Search results

1

„Eat, drink and be merry” (Luke 12:19). Food and wine in Byzantium. In honour of Professor A.A.M. Bryer, ed. L. Brubaker – K. Linardou, Aldershot – Hampshire 2007, Ashgate Publishing Limited, ss. 272.

100%

Kokoszko M., Gibel K.

Vox Patrum

|

2009

|

vol. 53

719-728

PL

nie dotyczy

2

Twórcza siła niedostatku. Od sztuki gotowania do sztuki przetrwania

100%

Koczanowicz D.

|

2019

|

vol. 73

|

issue 3 (326)

172-176

PL

Artykuł dotyczy sytuacji twórczego przekroczenia ograniczeń, które towarzyszą gotowaniu. O powinowactwie braku i kreatywności można mówić posługując się przykładami z codziennej praktyki kuchennej matek i babek, ale siłę, której źródło bije w niedostatku docenili też szefowie kuchni wysokiej. Tekst dotyka również granicznych wydarzeń wojny. W przypadku głodu i walki o życie, bezinteresowność twórczego działania w kuchni, a także wysiłek dokumentacji w postaci przepisów fantazji o przeszłym i przeszłym gotowaniu, okazał się pomocnym narzędziem przetrwania najbardziej opresyjnej sytuacji. O skuteczności tej strategii zaświadcza dobitnie przypadek kobiet z Terezina.

EN

The article is about the situation of a creative crossing of limitations accompanying cooking. One can speak about the affiliation of shortage and creativity by using examples of daily kitchen tasks performed by mothers and grandmothers, although haute cuisine chefs too appreciated the force generated by privation. The text focuses also on borderline wartime events. In the case of famine and a struggle to keep alive the selflessness of creative cooking as well as the effort of documenting, in the form of recipes, fantasies about the past and cooking in the past proved to be a helpful instrument for surviving the most oppressive situation. The effectiveness of this strategy is confirmed vividly by the example of women from Ghetto Theresienstadt.

3

2 łzy, łyżeczka potu, sok pomarańczowy, pigwówka, zwarzony makijaż… - przepis na lato w Warszawie, czyli rozwijanie kompetencji interkulturowej uczących (się) na przykładzie antropologicznej kategorii jedzenia

88%

Rabczuk A.

Kwartalnik Polonicum

|

2017

|

issue 26

26-37

EN

• In the article, the author challenges the way intercultural competence is shaped by food customs. Many cultural rituals are centered around the preparation and serving of food and drinks. Getting to know all of those habits typical for a specific cultural community can be very useful when someone wants to get know a new language as well as a new culture. As a result, one's intercultural communicative competence will increase. In the theoretical part, the outlined steps should be taken into consideration, in order for the instructor to create a module dedicated to food during Polish language and culture classes for foreigners. The practical part involves showing tasks and exercises by introducing general and specific Polish traditions connected with food.

4

Jedzenie jako dzieło sztu(cz)ki – o granicach w postrzeganiu żywienia w pracy Doroty Koczanowicz Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki

75%

Chmiel A.

Chowanna

|

2020

|

issue 2(55)

1-7

EN

The review discusses the book by Dorota Koczanowicz titled Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki [The Position of Taste. Eating within the Boundaries of Art]. The book contains an interpretation of the texts collected by its author in order to answer the following question: Can food be considered art?

PL

W recenzji omówiono książkę Doroty Koczanowicz Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki, która zawiera interpretację tekstów zebranych przez jej autorkę w celu odpowiedzi na pytanie: Czy jedzenie jest sztuką? 

5

Z białej kuchni do czarnego salonu: zmiana relacji służba–pani domu w powieści Ellen Douglas Can’t Quit You, Baby

71%

Niewiadomska-Flis U.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2016

|

vol. 34

|

issue 1

EN

From colonial times, through the Jim Crow era, and up until the Civil Rights movement the domestic kitchen was a battleground in the American South. White women attempted to wield their power over first their black slaves and then domestic servants, while black women reciprocated with covert acts of resistance against white domination in the domestic spaces connected with food production and consumption. Ellen Douglas’s Can’t Quit You Baby (1989) offers an interesting perspective on the reconfiguration of the servant/ served paradigm. The recalibration of the said relationship takes on a spatial dimension in Douglas’s novel – it is visible in the meeting grounds of Cornelia O’Kelly and her black maid, Julia “Tweet” Carrier. The trajectory of Cornelia and Julia’s racial reconciliation spans the whole novel, beginning in a white woman’s kitchen and ending in a black woman’s living room.

