Search results

1

„Mariaż”. Inwigilacja Zofii i Kazimierza Romanowiczów w świetle zachowanych dokumentów Służby Bezpieczeństwa

100%

Jamrozek-Sowa A.

Tematy i Konteksty

|

2017

|

vol. 12

|

issue 7

242-257

EN

Zofia and Kazimierz Romanowiczowie are eminent figures of Polish post-war emigration. They lived and worked in Paris where they created and ran for years Libella publishing house and bookstore as well as Galerie Lambert. In the gallery works of artists from all over the world were shown. In the bookstore free copies of books published in the West were distributed to the Poles. The Romanowiczowie also sent them to Poland. Libella was one of the points of secret distribution of books beyond the iron curtain. Documents preserved in the Institute of National Memory prove that the activity of the Romanowicze was carefully followed by the officers of the Security Services. A case against them was set named „Marriage” Its aim was to obtain the Romanowicze for cooperation. The decisive refusal from the owners of Libella had various consequences – among others the ban on printing Romanowiczowa’s books in domestic publishing houses.

2

Ksiądz Jerzy Popiełuszko w doniesieniach tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa

89%

Jóźwik K.

Polish Biographical Studies

|

2023

|

issue 11

153-180

PL

Mimo dużej liczby publikacji poświęconych osobie i działalności księdza Jerzego Popiełuszki, brakuje rzetelnych opracowań naukowych analizujących dokumentację dotyczącą księdza wytworzoną przez komunistyczny aparat represji. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie doniesień tajnych współpracowników skupionych wokół księdza Popiełuszki oraz pogłębiona analiza historyczna ich działalności. Na potrzeby niniejszego tekstu dokonano analizy teczek pracy i teczek osobowych trzech tajnych współpracowników o pseudonimach: „Jankowski”, „Kustosz”, „Tarcza/Miecz”. Personalia tych osób oraz sygnatury akt były wcześniej znane i wspominane, głównie przez dziennikarzy, jednak nie doczekał się do tej pory rzetelnego opracowania naukowego, poza aktami tw „Jankowskiego”. Poruszono także nieomawiane do tej pory zapisy dotyczące tw: „Janusza” oraz hutników „Bogdana”, „Uczciwego” i „Fredka”. Podstawowymi źródłami do zbadania tego zagadnienia są materiały wytworzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, przede wszystkim teczki osobowe, teczki pracy oraz zapisy ewidencyjne z kartotek.

EN

Despite the large number of publications about the figure and activities of Father Jerzy Popiełuszko, there is a shortage of reliable academic studies analysing the documentation concerning the priest produced by the communist apparatus of repression. The aim of the present text is to present the reports of secret collaborators focused on Father Popieluszko and an extensive historical analysis of their activities. For the purposes of this text, the work files and personal files of three secret collaborators with pseudonyms were analysed: „Jankowski”, „Kustosz”, „Tarcza/Miecz”. The personalities of these persons and the file references were previously known and mentioned, mainly by journalists, but no solid scholarly work, apart from the files of tw „Jankowski”, has been done so far. The records of tw „Janusz” and the steelworkers „Bogdan”, „Uczciwy” and „Fredek”, which have not been mentioned so far, were also discussed. The basic sources for investigating this issue are the materials produced by the Ministry of the Internal Affairs, above all personal files, work folders and records from card files.

3

Rozpracowywanie operacyjne jezuitów uczestniczących w Misji Wschodniej w latach 50. XX w. w Polsce Ludowej

71%

Ihnatowicz M.

|

2014

|

vol. 61

|

issue 4: Historia Kościoła

183-200

EN

The article begins with the author’s outline of the political situation of a renewed Polish State. Next, he discusses the history of the Jesuit Eastern Mission in Albertyn (1924-1942). In the second part of the article, the author presents the records of the functionaries of the Committee for Public Security to show what kind of information about the Jesuits was of interest to the state apparatus. The author tries to confirm to what extent the data collected by the state functionaries agreed with the real status quo and the present-day knowledge of this problem area. The author quotes from the documents, which is intended to render the atmosphere of the time. The documents analysed in the article only concern the time-span between 1950 and 1956. In his concluding remarks, the author makes a short list of the operational methods used by the Security functionaries and of all the efforts they made to get the information they desired. The final part of the article focuses on the history of the Neo-Uniate Church in Poland after 1945.

PL

We wstępie autor naświetla sytuację polityczną odrodzonej Rzeczpospolitej. Następnie omawia dzieje Misji Wschodniej jezuitów w Albertynie (1924-1942). W drugiej części artykułu autor wymienia, na podstawie dokumentów zebranych przez funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego, jakie informacje dotyczące zakonników uczestniczących w misji ich interesowały. Stara się sprawdzić na ile wiadomości uzyskane przez funkcjonariuszy zgadzają się z wiedzą, którą dziś można uzyskać zajmując się tą tematyką. Posługuje się cytatami, które starają się oddać ducha czasu. Cezurą dla dokumentacji w omawianej części są lata 1950-1956. W konkluzji autor streszcza formy pracy operacyjnej funkcjonariuszy Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz podjęty przez nich trud w zdobywaniu interesujących ich wiadomości. Na zakończenie informuje, jakie były dalsze losy neounii w Polsce po 1945 roku.

4

Michalici w Toruniu (1939–1989). Próba syntezy

54%

Molendowski L., Ruchlewski P.

