Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  instytucje nieformalne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Rozpoczęta w roku 1989 transformacja systemowa w Polsce doprowadziła do przemian zarówno instytucji formalnych, jak i nieformalnych we wszystkich obszarach gospodarki. Jednym z obszarów przemian w tym okresie był rynek usług finansowych i związane z nim instytucje. Banki i cały system bankowy z uwagi na swoją rolę w gospodarce zostały poddane przemianom w pierwszej kolejności. Rozpoczęte reformy instytucji formalnych doprowadzić miały do powstania nowego konkurencyjnego sektora bankowego. Przemiany nastąpiły zarówno w obszarze instytucji formalnych, jakimi były ustawowe normy i zasady regulujące reguły gry na rynku finansowym, jak i w obszarze instytucji nieformalnych, czyli np. zaufania do instytucji bankowych i całego systemu bankowego. Celem artykułu jest próba pokazania, w jaki sposób zmieniały się instytucje formalne i nieformalne rynku finansowego w Polsce po roku 1989.
PL
Jeden z trzech założycieli instytucjonalizmu T. Veblen podkreślał, że system instytucji nakłada na jednostki standardy, ideały i kanony działania. Celem artykułu jest identyfikacja i analiza wybranych instytucji nieformalnych na rynku pracy w Polsce. W artykule wykorzystano podejście zaprezentowane przez D.C. Northa będącego przedstawicielem nowej ekonomii instytucjonalnej, polegające na podziale obowiązujących reguł na formalne i nieformalne. W pierwszej kolejności w artykule przeprowadzono rozważania definicyjne, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji nieformalnych oraz kultury. Następnie podjęto próbę identyfikacji instytucji nieformalnych na rynku pracy w Polsce oraz dokonano charakterystyki wybranych niepisanych zasad w oparciu o dostępne dane. Podstawę przeprowadzonej analizy stanowią pozycje książkowe, czasopisma, raporty opublikowane w języku polskim i angielskim.
PL
W artykule zaprezentowano badania autorki nad systemem instytucjonalnym gospodarki, w tym nad relacjami między instytucjami. Celem badań było wskazanie przejawów antynomii instytucji formalnych i nieformalnych. Analizę przeprowadzono na przykładzie polskiej gospodarki na tle wybranych krajów. Fundamentalna kwestia sprawności systemu instytucjonalnego dotyczy zależności zachodzących na linii: instytucje formalne a nieformalne. Antynomia między nimi stanowi „tarcie” w kreowaniu spójnych bodźców przez ten system. Powstanie i narastanie konfliktu między instytucjami formalnymi i nieformalnymi staje się barierą rozwoju gospodarczego, ogranicza inwestycje i przedsiębiorczość poprzez spadek zaufania do innych instytucji i do państwa. Głównym przejawem dysonansu między instytucjami w Polsce jest niski stopień zaufania społecznego i akceptacji prawa. Zasadniczymi tego powodami są nieprzejrzystość i wysoki stopień skomplikowania prawa oraz erozja instytucji nieformalnych.
PL
W artykule podjęto problem niespójności systemów instytucjonalnych postkomunistycznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej (EŚiW) należących obecnie do Unii Europejskiej. Zakłada się, że istotnym elementem sprawności instytucji jest nie tylko ich jakość, ale również wewnętrzna spójność rozumiana jako dopasowanie formalnych elementów układu instytucjonalnego do ukształtowanych kulturowo instytucji nieformalnych. Wśród wielu aspektów niespójności instytucjonalnej te o podłożu i charakterze kulturowym jawią się jako niezwykle istotne. Niesprawne instytucje w krajach postkomunistycznych umożliwiają społeczeństwu utrwalanie postaw związanych z łamaniem podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej czy demokratyzacji życia społecznego. W związku z tym w artykule dokonano porównania krajów EŚiW pod kątem wybranych przejawów niespójności systemów instytucjonalnych, mających swe podłoże w kulturowo zakorzenionych postawach i wartościach społeczeństw tych państw. Tym samym – pośrednio – autorka wskazuje na istotną rolę instytucji nieformalnych w tworzeniu spójnych systemów instytucjonalnych gospodarek krajów EŚiW.