PL

Od czasów kolonialnych aż po narodzimy ruchu praw obywatelskich w latach 1950–1960 przestrzeń kuchni w kulturze amerykańskiego Południu była miejscem konfliktu rasowego. Białe kobiety próbowały sprawować władzę najpierw nad czarnymi niewolnicami pracującymi w ich domach, a następnie nad domową czarnoskórą służbą. Czarne kobiety „odwdzięczały” się zawoalowanymi aktami oporu wobec białej dominacji w przestrzeni domowej związanej z przygotowaniem i spożywaniem jedzenia. Powieść Can’t Quit You Baby autorstwa Ellen Douglas proponuje interesujące spojrzenie na rekonfigurację relacji między panią domu a jej służbą. Autorka nadaje tej wymianie relacji wymiar przestrzenny – co jest widoczne dzięki prezentacji miejsc spotkań Cornelii O’Kelly z jej czarną służącą Julią „Tweet” Carrier. Obejmujący akcję całej powieści proces rasowego pojednania bohaterek zaczyna się w kuchni białej kobiety, a kończy się w pokoju dziennym czarnej służącej.

6

Figura czy forma? Punkt widzenia żołądka

63%

Gasché R.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

15-30

PL

Uwagi Immanuela Kanta na temat kwestii kulinarnych, a zwłaszcza jego nierzadko komiczne zalecenia żywieniowe, nie zaprzątały do tej pory uwagi badaczy życia i myśli Kanta, którzy przytaczali je zazwyczaj jedynie w prześmiewczych celach. Co więcej, ponieważ smak kulinarny — właściwość pobudzanego przez pokarm lub napój języka — to smak jedynie zmysłowy i jako taki niedający się komunikować, a w konsekwencji, w przeciwieństwie do sądów o pięknie, niestanowiący części estetyki, wypowiedzi Kanta na temat jedzenia wydają się ledwie poboczne. A jednak w wielu rzucanych jakby na stronie uwagach Kant roztrząsa, dlaczego, mimo że jako właściwość zmysłowa, a więc wadliwa w tym sensie, że nie sposób jej uniwersalnie podzielać, smak stał się w tak wielu językach — zwłaszcza w łacinie i językach romańskich, ale też w niemieckim — mianem estetycznej władzy sądzenia: sądu smaku i idealnych odczuć w nich wyrażanych. Niniejszy artykuł wychodzi od tego pytania i omawia wyjaśnienia Kanta, wykazując, że smak podniebienny, tak jak zagadnienia związane z jedzeniem i piciem, odgrywa nieoczekiwanie ważną rolę w rozumowaniu Kanta, w tym w Kantowskim wyobrażeniu myśli jako takiej.

EN

Immanuel Kant’s remarks on culinary matters, above all his frequently hilarious dietetic recommendations, received little attention by Kant scholars, except in order to poke fun at the philosopher. Furthermore, since gustatory taste — the property of the tongue to be affected by food or drink — as merely sensory taste is not universally communicable, and hence does not, like judgments about the beautiful, allow for an aesthetics, Kant’s elaborations on food seem to be of minor significance. Yet, in several side remarks, Kant raises the question of why taste, although it is the property of a sense clearly lacking in so far as its sensations are not universally shareable, became in so many languages — particularly Latin and Roman languages, but German as well — a name for the aesthetic faculty of judgment, in short, for judgments of taste and the ideal feelings that they express. By following up on this question, and developing Kant’s explanations, the paper seeks to demonstrate that gustatory taste, as well as matters of food and drink, play a rather crucial, and unexpected, role in Kant’s thinking, including the way in which Kant conceives of thought itself.

7

O (nie)naturalności jedzenia. Pokarmy i technologie biomedyczne w chorobach metabolicznych

63%

Rajtar M.

Lud

|

2017

|

vol. 101

PL

W obrazie wykreowanym przez media i opinię publiczną karmienie przez rurkę nieodłącznie związane jest z osobami starszymi i/lub umierającymi. Także w literaturze z zakresu antropologii medycznej ta technologia biomedyczna pojawią się często w kontekście „nowych definicji życia i śmierci”, co prowadzi do zamazywania innych znaczeń towarzyszących karmieniu przez rurkę i/lub PEG-a. Wykorzystując badania prowadzone od 2016 roku wśród pacjentów z niedoborem LCHAD, rzadką chorobą metaboliczną, w której specjalna diet odgrywa kluczowa rolę, ich rodziców, lekarzy i przedstawicieli organizacji pacjenckich w Polsce i w Finlandii, w niniejszym artykule analizuję doświadczenia pacjentów, którzy byli lub nadal są karmieni przez sondę, zajmujących się nimi członków rodzin i dietetyków. Z uwagi na konieczność przestrzegania diety, pacjenci z niedoborem LCHAD postrzegani są często jako osoby, których „stosunek do jedzenia” odbiega od „normy”: jedzą zbyt często albo wręcz odwrotnie: nie jedzą. Argumentuję, że podejście biomedyczne, które kładzie nacisk na dostarczanie ciałom pacjentów odpowiedniej ilości składników odżywczych w procesie karmienia przez rurkę nie uwzględnia, jak pokazują studia antropologiczne, faktu, że jedzenie pełni też rolę w budowaniu relacji społeczno-kulturowych. Ponadto, pokazuję, że w tym wypadku technologia biomedyczna może przyczynić się do kwestionowania „naturalności” jedzenia.Abstract. Tube feeding, both in its media portrayals and in the public view is usually associated with the elderly and/or the dying. Medical anthropology scholarship has often attended to this biomedical technology in the context of “new definitions of death and life” that blurs other meanings associated with tube feeding and/or PEG. This article examines LCHAD deficiency, a rare metabolic disease that is treated with a special diet. Since 2016, my research has focused on patients, their parents, physicians, and members of patient advocacy groups in Poland and Finland. I address experiences of patients who have been tube fed, their family caregivers, and dietitians. Due to dietary recommendations, patients with LCHAD deficiency are often perceived to have an “attitude towards eating” that is far from “normal.” They either eat too often or do not eat at all. The biomedical approach aims at providing sufficient nutrition to patients’ bodies via the feeding tube. I argue that it does not, however, account for eating as a process of building socio-cultural relations that have been analyzed in anthropological scholarship. Moreover, I show that biomedical technology may contribute to questioning the “naturalness” of eating in this case.

