Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  irracjonalność
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W opracowaniu podjęto próbę przedstawienia specyfiki rynku nieruchomości oraz nieruchomości jako towaru, który charakteryzuje się dużą różnorodnością. Należy zwrócić uwagę, że nie ma dwóch takich samych nieruchomości, a ich cena rynkowa jest każdorazowo negocjowana przez dwie strony transakcji. Ponadto w artykule zaprezentowano niektóre uwarunkowania behawioralne, które towarzyszą podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na rynku nieruchomości, w oparciu o publikacje ekonomistów behawioralnych oraz obserwacje rynku nieruchomości mieszkaniowych. Przy tym zwrócono uwagę, że inwestor indywidualny podczas zawierania transakcji może zachować się irracjonalnie, gdyż nie posiada wystarczającej wiedzy o rynku nieruchomości oraz może być narażony na manipulacje profesjonalistów w dziedzinie sprzedaży.
XX
Artykuł przedstawia wiele podejść do racjonalności. Omówione są różne logiki racjonalności działania i podejmowania decyzji, rzeczowa i metodologiczna, ex ante i ex post, które często są ze sobą rozbieżne, a nawet sprzeczne. Wpływ tych sposobów myślenia ma silne oddziaływanie na zarządzanie projektami, zwłaszcza w różnych etapach ich realizacji. Ze względu na relatywną naturę racjonalności różni interesariusze projektu inaczej postrzegają racjonalność podejmowanych przez siebie decyzji i działań. Inną logiką działania posługują się wykonawcy zadań projektowych, inną decydenci i sponsorzy projektu, a jeszcze inną posługuje się kierownik projektu. Celem artykułu jest odniesienie tych odmian racjonalności do zarządzania projektami. Na zaobserwowanych przez autora przykładach z praktyki zostały omówione konsekwencje, jakie wywołuje przyjmowanie odmiennych logik postępowania w projektach.
PL
Praca ta bierze sobie za cel rekonstrukcję kultury, która przyczyniła się do powstania filozoficznego namysłu. Moim celem jest podkreślenie dwóch ważnych czynników: religii, przenoszącej doświadczenia osobiste oraz wagę pewnych idei zawartych w tej kulturze. Źródła myślenia filozoficznego można dopatrywać się w strukturze polis. Jedynie na jej podstawie mogły powstać idee mądrego człowieka i obywatela jak i religijnie zorientowanej jednostki ludzkiej. Greckie polis przeciera szlak nowego stylu w myśleniu poprzez tworzenie dla obywateli warunków do podążania za ideałem niezależnie od zajmowanej w społeczeństwie pozycji. Wysoka pozycja wiedzy jako moralnej refleksji zespolonej z religijnością pozwala na myślenie według praw logosu. W końcu, doświadczenie oferowane przez kulty misteryjne prowadzi do transformacji własnej egzystencji i powstania innego niż wcześniej sposobu rozpoznawania rzeczywistości. Bez wątpienia, wszystkie elementy powiązane ze strukturą polis wraz z ich wartościami prowadzą do powstania nowego sposobu refleksji w formie filozofii. Można powiedzieć, że filozoficzna obiektywność jest poprzedzona subiektywnością, a korzenie racjonalności sięgają irracjonalności.
EN
This work attempts to reconstruct the culture that contributed to the philosophical way of thinking. My goal is to extract two important factors: religion carrying individual experience and the importance of certain ideas which are present in that culture. Sources of philosophical thinking can be found in the structure of polis. Only on its basis could the idea of the wise man and citizen as well as religion-oriented individual experience be raised. Greek polis paves the way for a new style of thinking by creating the conditions for its citizens to follow the ideal, regardless of the position they occupy in society. Sustainability, which should be a feature of a good citizen, is also the essence of society. Highly positioned wisdom as moral reflection tinged with religiosity allows thinking according to the laws of logos. Finally, the experience offered by the mystery cults leads to the transformation of their own existence and the emergence of a way of recognition of reality different than before. Undeniably, all the elements related to structure policies with its ideals contribute to the emergence of a new way of thinking in the form of philosophy. One could say that the philosophical objectivity is preceded by the subjectivity and rationality of its roots dating back to irrationality.
