krakowie w 1995 r. Opracowane imiona są pochodzenia hebrajskiego: Izaak, Izajasz, Izmael, Izrael, Jafet, Jezus, Jozue, Joshua, Job, Hiob, Joe, Joel, Jona, Jonasz, Kain, Kaleb; greckiego: Ikar, Irydion, Jazon, Jezon, Jerofiej, Kalenik, Karion, Kastor, Kiriakos, Kleofas, Klet, Konon, Ksenofan, Ksenofont; łacińskiego: Innocenty, Inwencjusz, Italik, Juwenal, Juwenalis, Inwencjusz, Kalwin, Kandyd, Kolumb, Koronaty, Kwiryn; germańskiego: Indefons, Ingbert, Ingemar, Ingwar, Karl, Kunibert, Kuno: słowiańskiego: Izasław, Krzesimir, Krzesisław; dwuznaczne: Janus, Janin, Karp.

EN

It is a part of a broader subject in which the Author selects male names that are rarely used by Polish citizens (Poles and foreigners with Polish citizenship). He makes the choice of names on the basis of Dictionary of names currently used in Poland (Słownik imion współcześnie w Polsce używanych), reflecting state in 1994, published by R. Rymut in Kraków, in 1995. The studied names are of Hebrew origin: Izaak, Izajasz, Izmael, Izrael, Jafet, Jezus, Jozue, Joshua, Job, Hiob, Joe, Joel, Jona, Jonasz, Kain, Kaleb; of Greek origin: Ikar, Irydion, Jazon, Jezon, Jerofiej, Kalenik, Karion, Kastor, Kiriakos, Kleofas, Klet, Konon, Ksenofan, Ksenofont; of Latin origin: Innocenty, Inwencjusz, Italik, Juwenal, Juwenalis, Inwencjusz, Kalwin, Kandyd, Kolumb, Koronaty, Kwiryn; of Slavic origin: Izasław, Krzesimir, Krzesisław; ambiguous: Janus, Janin, Karp.

8

Akcja i reakcja. Zmiany w imiennictwie Polaków w czasie drugiej wojny światowej

71%

Swoboda P.

Onomastica

|

2017

|

vol. 61

|

issue 2

219-237

EN

The present paper describes changes that occurred in personal naming practices of Poles during World War II as a result of the German language policy enforced in pre-war Polish territories that was incorporated into the Third Reich. Based on the analysis of the turnover rate of the most frequent first names it is demonstrated that significant changes took place in the areas of pre-war Poland that were joined to the three provinces of the Third Reich - Reichsgau Danzig-West Prussia, the Province of Upper Silesia, and Reichsgau Wartheland. The paper discusses the nature of changes that occurred in particular regions as well as the way they were reversed in 1945.

9

Od Katažiny do Edvina, czyli o imionach Polaków współcześnie używanych na Litwie

71%

Walkowiak J.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

153-168

EN

The article presents the names bestowed on Polish children in Lithuania after 1990, a topic which merited little scholarly attention to date. First, by way of introduction, the specific Lithuanised written forms of these names are described and compared with their standard Polish and Lithuanian equivalents. The naming trends are then analysed on the basis of three sets of data: the top ten male and female names among Lithuanian Poles (as compared with those in Lithuania and in Poland) in the years 1991, 2000, 2010 and 2013; the names of 1284 students, all born after 1990, from fifteen Polish-language schools in Lithuania; finally, the names given in the years 1991–2011 to children in the municipality of Salčininkai (Soleczniki), where the percentage of Poles is the highest in Lithuania. Interviews with members of the Polish minority in Lithuania, focusing on naming issues, have also been used for fact-finding. The research shows that the name choices of Poles in Lithuania are becoming increasingly different from those in Poland, yet not exactly convergent with Lithuanian trends. Poles almost never use names of Lithuanian origin and prefer instead simple names, not necessarily of Polish origin, that look in writing almost the same in Polish and in Lithuanian. Especially striking among these are Germanic names, such as Edward, Ernest, Eryka, Greta, never particularly popular in Poland.

10

Omijanie odmiany imion i nazwisk, czyli nowy sposób unikania fleksji przez Kościół (na przykładzie parafii podkarpackich)

63%

Kurek H.