8

Polacy mówią o jedzeniu... Konceptualizacja czynności jedzenia w świetle polskiej leksyki

63%

Zdunkiewicz-Jedynak D.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 809

|

issue 10

66-83

EN

This article discusses the Polish vocabulary related to the act of eating. Assuming that lexis acts as a sensitive device to detect and record changes in history and culture, and referring to the methodology of cognitive linguistics, I describe three conceptualisation profiles of the act of eating. The first one described is the biological profile (with 3 cognitive pathways: food is life, food is strength, and food is protection). In the field of “verbs of eating” treated as a biological fact, I distinguish the ones describing the act of eating from the viewpoint of the way it is performed, particularly the speed (fast – slow) and the size of the portions put into the mouth (small or large bites), the amount of food consumed, aesthetics, apparent appetite, and a kind of rhythmicity and automatism of eating or using cutlery, the function of which in eating is compared to an oar – while sailing a boat or a sword – during a fight. Afterwards, I deal with more recent cognitive profiles: psychological and cultural. In particular, I am interested in the contemporary changes, established in language, in the approach to the act of eating towards treating it, for instance, as a threat or disturbance from the sphere of the human psyche (cf. jedzenioholizm (binge eating), feederyzm (feederism), manoreksja (manorexia), ortoreksja (orthorexia), etc.), a way of spending time (cf. gastroturystyka (gastrotourism), foodie, pornografia jedzenia (food pornography), etc.), or as a specific philosophy of life and a component of the human cultural identity (cf. freeganin (a freegan), frutarianin (a fruitarian), fleksitarianin (a flexitarian), solarianin (a solarian)).

PL

W artykule zajmuję się polskim słownictwem dotyczącym czynności jedzenia. Wychodząc z założenia, że leksyka działa jak czułe urządzenie do wykrywania i rejestracji zmian w historii i kulturze, i odwołując się do metodologii lingwistyki kognitywnej, opisuję trzy profile konceptualizacyjne czynność jedzenia. Jako pierwszy opisowi podlega profil biologiczny (z 3 ścieżkami poznawczymi: jedzenie – to życie, jedzenie – to siła, a także jedzenie – to ochrona). W polu „czasowników jedzenia” traktowanego jako fakt biologiczny wyodrębniam te, opisujące czynność jedzenia z punktu widzenia sposobu jej wykonywania, zwłaszcza prędkości (szybko − wolno) oraz wielkości porcji wkładanych do ust (małe lub wielkie kęsy), ilości spożytego pokarmu, estetyki, widocznego apetytu oraz swego rodzaju rytmiczności i automatyzmu spożywania posiłku lub posługiwania się sztućcami, których funkcja w jedzeniu jest porównywana z wiosłem − podczas pływania łodzią czy z pałaszem − podczas walki. W drugiej kolejność zajmuję się nowszymi profilami poznawczymi: psychicznym i kulturowym. Interesują mnie zwłaszcza, utrwalone w języku, współczesne zmiany w traktowaniu czynności jedzenia ku pojmowaniu jej np. jako zagrożenia lub zaburzenia ze sfery ludzkiej psychiki (por. jedzenioholizm, feederyzm, manoreksja, ortoreksja itp.), sposób spędzania czasu (por. gastroturystyka, foodie, pornografia jedzenia itp.) czy jako swoistej filozofii życia i komponent tożsamości kulturowej człowieka (por. freeganin, frutarianin, fleksitarianin, solarianin).

9

The challenges of digital marketing of food products towards the behavior of young consumers

63%

Kawęcki N.