EN
The article is an attempt at a philosophical overview of the contemporary phenomenon of consumption. The purpose of this reflection is, therefore, the recognition of what makes us interested in the “it is and what it is” phenomenon. Thus, the method of philosophical analysis applied here will be identification as the search for the direct cause for a given effect. It seems that the cause for the contemporary phenomenon of consumption is the “rule of irrational passions” (Bauman). Hence, the reason for the existence of the consumer society lies in the desires, wishes and needs of its citizens, which are first created by the media and, then, kept in the state of unfulfillment by the mechanisms of economy. The reason behind the strengthening of the appetitive power (the will) is, in fact, the weakening of the cognitive power (the intellect). The decline of the metaphysical reflection on the purpose and meaning of human existence and the increased development of the hedonistic lifestyle with no reference to the transcendence testifies to that phenomenon. In this sense, one can say that contemporary consumption takes places in the postmetaphysical climate.
PL
Artykuł stanowi próbę filozoficznego oglądu współczesnego fenomenu konsumpcji. Celem niniejszej refleksji jest rozpoznanie tego, co sprawia, że interesujące nas zjawisko „jest i czym jest”. Metodą analizy filozoficznej będzie tu identyfikacja jako poszukiwanie bezpośredniej przyczyny dla danego skutku. Na podstawie danych skutków można wywnioskować, iż przyczyną współczesnego zjawiska konsumpcji są „rządy irracjonalnych namiętności” (Bauman). Rację bytu społeczeństwa konsumpcyjnego stanowią pragnienia, życzenia i potrzeby jego obywateli – wpierw wykreowane przez media, następnie zaś utrzymywane przez gospodarcze mechanizmy w stanie niezaspokojenia. Powodem wzmocnienia władzy pożądawczej (woli) jest bowiem osłabienie władzy poznawczej intelektu, który utracił wiarę w swoje poznawcze możliwości. Świadczy o tym zanik metafizycznego namysłu nad celem i sensem ludzkiej egzystencji oraz wzmożony rozwój hedonistycznego stylu życia bez odniesienia do transcendencji. W związku z tym można mówić, iż współczesne konsumowanie przebiega w klimacie postmetafizycznym.
EN
The magnitude of Max Weber’s work is overwhelming. However, with it, comes its great insight into the social reality. Reinhard Bendix has called Weber the magical name of the modern social sciences. Agreeing with this claim, The Author of this article takes on one of the fundamental problems of the social sciences – the problematic concept of rationality. This concept remains a key element of the works of Max Weber. Therefore, the purpose of this work is to analyze the intricacies of its definition by the famous German scholar. First comes the analysis of the multiplicity of contexts in which Weber makes the use of the term rationality and the rationalization. Then, after the realization of the impossibility of a precise definition of the rationalization without taking the context into account, the transition to the rationalization of law follows. The look at the division of rationalization of law into various planes on which it can manifest its rationality or irrationality (be it the material or formal aspect) is concluded with the summary, where The Author poses questions about certain issues that require further research.
PL
Skala rozważań Maxa Webera bywa przytłaczająca. Rezultat stanowi jednak źródło znakomitej perspektywy badawczej na rzeczywistość społeczną. Reinhard Bendix nazwał Webera magicznym nazwiskiem współczesnych nauk społecznych. Zgadzając się z tym twierdzeniem, Autor niniejszego artykułu podejmuje się rozważań w zakresie jednego z fundamentalnych problemów nauk społecznych – problematycznej koncepcji racjonalności, stanowiącej kluczowy element prac Maxa Webera. Celem niniejszej pracy będzie analiza zawiłości leżących u podstaw jej definicji. Po pierwsze, zbadana zostanie mnogość kontekstów, w których autor Gospodarki i społeczeństwa posługuje się pojęciem racjonalność i racjonalizacja. Po stwierdzeniu, że właściwie niemożliwe jest precyzyjne zdefiniowanie pojęcia racjonalizacji, bez umieszczenia jej w określonym kontekście, nastąpi przejście do problematyki racjonalizacji prawa. Spojrzenie na typologię racjonalizacji prawa, zgodnie z różnymi płaszczyznami na których system prawa może manifestować swoją racjonalność bądź irracjonalność – w materialnym, czy też formalnym aspekcie. Powyższe zostanie skonkludowane podsumowaniem, w którym Autor zarysowuje wątki winne zbadania w następnej kolejności.