Onomastica

|

2021

|

vol. 65

|

issue 2

179-188

EN

The subject of the article is to show a new, modified way of avoiding Polish inflection by the Church, understood here as an institution represented by priests. The analysis included first names and surnames excerpted from Holy Mass intentions and parish announcements published on the Internet from October 2020 to March 2021 by selected parishes of the Podkarpacie region. Publishing Mass intentions on the parish website resulted in the fact that inflection mistakes became permanent and could easily be indicated. In order to avoid criticism for linguistic incorrectness, the Church decided not to inflect first names and surnames in the messages published online. The analysis of the Mass intentions indicates that the Church promotes the use of an official and practical model of inflection that prefers nominativisation of names and surnames, as well as writing them in the form of lists. First names and surnames of the deceased (which are preceded by the symbol of the cross) are written in the nominative form, as opposed to inflected names of living parishioners. As a result, a name/surname that is not inflected (even without the cross) has begun to be perceived as a linguistic symbol of a dead person.

PL

Przedmiotem artykułu jest pokazanie nowego, zmodyfikowanego sposobu unikania rodzimej fleksji przez Kościół rozumiany tu jako instytucja reprezentowana przez księży. Materiałową podstawę pracy stanowią imiona i nazwiska wyekscerpowane z intencji mszalnych i ogłoszeń parafialnych zamieszczanych w internecie od października 2020 r. do marca 2021 r. przez wybrane parafie podkarpackie. Umieszczanie intencji mszalnych na stronach internetowych parafii spowodowało, że błędy fleksyjne nabierały trwałego charakteru i łatwo mogły być wykazane. Aby się nie narazić na krytykę niepoprawności językowej, w tekstach ogłoszeń Kościół zdecydował się więc na zastosowanie wybiegu omijania odmiany imion i nazwisk. Analiza tekstów intencji mszalnych wykazała, że w Kościele gwałtownie szerzy się urzędniczy, praktyczny model odmiany preferujący nominatywizację imion i nazwisk i zestawianie ich w formie wykazów. Kostnienie, w postaci mianownikowej, imion i nazwisk zmarłych (poprzedzonych symbolem krzyża), w opozycji do czynnych fleksyjnie nazw własnych osób żyjących, powoduje, że w intencjach mszalnych unieruchomiona fleksyjnie forma imienia i nazwiska (nawet bez krzyża) zaczyna być traktowana jako językowy symbol osoby zmarłej.

11

Mam na imię Dystynkcja. Kapitał kulturowy rodziców a preferencje w wyborze imion

63%

Tomanek P.

Studia Socjologiczne

|

2021

|

issue 3(242)

89-107

PL

Artykuł jest poświęcony związkom między kapitałem kulturowym polskich rodziców a ich preferencjami w wyborze imion dla swoich dzieci. Autor, nawiązując do socjologicznych koncepcji cyklów popularności imion i klasowych gustów imienniczych, porównuje zbiory imion noszonych przez studentów medycyny (3125 osób w próbie celowej) i przez wszystkie osoby urodzone w zbliżonym okresie. Rodzice tych studentów, posiadający przeciętnie większy kapitał kulturowy niż pozostali rodzice, relatywnie częściej wybierali imiona zakorzenione w tradycji, rzadziej natomiast te, które zawdzięczały popularność krótkoterminowej modzie. Zebrane dane nie wskazują, by preferencje tej grupy ulegały szerzej zakrojonej dyfuzji hierarchicznej, a więc były przejmowane z opóźnieniem przez rodziców z mniejszym kapitałem kulturowym.

EN

The paper analyzes the relationship between Polish parents’ cultural capital and their naming preferences. Drawing on sociological accounts of name popularity cycles and class tastes in naming, the author compares two sets of first names: of medical students (3125 cases in a purposeful sample) and of all Poles born in roughly the same period. Parents of the former, who generally have more cultural capital than other parents, were relatively more inclined to choose traditional names and avoid those owing their popularity to shortterm fashion. The data do not provide evidence of widespread hierachical diffusion of high-brow naming preferences, that is, their subsequent adoption by parents with less cultural capital.

