Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  język artystyczny
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Językowy obraz żony i matki w Leśniku Marii Kuncewiczowej

100%
Maczel M.
Język. Religia. Tożsamość
|
2019
|
issue 1(19)2019
107-119
PL
Artykuł poświęcony jest wizerunkowi Cecylii Krzysztofowicz – bohaterki drugoplanowej z Leśnika Marii Kuncewiczowej. Pokazano w nim, jak pisarka przedstawia ją w dwóch rolach społecznych – żony i matki. Zwrócono uwagę na środki językowe służące do kreacji tej postaci literackiej.
EN
The article is devoted to the image of Cecylia Krzysztofowicz – supporting character from Leśnik by Maria Kuncewiczowa. It shows how the writer presents her in two social roles – wife and mother. Attention was paid to the language means used to create this literary character.
2
Publication available in full text mode
Content available

O kilku skrzydlatych słowach Henryka Sienkiewicza

100%
Ignatowicz-Skowrońska J.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
97-106
PL
Przedmiotem opisu w artykule są wybrane Sienkiewiczowskie skrzydlate wyrażenia, czyli upowszechnione w języku słowa i związki wyrazowe, których obecność w polszczyźnie zawdzięczamy autorytetowi i dziełom Henryka Sienkiewicza. Jak przekonują badania, niektóre z analizowanych przykładów to twory samego pisarza, inne po raz pierwszy użyte zostały przez kogoś innego, ale uskrzydliły się za sprawą dzieł autora Krzyżaków. Przykładem inwencji językowej Sienkiewicza jest użycie nieznanego w jego czasach w polszczyźnie literackiej wyrazu mocarny w znaczeniu ‘mocny, silny; potężny’. Z kolei związki wyrazowe typu Boże, ty to widzisz i nie grzmisz czy klękajcie narody mają wprawdzie innych twórców niż Sienkiewicz, ale uskrzydlenie się zawdzięczają jego tekstom, ich poczytności i popularności.
EN
The subject of description in this article are the selected wingy expressions by Henryk Sienkiewicz, i.e. the words and collocations, commonplace in the Polish language, which entered into usage due to the authority and works by Henryk Sienkiewicz. The results of the study have shown that some of the analysed examples were coined by the writer himself, whereas the other had been used for the first time by someone else, but became wingy owing to the works by the author of The Knights of the Cross. An example of Sienkiewicz’s linguistic invention is the use of the unknown at his time in the Polish literary language word mocarny in the sense of ‘strong’, ‘powerful’, ‘mighty’. The expressions of the type God, You can see this and don’t thunder or Kneel, the nations weren’t created by Sienkiewicz himself, but became wingy as a results of the wide circulation of his writings and their popularity with readers.
3
Publication available in full text mode
Content available

Porównania w powieści Matka Makryna Jacka Dehnela – ogólna charakterystyka struktury i semantyki

100%
Hawrysz M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
81-95
PL
Celem opracowania jest charakterystyka porównań w powieści Jacka Dehnela Matka Makryna. Jest to barwny monolog głównej bohaterki, w którym odbijają się wszystkie wątki jej biografii. W opracowaniu dokonano formalnej analizy porównań, opisując: 1) typ porównań ze względu na stopień utrwalenia, 2) sposób łączenia między comparandum a comparans, 3) szyk obu członów, 4) stopień rozbudowania. Oglądowi poddano także semantykę porównań, co pozwoliło odkryć specyfikę myślenia tytułowej bohaterki i jej wyobraźnię wyłaniającą się z komparacji: ukonkretnioną, osadzoną w wiejskich realiach z jednej i dworskich z drugiej strony, z silnie obecnym elementem sacrum.
EN
The purpose of the study is the characteristics of the comparisons used in the Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna. It is a colourful monologue of the main character, in which are reflected all the threads of her biography. A formal analysis of the comparisons has been performed, including the description of: 1) the types of comparisons identified with respect to their degree of fixation, 2) the ways the comparandum and the comparatum are linked together, 3) the order of both, 4) the degree of the comparisons complexity. The semantics of the comparisons has also been put under scrutiny and revealed the title character’s peculiarity of thinking and her imagination, emerging from the comparisons: concretized, settled both in the peasant and gentry reality, with explicitly present component of sacrum.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wizerunek matki w twórczości Marii Kuncewiczowej (na podstawie wybranych utworów)

100%
Maczel M.
Język. Religia. Tożsamość
|
2020
|
issue 1/2(21/22)
139-162
PL
W artykule ukazano wizerunki matek z wybranych utworów Marii Kuncewiczowej. Analiza zebranego materiału pokazała, jak pisarka kreuje zewnętrzność bohaterek, a przede wszystkim, jak tworzy ich portrety psychologiczne, często skomplikowane odbiegające od utartych schematów. Zwrócono uwagę na zastosowane środki językowe służące do kreacji i indywidualizacji przedstawianych postaci.
EN
The article shows the images of mothers from selected works of Maria Kuncewiczowa. The analysis of the collected material showed how the writer creates the external character of the heroines, and above all, how she creates their psychological portraits, often complicated, deviating from the usual patterns. The attention was paid to the language means used to create and personalize the presented figures.
5
Publication available in full text mode
Content available

