Search results - CEJSH

1

Formy oboczne w języku hebrajskim

100%

Goliger M.

Rocznik Orientalistyczny

|

vol. Rocznik Orientalistyczny, T. 11, (1935), wyd. 1936

2

Język a myślenie. Kilka krytycznych refleksji dotyczących rozważań tej relacji

80%

Grucza S.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2012

|

issue 5

155-173

EN

This article is a reflection on the current discussion concerning the relation ‘language vs thinking'. It has been inspired by the book ‘O relacji między myślą a językiem. Studium krytyczne stanowisk utożsamiających myśl z językiem' [On the Relation between Thought and Language. A Critical Study of Approaches that Identify Thought and Language] by Arkadiusz Gut (published by Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II in 2009). The paper consists of three parts. The first part presents the history of dealing with the relation ‘language vs thinking' within philosophy, language philosophy and cognitive linguistics. The second part outlines the remarks on the modern discussion concerning this relation. It refers in particular to the fallacies of this discussion which ignores the ontological questions concerning language and thinking. The last part suggests, on the basis of the anthropocentric theory of human languages, the manner of putting the relation of ‘language and thinking' in order

3

Współczesny i dawny obraz mężczyzny w literaturze i kulturze, pod redakcją Leonardy Mariak i Joanny Rychter, Szczecin 2016 (ss. 222); Współczesny i dawny obraz mężczyzny w języku, pod redakcją Leonardy Mariak i Joanny Rychter, Szczecin 2016 (ss. 312)

80%

Seniów A.

Slavia Occidentalis

|

2017

|

issue 74/1

190-193

4

Konferencja naukowa „500 lat Reformacji. Język”, Gniezno, 6–8 listopada 2017 roku

80%

Michalska-Górecka P., Piotrowska-Wojaczyk A.

Slavia Occidentalis

|

2017

|

issue 74/1

195-198

5

Kilka uwag o języku i stylu Elżbiety Drużbackiej (na podstawie romansu Przykładne z wiernej i statecznej miłości małżeństwo)

80%

Maciejewska I.

Prace Językoznawcze

|

2007

|

issue 9

103-112

EN

In her discussion of the romance by Elżbieta Drużbacka, the author identifies the stylistic preferences of this 18th-century poet: her phraseology, lexicon and syntax. The language of the piece reveals two prominent influences: the overall literary tradition of the period and, equally significant, the colloquial speech of the time and its collocations. Equally noteworthy is the poet’s rich vocabulary which attains its heights in sentences that resort to enumerations, a device relatively common in the general sentence structure of the piece.

6

Rola języka w postrzeganiu procesów społecznych

80%

Klebaniuk J.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2012

|

vol. 24

268-279

PL

W podejmowaniu decyzji ekonomicznych istotną rolę odgrywa spostrzeganie społeczne. W tym jednym z największych działów psychologii społecznej coraz większą wagę przywiązuje się do języka i jego udziału w formułowaniu sądów o grupach społecznych, stereotypów i uprzedzeń. W artykule przedstawiono przykłady badań pokazujących, w jaki sposób język wpływa na postrzeganie procesów społecznych. Przypomniano, w jaki sposób zorganizowana jest wiedza o świecie społecznym, a także te mechanizmy postrzegania społecznego, w których język odgrywa kluczową rolę. Przywołane eksperymenty, wśród nich także istotne dla rozumienia tendencyjnych sądów i błędnych decyzji, dotyczyły: konsekwencji aktywizacji schematów, samospełniającej się przepowiedni, sposobu przedstawiania informacji, zwiększania dostępności pojęć, używania określonych części mowy, a także roli metaforycznego języka, zwłaszcza w powiązaniu z aktywizacją motywów z nim korespondujących. Badania własne wykazały między innymi, że metaforyczne przedstawienie Polski jako organizmu wywołuje mniej przychylne postawy wobec niższych warstw społecznych. Nie potwierdziły wprawdzie hipotez o interakcji pomiędzy ujęciem metaforycznym a motywem, jednak sugerują, że język odgrywa znaczącą rolę w formułowaniu postaw wobec niektórych grup społecznych.