Zapiski Historyczne

|

2018

|

vol. 83

|

issue 2

135-168

EN

The Michaelite Fathers (The Congregation of Saint Michael the Archangel) were the last to arrive in the territory of the Chełmno diocese among several orders which had started to operate there during the interwar period. At the same time, their arrival in Toruń was the only case of the order being brought to a given area by a clergyman of the diocese. Despite being involved in the work of St. Mary’s Rosary Institute from the beginning of 1939, the Michaelites did not manage to find their place in the sacral space of the town. They were not to blame for this. When Germans took over Toruń in the first days of September 1939, the only Michaelite was forced to leave the city. Nevertheless, the first steps in the work of the ministry in the city and dioceses had been already taken. The Michaelites returned to Toruń in 1948. They restored their activity in the district of Bydgoskie Przedmieście with a modest small chapel and building of the Rosary Institute. Originally, the priests exercised pastoral ministry among the inhabitants of the district, and later of the whole city, helping parish priests of other parish churches in Toruń. From year to year the congregation extended the scope of its activity among children and young people (until 1961 they taught religion at schools, later in special classrooms adjacent to parish churches), helping the poor, the sick, the handicapped, the blind. They worked also away from Toruń such as in the ministry centre, the parish church in Górsk, where the monks manager to build a sculpture commemorating the death of Rev. Popiełuszko. Prior to WWII, the Michaelites started to make an effort to have their own church built. They continued their efforts after the end of the war. The works lasted over 30 years. In 1949 the monks opened a public chapel, which was later extended, along with a monastic house. The plans of the construction of the church were ready in 1957. In 1963 a lot where the church was to be erected was acquired. The next step in the process of the creation of the Michaelites’ monastic houses in Toruń was the foundation of an independent pastoral centre in 1970. In 1976 the Roman Catholic Parish Church of Saint Michael the Archangel was set up in Toruń. Yet, the cornerstone was laid down in 1983 and consecrated in 1987.

DE

Die Michaeliten (Kongregation vom Heiligen Erzengel Michael) kamen in das Bistum Kulm als letzter von den vielen Orden, die in der Zeit zwischen den Weltkriegen auf seinem Gebiet eine seelsorgerische Tätigkeit aufnahmen. Zugleich war ihre Ankunft in Thorn der einzige Fall in dieser Zeit, dass ein Orden von einem Diözesanpriester eingeführt wurde. Obwohl sich die Michaeliten seit Anfang 1939 in der Arbeit des Marianischen Rosenkranz-Instituts engagierten, konnten sie sich im sakralen Raum der Stadt nicht halten. Das war nicht ihre Schuld. Als Thorn in den ersten Septembertagen 1939 von den Deutschen eingenommen wurde, wurde der einzige Michaelit zum Verlassen der Stadt gezwungen. Dennoch waren die ersten Schritte bei der seelsorgerischen Arbeit auf dem Gebiet der Stadt und des Bistums schon gemacht worden. 1948 kehrten die Michaeliten nach Thorn zurück. Sie nahmen ihre Tätigkeit in der Bromberger Vorstadt wieder auf, in überaus bescheidenem Maß, mit einer kleinen Kapelle und dem Gebäude des Rosenkranz-Instituts. Anfangs übten sie ihre Seelsorge unter der Bevölkerung des Stadtteils, später auch der ganzen Stadt, indem sie den Pfarrern der Thorner Pfarreien halfen. Von Jahr zu Jahr wurde die Ausweitung der Tätigkeit der Gemeinschaft deutlich; sie übten sie unter Kindern und Jugendlichen (bis 1961 unterrichteten sie Religion in Schulen, später in Katecheseräumen) und sie halfen armen, kranken, behinderten und blinden Personen. Sie waren auch nicht nur in der Stadt tätig. Einer der wichtigsten Arbeitsorte der Michaeliten außerhalb von Thorn war das Seelsorgezentrum und später auch eine Pfarrei in Górsk, wo die Patres unter anderem ein Denkmal zur Erinnerung an den Märtyrertod von Pfarrer Popiełuszko bauen ließen. Schon vor dem 2. Weltkrieg hatten die Michaeliten mit Bemühungen um den Bau einer eigenen Kirche begonnen, und auch nach seinem Ende ließen sie davon nicht ab. Sie dauerten über 30 Jahre. 1949 eröffneten sie eine öffentliche Kapelle, die im Lauf der Jahre zusammen mit dem Ordenshaus ausgebaut wurde. Die Pläne für die Kirche waren schon 1957 fertig. 1963 wurde ihnen ein Bauplatz zugewiesen. Ein weiterer Schritt auf dem Weg zur Schaffung einer Ordensniederlassung in Thorn war 1970 die Errichtung eines selbstständigen Seelsorgezentrums. 1976 wurde dann die römischkatholische Pfarrei St. Michael in Thorn errichtet. Doch der Grundstein für den Bau der neuen Pfarrkirche in Thorn wurde erst 1983 gelegt, ihre Weihe erfolgte 1987.

Refine search results

1 Polish Biographical Studies

1 Roczniki Teologiczne

1 Tematy i Konteksty

1 Zapiski Historyczne

1 Ihnatowicz M.

1 Jamrozek-Sowa A.

1 Jóźwik K.

1 Molendowski L.

1 Ruchlewski P.

1 2023

1 2018

1 2017

1 2014

„Mariaż”. Inwigilacja Zofii i Kazimierza Romanowiczów w świetle zachowanych dokumentów Służby Bezpieczeństwa

Ksiądz Jerzy Popiełuszko w doniesieniach tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa

Rozpracowywanie operacyjne jezuitów uczestniczących w Misji Wschodniej w latach 50. XX w. w Polsce Ludowej

Michalici w Toruniu (1939–1989). Próba syntezy