Nowoczesne Systemy Zarządzania

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

47-58

PL

Artykuł zawiera aktualne informacje na temat marketingu żywności i napojów bezalkoholowych wśród dzieci oraz zmian, które zaszły, ze szczególnym uwzględnieniem istotnego przejścia na marketing cyfrowy. Pokazuje trendy w korzystaniu z mediów przez dzieci, metody marketingowe w nowym krajobrazie mediów cyfrowych oraz zaangażowanie dzieci w tenże marketing. Uwzględnia również wpływ na dzieci i ich zdolność do przeciwdziałania marketingowi, a także konsekwencje dla prywatności cyfrowej u dzieci. Celem artykułu jest podsumowanie danych na temat narażenia dzieci na marketing żywności w mediach cyfrowych oraz siły perswazyjnej tego narażenia, przegląd literatury krajowej i międzynarodowej, jak także udzielenie odpowiedzi na pytania o częstotliwości używania mediów socjalnych przez dzieci, metod do ich śledzenia zdalnie i niezdalnie, wpływu marketingu na ekspozycję dzieci, jak także marketingu jedzenia w mediach społecznościowych i przeciwstawianiu się temu zjawisku przez dzieci. Jaki ostatni problem artykułu są działania podejmowane w celu kreowania regulacji i przepisów wdrażanych by chronić dzieci przed marketingiem jedzenia.

EN

This article provides up-to-date information on the marketing of foods and non-alcoholic beverages to children and the changes that have occurred, focusing in particular on the major shift to digital marketing. It examines trends in media use among children, marketing methods in the new digital media landscape and children’s engagement with such marketing. It also considers the impact on children and their ability to counter marketing as well as the implications for children’s digital privacy. The aim of the article is to summarize the evidence on children’s exposure to food marketing in digital media and the persuasive power of that exposure’ overview international and national literature as well as to answer on questions regarding to frequency of using social media by children, methods used to track online and offline, influence of marketing on children exposure, impact of food marketing in social media for children and counter it and policies which should be implemented to protect children by food marketing.

10

TURYSTYKA KULINARNA – SUBIEKTYWNA PRZESTRZEŃ

63%

TOMCZYK-MICZKA E.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2017

|

issue 1(19)

157-1665

PL

Turystyka kulinarna to dziedzina opierająca się na emocjach turystów bardziej, niż jakakolwiek inna. Turyści podążający za smakiem nie podróżują w próżni, tradycje kulinarne odczytywane są przez nich w otoczeniu obiektów i przedmiotów wytworzonych na przestrzeni wieków z myślą o produkcji żywności. Subiektywna przestrzeń pozwala zidentyfikować kulturowy kontekst doświadczeń kulinarnych. Ich obecność sprawia, że smakowanie tradycji kulinarnych jest bardziej wiarygodne.

EN

Culinary tourism is more dependent on emotions of participants than other branches of tourism. Tourists that seek culinary impressions do not taste them in a vacuum. They experience them surrounded by objects and items manufactured throughout the ages with food production in mind. Subjective area allows to identify cultural context of culinary adventure. Its presence makes those experiences vastly more genuine.

11

Rodzimowierstwo a straight edge. Budowanie aryjskiego ducha w skrajnie prawicowym neopogaństwie słowiańskim

63%

Filip M.

Lud

|

2018

|

vol. 102

PL

Neopogaństwo nie jest „religią wolności”. W obrębie ruchu istnieją ścieżki, które ufundowane są na zasadach porządku, dyscypliny i ograniczeń, a szczególnie dotyczy to skrajnie prawicowego neopogaństwa. Z uwagi na to, że w dużej mierze idee te znajdują swój wyraz na gruncie jedzenia i picia, pewne analogie z lewicową subkulturą straight edge nasuwają się same. Podobieństwo to, wobec historycznych związków między subkulturami skinhead i punk, nie jest szczególnie zaskakujące, niemniej skłania do zgłębienia znaczenia stylu życia straight edge dla skrajnie prawicowych neopogan. Koncentrując się na Zakonie Zadrugi „Północny Wilk” działającym na terenie Polski, ukażę, że straight edge służy nie tyle budowaniu (czystego) ciała co raczej ducha. Silne, zdrowe ciało jest nieodzowne w odgrywaniu roli aryjskiego wojownika, ale to nie wyjaśnia istnienia ograniczeń dotyczących spożywania alkoholu czy zakazów zażywania narkotyków i krzyżowania się z przedstawicielami innych ras. Czystość pojmowana jest w kategoriach duchowych, a straight edge służy utrzymywaniu granic symbolicznych wobec innych skrajnie prawicowych neopogan.

12

Kiedy wspomnienia stają się formą. Jedzenie jako medium w praktykach site specific

63%

Królikiewicz A.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

87-95

PL

Pokarm (a w nim smak, kolor, zapach, tekstura, dźwięk i temperatura) traktuję jako medium moich działań artystycznych. Medium wypełnione znaczeniami, emocjami i często teatralnością dzięki protokołom jedzenia, dyskursom gastronomicznym, kulinarnym szyfrom, tradycyjnym i nowatorskim technikom kucharskim. Celem artykułu jest przybliżenie inspiracji towarzyszących powstawianiu kilku projektów site specific, które łączy wrażliwe obchodzenie się z miejscem, multisensoryczność doświadczenia i chęć wypowiedzenia niewypowiedzialnego.