EN

Social cognition plays significant role in taking economical decisions. In the one of the biggest fields of social psychology still growing attention is being paid to the language and its contribution to making judgments on social groups, stereotypes, and prejudices. In the article examples of researches showing how the language effects social cognition were reminded. The way our knowledge on social world is organized and the mechanisms of social cognition, in which language plays key role, were also recalled. The experiments cited, some significant to understanding biased judgments and wrong decisions, concerned: the consequences of schemas’ activation, self-fulfilling prophecy, the ways the information is presented, increasing of concepts’ availability, usage of different parts of speech, and also the role of metaphoric language, especially in connection with activating of motives corresponding to it. Author’s own research proved, among others, the metaphoric representation of Poland doesn’t effect in more favourable attitudes towards the disadvantaged social classes. It didn’t support the hypothesis on the interaction of metaphoric framing and motive. However, it suggests language plays a significant role in the formation of attitudes’ towards some social groups.

7

"Bycie-w-języku" jako modus ludzkiego doświadczenia. Lingwistyczne założenia hermeneutyki Paula Ricoeura

80%

Wolicka E.

Colloquia Litteraria

|

2008

|

vol. 3

|

issue 1/2

7-17

8

Nauczycielu mów slangiem! – język, jako podstawowe narzędzie pracy pedagoga

80%

Miałkowska-Kozaryna M.

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze

|

2020

|

vol. 587(2)

34-41

PL

Język jest podstawowym narzędziem pracy nauczyciela. Tymczasem pedagodzy bardzo często zapominają, że narzędzie to ulega dezaktualizacji, podobnie jak wiedza, którą przekazują na zajęciach. Artykuł jest próbą zwrócenia uwagi na potrzebę poznawania języka, jakim posługują się młodzi ludzie. Dzięki temu nauczyciele mogą niejednokrotnie zrozumieć wypowiedź ucznia, a co za tym idzie – podjąć odpowiednią interwencję. Należy znać wyrażenia codzienne, wiedzieć co oznaczają skróty stosowane w wiadomościach tekstowych, a przede wszystkim być wyczulonym na sformułowania mogące świadczyć o zachowaniach patologicznych. W artykule zamieszczono kilka przykładowych słów, których znaczenie warto znać pracując z młodzieżą.

9

Wokalizacja cechy feminini -t- w języku egipskim

80%

Śmieszek A.

Rocznik Orientalistyczny

|

vol. Rocznik Orientalistyczny, T. 11, (1935), wyd. 1936

10

Pamięć stereotypu a dyskursy dotyczące płci

80%

Rejter A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2014

|

issue 7

49-66

PL

W artykule podjęto problem pamięci stereotypu jako składnika językowego i dyskursywnego obrazu świata w dyskursach dotyczących płci. Materiał stanowią teksty publicystyczne, głównie wywiady i artykuły. Stereotyp w analizowanych dyskursach podlega reinterpretacji i dekonstrukcji, co prowadzi do przewartościowania obrazu płci. Strategie i środki temu służące to np. bezpośrednie odwołania do stereotypu i reinterpretacja tegoż, otwartość w mówieniu o niewiększościowych tożsamościach płciowych, intymne konfesje dotyczące płci i seksualności, wypowiedzi postulatywne nawołujące do aktywnego i świadomego przewartościowania stereotypowego wizerunku płci, „eksperymenty” natury językowej obnażające m.in. luki i braki nominacyjne stabilizujące stereotypy płci. Wiele ze wskazanych sposobów odniesień do stereotypu ma charakter implicytny i wymaga wyinterpretowania ich z tekstu.

