Search results

1

Søren KIERKEGAARD, Księga o Adlerze

100%

Kierkegaard S., Szwed A.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2011

|

vol. 1

|

issue 1

132-141

2

Praktyka jogi jako poszukiwanie immanentnej struktury sensu

84%

Deker M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

91-100

PL

Artykuł poświęcony jest poszukiwaniu przez ludzi Zachodu nowych struktur sensu w kulturze. Autor wskazuje na wykorzystanie alternatywnych systemów orientalnych w chwili, gdy klasyczne, zachodnie narracje przestają wystarczać. Na przykładzie zyskujących coraz większą popularność technik jogi wskazuje na postulowaną przez nowoczesnych joginów możliwość sytuowania sensu wewnątrz człowieka. Dzięki przeniesieniu axis mundi w sferę immanencji osoba praktykująca jogę może rzekomo odnaleźć utracony sens. Wskazując na założenia filozoficzne myśli jogi klasycznej oraz specyfikę jej współczesnego rozumienia, autor stara się pokazać, czym jest owa immanentna oś świata w myśli jogi (hatha joga), a także w jaki sposób ściśle określone sposoby postępowania tworzą wewnętrzny, uporządkowany kosmos.

EN

The article discusses the issue of seeking new meaning structures by the Westerners. As some classic Western narrations tend to prove insufficient, alternative oriental systems may be treated as their substitute. The increasing popularity of yoga practice reflects the possibility of finding inner meaning structures postulated by the modern yogi. By transferring the axis mundi towards immanence, yoga practitioners might find lost meaning they seek for. Philosophical assumptions of classical yoga, along with its contemporary interpretations and the nature of axis of the world in the hatha yoga context are also considered. The author discusses establishing an inner, ordered cosmos by means of specific actions.

3

Materializm i teologia

84%

Negri A.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 8

|

issue 2

49-59

PL

-

4

Brudna transcendencja. Rudymenty sacrum a przemiany współczesnych ekopoetyk

84%

Soćko J.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

26-41

EN

The analysis of a number of late 20th-century nature poems allows the author to redefine the traditional concepts of transcendence and immanence in the context of post-secular studies and the broadly defined new materialism. The article argues that the reformulation of these categories allows one to map the dynamic changes in the 20th-century and 21st-century ecopoetics. The analysis of selected poems written by poets who are well aware of the limits of language, allows the author to draw attention to the debate around the concept of the Anthropocene, a significant turning point in itself. The article discusses current poetic tendencies, taking into account the impact of the Anthropocene.

PL

Wychodząc od lektury kilku – pochodzących z końca XX w. – wierszy odnoszących się do przyrody, autorka redefiniuje tradycyjnie rozumianą transcendencję i immanencję, osadzając te kategorie w kontekście studiów postsekularnych i szeroko rozumianego nowego materializmu. Główną tezę artykułu stanowi bowiem przekonanie, że przedstawione przeformułowanie tych kategorii pozwala w ciekawy sposób przedstawić dynamikę zmian ekopoetyk charakterystycznych dla XX i XXI wieku. Omawiając wybrane przykłady poezji twórców odznaczających się wyjątkową świadomością nieprzejrzystości języka, autorka zwraca uwagę na istotną cezurę, jaką okazała się debata wokół pojęcia antropocenu i omawia obecne tendencje poetyckie, uwzględniające implikowany przez to pojęcie światopogląd.

5

Józefa Życińskiego koncepcja transcendencji Boga jako głębi bytu

84%

Jasiński K.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2014

|

vol. 26

205-220

EN

The paper presents the idea of transcendence of God as depth of being in the philosophy of Józef Życiński (1948–2011). This idea has two main interpretations: moral (searching for the meaning of life by man and discovering it in the world of values) and ontological (the presence of some formal structures in the being of the world as the expression of the divine Logos). The paper consists of three parts: 1) a presentation of those aspects of human existence whose main feature is the question of the meaning of life, and the role of ethics, aesthetics and religion in answering it; 2) a presentation of the idea of God as the depth of the world and structure of laws, ideas and values; 3) a presentation of the aspiration of man to the harmony of life through the openness to the depth of existence in the moral and ontological aspects.

6

Typy i funkcje refleksji w myśli tomistycznej

84%

Sośnicka J.

