Search results

1

Kod kulturowy a nowe media na przykładzie znacznika „#”

100%

Kapuścińska A.

Socjolingwistyka

|

2018

|

issue 32

151–162

PL

Wpływ tzw. „nowych mediów” na komunikację w świecie rzeczywistym już niejednokrotnie był przedmiotem naukowych dociekań. Permanentny rozwój internetowych form komunikacji otwiera wciąż nowe obszary eksploracyjne, które obejmują już nie tylko komunikację językową, lecz także komunikację za pomocą innych kodów semiotycznych. Zjawisko to zostanie w przedstawionym referacie omówione na przykładzie znacznika „#”. Po tym, jak upowszechnił się on jako sygnalizator hashtagów na portalu Twitter, zaskakująco szybko dało się zaobserwować jego przeniesienie do komunikacji poza Internetem, szczególnie w kontekście kampanii wyborczych.

EN

The influence of the so called ‘new media’ on the communication in the non-virtual reality has already been many times subject to scientific investigations. The permanent development of the communication forms on the Internet opens more and more new exploratory areas, which are no longer restricted only to verbal communication, but include also the communication using other semiotic codes. This phenomenon has been discussed in this article based on the ‘#’ symbol. After it had become widespread as the tag indicator on Twitter, it was transferred into the communication besides Internet as well.

2

ROZUMIENIE WYBRANYCH KODÓW KULTUROWYCH PRZEZ DZIECI DWUJĘZYCZNE MÓWIĄCE PO POLSKU I UKRAIŃSKU (NA PRZYKŁADZIE NAZW BOHATERÓW UKRAIŃSKICH BAJEK LUDOWYCH)

84%

Redkwa M.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

73-84

EN

The article deals with the problem of how bilingual children speaking Ukrainian and Polish and living in Poland understand and comprehend the Ukrainian cultural codes from folk tales. Research on the speech of bilingual Ukrainian children is a highly relevant direction in modern linguistics. Cultural codes are a key part of each culture. The aim of the research is to indicate and analyse how bilingual Ukrainian children living abroad understand cultural codes submerged in the names of well-known characters from Ukrainian folk tales. The ability to define describe and understand these characters shows the children’s knowledge of Ukrainian folktales and the connotations of selected proper names. The analysis of the surveys reveals how the peculiarities of cultural codes are identified, understood and explained by native speakers under the influence of external lingual and cultural factors.

PL

Artykuł poświęcony jest kwestii rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego mieszkające w Polsce i mówiące zarówno po ukraińsku, jak i po polsku ukraińskich kodów kulturowych ukrytych w bajkach ludowych. Badanie mowy dzieci dwujęzycznych pochodzenia ukraińskiego jest zagadnieniem nader aktualnym i ważnym we współczesnej lingwistyce. Kody kulturowe są fundamentalną częścią każdej kultury. Celem danego badania jest wyeksponowanie i przeanalizowanie rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego, mieszkające za granicą, kodów kulturowych ukrytych w nazwach popularnych bohaterów ukraińskich bajek ludowych. Rozumienie, umiejętność zdefiniowania i opisania wybranych bohaterów przez dzieci odzwierciedla znajomość ukraińskich bajek ludowych oraz ich konotacje związane z wybranymi nazwani własnymi. Analiza przeprowadzonych ankiet ujawnia identyfikację i szczegółowe cechyodbierania kodów kulturowych i tłumaczenie ich z punktu widzenia native speakera pod wpływemzewnętrznych czynników językowych i kulturowych.

3

Symbolika płodnościowa w polskim folklorze

84%

Niebrzegowska-Bartmińska S.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2016

|

vol. 28

EN

The article discusses the treatment of fertility and the means of its expression in traditional culture. The relevant questions include: how to speculate about fertility, how to protect and stimulate it in communal and family customs, how to hinder fertility and cause infertility through word and gesture. The author argues that the verbal code as the carrier of symbolic meanings is inalienably linked with other cultural codes: material, personal, actional, involving music and dance, temporal, and locative. The codes function interchangeably, replacing and complementing one another.

PL

Autorka podejmuje kwestie płodności w kulturze tradycyjnej i sposoby jej wyrażania, charakteryzuje sposoby wnioskowania o płodności, możliwości wpływania na płodność, jej ochronę i pobudzanie w obrzędowości dorocznej i rodzinnej, daje przykłady hamowania płodności oraz powodowania niepłodności słowem i gestem. Dowodzi, że kod werbalny jako nośnik znaczeń symbolicznych, pozostaje w ścisłym powiązaniu z innymi kodami kulturowymi: przedmiotowym, personalnym, akcjonalnym, muzycznotanecznym, temporalnym i lokatywnym. Służąc wyrażaniu sensów symbolicznych, kody funkcjonują wymiennie, zastępują się, przedłużają i dopełniają.