12

Regionalne zróżnicowanie ilościowe imiennictwa w Polsce

63%

Swoboda P.

Socjolingwistyka

|

2015

|

issue 29

21-37

PL

Artykuł dotyczy różnic ilościowych w imiennictwie poszczególnych regionów Polski w latach 1951–2010. Celem było sprawdzenie, czy dane ilościowe dla regionów są zróżnicowane, czy układają się w zwarte obszary geograficzne oraz czy zróżnicowanie międzyregionalne ulegało zmianom w badanym okresie. Do oceny tych różnic użyte zostały wybrane wskaźniki bogactwa leksykalnego stosowane w pracach z zakresu statystyki leksykalnej. Impulsem do podjęcia tego zagadnienia były zaobserwowane wcześniej wyraźne różnice w dystrybucji przestrzennej imion ze względu na ich cechy jakościowe. Badanie wykazało, że także w świetle danych ilościowych występuje czasowe i geograficzne zróżnicowanie w nadawaniu imion w Polsce.

EN

The article examines the quantitative differentiation in naming in the various Polish regions during the period of 1951–1960. The aim was to check whether the quantitative data for names are regionally differentiated, and has the interregional differences changed during the period considered. Selected measures of lexical richness (originally applied in the field of lexical statistics) were used to evaluate these differences. The direct reason for considering this case were the previously observed clear spatial patterns of first names with regard to its qualitative features. Present study has shown that also in the case of quantitative data there are some temporal and spatial differentiation in naming practices in Poland.

13

Pieśń nad Pieśniami w Zoharze

63%

Moreno-Szypowska J. C.

Filozofia Chrześcijańska

|

2023

|

vol. 20

67-92

EN

The Book of Radiance or Zohar is a book created in medieval Spain. And although it is said that its author was the great rabbi of the beginning of the centuries, Shimon bar Yochai, a deeper analysis, especially linguistic (the work is written in artificial Aramaic, in which Arabic, Greek and romance words are woven) showed that it was actually written by the Castilian Kabbalist Moses of Leon, claiming to be the person who only found the manuscript and copied it in several copies. The Zohar, iconoclastic for ones, is for others the third – after the Torah and Talmud – the most important text of the Jewish religion. It is a kind of summary of the centuries-old wisdom of the Sephardim – both representatives of ecstatic-prophetic Kabbalah and theurgical-theoretical – given in the form of a story about the adventures of Simon bar Yochai, who together with his son and adepts travels through Palestine, meditating on the Hebrew Bible, in particular the Pentateuch. Wanderers in their meditations resort to the authority of the most eminent rabbis, and from the exegesis created from them emerges a specific theory of God's Names constituting the basis for future Jewish mysticism, which, based on the Book of Radiance, will be created in the lands of Safed thanks to, among others, Moses Cordovero and Isaac Luria. This article presents this theory in detail, using explanations of its most important experts, such as D. Matt, Ch. Mopsik, M.A. Ouaknin, G. Scholem and G. Vajda, for a better understanding of the intricacies of the Zohar.

PL

Księga Blasku czyli Zohar to księga powstała w średniowiecznej Hiszpanii. I choć podaje się, że jej autorem był wielki rabbi początku wieków, Szymon bar Jochaj, głębsza analiza, szczególnie lingwistyczna (dzieło napisane jest sztucznym aramejskim, w który wpleciono słowa arabskie, greckie i romance) wykazała, że tak naprawdę napisał ją kastylijski kabalista Mojżesz z Leonu podający się za osobę, która tylko odnalazła manuskrypt i przepisała go w kilku kopiach. Zohar, obrazoburczy dla jednych, stanowi dla drugich trzeci – po Torze i Talmudzie – najważniejszy tekst religii żydowskiej. Jest on swoistym podsumowaniem wielowiekowej mądrości Sefardyjczyków – zarówno reprezentantów kabały ekstatyczno-profetycznej, jak i teurgiczno-teoretycznej – przekazanym w formie opowieści o przygodach Szymona bar Jochaja, który wraz z synem oraz adeptami przemierza Palestynę, rozważając hebrajską Biblię, a w szczególności Pięcioksiąg. Wędrowcy w swoich rozmyślaniach uciekają się do autorytetu najwybitniejszych rabinów, a z tworzonej rzez nich egzegezy wyłania się swoista teoria Bożych Imion stanowiąca podstawę dla przyszłej mistyki żydowskiej, która w oparciu o Księgę Blasku powstanie na ziemiach Safedu za sprawą m. in. Mojżesza Cordovero i Izaaka Lurii. Niniejszy artykuł przedstawia tą teorię szczegółowo, posiłkując się dla lepszego zrozumienia zawiłości Zoharu objaśnieniami najważniejszych jego znawców, takich jak D. Matt, Ch. Mopsik, M.A. Ouaknin, G. Scholem i G. Vajda.