EN

I treat food (its taste, color, smell, texture, sound and temperature) as a medium of my artistic activities. The medium filled with meanings, emotions, and histrionics due to the protocols of food, gastronomic discourse, culinary codes, and traditional and innovative cooking technologies. The aim of the article is to present an inspiration accompanying the creation of several site specific projects that share sensitive attitude toward a place, multisensory experience and willingness to say unsayable.

13

Nazwy potraw w polskich gwarach na Litwie, Białorusi i Syberii wobec przemian cywilizacyjnych

63%

Ananyeva N.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

5-12

EN

In the article culinary vocabulary in Polish dialects of Lithuania, Belorussia and Siberia and changes in it taking place against the background of civilizational processes are analyzed. In particular the passing of some part of vocabulary into the passive layer of spoken vocabulary (words, connected with baking bread, lithuanisms raug’en’a // ravg’en’a and gryžyna, the word pensak ‘pęcak, pęczak’ and others in dilects of Lithuania and Belorussia). Word specific for Polish dialects of Lithuania, Belorussia and Siberia relating to cooking food are pointed out (in particular germanisms in siberian Polish dialects and lithuanisms in Polish peripheric dialects of north-eastern type finding correspondence in Belorussian dialects).

PL

W artykule omawia się słownictwo kulinarne polskich gwar Litwy, Białorusi i Syberii oraz zmiany, które zachodzą w tym słownictwie na skutek przemian cywilizacyjnych. Analizowane jest m.in. przejście tego słownictwa do warstwy słownictwa biernego, nieaktualizowanego (słownictwo związane z pieczeniem chleba, lituanizmy raug’en’a // ravg’en’a i gryžyna, wyraz pensak ‘pęcak, pęczak’ i in. w gwarach Litwy i Białorusi). Wyodrębnia się charakterystyczne dla polskich gwar Syberii i Białorusi wyrazy, będące składnikami tematu „Przygotowanie jedzenia”, w tym germanizmy w gwarach syberyjskich oraz lituanizmy występujące w polszczyźnie północnokresowej i mające odpowiedniki w gwarach białoruskich.

14

(nie)Wdzięczność, sztuka i konsumpcja. Refleksje o filmie "Menu", desublimacji i kłopotach z wykwintnym jedzeniem

63%

Koczanowicz D., Koczanowicz L.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2023

|

vol. 340

|

issue 1-2

151-156

EN

The presented text pertains to eating within the context of consumerism and its critique. Reflections are based on the film Menu, whose plot served posing fundamental questions about the mechanisms of the contemporary culture of consumption. The authors referred to Herbert Marcus’ conception of capitalist society and in particular the category of repressive desublimation. The goal of restaurants offering fine dining is to create the possibility of a holistic experience close to experiencing art. The price of such a conception of gastronomy is often not merely an exorbitant bill but also the exploitation of workers and violence. The ensuing crisis indicates, on the one hand, the economic conditioning of consumerism, but on the other hand the impossibility of evading the contradictions of the culture of capitalist society with which they are associated.

PL

Artykuł dotyczy jedzenia w kontekście konsumpcjonizmu i jego krytyki. Osnową rozważań jest film Menu. Fabuła filmu posłużyła do stawiania zasadniczych pytań o mechanizmy współczesnej kultury konsumpcji. Autorzy odwołali się do koncepcji społeczeństwa kapitalistycznego Herberta Marcusego, a szczególnie do kategorii represyjnej desublimacji. Restauracje oferujące wykwintne jedzenie (fine dining) stawiają sobie za cel stworzenia możliwości całościowego doświadczenia bliskiego doświadczeniu sztuki. Ceną takiej koncepcji gastronomi jest często nie tylko gigantyczny rachunek, ale też wyzysk pracowniczy i przemoc. Kryzys tego tylu wskazuje z jednej strony, na ekonomiczne uwarunkowania konsumpcjonizmu, ale z drugiej też na niemożność ucieczki od sprzeczności kultury społeczeństwa kapitalistycznego, które się z nim wiążą.

15

Jedzenie przez pryzmat komunikacji (perspektywa lingwistyczno-kulturowa)

63%

Gasz A. M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2021

|

vol. 33

117-130

EN

The article makes an attempt to characterise the act of eating as a communicative event and a cultural text: the analysis is based on the model of communication, theory of information and the general theory of signs. The main objective of the analysis is focused on reconstruction of the linguistic and cultural picture of eating in communication. In the description of the data, references are made to selected research methods and tools of linguistic semantics, particularly in its cultural variant. The data under consideration were initially limited to Polish linguaculture but in the course of analysis examples from other cultures were incorporated. While constructing a communicative model of eating, a basic distinction is made between the performer of an action (the eater) and the object of this action (the food). The analysis of the data reveals that apart from the verbally expressed information about who eats, what they eat, and how they do it. Another significant role in coding meaning is played by the accompanying non-verbal communication (eating-related sounds or the eater’s body language), as well as conventional signals replacing verbal formulas (communication through an arrangement of the cutlery, the dish itself or a specific manner of consumption).