EN

The main issue discussed in the paper is the memory of stereotype as part of a linguistic and discursive picture of the world in discourses on gender. The analysed material comprises journalistic texts, mostly interviews and articles. In the analysed discourses the stereotype is subjected to reinterpretation and deconstruction, which alters the image of gender. The strategies and means which serve this purpose include, for instance, explicit references to the stereotype and its reinterpretation, openness in talking about non-mainstream identities, intimate confessions regarding gender and sexuality, postulative statements calling for active and intentional change of the stereotypical image of genders, linguistic ‘experiments’ which expose gaps and lacks in naming that stabilise gender stereotypes. Many of the references to the stereotype are implicit and need to be extracted from the text by means of interpretation.

11

Język w strukturze modularnej umysłu

80%

Sadownik B.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2012

|

issue 5

75-94

EN

The article relates to the problem of the nature and structure of human language capacity. The author addresses the fundamental questions of the place of the language and the role it plays among other cognitive faculties, such as perception, thinking, memory, attitude etc. She first presents a multidisciplinary character of the research programs dealing with selected specific and unique attributes of the human cognitive system, its structure and function. Current models of the human mind are typically based on divergent methodological, epistemological, and ontological assumptions. How useful they prove to be comes with their heuristic value, which testifies the inspiration that they bring about theoretically and empirically. The author scrutinizes the modular models of the mind and argues that they constitute the basis for the further methodological discussion on human capacity of the language placed in the context of mono-, bi-, and multilingualism. The author opts for modular conceptions due to their theoretical relevance, originality, and convergence with the latest findings in cognitive neuroscience. The latter is the reason why she considers the cognitive and the neurobiological aspects of language capacity to be complementary to each other. Any and all attempts at relating cognitive neuroscience to modularity theories are, then, said to be interesting and have practical implications. So do neurolinguistic experiments and models of the mind that stem from both neurobiological and modular considerations.

12

Język Włatców móch i jego wpływ na błędy językowe młodzieży szkolnej

80%

Jarecka-Kowalczyk B.

Conversatoria Linguistica

|

2016

|

issue 10

161-175

PL

The main aim of the article is to show the influence of language mistakes within the written language of Włatców móch on language culture and linguistic mistakes of school youth. Nowadays, young people are particularly exposed to mass culture, which is characterized by the desire to reduce the standard language norm to a usable standard. Fashion breaking standards have a major impact on the language behavior of young people. In addition, the dynamic economic and cultural transformations present today’s society in new situations in which everyone must find themselves.As I have shown, functional illiteracy is perceived as a big problem in the developed countries of North America and Europe. Poland is located at one of the lower levels of literacy. Only 3%–7% of adult Polish have a high level of literacy. On the other hand, 15-year studies have shown that every tenth person is with functional illiteracy, and only 6% haven’t problems with receiving and processing information.

13

Kiedy powstał język

80%

Swoboda-Rydz U.

Kwartalnik Polonicum

|

2015

|

issue 18

22 - 26

EN

Following the review of literature, the author tries to answer the question about the beginning of language and speech among the ancestors of humans. She presents stages of the brain and peripheral vocal apparatus development from Austarlopithecus, a manually skillful Homo habilis and Homo erectus with a marked cerebral lateralization and the Neanderthal, who had the makings of self-consciousness and symbols. The differences between language and proto-language are also discussed.

14

Mediolingwistyka. O statusie i metodach (nadal) konstytuującej się dziedziny badawczej

80%

Stöckl H.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2015

|

issue 8

37-61

PL

Niniejszy artykuł jest próbą zwięzłego przedstawienia statusu mediolingwistyki jako dyscypliny oraz jej podstaw teoretyczno-metodologicznych. Po krótkiej refleksji na temat znaczenia samego pojęcia zostanie poruszona kwestia różnych ujęć medium oraz zaproponowana, obecnie powszechnie stosowana na potrzeby badań językoznawczych nad komunikatami i procesami komunikacyjnymi, interpretacja medialności i przekazu medialnego. Na tej podstawie przedstawione zostaną trzy kluczowe kwestie i kierunki badawcze. W następnej kolejności zaprezentujemy pokrótce rozważania na temat typologii tekstów medialnych oraz ukażemy i skomentujemy najnowsze trendy rozwoju mediów. Głównym celem artykułu jest pokazanie uporządkowanego inwentarza stosowanych metod z zakresu analizy tekstu i języka w mediolingwistyce. Na koniec wymienione zostaną zagadnienia badawcze zasługujące przyszłości na wnikliwszą analizę. Sformułujemy także dezyderaty dotyczące mediolingwistyki.