14

"Tu wszystko się zaczęło...". Międzywojenne Wadowice utrwalone w albumowej biografii Adama Bujaka i Michała Rożka "Wojtyła" (spojrzenie lingwokulturologa)

63%

Węgorowska K.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2021

|

issue 24

131-142

PL

Artykuł jest częścią cyklu publikacji eksplorujących dziedzictwo Karola Wojtyły – papieża Jana Pawła II. Tym razem autor podejmuje próbę językowej i kulturologicznej rekonstrukcji międzywojennych Wadowic zwerbalizowanych w opracowaniu historyka sztuki Michała Rożka i fotografa Adama Bujaka. Dawne nazwy miejscowości, postacie i różne obiekty architektoniczne służą odtworzeniu atmosfery miasta, w którym dorastał kolejny następca św. Pawła.

EN

The article is a part of cycle of publications exploring the heritage of Karol Wojtyła – pope John Paul II. This time the author attempts at a linguistic and culturological reconstruction of the interwar Wadowice verbalized in the study of art historian Michał Rożek and photographer Adam Bujak. Old names of places, characters and various architectonic objects premitted to recreate the atmosphere of the town in which the next successor of Saint Paul was growing up.

15

Maria jako imię zakonne

62%

Zmuda E.

Onomastica

|

2015

|

vol. 59

137-151

EN

The article touches on the problems of how religious names function in Polish anthroponymy. It includes analysis of how the name Maria functions as a religious name. Religious names of 19 Polish women’s religious orders, all assigned between the sixteenth and twentieth centuries, were analysed (includes lists of the names of the religious orders in which sisters changed their names, and where the name Maria, or other names under the patronage of the Blessed Virgin Mary, were used). The function of the name Maria as a female monastic name largely depends on the given assembly and its spirituality. Looking diachronically at the use of particular names, one can say that even within the orders there was some kind of religious taboo about assigning the name Maria, in a way similar to that existing in the laity naming (although it did not concern all orders to the same extent).

16

Imiona i derywaty odimienne używane na polskiej Warmii w XIX wieku

51%

Biolik M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2020

|

issue 15

39-49

EN

The article presents first names and derivatives derived from first names, used in families in Warmia in the 19th century. The material was gathered from the work of W. Barczewski, Kiermasy in Warmia. Names in Warmian families were passed down from generation to generation and given in accordance with family tradition. The selection of names was scarce. First names were rare in common circulation, more often short names and deminutive-hypocoristic forms created with a small number of formants were used. The number of diminutive or playful female names was limited. These were created by name derivatives: Luca, Jewka, Lucka, Nulka, Baśka, Basia, Barwuchna, Dośka, Waleśka, Elzka, Joanka, Finka, Katrynka, Kaśka, Marychna, and Staśka. Of the male names, Barczewski certified ten names in basic forms: Jakub, Andrzej, Stefan, Klement, Michał, Maciej, Marcin, Joachim, Wojciech, Kazimierz and derivative hypocorrisms and deminutive forms: Janek, Michałek, Maciek, Kuba, Kubal, Kubalek, Kaźnirek, Wojtek, Jędrysek, Józefek, Wiktorek, Frąck, Matys. Respect for adults was expressed through full names, whereas children were addressed with deminutive-hypocorristic forms, and emotionally-oriented forms.

17

Imiona nadawane dzieciom w rzeszowskiej parafii farnej na początku XX wieku

51%

Rejman S.