Studia Philosophiae Christianae

|

2018

|

vol. 54

|

issue 4

71-88

EN

In Modern Age, reflection was identified with the object of philosophical cognition. Epistemology took a significant part of metaphysical research and as a result, rationalism separated itself from realism, and realism from real existing beings. Different theories of cognition and of the object of cognition assumed internally consistent but quite distinct philosophical systems. In philosophy, the notion of reflection took peculiar meaning and even today it plays a significant role in the understanding of the object of cognition and experiencing a subject. Saint Thomas uses the nouns refelxio and reditio. The meaning of the Latin word reditio – “return move” underlines the natural dynamism of human cognition. A move fully realizes itself in the return move to its source, thus making a full circle: it starts with the contact of the cognizing object with the subject and finishes with experiencing object. The reflection is a movement, thanks to which one understands that he is able to cognize, and understands that he fully cognizes once he has cognized. The division into reflexio in actu exercito and reflexio in actu signato allows us to see the main functions of the reflection. Reflection binds consciousness with identity “I” that is human identity, and it gives it coherent, subjective sense, which structures itself by the cognition of external existing objects.

PL

W nowożytności refleksja została utożsamiona z przedmiotem poznania filozoficznego. Epistemologia przejęła znaczny zakres badań metafizyki, przez co racjonalizm oddalał się od realizmu, a realizm od konkretnie istniejącego bytu. Odmienne teorie poznania i przedmiotu suponowały wewnętrznie spójne, choć różniące się systemy filozoficzne. Pojęcie refleksji nabrało swoistego znaczenia w filozofii i po dziś dzień odgrywa istotną rolę w rozumieniu przedmiotu poznania i poznającego podmiotu. Św. Tomasz z Akwinu używa rzeczowników reflexio oraz reditio. Znaczenie łacińskiego słowa reditio – „ruch powrotny” podkreśla naturalny dynamizm poznania ludzkiego. Ruch realizuje się w pełni w powrocie do swego źródła, zataczając koło, które zaczyna się w kontakcie podmiotu poznającego z przedmiotem, a kończy w ubogaconym doświadczeniem podmiocie. Refleksja jest tym ruchem, dzięki któremu człowiek poznaje, że poznaje, a w pełni poznaje, kiedy już poznał. Funkcje refleksji pozwala scharakteryzować podział na refleksję towarzyszącą reflexio in actu exercito oraz refleksję sygnitywną reflexio in actu signato. Wiąże ona więc świadomość w tożsamość „Ja”, czyli tożsamość ludzką, nadając jej koherentny, podmiotowy sens strukturalizujący się poprzez poznawanie zewnętrznie istniejących przedmiotów.

7

Świeckość jako podłoże rozumienia – zarys stanowiska Charlesa Taylora

67%

Barnat D.

Diametros

|

2013

|

issue 36

1-26

PL

W artykule przedstawiam nowatorskie podejście do problematyki świeckości zaproponowane przez Charlesa Taylora. Na początku rozważań, za José Casanovą, dokonuję rozróżnienia pomiędzy trzema porządkami rozważań: (a) pojęciem świeckości i sekularyzacji; (b) teoriami sekularyzacji; (c) sekularyzmem. Następnie przedstawiam trzy wyróżnione przez Taylora rozumienia świeckości: (a) świeckość jako emancypacja sfer publicznych; (b) świeckość jako upadek praktyk i wiary; (c) świeckość jako "podłoże rozumienia" (resp. "warunki wiary"). Szczególną uwagę zwracam na ostatni wymiar świeckości, gdyż odzwierciedla on oryginalny wkład, jaki Taylor wniósł do debaty nad świeckością. Rekonstruując myśl Taylora wskazuję na trzy elementy decydujące o świeckim charakterze podłoża rozumienia ("refleksyjność", "immanentna rama", "zanik perspektywy przemiany"). Na koniec próbuję wskazać wady i zalety podejścia Taylora.

EN

In this paper I present Charles Taylor’s innovative approach to the issue of secularity. Following José Casanova, I distinguish three layers of analysis: (a) the notion of secularity and secularization; (b) theories of secularization; and (c) secularism. In further discussion I point out three senses of secularity used by Taylor: (a) secularity as an emancipation of public spheres; (b) secularity as a decline in religious practice and belief; (c) secularity as a background understanding (or as conditions of belief). I concentrate particularly on the last dimension due to the fact that it reflects the originality of Taylor’s account. In the next stage the three elements which decide about the secular character of the background understanding are presented ("reflexivity", "the immanent frame", and "the decline of the transformation perspective"). Finally I try to point out the pros and cons of Taylor’s approach.

8

Klimat humanistyki. Pojęcie gatunku wobec nauk o duchu

67%

Rozwadowski Ł.

Prace Kulturoznawcze

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1-2

185-199

EN

Dipesh Chakrabarty in the article The Climate of History: Four Thesis claims that in the era of the Anthropocene human symbolic creations, including institutions and economic systems, have to be interpreted in relation to natural history if their impact on climate changes is to be understandable. The category of species could be helpful, though it overstrains human capacity for self-understanding. Consequently, the distinction between natural history and human history collapses. Referring to works by E. Husserl, I introduce a different distinction. History of institutions and natural history belongs to objective natural science. What really cannot be brought together with that kind of discipline of history is self-understanding, „the science of the spirit” — humanities. I point out the crisis of thinking subjectivity, destructive for humanities, giving an example of the war on gender, where conservatives defend religious norms with quasi-natural science arguments. Using works by G. Agamben and M. Henry, I phenomenologically elucidate the notion of „life” as the radical immanence. Life explodes all taxonomical frames in which it could be included and opens up a field of action for humanities. Only humanities focusing on subjectivity could ask about presently living on the Earth people’s strength to face the challenges of the Anthropocene.