Rola wypowiedzi metajęzykowych w kreowaniu świata przedstawionego w Krzyżakach Henryka Sienkiewicza

100%
Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2016
|
vol. 50
51-59
EN
The authors have recognized that to create the novel’s characters, both individual and collective, Henryk Sienkiewicz willingly uses the metalinguistic statements. The analysis included nearly 50 metalinguistic statements present both in the narrative part and in the dialogs. In the center of those statements there are lexemes speech, word, language. The authors searched for the answers to two fundamental questions in what way the metalinguistic remarks:1) create the reliable, medieval reality presented in the The Knights of the Cross?2) remarks update the novel’s problems?Using the metalinguistic notes to create the historical reality of the novel was the deliberate and effective action. Thanks to it Sienkiewicz illustrates the ethnic diversity of medieval Poland inhabitants, he also shows the difficulty in communication between representatives of different nations. Thanks to metalinguistic remarks the author of a novel indicates the role of the Latin language in the former custom; he also shows the language specificity of the different society layers. Metalinguistic comments reveal the parallels between the fictional reality of the novel and the reality of the times in which Henryk Sienkiewicz lived and worked. In metalinguistic notes the clearly negative evaluation of the German language and its users is shown. The linguistic situation in the State of the Teutonic Knights, which is shown in the novel, indicates similarities to situation under Prussian rule in the nineteenth century.
PL
-
6
Publication available in full text mode
Content available

Obraz ojca i syna w „Leśniku” Marii Kuncewiczowej

100%
Maczel M.
Język. Religia. Tożsamość
|
2018
|
issue 1(17)2018
117-136
PL
Artykuł poświęcony jest wizerunkom dwóch postaci ojca i syna w powieści Marii Kuncewiczowej „Leśnik”. W wyekscerpowanych z tekstu źródłowego kontekstach uwzględniono znaczenie różnorodnych środków językowych tworzących obrazy prezentowanych bohaterów. Zwrócono także uwagę na wykorzystany przez pisarkę relatywny sposób postrzegania zarówno ojca i syna, zgłębione psychologicznie opisy ich przeżyć, stylizację ich wypowiedzi, co uczyniło omawiane postaci wielowymiarowymi, przemawiającymi do czytelnika swoją autentycznością.
EN
This article is devoted to the images of father and son in Maria Kuncewiczowa's novel "Lesnik". Context of the excerpts from the source text take into account the importance of the various linguistic tools that make up the images of the characters presented. The writer also draws attention to the relative perception of both father and son, the psychological depths of their experiences, the styling of their expressions, and the multifaceted characters that are authentic for the readers.
7

Staropolska tytulatura grzecznościowa w dramatach Stanisława Wyspiańskiego

84%
Bobrowski J.
Język Polski
|
2014
|
vol. 94
|
issue 3
265-272
PL
Artykuł poświęcony jest staropolskim tytułom grzecznościowym występującym w utworach dramatycznych Stanisława Wyspiańskiego. Pojawiają się one w dziesięciu spośród trzydziestu dwóch sztuk pisarza. Przeprowadzone analizy dowiodły, że pisarz bardzo starannie odtworzył w swoich tekstach reguły socjolingwistyczne dotyczące ich użycia. Dawne zwroty adresatywne pisarz wprowadzał przede wszystkim do dzieł o tematyce historycznej w celu archaizacji językowej wypowiedzi postaci. Występują jednak również w dramatach współczesnych, w których służą aluzyjnemu przywołaniu polskiej kultury szlacheckiej.
EN
The article is concerned with Old Polish courtesy titles which occur in Stanisław Wyspiański’s dramas. They are found in ten out of thirty two works of the writer. The conducted analyses have proved that the writer recreated carefully the sociolinguistic rules concerning the use of courtesy titles in his texts. He also introduced the old expressions of addressing others mainly in historical texts in order to obtain archaic stylization of the characters’ expressions. However, they also occur in contemporary dramas in which they are used as allusive references to the Polish aristocratic culture.
8
Publication available in full text mode
Content available

Od Listów z podróży do Ameryki (1876–1878) do Listów z Afryki (1891–1892), czyli o ewolucji warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza

