Search results

1

Hasła Strajku Kobiet i języki wernakularne

100%

Kloch Z.

Pamiętnik Literacki

|

2022

|

vol. 113

|

issue 1

117-130

PL

Artykuł jest wnikliwym opisem demonstracji organizowanych w różnych miastach w Polsce przez Strajk Kobiet w końcu 2020 roku i na początku roku 2021 jako zjawiska kulturowego. Owe demonstracje i manifestacje miały charakter widowiska, spektaklu i posługiwały się językiem, który był krytykowany w dyskursie publicznym związanym tym wydarzeniem – przede wszystkim przez komentatorów negujących założenia protestów (telewizja publiczna, prasa prawicowa). Wykorzystywane w demonstracjach hasła oraz komunikacyjny aspekt protestów wprowadziły istotne przegrupowania w taksonomii kulturowej i komunikacji publicznej. Użycie haseł o charakterze wulgaryzmów, przekleństw, formuł postulatywnych i życzeniowych służyło symbolicznemu wykluczeniu aktualnej władzy politycznej, która niedługo przed protestami Strajku Kobiet wprowadziła do prawa polskiego faktyczny zakaz aborcji. Komunikacyjnie i semiotycznie aspekty demonstracji można włączyć w porządek kultury wernakularnej, gdyż realizują one przypisane jej cechy oraz właściwości. Analiza funkcjonowania protestów została przeprowadzona za pomocą narzędzi semiotycznych i metodologii stosowanej w socjologii komunikowania publicznego.

EN

The article is an insightful description of demonstrations organised in many Polish cities by Strajk Kobiet (All-Poland Women’s Strike) at the end of the year 2020 and at the beginning of 2021 viewed as a cultural phenomenon. The demonstrations and manifestations were shows and performances in their nature, and made use of the language that was severely criticised in political discourse connected with these events, primarily by the commentators who negated the assumptions of the protests (public television, right-wing press). The use of the slogan in the demonstrations and communicative aspect of the protests brought about substantial groupings cultural taxonomy and public communication. Using slogans of vulgar character, swear-words as well as postulate and wish formulas aimed at a symbolic exclusion of the present political power that shortly before the protests of Strajk Kobiet (All-Poland Women’s Strike) introduced to the Polish law a complete ban of abortion. Communicative and semiotic aspects of demonstrations can be included into the order of vernacular culture as they retain the features and properties attached to it. The analysis of the protests was carried out with semiotic tools and the methodology applied to public communication sociology.

2

Проклинання як ритуал і феномен міфопоетики зачарованої десни олександра довженка

80%

Zełeneńka I., Tkaczenko W.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 9

|

issue 2

97-105

PL

Artykuł został poświęcony klątwom jako elementom mitopoetyki rozpatrywanym na przykładzie powieści filmowej Ołeksandra Dowżenki z przeważającą narracją liryczną pt. Zaczarowana Desna. Autorki podejmują próbę odczytywania figur folkloryzowania (liryzowania) gatunku powieści filmowej za pomocą bogatej synonimii (synonimów kontekstowych), rozbudowanej charakterystyki bohaterów z porównaniami, a także okazjonalnych wypowiedzi w postaci przekleństw. Wszystkie aspekty koloryzacji językowej kondensują wielokulturową przestrzeń tekstu, wielowymiarowość jego poetyki. Dlatego jedną z najbardziej charakterystycznych cech systemu stylistycznego Ołeksandra Dowżenki jest synteza mitów przedchrześcijańskich i chrześcijańskich oraz przedwojennej rzeczywistości, co dobrze ilustruje bogata, wyimaginowana historia małego chłopca i dojrzałego artysty (koncept dualności).

EN

This article deals with the problem of curses and mythologically poetic stylistics withth e example of O. Dovzhenkos’ film “The Enchanted Desna”. It is a typical lyrical story. This work is the author’s attempt to folklorize (lyricize) the genre of cinema through rich synonymy (contextual synonyms), versatile characteristics with comparisons, and occasional expressions (lyrics, curses). All aspects of linguistic colorization of the text constitute the multicultural space of the text, and the multidimensional nature of the poetics of the work. Therefore, one of the very characteristic features of Oleksandr Dovzhenko’s stylistic system is the synthesis of pre-Christian and Christian myths and pre-war reality. This is well illustrated by the rich, synonymous story of a small boy and mature artist (the concept of duality). All this brings the style of Dovzhenko’s new romance to the style of the impressionist Mikhail Kotsubinsky (in this context, we recall the “Apple Flower”).