PL
Tematem artykułu jest poruszany przez Alberta Camusa problem kompetencji rozumu względem tego, co irracjonalne. W tekście stawiam pytanie o zasadność sądów rozumu w obli-czu chaotyczności i niezrozumiałości świata. Analizując Camusowskie pojęcie absurdu, wskażę na etyczne i poznawcze zobowiązania zawarte w diagnozie absurdu. Związane z tą kategorią doświadczenie buntu traktuję jako podstawowy sposób przejawiania się specyfi cznej dla czło-wieka cechy, którą Max Scheler określał jako zdolność do „mówienia »nie«” (”Nein” sagen)., Przedstawiam fi lozofi ę autora Dżumy jako racjonalizm świadomy swoich ograniczeń, uwzględ-niając jego refl eksję nad opozycyjnymi stanowiskami, takimi jak koncepcja Karla Jaspersa. Pod-stawę rozważań stanowią prace Alberta Camusa, Człowiek zbuntowany oraz eseje ze zbioru Mit Syzyfa i inne eseje, ale także fragmenty Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego.
EN
Summary The study is concerned with the problem of the capability of reason when confronted with the irrational, as presented in Albert Camus’ philosophy. A question is posed about the validity of reasonable judgment in view of the incomprehensibility of the world. My analysis of A. Camus’ notion of absurdity reveals ethical and epistemological obligations inherent in the diagnosis of the absurdity of reality. The experience of rebellion (connected with the above mentioned category) is the basic aspect of an exclusively human feature, which Max Scheler described as the ability to “say no” (“»Nein« sagen”). In order to present A. Camus’ philosophy as a mature version of rationalism, and aware of its limitations, I take into account Camus’ reflection on the opposite attitude, as it reveals itself in the ideas of Karl Jaspers. The analysis is based on A. Camus’ The Rebel. An Essay on Man in Revolt, selected essays from the collection The Myth of Oedipus and Other Essaysand selected excerpts from Fyodor Dostoyevsky’s Brothers Karamozov.
EN
The terms “rationality” and “rationalism” are often considered to be synonyms which is a mistake. “Rationality” means certain property of thinking while “rationalism” – philosophical current. It is the same case with the terms “irrationality” (characteristic psycho-biological and social phenomenon) and “irrationalism” (certain theoretical and mental position). Many researchers claim that rationality and reasoning are definitive properties of thinking which is also a mistake. Thinking is a set of activities that are supposed to solve problems (motivational tensions) generated by so-called motivational system. Reasoning constitutes only one of subsets of thinking. We call thinking rational when it manages to solve a problem in an optimal way. Rational thinking relies (among others) on finding patterns in a world that surrounds us. This tendency, however, often leads to finding false patterns and formulating false beliefs based on them. A huge number of false beliefs and thinking errors which we fall victims to every day seems to suggest that being rational is not our “default setting”.
PL
Terminy „racjonalność” i „racjonalizm” często bywają uważane za synonimy, co jest błędem. „Racjonalność” oznacza pewną własność myślenia, zaś „racjonalizm” – kierunek filozoficzny. To samo dotyczy terminów „irracjonalność” (swoiste zjawisko psycho-biologiczne i społeczne) oraz „irracjonalizm” (określone stanowisko teoretyczne i mentalne). Wielu badaczy uważa racjonalność i rozumowanie za cechy definicyjne myślenia, co również jest błędem. Myślenie to zespół czynności, których funkcją jest rozwiązywanie problemów (napięć motywacyjnych) wytwarzanych przez tzw. układ motywacyjny. Rozumowanie stanowi tylko jeden z podtypów myślenia. Określamy myślenie mianem racjonalnego, gdy udaje mu się rozwiązać dany problem w sposób optymalny. Myślenie racjonalne polega m.in. na znajdowaniu prawidłowości w otaczającym nas świecie. Ta tendencja wielokrotnie prowadzi jednak do doszukiwania się prawidłowości tam, gdzie ich nie ma i formułowania na tej podstawie fałszywych przekonań. Ogromna ilość fałszywych przekonań oraz błędów myślenia, którym ulegamy każdego dnia, zdaje się sugerować, że bycie racjonalnym nie stanowi naszego „ustawienia domyślnego”.
