Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: karawaka

Sort By:

Limit search:

Pomiędzy tradycją zakonu a tradycją rodu – treści ideowe fasady kościoła Benedyktynek pw. św. Katarzyny w Wilnie

100%

Czyż A. S.

Artifex Novus

2019

issue 3

58-75

The Benedictines, who had been brought to Vilnius between 1616 and 1618, formed a small and modest community. Thanks to the generous legacy of Feliks Jan Pac, in 1692 their situation changed as they could erect a brick church, which was then consecrated in 1703. The generosity of the Lithuanian chamberlain was not a coincidence; his two daughters, Sybilla and Anna, the only offspring he left, had joined the Benedictine Sisters in Vilnius. Sybilla (Magdalena) Pac, who became an abbess in 1704, was particularly important for the history of the monastery. Not only did she renew the community life, but she also became one of the most important personalities of the then Vilnius. After the fire in 1737 Sybilla Pac vigorously started rebuilding the monastery and the church, which was completed by her successor, Joanna Rejtan. The facade which was then erected after Johann Christoph Glaubitz’s design was adorned with stucco and metal decorations with a perfectly devised ideological programme which referred to the tradition of the order and to the one of the Pac family. The facade presented ideals connected with the Benedictine life, which placed them among the hints of having to fight at the level of spirit and body, incorporating among the military symbols also the need to fight the enemies of the Church and the state, and the typical for the Benedictine spirituality piety connected with the Caravaca cross and the Divine Providence. At the same time, it reminded of the Benedictine vocations comparing nuns to lilies. This comparison, due to the presence of the Gozdawa coat-of-arms (double lilie) and the common nickname of the Pac family in the 17th and 18th cc. “the Liliats”, could also apply to their lineage, including the abbess Sybilla and her services to the monastery. Exposing founders in such an emphatic way was not only the will to immortalise them, but was also, together with the entire architectural and artistic decor of the church, connected with the need to counterbalance the new and dynamically developing Visitation Monastery in Vilnius. At the same time, the nature of the facade decoration of the Church of St. Catherine is in line with other foundations of the Pac family: St Theresa’s Church and the St Peter and St Paul Church, and was the last significant artistic initiative of the family in thecapital of the Grand Duchy of Lithuania

Sprowadzone do Wilna między 1616 a 1618 r. benedyktynki utworzyły niewielką i skromnie uposażoną wspólnotę. Ich sytuacja zmieniła się w 1692 r., kiedy to dzięki bogatym zapisom Feliksa Jana Paca mogły wystawić murowany kościół konsekrowany w 1703 r. Hojność podkomorzego litewskiego nie była przypadkowa, bowiem do wileńskich benedyktynek wstąpiły jego córki Sybilla i Anna, jedyne potomstwo jakie po sobie pozostawił. Z nich szczególne znaczenie dla dziejów klasztoru miała Sybilla (Magdalena) Pacówna, która w 1704 r. została wybrana ksienią. Nie tylko odnowiła ona życie wspólnoty, ale stała się również jedną z najważniejszych postaci ówczesnego Wilna. Po pożarze w 1737 r. Sybilla Pacówna energicznie przystąpiła do odbudowy klasztoru i kościoła, którą kończyła już jej następczyni Joanna Rejtanówna. Wzniesioną wówczas według projektu Jana Krzysztofa Glaubitza fasadę ozdobiono stiukowo-metalową dekoracją o indywidualnie zaplanowanym programie ideowym odwołującym się i do tradycji zakonnej i rodowej – pacowskiej. W fasadzie wyeksponowano ideały związane z życiem benedyktyńskim sytuując je wśród aluzji o konieczności walki na płaszczyźnie ducha i ciała, włączając w militarną symbolikę także konieczność walki z wrogami Kościoła i ojczyzny oraz charakterystyczną dla duchowości benedyktyńskiej pobożność związaną z krzyżem w typie karawaka oraz z Opatrznością Bożą. Jednocześnie przypominano o bogactwie powołań w klasztorze benedyktynek wileńskich przyrównując mniszki do lilii. Porównanie to dzięki obecności w fasadzie herbu Gozdawa (podwójna lilia) oraz powszechnego w XVII i XVIII w. zwyczaju określania Paców „Liliatami” można było odnosić także do ich rodu, w tym do zasłużonej dla klasztoru ksieni Sybilli. Tak mocne wyeksponowanie fundatorów było nie tylko chęcią upamiętnia darczyńców, ale wraz z całym architektonicznym i plastycznym wystrojem świątyni wiązało się z koniecznością stworzenia przeciwwagi dla nowego i prężnie rozwijającego się pod patronatem elity litewskiej klasztoru Wizytek w Wilnie. Przy tym charakter dekoracji fasady kościoła pw. św. Katarzyny wpisuje się w inne fundacje Paców: kościół pw. św. Teresy i kościół pw. śś. Piotra i Pawła będąc ostatnią ważną inicjatywą artystyczną rodu w stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego.