EN
The article reflects on the current situation in the European Union. Its aim is to point the contradictions in the process of integration which are crucial in the process of economic growth. Informal institutions are perceived as potential channels of transmission of anti-growth impulses.
EN
The article examines the changes that have taken place in Poland’s informal institutions during the country’s political and economic transition from 1989 to 2009, as compared with other countries in Central and Eastern Europe. The author also sets out to determine to what extent the informal components of the institutional system laid the groundwork for formal institutions and whether changes in informal institutions were aimed in the right direction-whether they supplemented and reinforced the work of formal institutions. The comparative analysis of the informal components of the institutional system was based on a study of value systems, using research findings obtained by Ronald Inglehart and Christian Welzel as well as data from the World Values Survey. The author concludes that: a) the changes introduced in Poland’s formal institutions during the country’s political and economic transition after the fall of communism have been incompatible with the development of the informal components of the institutional system; b) Poland’s informal institutions have undergone an evolution leading to a change in value systems in a direction consistent with the processes observed in highly developed countries; c) the most far-reaching changes involved an increase in self-expression values accompanied by a weakening of conservative values; d) there was also a slight increase in indicators reflecting rational values. The level of rationalism in Poland is lower than in other transition economies such as the Czech Republic, Slovakia and Hungary. At the same time, traditional values hold strong in Poland, which, according to the author, is one of the signs of maladjustment between the informal and formal components of the institutional system (and consequently an institutional imbalance).
PL
Celem artykułu było zbadanie zmian, jakie dokonały się w instytucjach nieformalnych w okresie transformacji systemowej w Polsce na tle innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1989-2009. Ważna była również odpowiedź na pytania, na ile nieformalne składniki układu instytucjonalnego stanowiły odpowiedni grunt dla tworzonych instytucji formalnych oraz czy zmiany w instytucjach nieformalnych miały kierunek odpowiedni, by uzupełniały i wzmacniały działanie instytucji formalnych. Analizę porównawczą nieformalnych składników systemu instytucjonalnego oparto o badania systemów wartości (głównie prace R. Inglehardta i C. Welzela) oraz studia World Values Survey. Na podstawie badań można wyciągnąć następujące wnioski: a) wprowadzane w procesie transformacji systemowej zmiany instytucji formalnych nie były zgodne z nieformalnymi składnikami układu instytucjonalnego, b) w latach 1990-2009 w Polsce nastąpiła ewolucja instytucji nieformalnych, której przejawem była zmiana systemów wartości w kierunku zbieżnym ze zmianami obserwowanymi w krajach wysokorozwiniętych, c) najsilniejsze zmiany dotyczyły wzrostu wartości ekspresyjnych, a osłabienia zachowawczych, oraz d) nastąpił niewielki wzrost wskaźników wartości racjonalnych. Poziom racjonalizmu jest w Polsce niższy niż w innych krajach transformujących się, np. Czechach, Słowacji, Węgrzech. Jednocześnie mocno utrzymują się wartości tradycyjne, co należy uznać za jeden z przejawów niedopasowania nieformalnych do formalnych składników systemu instytucjonalnego (i tym samym nierównowagi instytucjonalnej).
PL
Wykorzystując perspektywę badawczą nowej ekonomii instytucjonalnej, w artykule przedstawiono dwie główne przyczyny trudności reformowania gospodarki w czasie transformacji od gospodarki socjalistycznej do rynkowej. Po pierwsze, przeszkodą jest działanie grup interesu, które zawsze starają się tak wpływać na proces zmian instytucjonalnych, żeby osiągać jak największe własne korzyści. Po drugie, aby uzyskać optymalnie społeczną równowagę instytucjonalną, wszyscy powinni przestrzegać ustanowionych zasad, jednakże czasami najlepszą strategią z punktu widzenia jednostek może być oszukiwanie. Zasadniczo trudno przewidzieć, kiedy społeczeństwo będzie w stanie stworzyć efektywne zasady, które większość będzie skłonna przestrzegać. Prawdopodobieństwo stworzenia efektywnego systemu instytucjonalnego jest w dużym stopniu uwarunkowane przez instytucje nieformalne. Niestety, nasza wiedza o tym, jak kształtuje się nieformalna część systemu instytucjonalnego, jest nadal dość ograniczona.