4

Elementy folkloru w fantastyce jako problem tłumaczeniowy na przykładzie „Świata Dysku” Terry'ego Pratchetta

84%

Janusz A.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2022

|

vol. 7

|

issue 2

157-169

EN

Fantasy though being a fictional literary genre often contains elements from the real world and different cultures. In texts written by popular authors we can notice usage of the cultural codes in order to make characters, plot or fictional world more probable. One of the elements of the code which is commonly used in fantasy novels are elements of folklore or folk beliefs present in a particular region. On the one hand, they make a text more interesting for the reader, and on the other, names of legendary characters or local superstitions can create a significant obstacle for a translator, who will look for specific translational strategies. One of authors using elements of the cultural code in his books was Terry Pratchett. This can be observed especially in his series “The Discworld”. In this article some problems connected with elements of folklore and translational strategies will be presented on the example of extracts of the “Discworld” novels.

PL

Literatura fantastyczna, choć z zasady egzomimetyczna, wielokrotnie sięga po elementy pochodzące z realnego świata i różnych kultur, a w tekstach znanych autorów daje zauważyć się wykorzystywanie kodu kulturowego do uprawdopodobnienia opisywanych historii, bohaterów oraz świata przedstawionego. Jednym z chętnie wykorzystywanych aspektów kodu kulturowego w fantastyce są elementy folkloru oraz wierzeń obecnych w danej kulturze i utrwalonych w używanym przez wspólnotę języku. Chociaż czynią one tekst bardziej interesujący, referencje do baśniowych postaci czy ludowych czarów mogą stanowić istotną przeszkodę tłumaczeniową, a rozwiązanie takiego problemu będzie wymagało szczególnych strategii translatorskich. Jednym z autorów sprawnie operujących kodem kulturowym w swoich dziełach był Terry Pratchett, co jest szczególnie widoczne w jego cyklu książkowym „Świat Dysku”. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak w wybranych pozycjach z serii „Świat Dysku” funkcjonują referencje do folkloru, jaką rolę pełnią oraz prezentacja problemów i strategii obecnych w polskim przekładzie powieści wchodzących w skład cyklu.

5

Kulturorientierte Betrachtungen des Familienbildes in der österreichischen Prosa der Gegenwart

84%

Wójcik-Bednarz M.

Colloquia Germanica Stetinensia

|

2020

|

issue 29

327-341

DE

Der Beitrag widmet sich der Arbeit von Joanna Ławnikowska-Koper Literarisierung der Familie im österreichischen Roman der Gegenwart, die in mannigfaltigen Kontexten und unter Berücksichtigung einer kulturwissenschaftlichen Perspektive das literarisierte Bild der Familie als Topos der österreichischen Literatur der Gegenwart betrachtet. Die konzeptuell-narrativen Strategien bei der Literarisierung der Familie umfassen in dem besprochenen Buch vier semantische Bereiche: die Identitätsfrage, die Modernisierungsfrage, die Wertewandelfrage und die Alltäglichkeit. Dank dessen schlägt das Buch eine interdisziplinäre Betrachtung der literarischen Familie vor und versteht sich gleichzeitig – dank der Berücksichtigung des spezifischen österreichischen Kulturcodes – als ein aktuelles Pendant zur Literaturgeschichte Österreichs.

EN

The article concerns the monograph by Joanna Ławnikowska-Koper Literarisierung der Familie im österreichischen Roman der Gegenwart, which presents (from a cultural-research perspective) the literary image of families as the topos of contemporary Austrian literature. The conceptual and narrative strategies that dominate the family’s literarisation in the examined texts cover four semantic areas: the issue of identity, the issue of modernisation, axiological issues – the system of values and everyday life. The texts allow for an interdisciplinary reflection on the literary family, while the historical and literary background is important to consideration of the specific Austrian cultural code in the context of the distinctiveness of Austrian literature.

PL

Artykuł dotyczy monografii Joanny Ławnikowskiej-Koper Literarisierung der Familie im österreichischen Roman der Gegenwart, w ktorej autorka w różnych kontekstach przedstawia z perspektywy kulturoznawczej literacki obraz rodziny jako topos współczesnej literatury austriackiej. Strategie koncepcyjne i narracyjne zastosowane w literaryzacji rodziny obejmują w omawianej książce cztery obszary semantyczne: kwestię tożsamości, kwestię modernizacji, kwestię zmieniających się wartości oraz codzienności. Książka stanowi dzięki temu interdyscyplinarne spojrzenie na rodzinę literacką, a uwzględniając specyficzny austriacki kodeks kulturowy jest ważnym aktualnym przyczynkiem do historii literatury Austrii.