3

Językowa struktura klątw kochanek w XVII-wiecznych tekstach literackich

80%

Kowalczyk S.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

vol. XXIII/4

235–248

PL

Celem artykułu jest filologiczna analiza miłosnych klątw zawartych w polskich tekstach literackich z XVII w. inspirowana teorią aktów mowy (w tym performatywów i konstatacji) Johna L. Austina oraz pracami z zakresu klątwy ludowej Anny Engelking. Przedmiotem badań są wypowiedzi: Banialuki (romans baśniowy Historyja ucieszna o królewnie Banialuce Hieronima Morsztyna – 1650), Cyceryny (zbiór pieśni Roksolanki Szymona Zimorowica – 1654) oraz Pani (sielanka Odczary na Simonidesowe „Czary” Jana Gawińskiego – połowa XVII w.). Klątwy literackie są rozpatrywane zarówno w kontekście etnolingwistycznej struktury (obiekt – sprawca – wykonawca), sprawczej funkcji wypowiedzi, jak i imperatywów, składni, symboliki, etymologii.

EN

The aim of the article is to undertake philological analysis of love curses described in Polish literary texts from the 17th century. The analysis was inspired by the theory of speech acts (including performatives and constatives) by John L. Austin and works on the folk curse by Anna Engelking. The research centred on the following statements by: Banialuka (Historyja ucieszna o królewnie Banialuce [A Diverting Story about the Virtuous Princess Banialuka], fairy-tale romance by Hieronim Morsztyn – 1650), Cyceryna (Roksolanki [Ruthenian Girls], collection of songs by Szymon Zimorowic – 1654) and Pani (Odczary na Simonidesowe “Czary” idyll by Jan Gawinski – mid. 17th century). Literary curses are considered both in the context of the ethnolinguistic structure (object – perpetrator – performer) and the causative function of an utterance, as well as imperatives, syntax, symbolism and etymology.

4

Anathema in lateinischen Inschriften

80%

Ehmig U., Zawadzki K.

Vox Patrum

|

2019

|

vol. 71

185-208

EN

A recently finished study of early Christian epitaphs that contain the term adiuro or coniuro to protect the tombs shows that ignoring these instructions would be penalized with a series of draconian punishments. Relevant curses and punitive formulas were borrowed from the Old and New Testaments. Inter alia the culprit should be punished by means of anathema, the eternal damnation. In recent years Konrad F. Zawadzki has intensively dealt with anathema in the literary sources of the early church and pointed out that the punishment was used in doctrinaire disputes against heretics. The use of the term in Latin inscriptions, which has not been studied so far, is the focus of this study. The eleven relevant inscriptions dating from the 6th to the 8th century are analyzed epigraphically and theologically. They are directed against moral offenses and point to a later expansion and popularization of the meaning of anathema.

PL

Ukończone niedawno badania nad chrześcijańskimi epitafiami zawierającymi terminy adiuro lub coniuro zwracają uwagę na to, że owe epitafia – mające na celu chronić groby przed profanacją – grożą klątwą każdemu, kto ośmieliłby się naruszyć miejsce pochówku zmarłych. Używane w tym kontekście groźby i sankcje karne niejednokrotnie zapożyczano ze Starego lub Nowego Testamentu. Profanacje grobów podlegały między innymi anatemie, skazującej profanatorów na karę wiecznego potępienia. Konrad F. Zawadzki, który w ostatnich latach intensywnie zajmował się użyciem terminu „anatema” w źródłach literackich, zwrócił uwagę na to, że sankcja anatemy we wczesnej literaturze chrześcijańskiej stosowana była przede wszystkim w kontekście sporów dogmatycznych z heretykami. Użycie terminu „anatema” w łacińskich inskrypcjach, które do tej pory nie było jeszcze nigdy przedmiotem badań naukowych, a które w niniejszym przedłożeniu poddane jest szczegółowej analizie, ukazuje, że kara anatemy – skierowana przeciwko profanatorom grobów – dotyczyć mogła w pierwszej linii nie odstępstw dogmatycznych, ale przewinień moralnych. Prezentowane i omawiane w artykule jedenaście inskrypcji łacińskich zawierających termin „anatema” i datowanych na czas między VI a VIII wiekiem jest wymownym dowodem na to, że sankcja anatemy – początkowo stosowana jedynie w kontekście dogmatycznym – z biegiem lat zaczęła obejmować nowe „przeklęte” obszary.