EN
Using the perspective of new institutional economics, the paper presents two adverse factors which affect the transition from the socialist system to a free market one. Firstly, the process of institutional change is almost always influenced by interest groups which pursue their own goals. Secondly, in order to achieve a socially optimal institutional equilibrium, everyone should abide by the established rules. Sometimes, however, deception is the best strategy from the individual point of view. It is difficult to predict when society will be able to create effective rules likely to be respected by the majority. This is largely determined by the existing informal institutions. Unfortunately, our knowledge about how to shape the informal part of the institutional system, is still quite limited.
EN
Studies on economic development and ongoing changes clearly emphasise the importance of institutional factors. However, most often they focus on formal institutions. Meanwhile, deeply rooted informal institutions comprising customs, codes of conduct, behavioural norms that result from acquired experiences and value systems remain a poorly recognized element of the institutional system. This paper attempts to identify and operationalize some informal institutions and shows how the quality of institutions in Poland compares to selected European countries. The analysed informal institutions comprise trust, happiness, bonds with relatives, social capital, interest in politics, tolerance, resourcefulness and attitude to traditional values. The analysis reveals that in Poland informal institutions are assessed as weaker than in Western European countries, although even compared to other Central and Eastern European countries the assessment of their quality is not favourable.
PL
Badania nad rozwojem gospodarczym i przemianami zachodzącymi w gospodarkach wyraźnie akcentują znaczenie czynników instytucjonalnych. Badacze najczęściej skupiają się jednak na instytucjach formalnych. Tymczasem głęboko zakorzenione instytucje nieformalne, obejmujące zwyczaje, kodeksy postępowania, normy zachowań, które wynikają z nabytych doświadczeń i systemów wartości, pozostają słabo poznanym elementem systemu instytucjonalnego. W artykule podjęto próbę zidentyfikowania i zoperacjonalizowania pewnych instytucji nieformalnych oraz pokazania jak jakość instytucji w Polsce wypada na tle wybranych krajów Europy. Uwzględnione instytucje nieformalne obejmują zaufanie, szczęście, więzi z bliskimi, kapitał społeczny, zainteresowanie polityką, tolerancję, zaradność oraz wyznawanie tradycyjnych wartości. Wyniki analizy pozwalają stwierdzić, że w Polsce instytucje nieformalne – postrzegane jako słabsze niż w krajach Europy Zachodniej, nawet na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej – pod względem oceny jakości nie wypadają korzystnie.
PL
W okresie minionego półwiecza naukowa debata na temat polityki przemysłowej przechodziła różne fazy, prowadząc od aktywnego interwencjonizmu państwa, poprzez neoliberalizm, do interwencjonizmu o charakterze pasywnym. W efekcie stworzono imponujący zestaw instytucjonalnych koncepcji polityki przemysłowej. Szkicując te koncepcje wraz z instrumentami polityki przemysłowej, autor wysuwa następującą tezę: skuteczność instytucjonalnych reguł wspomnianej polityki zależy od tego, czy nieformalne instytucje oparte na interesach, systemach wartości ludzi itp., pozostają w zgodzie z regułami formalnymi. Analiza zawiera przegląd kilku hipotetycznych opcji w dziedzinie wymienionej wzajemnej relacji.
EN
Over the past half century, the research debate on industrial policy has intensified at certain points in time, starting from the active state intervention through the neoliberal approach to the passive state intervention. As a result, a set of the institutional concepts of industrial policy has been created. In outlining these concepts as well as instruments of industrial policy, the author puts forward a thesis: the effectiveness of institutional rules of that policy depends on whether informal institutions based on human interests, value systems etc., stay in line with formal rules. The paper reviews several hypothetical options regarding the interrelation in question.
EN
The paper raises two issues. Firstly, it explains the reasons why informal economy provides opportunities for functioning of companies and labor force that are marginalized in the formal sector. Secondly, it deals with the conditions under which regulatory mechanisms in the underground economy act effectively. Special attention is paid to the existing networks of social ties.
