Search results

1

Teizm a twardy inkompatybilizm

100%

Łukasiewicz D.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 3

191-203

PL

Celem artykułu jest przedstawienie stanowiska zwanego twardym inkompatybilzimem i porównanie go z teistyczną, a w szczególności współczesną chrześcijańską koncepcją wolności woli ludzkiej. Twardy inkompatybilizm głosi, że wolność woli ludzkiej, rozumiana zarówno w sposób libertariański, jak i kompatbilistyczny, nie istnieje. W artykule zwraca się uwagę na pewną zbieżność między tezą twardego inkompatybilizmu a opartą na Biblii mądrością chrześcijańską, głoszącą zależność ontyczną i aksjologiczną człowieka od Boga. Zarazem jednak argumentuje się, że jednym z najważniejszych składników teologii i filozofii chrześcijańskiej jest doktryna o wolności woli ludzkiej i ludzkiej odpowiedzialności za zło. Doktryna ta jest niespójna z twardym inkompatybilizmem. W części końcowej artykułu przedstawiona jest syntetycznie propozycja, jak można uzgodnić ze sobą tezę indeterminizmu metafizycznego, która jest spójna z twardym inkomatybilizmem, z tezą libertarianizmu, która jest niespójna z twardym inkompatybilizmem.

XX

The aim of the article is to present and to compare the view on human freedom called hard incompatibilism with the contemporary Christian doctrine on human free will. Hard incompatibilism claims that human free will understood both in a libertarian and compatibilist way does not exist. One stresses in the paper that there is a similarity between hard incompatibilism and Christian wisdom rooted in the Bible and this similarity consists in the fact that humans are deeply dependent in their existence on external conditions. Hard incompatiblism identifies that conditions simply as the external or physical world and Christian wisdom points to God as an ontological and axiological foundation of human being and prospects. However, one argues in the paper that the doctrine of human freedom and responsibility for sin and moral evil is a crucial part of the Christian theology and philosophy. Thus, the Christian doctrine is incoherent with hard incompatibilism. There is a proposal, put forth in the last part of the article, how one can reconcile metaphysical indeterminism—which is coherent with hard incompatibilism—with the libertarian doctrine on the human free will, which is coherent with the Christian view on the nature of human freedom.

2

Indeterminizm w ujęciu Julio Estrady - yuunohui’ehecatl. Collective Score for Solo Woodwinds and/or Brass Instruments

85%

Salas M. D.

Aspekty Muzyki

|

2021

|

issue 11

71-115

PL

Artykuł przedstawia dwa aspekty badań i twórczości muzycznej meksykańskiego kompozytora i muzykologa Julio Estrady (ur. 1943): ideę indeterminizmu i macro timbre, na podstawie analizy cyklu utworów zatytułowanych yuunohui’ehecatl. Przejawy indeterminizmu w muzyce Julio Estrady pojawiły się w 1968 roku, kiedy kompozytor zetknął się z muzyką Johna Cage’a oraz jego radykalnymi propozycjami, kwestionującymi tradycyjne wartości. Obszarem eksploracji Estrady, zainspirowanych rozwiązaniami Cage’a wpływającymi na finalną postać kompozycji, było eksperymentowanie z elementarną materią muzyczną. Estrada stworzył własne laboratorium eksperymentalne, którego naczelną ideą była „inkluzywność”. Polegała ona na integrowaniu utworów z różnych cykli w celu stworzenia takiego dzieła, które oferowało możliwość uzyskania nowych brzmień instrumentalnych. Ta metoda komponowania muzyki została w pełni zastosowana dopiero w cyklu yuunohui, na który w roku 2021 składa się osiem cykli kompozycji przeznaczonych na instrumenty solowe oraz dwa cykle na zespół kameralny. Począwszy od roku 1983, w centrum zainteresowania Estrady znalazła się kategoria macro timbre, odnosząca się do ukształtowania cech i jakości dźwięku w procesie twórczym. Po ponad 30 latach eksperymentowania w tym zakresie Estrada rozszerzył swoje rozumienie macro timbre do etapu realizacji dzieła muzycznego, tj. wykonania na żywo. Ten sposób podejścia do macro timbre pozwala instrumentalistom z absolutną swobodą kreować własną ekspresję dzieła muzycznego. W cyklu kompozycji yuunohui’ehecatl wykonawca otrzymuje od kompozytora po raz pierwszy tekst muzyczny daleki od norm ustanowionych w tradycji muzycznej. Zastosowany w utworze materiał muzyczny, a także struktura macro timbre otwierają nową perspektywę interpretowania semantyki i ekspresji tego dzieła muzycznego, którą autor określa jako „naśladowanie prehistorycznej natury w akcie stwarzania yuuhonui’ehecatl”.