The Saint Benedict Cross or the Saint Benedict Medal Based on a Find from Archaeological Research in Gniew (Pomerania Province)

89%

Michalik J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

2020

issue 35

167-187

W 2015 r., podczas badań archeologicznych wokół kościoła w Gniewie (woj. pomorskie), znaleziono drobny fragment blaszki, która po oczyszczeniu w czasie zabiegów konserwatorskich okazała się być krzyżykiem. Wykop zlokalizowany był na zewnątrz, niedaleko ściany prezbiterium. Badania w tym miejscu potwierdziły wnioski wysunięte w poprzednich latach badań, że teren wokół kościoła użytkowany był jako cmentarz. O długim użytkowaniu cmentarza świadczyły licznie odkryte pochówki, przecinające się jamy grobowe i ossuaria, czyli miejsca w których gromadzono szczątki ludzkie po oczyszczeniu z wcześniejszych pochówków z obszaru cmentarza i kościoła. Dewocjonalia, czyli między innymi medaliki, krzyżyki, szkaplerze czy sznury modlitewne, są związane z religią chrześcijańską długą tradycją. Ich znaleziska podczas badań wykopaliskowych w kościołach i na cmentarzyskach mogą świadczyć, że były one popularne wśród społeczeństw późnego średniowiecza i nowożytności. Niestety, krzyżyk nie zachował się w całości. Trudno jest ustalić czy brakujące uszko oraz fragmenty dwóch belek uległy uszkodzeniu w czasie jego użytkowania przez właściciela, czy też stało się to przez procesy korozyjne po zdeponowaniu w ziemi. Pierwsze źródła pisane o samym medaliku pochodzą z ulotki informacyjnej datowanej na 1664 r. Przedstawia ona świętego Benedykta z gestem błogosławieństwa i medalik z charakterystycznym krzyżem i literami. Jedną z najważniejszych prac o medaliku świętego Benedykta jest dzieło z roku 1862, autorstwa Prospera Guèrangera. Medaliki i krzyżyki św. Benedykta są także znane z wielu inwentarzy zabytków z badań cmentarzysk, głównie z okresu nowożytności. Krzyżyki św. Benedykta w formie zbliżonej do krzyża kawalerskiego zostały odnalezione między innymi w Maniowach na Podhalu, Gliwicach, Lubiniu pod Kościanem, Wrocławiu czy Częstochowie. Mimo upłynięcia ponad trzech i pół wieku od pojawienia się pierwszej informacji o medaliku, a ponad sześciu od pierwszej wzmianki o jego symbolice, to nadal medalik cieszy się dużą popularnością wśród chrześcijan. Zapewne informacje o cudach, jakie dzieją się za jego pośrednictwem, nie są już głównym motywem osób go noszących, tak może stanowić on swego rodzaju amulet, który ma chronić noszącego przed złem. Pomimo nadal dość skromnej literatury odnośnie do dewocjonaliów św. Benedykta pozyskanych ze stanowisk archeologicznych, należy liczyć, że wraz z postępem badań zostaną rozwiane niejasności odnośnie do miejsc produkcji, czy też bardziej szczegółowych zależności w wyglądzie między samymi krzyżykami i medalikami.

In 2015, during archaeological research conducted around the church in Gniew (Pomerania Province), a small fragment of a metal plate was found. After it was cleaned as part of restoration it turned out to be a cross. The excavation was located outside, near the chancel wall. Research conducted there confirmed the conclusions drawn in previous years, i.e. that the church grounds had been used as a graveyard. The fact that the graveyard had been used for a long time was proved by numerous burials, overlapping grave pits and ossuaries, meaning places where human remains were gathered after earlier burials in the graveyard and the church had been emptied. Devotional items, including medals, crucifixes, scapulars, and prayer ropes, have been long connected with the Christian tradition. The fact that they are found during excavations in churches and graveyards may indicate that they were popular in Late Middle Ages and in the Modern Era. Unfortunately, the cross has not been preserved whole. It is difficult to determine whether the missing loop and two fragments of the horizontal bar were damaged when it was used by its owner or as a result of corrosion taking place after it had been deposited in the ground. The first written sources concerning the medal itself come from an information leaflet dated to 1664. It depicts Saint Benedict in a gesture of benediction and a medal with a characteristic cross and letters. One of the most important works on the Saint Benedict Medal is the work by Prosper Guèranger from 1862. Saint Benedict medals and crucifixes are also known from many inventories of artefacts compiled during research conducted in graveyards, mostly from the Modern Era. Saint Benedict crosses in a form resembling a knight’s cross were found in, among others, Maniowy in Podhale, Gliwice, Lubiń near Kościan, Wrocław, and Częstochowa. Despite the three and a half centuries that have passed since the first information about the medal appeared, and the six centuries since the first mention of its symbolism, it is still very popular among Christians. Most probably, information about the miracles happening thanks to it are no longer the main reason why it is worn but it can be a kind of an amulet protecting against evil. Despite rather scarce literature on Saint Benedict devotional items found at archaeological sites, one should expect that as research progresses, doubts about the manufacturing places or more detailed relationships between the appearance of crosses and medals will be dispelled.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

1 Artifex Novus

1 Czyż A. S.

1 Michalik J.

1 2020

1 2019

Search results

Pomiędzy tradycją zakonu a tradycją rodu – treści ideowe fasady kościoła Benedyktynek pw. św. Katarzyny w Wilnie

The Saint Benedict Cross or the Saint Benedict Medal Based on a Find from Archaeological Research in Gniew (Pomerania Province)