PL

Autorka przedstawia próbę charakterystyki aktu jedzenia jako „zdarzenia” komunikacyjnego i swoistego tekstu kultury w oparciu o główne założenia modelu komunikacji i teorii informacji, a także ogólnej teorii znaków. Zasadniczy cel szkicu sprowadzał się do rekonstrukcji językowo-kulturowego obrazu jedzenia w aspekcie komunikacji międzyludzkiej. W opisie materiału odwoływano się do wybranych metod i narzędzi badawczych wypracowanych w obrębie semantyki lingwistycznej, zwłaszcza w jej odmianie kulturowej. Źródła materiałowe wykorzystane do badania fenomenu jedzenia zostały zawężone głównie do przestrzeni języka polskiego i kultury polskiej, ale w trakcie analizy przywoływano także niektóre przykłady odnoszące do innych kultur. Konstruując model układu komunikacyjnego dla sytuacji jedzenia w kategoriach lingwistycznych, wyodrębniono podstawową relację pomiędzy wykonawcą czynności (osobą jedzącą) a obiektem tej czynności (pokarmem). Analiza materiału wykazała, że obok wyrażanych werbalnie informacji o tym „kto” je, „co” je czy też „w jaki sposób” je, nie mniej istotną rolę w kodowaniu pewnych znaczeń dla odbiorcy pełnią również towarzyszące im komunikaty niewerbalne (odgłosy jedzenia, mowa ciała osoby jedzącej), jak również sygnały konwencjonalne używane w zastępstwie formuły słownej (przekazywane za pomocą odpowiedniego ułożenia sztućców albo też za pośrednictwem samej potrawy bądź określonego sposobu konsumpcji).

16

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

51%

Sadzikowska L.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2021

|

issue 2(62)

52-64

EN

The article attempts to present the attitude of the Silesian writer Gustaw Morcinek towards the issue of food. Recalling the camp experiences of Gustaw Morcinek and their literary realizations in post-war works, the article’s author considers the contemporary problems related to food waste and climate change determined by the reckless policy of both small households and countries. Up-to-date statistical data concerning, e.g., ecology or global emissions of greenhouse gases constitutes the background for analyzing Morcinek’s potatoes, bread, and onions – priceless products in a concentration camp.

PL

W artykule podjęto próbę zaprezentowania stosunku Gustawa Morcinka do kwestii pożywienia. Przywołując doświadczenia obozowe autora Listów spod morwy, ich literackie realizacje oraz poddając namysłowi wybrane utwory śląskiego pisarza, rozważono współczesne problemy związane z marnowaniem jedzenia i ze zmianami klimatycznymi, które determinowane są przez lekkomyślną politykę nie tylko małych gospodarstw domowych, lecz i całych państw. Tłem dla analizy i interpretacji Morcinkowych kartofli, chleba i cebuli – produktów bezcennych w obozie koncentracyjnym – uczyniono aktualne dane statystyczne dotyczące m.in. ekologii czy globalnej emisji gazów cieplarnianych. Celem artykułu, napisanego z wykorzystaniem najnowszych trendów edukacyjnych, jest ukazanie fundamentalnego znaczenia szacunku dla dóbr naturalnych w wychowaniu młodego pokolenia w duchu pokornego minimalizmu.

17

Food and Spirituality: Contemplation of God's Love While Eating

51%

Platovnjak I.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 48

81-92

PL

Co łączy pokarm i duchowość? W jaki sposób pokarm i czas, w którym go spożywamy, mogą pomóc nam żyć bardziej integralnie, w głębszej, osobistej relacji z Bogiem, a także z nami samymi, innymi ludźmi, pożywieniem i całym stworzeniem? Jak możemy bardziej integralnie żyć duchowością chrześcijańską poprzez jedzenie? W tym artykule autor stara się odpowiedzieć na te i inne pytania, które pojawiają się w związku z pokarmem i jedzeniem. Najpierw opisuje swoje osobiste doświadczenie z pokarmem. Następnie przedstawia rozumienie pokarmu w świetle Pisma Świętego i Eucharystii. W drugim punkcie artykułu pokazuje, jak ważna jest modlitwa przed jedzeniem i błogosławieństwo pokarmu oraz co można zrobić, aby cały czas jedzenia był czasem głębszego spotkania z Bogiem i Jego ofiarną miłością. W ostatniej części pokazuje praktyczne ćwiczenie kontemplacji Bożej miłości podczas jedzenia, która może pomóc upodobnić się do Boga, dającego się człowiekowi przez pokarm.

EN

How are food and spirituality connected? How can food and the time we eat help us to live more integrally in a deeper personal relationship with God and also with ourselves, other people, food and all creation? How can we live Christian spirituality more integrally through food? In this article, the author attempts to answer these and other questions that arise in relation to food. First, he describes his personal experience with food. Then he presents an understanding of food in the light of Scripture and the Eucharist. In the second chapter he shows the importance of prayer before eating and the blessing of food, and what we can do to make the whole time of eating a time of deeper encounter with God and his self-giving love. In the last chapter, he shows a practical exercise of contemplation of God's love while we eat, which can help us to become more and more like God, who also gives himself for us through food.