15

Pragnienie Realnego albo fantazmat Zewnętrza wśród nędzy językowo zdefiniowanego świata

80%

Kruszelnicki W.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 16

97-112

EN

In my article I reconstruct the Lacanian notion of the Symbolical and explain why language constitutes its most important domain. Following Kojève, I argue that language introduces to the human world an insurmountable negativity – the “deadness of the word” which substitutes the continuity of a world experienced in its immediate intensity with a symbolical representation and conceptualization. The order of the symbolical, identified with cultural order, is further on confronted with the order of the real which after Lacan, and especially after Žižek, I understand as a metaphor of an inaccessible, non-phenomenological experience lived beyond consciousness and culture, that is in the phantasmatic Outside. I trace various figures and intuitions of thus conceived “Outside” in thinkers such as Maurice Blanchot, Emmanuel Levinas and Georges Bataille and I argue that at issue in their works might have been an intriguingly novel way of thinking about communication. In conclusion I tackle the question why the discussed path of contemporary French philosophy is worth elaboration, positing it all the while as a project of strictly utopian character.

16

„Twarze dzieciństwa” we współczesnych tekstach literackich

80%

Wojciechowska J.

|

2019

|

vol. 33(2)

1-1

PL

W artykule opisano „twarze dzieciństwa” przedstawione we współczesnych tekstach literackich. Analizę przeprowadzono w oparciu o wybrane książki dla dzieci, które częściowo stanowią lektury proponowane w podstawie programowej lub mogą być rozwinięciem czytelniczych zainteresowań. Opis odwołuje do klasyfikacji Grzegorza Leszczyńskiego, który wyszczególnił: homo ludens, homo domesticus, homo scholasticus, homo artifex, homo legens, tractatus de arte moriendi. Typologia została poszerzona o kategorie charakterystyczne dla czasów współczesnych.

17

Język i etyka

80%

Wojciechowska J., Kopczyk M.

|

2019

|

vol. 33(2)

1-1

PL

Tekst jest wprowadzeniem do tomu poświęconego relacji między językiem a etyką. Autorzy podkreślają związek, jaki zachodzi między stawianymi pytaniami o to, „co jest etyczne”, a kontekstem cywilizacyjnym, w którym maleje dziś znaczenie tradycyjnych systemów światopoglądowych. Artykuł kończy skrótowe omówienie problematyki zamieszczonych w tomie artykułów.

18

Lingwistyka, glottodydaktyka, praktyka dydaktyczna –rola teorii językoznawczych w procesie glottodydaktycznym

71%

Rzeszutko-Iwan M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2018

|

vol. 25

15-25

EN

The aim of the article is to present the importance of linguistic knowledge (linguistic concepts) in the process of teaching Polish as a foreign language. The awareness of its own identity as a science allows glottodidactics to make a sensible interaction with related areas. Concepts originating from other fields of knowledge, e.g. linguistics and psychology, are the source of stimuli and inspiration; they support glottodidactics. Interdisciplinarity causes the expansion of the research field and is a sign of time in modern science. Both linguistics and glottodidactics have a common subject of research, which is language. The difference concerns the perspective of the analysis being carried out: the definition of the concept and its description and teaching (learning) methods. Glottodidactics approaches the language from multiple angles. Language is a system, a tool of communication, a source of culture and knowledge about the world. Therefore, it is impossible to underestimate the importance of linguistic theories in the methodology of teaching foreign languages.