9

Totalitaryzmy, ponowoczesność i wychowanie człowieka w świetle rozważań filozoficznych Chantal Delsol

67%

Janas A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2022

|

vol. 58

|

issue 1

99-116

EN

The aim of this essay is to highlight the logical connections between education, postmodernity and totalitarianism. It begins from the existence of an ontically diverse reality, an integral part of which is human life between different orders of existence, immanent (biopsychosocial) and transcendent (existential, metaphysical and religious), which enables man to become what he may and should be. Following Chantal Delsol’s account, it can be argued that in the darkness of transcendence – both in totalitarianism and today – man is reduced to his biopsychosocial conditions as a result of the absolutization of the inherent criteria for the legitimacy of what is immanent. Consequently, the world becomes a field for social experiments carried out by means of terror or, more subtly, of social engineering. Education appears then as man’s protection against the totalitarian potential of human collective existence, and therefore also against himself.

PL

Celem artykułu jest wykazanie związku pomiędzy ponowoczesnością i totalitaryzmami oraz wychowaniem człowieka. Przyjętym założeniem jest istnienie zróżnicowanej ontycznie rzeczywistości, której integralną częścią jest życie człowieka, pomiędzy różnymi porządkami istnienia: immanentnym (biopsychospołecznym) i transcendentnym (egzystencjalnym, metafizycznym i religijnym), w obliczu którego człowiek staje się tym, kim może i być powinien. Na podstawie analizy rozważań francuskiej myślicielki Chantal Delsol (ur. 1947) można sądzić, że wobec przesłoniętej transcendencji – zarówno w minionych totalitaryzmach, jak i współcześnie – człowiek wskutek absolutyzacji inherentnych kryteriów prawomocności tego, co immanentne, zostaje zredukowany do swoich uwarunkowań biopsychospołecznych. W konsekwencji świat staje się polem do eksperymentów społecznych, dokonywanych za pomocą terroru, bądź bardziej subtelnych środków inżynierii społecznej. Wychowanie jawi się wówczas jako ochrona człowieka przed totalitarnym potencjałem ludzkiego zbiorowego istnienia, a zatem także przed nim samym.

10

Donacyjny charakter dobra a kwestia transcendencji w kontekście myśli Martina Heideggera

67%

Korobczak P.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2016

|

vol. 32

|

issue 1

36-59

EN

In my paper I try to reconsider the character of the good. I show the specific structure of the good as “not-to-own-to-give”. Furthermore I investigate a possibility of such structure in Friedrich Nietzsche’s thought. On example of the bestowing virtue I show Nietzsche’s structure of donation as “to-own-to-give”. At the same time such structure of donation reveals problematic status of Nietzsche’s paradigm of absolute immanence. Then I show how transcendence as an „essence” of immanence constitutes Martin Heidegger’s main concept. He is very close to the structure of “not-to-own-to-give”, but the structure of “to-own-nothing” is still an ownership. It shows, anyway, that both Heidegger and Nietzsche have philosophized very close to the paradigm of the good. Eventually I show in Heidegger’s thought a possibility to go beyond his own paradigm that reveals possibility of the good as an infinite donation.

11

Bóg postulowany w kontekście stanowisk Dostojewskiego i Szestowa

67%

Ostrowski A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 2

PL

Celem artykułu jest omówienie zagadnienia „Boga postulowanego” i problemu „inwersji wiedzy na temat Boga”. Po wyjaśnieniu tych pojęć, zwracam uwagę na konsekwencje inwersji, odwołując się do stanowisk Dostojewskiego i Szestowa oraz wybranych przedstawicieli filozofii egzystencjalnej. Punktem wyjścia rozważań jest zagadnienie źródeł wiedzy na temat Boga oraz zagadnienie podmiotowych uwarunkowań tej wiedzy.

12

Postulated God in the context of Dostoevsky and Shestov’s views

67%

Ostrowski A., Ostrowski A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 2

13

Problematization of evidence, or about reduction as the beginning of philosophizing

59%

Płotka W., Płotka W.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2019

|

issue 1

14

Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa

51%

Janik M.