6

Polak przed mentalną mapą świata

67%

Chlebda W.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2002

|

vol. 14

9–26

PL

Analiza tekstów polskiego dyskursu publicznego ujawnia, że występujące w nim geograficzne nazwy własne i ich derywaty służą nie tylko lokalizowaniu (identyfikowaniu) miejsc i obiektów, ale i etykietowaniu stereotypowych wyobrażeń Europy i Azji, Morza Śródziemnego i Mount Everestu, Bizancjum i Atlantydy, Pcimia i Mławy, ulicy Woronicza i placu Pigalle. Sieć tych wyobrażeń tworzy swoistą „mapę mentalną” nadbudowaną nad mapami geograficznymi i politycznymi i stosunkowo od nich niezależną. Mapa mentalna ma charakter wybiórczy (pomija większość obiektów realnych) i narodowo nacechowany, a do dwóch podstawowych wymiarów – długości i szerokości – dodaje trzeci: pion, który służy wartościowaniu obiektów. Wskutek tego obiekty na mapach mentalnych – w przeciwieństwie do map tradycyjnych – łączą się w grupy na zasadzie podobieństwa lub przeciwieństwa ich cech i wartości. Mapy mentalne są zmienne w czasie, historycznie zmienna jest także umiejętność ich odczytywania, przy czym w dyskursie społecznym funkcjonuje równocześnie wiele krzyżujących się ze sobą map mentalnych (narodowe, grupowe, środowiskowe, światopoglądowe, pokoleniowe itp.); stanowią one istotny, ale wciąż słabo poznany składnik kodu kulturowego danej wspólnoty komunikacyjnej w danym czasie. Bliższemu poznaniu map mentalnych wciąż jeszcze nie służy dzisiejsza leksykografia, programowo pomijająca definiowanie nazw własnych. Autor formułuje postulat wykorzystania definicji kognitywnej do opisu stereotypów tworzących polską mapę mentalną, a opis ten traktuje jako istotny czynnik społecznej i narodowej autorefleksji Polaków.

EN

The analysis of the Polish public discourse reveals that geographical proper names and their derivatives are used not only to identify places and buildings or structures, but also to label stereotyped images of Europe and Asia, the Mediterranean Sea and Mount Everest, Byzantium and Atlantis, Pcim and Mława, Woronicza street and Place Pigalle. A networks of these images constitutes a „mental map”, superimposed over and relatively independent of geographical and political maps. A mental map is selective, i.e. it disregards the majority of real places and structures, and marked in the national sense. To two basic dimensions — longitude and latitude — it adds a third one: that of verticality, which is used to valuate the entities under consideration. Therefore objects on mental maps, in contrast to traditional maps, are grouped according to the similarity or discrepancy of their features and values. Mental maps change in time, as does the ability to read them. In social discourse there exist a number of crisscrossing mental maps (national, based on social groups, on particular social environments, worldviews, typical of a given generation, etc.), which constitute an important though still poorly known component of the cultural code of a given linguistic community at a particular time. By omitting to define proper names, contemporary lexicography does not contribute to a greater understanding of mental maps. In the present article the author proposes to use the cognitive definition to describe the stereotypes which constitute the Polish mental map, which description is treated as an important factor of the social and national reflection of Poles on themselves.

7

O roli kodu kulturowego i jego komponentów w procesie konstytuowania znaczenia w języku obcym

51%

Szeluga A.

Forum Filologiczne Ateneum

|

2020

|

vol. 8

|

issue 2

57-71

EN

The article analyses the notion of the so-called cultural code, understood as a complex interweaving of culturally and socially conditioned elements, through the prism of which we give (most often unconsciously) things and phenomena their particular meanings. The native language user acquires this code in the process of upbringing and socialisation in the society and during acquisition of the first language. However, the process of mastering a foreign language is subject to far greater constraints. Hence, the main problem addressed in the text is the issue of ‘learnability’ of the cultural code, which is specific for each language. Although the foreign-language specific elements have a negative impact on the processes of understanding and expressing the intended meanings in the foreign language, they can at the same time positively shape the awareness of native culture as well as the bi-cultural relations between the native and the foreign culture.

PL

W artykule podjęto analizę pojęcia tzw. kodu kulturowego, rozumianego jako splot kulturowych i społecznie uwarunkowanych elementów, przez pryzmat których nadajemy (najczęściej nieświadomie) rzeczom i zjawiskom określone znaczenia. Użytkownik języka ojczystego nabywa tenże kod w procesie wychowania i socjalizacji w społeczeństwie, a także naturalnej akwizycji języka pierwszego. Proces opanowania języka obcego podlega jednak dalece większym ograniczeniom, stąd też centralnym problemem tekstu jest zagadnienie ‘wyuczalności’ kodu kulturowego w języku obcym. Mimo, że elementy obcojęzycznego kodu kulturowego wpływają negatywnie na procesy rozumienia i tworzenia znaczeń w języku obcym, mogą zarazem pozytywnie kształtować świadomość kultury ojczystej oraz relacje bikulturowe pomiędzy nią a kulturą obcą.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Colloquia Germanica Stetinensia

1 Forum Filologiczne Ateneum

1 Półrocznik Językoznawczy Tertium

1 Socjolingwistyka

1 Studia Ukrainica Posnaniensia

1 Chlebda W.

1 Janusz A.

1 Kapuścińska A.

1 Niebrzegowska-Bartmińska S.

1 Redkwa M.

1 Szeluga A.

1 Wójcik-Bednarz M.

1 2022

1 2021

2 2020

1 2018

1 2016