3

Rezonans idei Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w poglądach Mariana Przełęckiego

57%

Jadacki J.

Edukacja Filozoficzna

|

2019

|

issue 67

13-34

PL

W artykule omawiam idee, które dzielił Marian Przełęcki z przedstawicielami Szkoły Lwowsko-Warszawskiej – bądź je modyfikując, bądź lepiej argumentując na ich rzecz. Są to m.in.: antyirracjonalizm (umiarkowany), racjonalizm stymulacyjny (w stosunku do wiary), rekonstrukcjonizm logiczny (powściągliwy), konwencjonalizm (zliberalizowany), indeterminizm ontologiczny (w części negatywnej), uznanie reizmu ontologicznego za hipotezę wyjaśniającą względem reizmu semantycznego, dyrektywa realizmu praktycznego (wobec działań – a nie celów tych działań) i eternalizm etyczny. Jak pokazuje analiza tego rezonansu – modyfikacja miała u Przełęckiego głównie charakter osłabienia odpowiednich idei.

EN

In the article, I discuss the ideas that Marian Przełęcki shared with representatives of the Lvov-Warsaw School – either modifying them or giving better argumentation for them. These are, among others: (moderate) anti-irrationalism, stimulative rationalism (in relation to faith), logical (restrained) reconstructionism, (liberalized) conventionalism, ontological indeterminism (in the negative part), recognition of ontological reism as an explanatory hypothesis regarding semantic reism, the directive of practical realism (towards actions – and not towards the goals of these actions) and ethical eternalism. As the analysis of this resonance shows – Przełęcki’s modification was mainly weakening relevant ideas.

4

O niemożliwości całkowitej odpowiedzialności moralnej

57%

Strawson G., Jarocki J.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 1

109-128

PL

Jedną z centralnych kwestii dotyczących problemu wolnej woli stanowi zagadnienie moralnej odpowiedzialności. Na ogół utrzymuje się, iż ma ono najdalej idące konsekwencje dla życia społecznego oraz prawa. Jak jednak argumentuje Galen Strawson, nie można odpowiadać moralnie za własne działania. Argument przebiega następująco: dana osoba podejmuje decyzję w oparciu o swój charakter, osobowość lub inne czynniki umysłowe. Z drugiej strony, za czynniki te nie można ponosić odpowiedzialności, wydaje się bowiem oczywiste, że są one powodowane innymi czynnikami, takimi jak wychowanie czy geny, za które nie jesteśmy odpowiedzialni. Jedynym wyjściem byłoby bycie causa sui, tj. bycie przyczyną samego siebie. Jednakże zgodnie z rozpowszechnioną opinią nic nie może być causa sui. W takim wypadku odpowiedzialność moralna jest niemożliwa.

EN

The problem of moral responsibility occupies a central place in the discussions concerning free will. It is generally held that it has far-reaching consequences for social life and law. However, as Galen Strawson argues, it is impossible to be morally responsible for one's own actions. The argument runs as follows: a person decides one way or another on the basis of his character, personality traits or other mental respects. However, one cannot be responsible for those features—it seems obvious that they are caused by factors one cannot be responsible for, such as one's upbringing or genes. Hence the only way to be morally responsible is to be causa sui, i.e. the cause of oneself. It is widely acknowledged though that nothing can be causa sui. It follows that moral responsibility is impossible.

5

Absolutyzm logiczny a ontologia

50%

Wilk A.

Filozofia i Nauka

|

2017

|

vol. 5

289-297

EN

The text considers the link between logic and ontology in the context of the problem of future truth. The main issue examined in this paper is the following one: the classical logic is strongly insensitive to the ontological determinism-indeterminism problem.

PL

Tekst jest poświęcony związkowi między logiką a ontologią w kontekście problemu prawdziwości zdań o przyszłości. Jednym z rozważanych problemów jest „niewrażliwość” logiki klasycznej na ontologiczny problem determinizm-indeterminizm.

Refine search results

2 Roczniki Filozoficzne

1 Aspekty Muzyki

1 Edukacja Filozoficzna

1 Filozofia i Nauka

1 Jadacki J.

1 Jarocki J.

1 Salas M. D.

1 Strawson G.

1 Wilk A.

1 Łukasiewicz D.

1 2021

1 2019

3 2017

Teizm a twardy inkompatybilizm

Indeterminizm w ujęciu Julio Estrady - yuunohui’ehecatl. Collective Score for Solo Woodwinds and/or Brass Instruments

Rezonans idei Szkoły Lwowsko-Warszawskiej w poglądach Mariana Przełęckiego

O niemożliwości całkowitej odpowiedzialności moralnej

Absolutyzm logiczny a ontologia