18

Zapomniany świat dawnego mistycyzmu, czyli o znaczeniu jedzenia w religiach świata

51%

Mazur A.

Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula

|

2017

|

issue 54(3) Turystyka III

38-54

PL

Jest prawdą niemal banalną, że warunki życia współczesnego, rozwój nowych dziedzin nauki i techniki, a także rosnąca specjalizacja coraz bardziej oddalają nas od naszego dziedzictwa kulturowego. I to właśnie dziś, w czasach, kiedy mamy w kraju więcej ludzi wykształconych niż kiedykolwiek przedtem. Coraz trudniejszy staje się dostęp do niematerialnej schedy przekazanej nam przez liczne pokolenia przodków. A przecież świadomy udział w tej schedzie, którego znaczenie łatwo się gubi w krzątaninie dnia powszedniego, jest sprawą niezmiernej wagi (choć trudno mierzalną), bo stanowi o poczuciu przynależności do kultury narodowej, europejskiej, śródziemnomorskiej, decyduje o uczestnictwie w zbiorowej świadomości społecznej. Głód jest podstawową potrzebą biologiczną odczuwaną przez wszystkich ludzi. Sposób jego zaspokajania jest zdeterminowany przez wiele czynników, wśród których uwarunkowania kulturowe, a co za tym idzie religia, odgrywają olbrzymią rolę. Opracowanie ma charakter przeglądu literatury dotyczącej znaczenia jedzenia w największych religiach świata: chrześcijaństwa, islamu, hinduizmu, buddyzmu i judaizmu

EN

The purpose of elaboration is to present opinion that food is a fascinating subject, and that could be subject of research by representatives of many scientific disciplines. Certainly it is worthwhile to ask about the specialties professionals representing various disciplines of humanities and covering different periods in the history of culture. It is almost a banal that the conditions of modern life, the development of new areas of science and technology, and the growing specialization are becoming increasingly alienated us from our cultural heritage. Especially today, at a time when in our country we have more educated people than ever before. It becomes increasingly difficult to access the immaterial legacy handed down to us by many generations of our ancestors. Conscious participation at this legacy whose meaning is easily lost in the bustle of daily life, is a matter of extremely important, (not suitable weigh), because it is a sense of belonging to the national, European and Mediterranean culture because decides on participation in the collective public awareness. Hunger is a fundamental biological need same perceived by all the people in the world. Way of satisfy hunger is determined by various factors, among which cultural determinants, and consequently religion to feature an enormous role. Elaboration is a strictly review of the literature on the meaning of food in the biggest religions of the world like: Christianity, Islam, Hinduism, Buddhism and Judaism.

19

The rhetorics of food as an everyday strategy of resistance in slave narratives

51%

Niewiadomska-Flis U.

Res Rhetorica

|

2022

|

vol. 9

|

issue 1

32-51

PL

Jedzenie nigdy nie jest jedynie jedzeniem; jest również narzędziem władzy w sensie Foucaultowskim. Jedzenie jawi się bowiem jako retoryczny sposób wyrażania dominacji i manifestowania nieposłuszeństwa. Przedstawione w narracjach niewolników jedzenie to przejaw materialnej i symbolicznej walki, instrument przemocy i sposób wyrażenia oporu. W niniejszym opracowaniu przyjrzę się, w jaki sposób zniewoleni Afroamerykanie wykorzystywali przygotowywanie i konsumpcję żywności, a także dyskurs o jedzeniu, jako retoryczne środki oporu. W tym celu stworzone przez Michela Foucaulta podstawy teoretyczne dla rozważań o władzy i oporze zestawione zostały z retorycznymi studiami Kennetha Burke'a, koncepcją oporu retorycznego Gillian Symon, a także z teoriami codziennego sprzeciwu „słabych” autorstwa Jamesa Scotta i Elizabeth Janeway. Wykorzystując to zaplecze teoretyczne, skupiłam się na analizie roli jedzenia w relacjach niewolników, rozumianego jako retoryczny środek definiowania i kwestionowania tożsamości, ustanawiania i naruszania granic oraz kwestionowania status quo zastanego na plantacjach w południowych stanach USA.

EN

Food is never just food; it is also an instrument of power in a Foucaultian sense. Food is simultaneously a rhetorical tool of dominance and a means of insubordination/defiance. As depicted within slave narratives food is a site of material and symbolic struggle, serving as a means of oppression and resistance. In this study I will examine how enslaved African Americans used the production and consumption of food, as well as discourse about food, as a rhetorical means of resistance. While Michel Foucault produced the theoretical scaffolding that rethinks power and resistance, his theories can be placed in a productive dialogue with the rhetorical studies of Kenneth Burke, Gillian Symon’s general conception of rhetorical resistance, as well as more specifically with James Scott’s and Elizabeth Janeway’s theories of the everyday resistance of the “weak.” Through these analytical lenses, I will place particular focus upon the role of food in slave narratives as a rhetorical means of defining and disputing identity, of establishing and violating various boundaries, and of challenging the status quo of plantations.