Tematy i Konteksty
|
2018
|
vol. 13
|
issue 8
507-521
PL
Celem niniejszego artykułu jest próba interpretacji powieści Johna Fowlesa Mag pod kątem obecnych w niej motywów gotyckich. Analizie poddane zostaną takie elementy konwencji gotyckiej jak: teatralność wydarzeń, motyw szaleństwa czy kwestia tłumionej seksualności. Autorka pragnie zwrócić uwagę na nieodzowny dla stylu gotyckiego element lęku, który w powieści pełni funkcję terapeutyczną. W powieści granica pomiędzy racjonalnym i irracjonalnym zostaje zatarta do tego stopnia, że główny bohater nie jest w stanie stwierdzić, czy wydarzenia, które mają miejsce w mrocznym domostwie tytułowego maga, dzieją się w rzeczywistości, czy też są dziełem jego omamionej śródziemnomorską rzeczywistością wyobraźni. Towarzyszący doświadczeniom Nicholasa strach ostatecznie uzdrawia zgorzkniałego mężczyznę ze stanu apatii i upośledzenia emocjonalnego.
EN
The present paper aims at interpreting the novel The Magus by John Fowles within the framework of the Gothic genre. The argument shall be founded on a close analysis of chosen characteristics of the Gothic convention which can be identified within the text, such as the theatricality, the motif of insanity, as well as the issue of repressed sexuality. It shall also be argued that the novel presents the therapeutic role of fear, intrinsically linked to the Gothic mode of expression. The boundary between the rational and the irrational is suspended to the point that the protagonist is unable to tell whether the apparitions he sees in the Magus’s shadowy estate are of supernatural provenance or they constitute mere figments of his imagination deluded by the elements of the Mediterranean ambience. Remarkably, it is the experience of terror that ultimately heals Nicholas, an embittered and disillusioned young man, from the state of apathy and emotional handicap.
EN
The current literature does not offer a quantitative test of the irrational behaviour of people, especially taking a proxy for irrationality with reference to an economic activity. This paper examines the role of religious believers in carrying out economic activities. The form of stock market efficiency has been taken as a proxy for testing the null hypothesis that religious believers are irrational on average. The findings suggest that equity markets in religious countries are inefficient at ‘weak form’ level. This provides prima facie evidence for the hypothesis that religious believers are irrational on average. As such, the equity price changes of these stock markets can be forecast on the basis of past patterns. Poor income level and education are the main causes for developing irrationality. As these irrationalities cost economies, the policymakers should design and implement more robust policies and guidelines for poverty alleviation and the enrichment of education at country level.
PL
Współczesna literatura nie oferuje ilościowego testu irracjonalnego zachowania ludzi, zwłaszcza biorąc pod uwagę nieracjonalność w odniesieniu do działalności gospodarczej. Artykuł analizuje rolę ludzi wierzących w prowadzeniu działalności gospodarczej. Forma efektywności rynku akcji została przyjęta jako przybliżenie do przetestowania zerowej hipotezy mówiącej, że wierzący są przeciętnie irracjonalni. Rezultaty badań sugerują, że rynki akcji w krajach religijnych są nieefektywne na poziomie „słabej formy”. Dostarcza to dowodów prima facie na hipotezę, że wierzący są przeciętnie irracjonalni. W związku z tym zmiany cen akcji na tych rynkach papierów wartościowych można prognozować na podstawie wcześniejszych wzorców. Niski poziom dochodów i słabe wykształcenie są głównymi przyczynami rozwoju irracjonalności. Ponieważ irracjonalność skutkuje kosztami dla gospodarki, decydenci powinni opracować i wdrożyć bardziej solidne polityki i wytyczne dotyczące zmniejszania ubóstwa i wzbogacania edukacji na poziomie kraju.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.