Przeszłość Demograficzna Polski

|

2017

|

vol. 39

253-281

PL

Parafia farna w Rzeszowie na początku XX w. obejmowała Rzeszów i pięć podrzeszowskich wsi: Staroniwę, Wilkowyję, Pobitno, Załęże i Zwieńczycę. Przedmiotem badań była popularność imion nadawanych na chrzcie w latach 1910–1912. Na tej podstawie można wnioskować o społeczności parafii, jej aspiracjach i obyczajach. W latach 1910–1912 w parafii odnotowano 2050 chrztów, z czego w Rzeszowie 1352 i we wsiach parafii 698. Na wsi rodzice przeważnie nadawali dziecku jedno imię, w mieście przeważały imiona podwójne. Zasób imion dla dziewczynek był większy niż dla chłopców i bogatszy w mieście. Najpopularniejsze imiona męskie to Stanisław, Józef, Jan i Władysław, żeńskie natomiast to Zofia, Helena, Maria w mieście i Marianna na wsi. W rankingu najpopularniejszych imion męskich i żeńskich na pierwszych miejscach nie zaobserwowano większych różnic między miastem a wsią, pojawiały się one na dalszych. Związek między imieniem wybranym na chrzcie, wspomnieniem liturgicznym świętego i czasem urodzenia lub chrztu daje się zauważyć, ale nie jest bezwzględnie stosowaną regułą. Odsetek urodzeń pozamałżeńskich w mieście (12%) był znacznie wyższy niż na wsi (5%), ale dzieci ze związków pozamałżeńskich nie były piętnowane imieniem rzadko występującym w danej społeczności.

EN

The church parish in Rzeszów at the beginning of the 20th century included Rzeszów and five villages around Rzeszów: Staroniwa, Wilkowyje, Pobitno, Załęże and Zwieńczyca. The research dealt with the popularity of Christian names children were baptised in the years 1910–1912. On that basis it may be concluded what the parish community was like and what their aspirations and customs were. In the years 1910–1912 there were 2050 baptisms in the parish, including 1352 in Rzeszów and 698 in the villages. The parents in the villages usually gave one Christian name to their children, in the town the majority of names were double. The list of girls’ names was longer than the boys’ one, and more diversified in the town. The most popular boys’ names were Stanisław, Józef, Jan and Władysław, and the girls’ names – Zofia, Helena, Maria in the town and Marianna in the country. The first positions of the ranking of the most popular names in the town did not differ significantly from the ones in the country, the differences appeared in the other positions. The relation between the name the child was baptised, a liturgical reference to the saint and the time of birth or baptism is visible, but is not obligatory. The percentage of extramarital births in the town (12%) was much higher than in the country (5%), but the children born out of wedlock were not stigmatised with a rare name.

Refine search results

Trwanie i przemijanie w kontekście współczesnej kultury nazewniczej

Imiona chrzestne bielskich prawosławnych i katolików na przełomie XIX i XX wieku

Imiona Karaimów z Halicza

Imiennictwo w polskich rodzinach ziemiańskich na przełomie XIX i XX wieku

Recepcja imion zakonnych w wypowiedziach internautów

Pojęcie i rozwój kultu Boga JHWH w kontekście panteonu bóstw kananejskich

Niektóre rzadsze imiona męskie (IV)

Akcja i reakcja. Zmiany w imiennictwie Polaków w czasie drugiej wojny światowej

Od Katažiny do Edvina, czyli o imionach Polaków współcześnie używanych na Litwie

Omijanie odmiany imion i nazwisk, czyli nowy sposób unikania fleksji przez Kościół (na przykładzie parafii podkarpackich)

Mam na imię Dystynkcja. Kapitał kulturowy rodziców a preferencje w wyborze imion

Regionalne zróżnicowanie ilościowe imiennictwa w Polsce

Pieśń nad Pieśniami w Zoharze

"Tu wszystko się zaczęło...". Międzywojenne Wadowice utrwalone w albumowej biografii Adama Bujaka i Michała Rożka "Wojtyła" (spojrzenie lingwokulturologa)

Maria jako imię zakonne

Imiona i derywaty odimienne używane na polskiej Warmii w XIX wieku

Imiona nadawane dzieciom w rzeszowskiej parafii farnej na początku XX wieku