PL
Celem artykułu jest próba wyjaśnienia dwóch kwestii. Pierwsza dotyczy przyczyn, dla których szara strefa stanowi przestrzeń dającą szanse na funkcjonowanie zmarginalizowanym na formalnym rynku firmom i zasobom siły roboczej. Druga dotyczy warunków skutecznego działania mechanizmów regulacyjnych na tym obszarze. Wiodąca rola zostaje tu przyznana istniejącej sieci powiązań społecznych.
PL
Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań porównawczych nad wpływem wzajemnego oddziaływania między instytucjami formalnymi i nieformalnymi na rozwój sieci innowacji w państwach Europy Środkowej i Wschodniej (EŚiW). Najważniejszym aspektem tego artykułu jest powiązanie literatury odnoszącej się do tych zagadnień z problemami gospodarek w okresie przejściowym, takich jak w państwach EŚiW. Artykuł ukazuje, w jaki sposób wzajemne oddziaływanie między instytucjami formalnymi i nieformalnymi może wpływać na rozwój sieci innowacji w tych państwach. Praktyczne rekomendacje dla polityki innowacyjnej dotyczą wprowadzenia mechanizmu gwarancji ryzyka związanego z procesem innowacji, który może promować proces innowacji na różnych poziomach i tym samym w okresie późniejszym wpłynąć na rozwój sieci innowacji.
EN
The aim of this paper is to present the results of comparative case study research concerning the impact of the interplay between formal and informal institutions on the development of innovation networks of the Central and Eastern European Countries (CEECs). The primary contribution this article makes is to link the literature on the interplay between institutions related to innovation networks in a broad range of economies in transition like CEECs. This paper provides an understanding of how interplay between these institutions may influence the development of innovation networks of CEECs. Practical policy recommendations are to introduce a risk guarantee mechanism, which may promote the innovation process at different levels and influence the development of innovation networks later.
12
51%
EN
The aim of the article is to present the role of informal institutions in a Sustainable Economy. It should be emphasized that the occurrence of random and behavioral uncertainty, resulting from the unreliability of the market, prevents resources to be optimally allocated. Those factors disturb stable economic development and contribute to a lack of coherence. The law, contract agreements and the economic rationality are a necessity, but not a sufficient condition for securing economic and social order. Hence, they should be complemented with social capital, which, being an informal institution, is perceived as the main factor making market transactions possible.
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie roli instytucji nieformalnych dla możliwości zrównoważonego rozwoju. Należy podkreślić, iż pojawiająca się niepewność behawioralna wynikająca z niedoskonałości mechanizmu rynkowego uniemożliwia optymalną alokację. Stan taki utrudnia osiągnięcie warunków typowych dla zrównoważonego rozwoju. Prawo, umowa czy ekonomiczna racjonalność są konieczne, ale nie są warunkiem wystarczającym dla zapewnienia długotrwałego rozwoju. Z tego też powodu powinny być uzupełnione o kapitał społeczny, który obecnie jest postrzegany za główny czynnik umożliwiający zawieranie transakcji rynkowych.
PL
Autor podejmuje rozważania teoretyczne nad wpływem instytucji − szczególnie instytucji nieformalnych − na zachowanie człowieka. Korzystając głównie z dorobku takich myślicieli, jak Douglass North i Daniel Kahneman, wskazuje na analogie występujące między rozumieniem instytucji nieformalnych a psychologicznym ujęciem decyzyjności człowieka. W myśl tego ujęcia, człowiek w ograniczonym zakresie kieruje się tym, co rozumiemy jako racjonalny sposób podejmowania decyzji, kiedy to dochodzi do świadomego zrozumienia celów, kryteriów decyzyjnych oraz oceny możliwych opcji działania przez ich pryzmat. W większości przypadków człowiek działa, kierując się intuicją, która jest źródłem gotowych rozwiązań (czy nawyków), uruchamianych poprzez pamięć o podobnych problemach decyzyjnych rozwiązanych w przeszłości. Tym samym − jak argumentuje autor − w dyskusji nad instytucjonalnym kontekstem polityk publicznych nastawionych na stymulowanie rozwoju, nacisk powinien zostać położony nie na sformalizowane nakazy tworzące środowisko instytucji formalnych. Większy potencjał wywierania wpływu mają wysublimowane polityki, które identyfikują nieformalne instytucje właściwe dla odpowiednich zachowań i próbują wywierać wpływ właśnie na nie.
