Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  jednostka leksykalna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Norma językowa w świetle współczesnych modeli opisów składniowych

100%
Moroz A.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
91-102
PL
Prezentowany tekst dotyczy wpływu zmian opisów składniowych na oceny normatywne. W sposób szczególny rozważa on miejsce norm językowych we współczesnych modelach syntaktycznych, podejmując zwłaszcza problem wpływu kształtu jednostek języka na procedury oceny poprawności takich wyrażeń. Dodatkowo zwraca się uwagę na zbiór jednostek nienotowanych wcześniej przez słowniki i opracowania normatywne, uwzględniając m.in. wyrażenia lokujące się ponad płaszczyzną zdania oraz wskazując na ich szczególne właściwości łączliwościowe.
EN
The present text concerns the influence that changes of syntactic description exert on normative decisions. In particular, it discusses the place of language rules in modern syntactic models, undertaking especially the problem of the relationship between the shape of the lexical units and the procedures for assessing their correctness. Additionally, the article draws attention to a collection of lexical units unattested in earlier dictionaries and normative studies. The study includes, among others, expressions located above the surface of a sentence and points to their special collocational properties.
2

Jednostki leksykalne z wyrażeniem światło

100%
Bulińska A.
Prace Językoznawcze
|
2010
|
issue 12
49-63
EN
The author of the article attempts to prove that the registration of lexical units may not be a simple task. Therefore, it is very important is to make thorough analyses of explored expressions. The author adopts the concept unit of language proposed by Andrzej Bogusławski (cf. Bogusławski 1976) and she registers a few Polish units of language including the phrase światło, namely: w świetle dnia, światło górne, światło świeci się, światło pali się, światło dochodzi gdzieś.
3

A to prostak jeden! – o ekspresywnej jednostce jeden

100%
Kosek I.
Prace Językoznawcze
|
2020
|
issue XXII/1
119–130
PL
Celem artykułu jest wstępna charakterystyka własności funkcjonalno-składniowych wyrażenia jeden w kontekstach takich, jak zasygnalizowany w tytule. W szerszej perspektywie artykuł wpisuje się w nurt badań nad własnościami językowymi jednostek języka (w rozumieniu Andrzeja Bogusławskiego) jako budulcem wypowiedzeń. Przeprowadzona analiza pozwala scharakteryzować jeden jako wyrażenie nienależące do przedmiotowego poziomu języka, otwierające miejsce dla nazw osób, obligatoryjnie postpozycyjne wobec rzeczowników, z którymi się łączy. W strukturze tematyczno rematycznej analizowane jeden nie może być rematem (zajmuje zwykle miejsce komentarza rematu). Opisywane wyrażenie ma charakter ekspresywny, przesądza też o (negatywnym) wartościowaniu.
EN
The main objective of the analysis is to preliminarily characterize the syntactic-functional features of the string jeden (‘one’) in occurrences to the one given in the title. In a broader perspective, the paper can be treated as a part of the studies on description of language units (in the sense of Andrzej Bogusławski) as the main building material of utterances. The analysis leads to the conclusion that the described unit does not belong to the objective level of language and it is used with nouns referring to people, taking a postposition relative to those nouns. The unit can not function as a rheme in a thematic-rhematic structure. (It is primarily a rhematic comment.) Jeden is an expressive unit and it determines the (negative) evaluation.
4
Content available remote

Hiponimy miejsca w polskiej Słowosieci i amerykańskiej bazie WordNet

84%
Dobrowolska M.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2013
|
issue 1(15)
253-266
EN
The aim of the paper is to compare the sets of hyponyms of place in Polish and American wordnets. Polish “Słowosieć” and American WordNet are thesauri which define the meaning of an individual lexeme by the lexical-semantic relations existing between this and other lexemes. The researched material consists of several thousand of synsets (sets of lexemes referring to a common concept) which have been linked by interlingual, lexical-semantic relations to the synsets of English lexemes in a process of mapping of a fragment of the Polish wordnet to the American database. An analysis of particular cases illustrates the basic issues concerning the procedure of mapping, first of all the problem of choosing a foreign synonym for the original word. It also shows the incompatibility of the corresponding fragments of the Polish and English lexical systems, which is usually not reflected in dictionaries and other glottodidactical publications. Differences between the structures of semantic trees of the two languages result partly from different assumptions made by the authors of both wordnets, and partly from language-specific factors, such as different word-formation systems or different ways in which some objects from the real world are conceptualized.
5
Content available remote