84%
Kowalska D., Pietrzak M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2019
|
vol. 18
109-123
EN
The article contains alinguistic and stylistic analysis that identifies linguistic exponents of se-lected stylistic features of Henryk Sienkiewicz’s writing manner and detects the differences in the way he creates landscapes in his two works that represent the same literary genre: “Travel Letters from America” and “Travel Letters from Africa”. The basis for the analysis are descrip-tive statements (descriptions of sunsets), identical from the thematic point of view. Thanks to the analysis it appears that Henryk Sienkiewicz’s manner of describing nature was formed during his American trip, and later it was visible in his older “Travel Letters from Africa”. The evolu-tion of Henryk Sienkiewicz’s style concerns only the quality of linguistic means, first of all epithets, which in his African letters were selected in aharmonious way and they were subor-dinated to the realism of the description. In “Travel Letters from Africa” the author maintains more syntactic discipline and cares more about the rhythmic and phonic aspects.
PL
Celem artykułu jest analiza językowo-stylistyczna, zmierzająca do wskazania językowych wykładników wybranych cech stylowych warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza oraz wydobycia różnic w sposobie kreślenia przez niego krajobrazów w dwóch utworach reprezentujących ten sam gatunek literacki: Listach z podróży do Ameryki oraz Listach z Afryki. Podstawę materiałową stanowią tożsame pod względem tematycznym wypowiedzi deskryptywne (opisy zachodów słońca). W toku analiz pokazuje się, że w zakresie opisywania zjawisk przyrody zasadnicze cechy warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza uformowane zostały już podczas spisywania wrażeń z amerykańskiej podróży, a następnie wykorzystane w późniejszych o kilkanaście lat Listach z Afryki. Ewolucja stylu Henryka Sienkiewicza dotyczy jedynie jakości zastosowanych środków językowych, przede wszystkim epitetów, które w późniejszej, afrykańskiej korespondencji dobierane są w sposób harmonijny i podporządkowany realizmowi opisu. Listy z Afryki wyróżniają się także większą dyscypliną składniową i dbałością o rytmiczną i foniczną stronę wypowiedzi.
9

Stylizacja językowa w serialach telewizyjnych o tematyce historycznej (na wybranych przykładach)

84%
Bobrowski J.
Język Polski
|
2015
|
vol. 95
|
issue 5
466-476
PL
Artykuł poświęcony jest formom i funkcjom stylizacji językowej w dialogu filmowym. Przeanalizowane zostały pierwsze odcinki trzech klasycznych polskich seriali historycznych: „Królewskich snów”, „Królowej Bony” i „Czarnych chmur”. Autor opisuje gramatyczne, semantyczne i pragmatyczne wykładniki stylizacji historycznej. Okazuje się, że zabiegi stosowane przez twórców filmowych są bardzo podobne. Twórcy seriali wykorzystali literacki stereotyp staropolszczyzny. Jego podstawowymi elementami są archaizmy rzeczowe, konwencjonalne archaizmy stylistyczne, słownictwo książkowe i staropolskie tytuły grzecznościowe. Autor uważa, że znaczny wpływ na kształt językowy dialogów ma specyfika medium audiowizualnego
EN
The article is concerned with forms and functions of linguistic stylisation in film dialogues. The opening episodes of the three classical Polish historical series: “Royal Dreams”, “Queen Bona” and “Black Clouds” are analysed. The author describes the grammatical, semantic and pragmatic exponents of the historical stylisation. It turns out that the procedures used by the filmmakers are very similar. The creators of the series harnessed the literary stereotype of Old Polish. Its basic elements are item archaisms, conventional stylistic archaisms, bookish vocabulary and Old Polish courtesy titles. The author believes that the specificity of the audiovisual medium has a significant impact on the linguistic form of dialogues.
10
Publication available in full text mode
Content available

Pojęcie kompetencji stylizacyjnej i jego użyteczność w badaniach nad językową stylizacją historyczną w filmowych listach dialogowych

67%
Bobrowski J.
Polonica
|
2017
|
vol. 37
13-22
EN
The article discusses the issue of the sending-receiving stylization competence. By sending stylization competence the author means the ability to use stylization operations in artistic texts while receiving competence is the ability to read those texts adequately and completely. The author proposes specific research procedure which enables the exploration and consequently comprehensive description of stylization competences of the authors and recipients of artistic messages, which material of one of components is verbal code. The author also shows the utility of this procedure in the researches over linguistic stylization (mainly historical) in the film dialogues.
11
Publication available in full text mode
Content available

Płaszczyzny stylizacji językowej w dialogu filmowym

67%
Bobrowski J.
Polonica
|
2015
|
vol. 35
179-189
EN
The article presents conception of research into linguistic stylization used by screenwriters. In the first part, the author discusses the theoretical assumptions. He believes that research into stylization should include three aspects: grammatical, semantic and pragmatic. Taking into account the visual context is also necessary for a full description of linguistic phenomena. In the second part of the article, the author applies the proposed method to empirical material. Archaization in a Polish horror film Wilczyca (She Wolf, 1982) is analyzed.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.