20

“BĘDZIESZ MUSIAŁA NAUCZYĆ SIĘ GOTOWAĆ” – ROLA JEDZENIA W MODELOWANIU RELACJI MIĘDZY PACJENTEM A OPIEKUNEM W WYGRAĆ Z LOSEM W REŻYSERII JOHNA SAYLESA

51%

Niewiadomska-Flis U.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2016

|

vol. 59

|

issue 2

75-83

EN

A transformation of hierarchical patient-caregiver relationship between May-Alice and Chantelle, complicated by racism inscribed in the relationship between a white mistress and a black helper, is negotiated through the use of food – its preparation, serving, and daily as well as festive meals. It is my intention to trace and analyze the role of food in the evolution of their relationship. I will demonstrate that food helps these women to build affectionate coexistence and meaningful communication across the color line, rather than re-inscribes racial asymmetry into their relationship through references to the served and the servant dichotomy.

PL

Ewolucja hierarchicznej zależności pacjent-opiekun między głównymi bohaterkami filmu Wygrać z Losem, May-Alice Culhane and Chantelle, którą dodatkowo komplikują różnice rasowe widoczne w relacjach białej pani domu a jej czarną służącą, w dużej mierze dokonuje się poprzez łączące kobiety czynności związane z jedzeniem – jego przygotowywaniem, podawaniem, z funkcjonowaniem potraw zarówno w życiu codziennym, jak i w momentach uroczystych. Celem artykułu jest prześledzenie i zanalizowanie roli posiłków jako czynnika stymulującego przebieg tego procesu. Szkic przedstawia, w jaki sposób jedzenie pomaga May-Alice i Chantelle zbudować relację interpersonalną opartą na czułości oraz porozumieniu, pozwala im, dzięki odrzuceniu uprzedzeń rasowych, wyjść poza paradygmatyczne role białej pani domu i jej czarnej służącej. Definiując swoje relacje między zależną pacjentką i odpowiedzialną opiekunką, dwie kobiety muszą skonfrontować swoje uprzedzenia, stanąć twarzą w twarz ze sobą, przyjąć postawę empatycznego współdziałania.

Refine search results

„Eat, drink and be merry” (Luke 12:19). Food and wine in Byzantium. In honour of Professor A.A.M. Bryer, ed. L. Brubaker – K. Linardou, Aldershot – Hampshire 2007, Ashgate Publishing Limited, ss. 272.

Twórcza siła niedostatku. Od sztuki gotowania do sztuki przetrwania

2 łzy, łyżeczka potu, sok pomarańczowy, pigwówka, zwarzony makijaż… - przepis na lato w Warszawie, czyli rozwijanie kompetencji interkulturowej uczących (się) na przykładzie antropologicznej kategorii jedzenia

Jedzenie jako dzieło sztu(cz)ki – o granicach w postrzeganiu żywienia w pracy Doroty Koczanowicz Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki

Z białej kuchni do czarnego salonu: zmiana relacji służba–pani domu w powieści Ellen Douglas Can’t Quit You, Baby

Figura czy forma? Punkt widzenia żołądka

O (nie)naturalności jedzenia. Pokarmy i technologie biomedyczne w chorobach metabolicznych

Polacy mówią o jedzeniu... Konceptualizacja czynności jedzenia w świetle polskiej leksyki

The challenges of digital marketing of food products towards the behavior of young consumers

TURYSTYKA KULINARNA – SUBIEKTYWNA PRZESTRZEŃ

Rodzimowierstwo a straight edge. Budowanie aryjskiego ducha w skrajnie prawicowym neopogaństwie słowiańskim

Kiedy wspomnienia stają się formą. Jedzenie jako medium w praktykach site specific

Nazwy potraw w polskich gwarach na Litwie, Białorusi i Syberii wobec przemian cywilizacyjnych

(nie)Wdzięczność, sztuka i konsumpcja. Refleksje o filmie "Menu", desublimacji i kłopotach z wykwintnym jedzeniem

Jedzenie przez pryzmat komunikacji (perspektywa lingwistyczno-kulturowa)

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

Food and Spirituality: Contemplation of God's Love While Eating

Zapomniany świat dawnego mistycyzmu, czyli o znaczeniu jedzenia w religiach świata

The rhetorics of food as an everyday strategy of resistance in slave narratives

“BĘDZIESZ MUSIAŁA NAUCZYĆ SIĘ GOTOWAĆ” – ROLA JEDZENIA W MODELOWANIU RELACJI MIĘDZY PACJENTEM A OPIEKUNEM W WYGRAĆ Z LOSEM W REŻYSERII JOHNA SAYLESA