PL

Celem artykułu jest ukazanie znaczenia wiedzy językoznawczej (koncepcji językoznawczych) w procesie nauczania języka polskiego jako obcego. Świadomość własnej tożsamości jako nauki pozwala glottodydaktyce na sensowną interakcję z obszarami pokrewnymi. Koncepcje pochodzące z innych dziedzin wiedzy, np. językoznawstwa, psychologii, są źródłem bodźców i inspiracji, wspomagają glottodydaktykę. Interdyscyplinarność bowiem powoduje rozszerzanie pola badawczego i stanowi znak czasu we współczesnej nauce. Zarówno lingwistyka, jak i glottodydaktyka posiadają wspólny przedmiot badań, jakim jest język, różnica dotyczy perspektywy oglądu prowadzonych analiz: zdefiniowania pojęcia i jego opisu oraz sposobów nauczania (uczenia się). Glottodydaktyk podchodzi do języka wieloaspektowo. Język bowiem to system, narzędzie komunikacji, źródło kultury i wiedzy o świecie. Zatem nie sposób nie zauważać i nie doceniać znaczenia teorii językoznawczych w metodyce nauczania języków obcych.

19

Fonetyczne wykładniki stylizacji gwarowej "Historii filozofii po góralsku" Józefa Tischnera

71%

Kulak I.

Literatura Ludowa

|

2018

|

vol. 62

|

issue 2

EN

The article presents the linguistic features of Historia filozofii po góralsku (A History of Philosophy in Góral) of Józef Tischner. The stories have a generalized, literary spelling, nonetheless the text records many language elements of the Podhale dialect, which the author was an active user. Basing on written language, an analysis shows the phonetic layer of the dialect contained in the text. The author records some features of the dialectal system consistently, others – only partially. An analysis also points out the linguistic nature of the stories. It has been assumed that the text cannot be considered as a transcription, especially a phonetic transcription, a translation or a transformation into the dialect of the inhabitants of Podhale region. The dialect, as a variety of the spoken language, can be expressed in a written form, although it affects the structure of the text.

PL

Artykuł przedstawia cechy językowe Historii filozofii po góralsku Józefa Tischnera. Gawędy mają pisownię uogólnioną, literacką, mimo to zapis rejestruje wiele cech gwary podhalańskiej, której autor był czynnym użytkownikiem. W analizie uwzględniono zawarte w tekście gwarowe wykładniki fonetyczne. Niektóre cechy realizowane są przez autora z pełną konsekwencją, inne – jedynie częściowo. Analiza prowadziła do refleksji nad charakterem językowym gawęd. Przyjęto, że tekst nie może być uznawany za transkrypcję, a tym bardziej zapis fonetyczny, tłumaczenie czy przekształcenie na góralski. Gwara, jako odmiana języka mówionego, może się przejawiać w formie pisanej, choć rzutuje to na strukturę wypowiedzi.

20

Związki frazeologiczne jako źródło błędów w kontekście językowego obrazu świata (na materiale języka polskiego i języka niemieckiego)

71%

Bawej I.

Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik

|

2012

|

issue 5

175-188

EN

Phraseological units are an integral part of foreign language teaching. The present paper is an attempt to improve and describe the state of selected errors made by learners when they use idioms as fixed and restricted word combinations in language. The aim of the paper is to explain selected errors in written texts produced by learners of German as a foreign language in the neophilological education. It is argued that the use of the mother tongue with the lack of knowledge of the foreign cultural background is the reason for the lexical errors when producing phraseological units in a foreign language. Errors are made because learners have not acquired sufficient linguistic und cultural knowledge to produce the given phraseological units correctly. The learners make use of their Polish knowledge in German production. They produce lexical calques that do not exist in German. The mother tongue influences cultural patterns of thought and perception through a culture-specific segmentation of the extralinguistic reality. Errors of this type are a result of the incomprehensibility and/ or misunderstanding of cultural differences between languages.

Refine search results