Praktyka Teoretyczna

|

2016

|

vol. 19

|

issue 1

15-33

EN

The notion of democracy as the ontological premise of the social being is one of the main themes in the contemporary reception of Spinoza’s political philosophy. The article presented below is an attempt to explain the ontological dimension of democracy in Spinoza’s thought. The Spinozist approach towards democracy is confronted here with Hobbes’ view on democracy – by this juxtaposition I want to show how the question of the democratic foundation has constituted one of the most important discrepancies of modern political discourse.

PL

Pojęcie demokracji jako ontologicznego warunku bytu społecznego jest jednym z głównych wątków współczesnej recepcji spinozjańskiej filozofii politycznej. Poniższy artykuł jest próbą wyjaśnienia, na czym polega ontologiczne umocowanie demokracji u Spinozy. Zestawiając spinozjańskie ujęcie demokracji z koncepcją Hobbesa, pokazuję, w jaki sposób problem demokratycznego fundamentu ukonstytuował jedną z najważniejszych rozbieżności politycznego dyskursu nowoczesności.

15

Prepozycje. Metafizyka „bliskości”

43%

Pertek G.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 11-12

150-163

EN

This article offers a polemical response to Patryk Szaj’s text, titled Tracking the (Traces of) Sense: Text and Reading in Modern Hermeneutics. In his article, Szaj demonstrates how the category of “closeness” he uses to define the ontology of reading practiced in modern hermeneutics is metaphysically charged. The specific conception of deconstruction we encounter in Szaj’s analysis frames it as an inversion of modern hermeneutics, which not only implies that “closeness” privileges the interior (at the expense of the exterior) and the signifiant (at the expense of the signifié). It also implies that the “trace” is an inversion of “meaning.” We might say that their result is merely the text.

PL

Artykuł jest głosem polemicznym wobec tekstu Patryka Szaja zatytułowanego Śledzenie (śladów) sensu. Tekst i lektura w hermeneutyce ponowoczesnej, w którym autor pokazuje, że zaproponowana przez Szaja kategoria „bliskości”, określająca ontologię lektury uprawianej przez hermeneutykę ponowoczesną, jest metafizycznie obciążona. Obecne w interpretacji Szaja specyficzne rozumienie dekonstrukcji jako odwrotności hermeneutyki nowoczesnej powoduje, że „bliskość” nie tylko uprzywilejowuje wnętrze (kosztem zewnętrza), signifiant (kosztem signifié), ale też ze „śladu” czyni odwrotność „sensu”. Ich wypadkową, można rzec, jest dopiero tekst.

16

Alternowoczesność: genealogie komunizmu w trylogii Hardta i Negriego

43%

Janik M.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

vol. 4

33-43

EN

The following essay attempts to present Negri’s and Hardt’s work in broad historical perspective as an effort to establish new model of politics, which surpasses the project of modernity, maintaining at the same time its critical potential. Hardt and Negri propose the ontologization of politics as an alternative for transcendental structure of mediation. By this gesture they reintroduce to the political discourse the notion of communism understood not as a kind of normative task, but as a process taking place in materially comprehended social relations.

PL

Poniższy tekst ma na celu prezentację wspólnej pracy Negriego i Hardta w szerszej perspektywie, jako próbę ustanowienia nowego modelu polityki, przekraczającego projekt nowoczesności, a jednocześnie zachowującego jego krytyczny potencjał. Hardt i Negri proponują ontologizację polityki jako alternatywę dla transcendentalnej struktury zapośredniczenia. Za sprawą tego gestu wprowadzają oni ponownie do politycznego dyskursu pojęcie komunizmu, rozumianego nie jako normatywnie ujmowane zadanie, lecz jako proces rozgrywający się w ramach materialnie ujmowanych stosunków społecznych.

Refine search results

Søren KIERKEGAARD, Księga o Adlerze

Praktyka jogi jako poszukiwanie immanentnej struktury sensu

Materializm i teologia

Brudna transcendencja. Rudymenty sacrum a przemiany współczesnych ekopoetyk

Józefa Życińskiego koncepcja transcendencji Boga jako głębi bytu

Typy i funkcje refleksji w myśli tomistycznej

Świeckość jako podłoże rozumienia – zarys stanowiska Charlesa Taylora

Klimat humanistyki. Pojęcie gatunku wobec nauk o duchu

Totalitaryzmy, ponowoczesność i wychowanie człowieka w świetle rozważań filozoficznych Chantal Delsol

Donacyjny charakter dobra a kwestia transcendencji w kontekście myśli Martina Heideggera

Bóg postulowany w kontekście stanowisk Dostojewskiego i Szestowa

Postulated God in the context of Dostoevsky and Shestov’s views

Problematization of evidence, or about reduction as the beginning of philosophizing

Demokracja jako ontologiczny warunek polityki u Spinozy i Hobbesa

Prepozycje. Metafizyka „bliskości”

Alternowoczesność: genealogie komunizmu w trylogii Hardta i Negriego