5

Obraz kozaków w "Oku Proroka" Władysława Łozińskiego i kinowych adaptacjach powieści

80%

Głąb G.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2022

|

vol. 6

|

issue 17

1-20

EN

The purpose of this article was to critically examine the creation the characters of Cossacks in Wladyslaw Lozinski’s novel Eye of the Prophet as well as its cinematic adaptations by Pawel Komorowski. An analytical and historical-literary method was used to achieve this aim. In these cultural texts, the Cossacks determine the course of action and adventure plots. The qualities given to them by the authors (love of the homeland, freedom, independence) allow us to see in the characters of the Cossacks romantic heroes, or at least romantic individualists, who are prepared to suffer for the cause of saving personal honour and the safety of their fellows. Half-savage and half-chivalrous they are, above all, mysterious, which is expressed in the belief that a curse hangs over them. The Cossacks in Lozinski’s and Komorowski’s works are stereotypical figures, reflecting the romantic quintessence of Ukraine, the determinants of which in this case are: Cossack-horse-mystery-adventure.

UK

Метою статті було критично поглянути на роль козаків у романі Владислава Лозінського Око Пророка та в його кінематографічні екранізації у постанові Павла Коморовського. Для досягнення поставленої мети використано аналітичний та літературно-історичний методи. У наведених використаних текстах культури перебіг гостросюжетно-пригодницької тематики визначає саме козацтво. Риси, надані козакам творцями, - любов до батьківщини, волелюбність, незалежність, - дозволяють побачити в їхніх характерах романтичних героїв чи принаймні романтичних індивідуалістів, які готові страждати заради збереження особистої честі та безпеки своїх родичів. Наполовину дикі, наполовину лицарські, вони насамперед таємничі, що виражається у вірі в те, що на них лежить прокляття. Козаки з творів Лозінського та Коморовського – стереотипні постаті, що відображають романтичну сутність України, яка в даному випадку характеризується: козак-кінь-містерія-пригода.

PL

Celem artykułu było dokonanie krytycznego oglądu kreacji postaci Kozaków w powieści Władysława Łozińskiego Oko Proroka oraz w jej kinowych adaptacjach autorstwa Pawła Komorowskiego. Dla realizacji tego celu posłużono się metodą analityczną i historycznoliteracką. W przywołanych tekstach kultury Kozacy determinują przebieg wątków sensacyjno-przygodowych. Nadane im przez twórców cechy – umiłowanie stron ojczystych, wolności, niezależności – pozwalają widzieć w postaciach Kozaków romantycznych herosów, a przynajmniej romantycznych indywidualistów, którzy są gotowi cierpieć dla sprawy ratowania honoru osobistego i bezpieczeństwa pobratymców. Na wpół dzicy, a na wpół rycerscy, są oni przede wszystkim tajemniczy, co wyraża się w przekonaniu o ciążącej nad nimi klątwie. Kozacy z dzieł Łozińskiego i Komorowskiego to figury stereotypowe, oddające romantyczną kwintesencję Ukrainy, której wyznacznikami są w tym przypadku: Kozak-koń-tajemnica-przygoda.

6

Testament kniazia Lazara i Serbowie na początku XXI wieku

80%

Stamenković V.

ELPIS

|

2013

|

vol. 15

159-163

EN

After the Battle of Kosovo Field in 1389 Serbia kept the appearance of sovereignty for decades before finally conquered by the Ottoman Empire in 1459, while after the (NATO) bombing in 1999 apparent sovereignty of Serbia over Kosovo and Metohia lasted less than nine years, until February of 2008. At that time Albanian separatists, with compliance of the USA and EU, declared independence and formed so called Republic of Kosovo. At the beginning of 21st century Serbian people, as well as many other, found itself in the boiling pot. And that was not the well-known “Balkan boiling pot” whose explosive national-religious mixture triggers a war from time to time. This boiling pot is much more dangerous. Using the slogans like freedom without limitations, equality without shame and brotherhood without humanity there is a struggle in it on much higher, spiritual level. The struggle resembling the one which holy Prince Lazar and his army fought many centuries ago.

Refine search results

1 ELPIS

1 Pamiętnik Literacki

1 Prace Językoznawcze

1 Studia Ukrainica Posnaniensia

1 TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

1 Vox Patrum

1 Ehmig U.

1 Głąb G.

1 Kloch Z.

1 Kowalczyk S.

1 Stamenković V.

1 Tkaczenko W.

1 Zawadzki K.

1 Zełeneńka I.

2 2022

2 2021