Uwagi na temat normy językowej z perspektywy metodologii strukturalnej

84%
Gębka-Wolak M.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
19-28
PL
Zadaniem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jak w świetle współczesnych interpretacji myśli Ferdynanda de Saussure’a patrzeć na problematykę normatywności w języku. W pierwszej części tekstu norma językowa jest ujmowana z perspektywy triady lingwistycznej langage – langue – parole. Normatywność jest tu przedstawiana jako immanentna właściwość danego kodu. To systemy konwencji (m.in. gramatyczne, semantyczne, pragmatyczne), na których opiera się język naturalny i które warunkują jego funkcjonowanie w sferze komunikacji międzyludzkiej. W drugiej części artykułu normatywność jest rozpatrywana w aspekcie badań lingwistycznych. W tym ujęciu norma jest postrzegana w opozycji do dewiacyjności. Opozycję normatywność – dewiacyjność wykorzystuje się z kolei do uzyskania wiedzy wyraźnej o języku. Stanowi element procedury delimitacji jednostek języka oraz ich adekwatnego opisu.
EN
The purpose of this paper is to investigate the way linguistic normativity may be approached, using contemporary interpretations of Ferdinand de Saussure’s writings. The first part of the article presents language norm from the perspective of the linguistic triad of langage – langue – parole. Normativity is perceived here as an inherent feature of each linguistic code. It is a system of conventional rules (concerning grammar, semantics, pragmatics, etc.) which are the basics for a natural language, conditioning its functioning in human communication. The second part of the article presents normativity in the context of linguistic research. In this approach, the norm is perceived in opposition to deviation. The normativity vs. deviation opposition is used, in turn, to gain explicit knowledge about language. It is part of a larger procedure of defining and describing linguistic units.
6
Publication available in full text mode
Content available

Właściwości składniowo-semantyczne jednostek z ciągami 'o mał-' i 'omal'

67%
Piotrowska A.
Linguistica Copernicana
|
2019
|
vol. 16
EN
The paper contains a syntactic and semantic analysis of lexical units with elements o mał- and omal, e.x. o mało co; o mały włos, a; o mały figiel; omal nie; omalże. These lexemes open some positions for various classes of parts of speech, mostly for verbs. They also are metapredicative operators. The tested units have a common semantic component ‘it was close to something to happen’.
PL
Artykuł zawiera analizę składniowo-semantyczną jednostek leksykalnych z ciągami o mał- oraz omal, np. o mało co; o mały włos, a; o mały figiel; omal nie; omalże. Wyrażenia te otwierają miejsca walencyjne dla różnych klas części mowy, najczęściej łączą się z czasownikami. Należą do klasy operatorów metapredykatywnych. Badane jednostki mają wspólny komponent semantyczny ‘niewiele brakowało do tego, aby stało się to, o czym mowa’.
7
Publication available in full text mode
Content available

Ocena stabilności ekspresywnej jednostek leksykalnych – propozycja opisu

67%
Zaśko-Zielińska M.
Orbis Linguarum
|
2018
|
issue 51
7-15
EN
Analysis of the expressive stability of lexical units – a suggestion for description The proposed methodology for description the stability of expressive lexical units takes into account the perspective of lexicology, lexicography, anthropological and corpus linguistics. The next stages of the description include comments on: collecting linguistic and graphic material, analyzing the word, evaluating the expressive character and its stability.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.