EN
Informal Institutions from the Point of View of Cognitive Psychology and the Decision-making Science This article consists in theoretical considerations on the influence institutions − especially informal institutions − have on human behaviour. Indebted to the works of such thinkers as Douglass North and Daniel Khaneman, the author points to analogies between the understanding of the nature of informal institutions and the more psychological take on human decision-making. This latter philosophy claims that as humans we are very much limited in the quantity of real-life situations in which we can actually use a rational mode of decision-making (or what we consider to be a rational mode of decision-making). The mode implies clear understanding of goals, decision criteria, and the evaluation of possible options with them in sight. Much more often we act on so-called intuition, i.e. a set of ready-to-be-used solutions (or habits) triggered by memory of similar decision problems solved in the past. The author argues that, in a discussions of the institutional context of public policies aimed at the stimulation of development, the focus should not be on formal rules which create the body of formal institutions. A much bigger potential of change is to be discovered in sophisticated policies which identify informal institutions adequate for a given behaviour and try to influence exactly them.
PL
Głównym celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie wyników badań porównawczych nad wpływem wzajemnego oddziaływania pomiędzy instytucjami formalnymi i nieformalnymi na system ładu korporacyjnego (SŁK) w państwach Europy Środkowej i Wschodniej (EŚiW). Szczególny nacisk położono na wartości leżące u podstaw kodeksów ładu korporacyjnego (KŁK) w państwach EŚiW, a także na przejrzystość struktur własności, transparentność transakcji z podmiotami powiązanymi, ochronę akcjonariuszy mniejszościowych, niezależność członków rad nadzorczych czy rozdzielenie uprawnień zarządczych od nadzorczych w systemach monistycznych. Głównym przedmiotem zainteresowania były dwa obszary badawcze: charakter relacji pomiędzy instytucjami formalnymi i nieformalnymi, a także ustalenie czy ich wzajemne oddziaływanie miało znaczenie dla SŁK państw EŚiW. Ponadto zbadano KŁK państw EŚiW pod kątem spójności i zgodności regulacji zawartych w tych kodeksach z wartościami leżącymi u ich podstaw. Badanie porównawcze przeprowadzono przy użyciu takich metod badawczych jak studia przypadku czy rozumowanie dedukcyjne. Przedstawione wnioski zostały sformułowane na podstawie przeglądu literatury oraz badań krajowych i europejskich regulacji ładu korporacyjnego, a także KŁK państw EŚiW. Najważniejszym aspektem tego artykułu jest przeprowadzenie badań wykraczających poza ramy danego kraju, a także powiązanie literatury dotyczącej wzajemnych odziaływań między instytucjami formalnymi i nieformalnymi SŁK z problemami gospodarek w okresie przejściowym, w jakim znajduje się większość państwa EŚiW. Niniejszy artykuł pokazuje jak wzajemne oddziaływanie pomiędzy instytucjami formalnymi i nieformalnymi wpływa na KŁK państw EŚiW.
EN
The central point of this paper is to present the results of comparative case study research concerning the impact of the interplay between formal and informal institutions in the corporate governance systems (CGS) of Central and Eastern European Countries (CEEC). Particular focus was put on the values of the corporate governance codes (CGC) of CEECs, as well as on transparent ownership structures, transactions with related parties, the protection of minority shareholders, independent members of supervisory boards, and separation between the CEO position and the chairman of the board of directors. The main subject of interest concerns two research areas: the character of the relationship between formal and informal institutions, as well as whether the interplay between them is relevant to the CGSs of CEECs. Moreover, the author investigates whether the CGCs of CEECs consist of regulations that are compatible with the values set up in preambles using research methods such as individual case study or deductive reasoning. The conclusion presented in the paper was drawn on the basis of a review of the literature and research on national and European corporate governance regulations, as well as the CGC of CEECs. The primary contribution this article makes is to advance the stream of research beyond any single country setting, and to link the literature on the interplay between formal and informal institutions related to CGSs in a broad range of economies in transition (‘catch up’ countries) like CEECs. This paper provides an understanding of how the interplay between formal and informal institutions may influence the CGCs of CEECs.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.