Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kompatybilizm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia wolności Barucha Spinozy w kontekście interpretacji kompatybilistycznej

100%
Rojek K.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
|
2018
|
vol. 43
|
issue 2
EN
The article attempts to show the relationship of the philosophical idea of freedom in the philosophy of Baruch Spinoza in the context of the currently developed idea of compatibilism and selected arguments used by compatibilists and libertarian understanding of free will. The purpose of the article was to show the possibility of interpretation of Spinoza’s philosophy of freedom from the perspective of compatibilism and to indicate the reasons, why such a comparison will remain debatable. The problem analysis presented in the text is also supposed to prompt us to consider, whether in the ongoing renaissance involving the problem of the existence of free will in the context of determinism there is still place for classical attempts to solve the problem, which undoubtedly is the pantheistic philosophy of Spinoza.
PL
W artykule podjęto próbę ukazania filozoficznych zależności idei wolności w filozofii Barucha Spinozy w kontekście współcześnie rozwijanej idei kompatybilizmu i wybranych argumentów stosowanych przez kompatybilistów oraz libertariańskiego rozumienia wolnej woli. Celem było ukazanie możliwości interpretacji filozofii wolności Spinozy z perspektywy kompatybilizmu oraz wskazanie powodów, dla których takie porównanie jest dyskusyjne. Przedstawiona w opracowaniu analiza problemowa ma również skłaniać do podjęcia namysłu nad tym, czy w trwającym renesansie obejmującym problem istnienia wolnej woli w kontekście determinizmu można odnaleźć miejsce dla klasycznych prób rozwiązań problemu, jakie niewątpliwie stanowi panteistyczna filozofia Spinozy.
2
Publication available in full text mode
Content available

Strawson versus Strawson: Galen Strawson’s criticism of Peter Frederick Strawson’s compatibilism

100%
Jarocki J., Jarocki J.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 4
3
Publication available in full text mode
Content available

ODMIANY WOLNOŚCI W UJĘCIU JOHNA LOCKE’A

100%
Trzepizur J.
Roczniki Filozoficzne
|
2012
|
vol. 60
|
issue 2
25-45
PL
Artykuł podejmuje zagadnienie wolności w kontekście metafizyki i epistemologii Locke’a. W pierwszej części zostały wyróżnione trzy zasadnicze znaczenia, w jakich występuje termin wolność: dobrowolność, wolność działania oraz wolność woli. Przez dobrowolność Locke rozumie zdolność do działania zgodnego z tym, czego chce podmiot. Wolność działania wyraża się w zdolności zarówno do podjęcia jak i zaniechania określonego działania. Zaś wolność woli jest to zdolność do powstrzymania się od działania i dokonania jego oceny biorąc pod uwagę bardziej odległy cel, do którego podmiot dąży. W drugiej części podjęto próbę rozstrzygnięcia dwóch problematycznych kwestii w kontekście wyróżnionych odmian wolności: czy zasadne jest uznawanie poglądów Locke’a za zgodnych ze stanowiskiem kompatybilizmu a także jaki jest związek odmian wolności z moralną odpowiedzialnością podmiotu za swoje czyny. Analiza tych zagadnień wykazała, że tylko dobrowolność może współwystępować z koniecznością, dlatego aby móc określić zgodność poglądów Locke’a z kompatybilizmem należy wskazać, którą z odmian wolności się przyjmuje. Biorąc pod uwagę drugą kwestię uznano, że moralna odpowiedzialność jest związana z wszystkimi odmianami wolności.
XX
The article presents the problem of freedom in Locke’s metaphysics and epistemology. The analysis of the source text shows, that he uses the concept of freedom in the three different meanings. The first one is voluntary that can be described as the power to do what the agent wants. Next is freedom of action which is the ability to do what the agent wants to do and also to stop doing this whenever he wants to. The last one is freedom of will that means the power to refrain from performing an action. After that the agent can think about his decision and make it more thoughtful and accurate. In order to characterize these kinds of freedom it is necessary to answer to following questions: Which kind of these three types of freedom presented by John Locke is compatible with determinism? And the second question is: what kind of freedom relates to moral responsibility? The final analysis shows that only voluntary can coexist with determinism. Therefore Locke should not be interpreted as compatibilist for all of three kinds of freedom in his theory. Answering to the second question, moral responsibility is connected with every kind of freedom. In each case an agent has the free choice and can realize his own desires.
4
Publication available in full text mode
Content available

A critique of classical compatibilism

80%
Nowakowski A., Nowakowski A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 2
5
Publication available in full text mode
Content available

P.F. Strawson on free will, responsibility and emotions in interpersonal relations

80%
Rychter K., Rychter K.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 4
6
Publication available in full text mode
Content available

Compatibilism and the objective attitude in the world of clockwork oranges

80%
Kuźniar A., Kuźniar A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 4
7
Publication available in full text mode
Content available

The consequence argument for incompatibilism

80%
Nowakowski A., Nowakowski A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2021
|
issue 3
8
Publication available in full text mode
Content available

Semikompatybilizm J. M. Fischera w kontekście alternatywnych możliwości działań

80%
Rojek K.
IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
|
2015
|
vol. 27
177-197
EN
The article focuses on the question of the problem of moral responsibility in the context of John Martin Fischer semicompatibilism. The issue of the article includes Aristotle, Harry Gordon Frankfurt and others, within which Fischer and Mark Ravizza formulate a counterexample to solve Frankfurt-style case of “Counterfactual Interventer”. The purpose of this article is to show the relationship between the principle of alternative possibilities and the legitimacy of assigning moral responsibility for the decision, act, omission and their consequences. Originality of Fischer and Ravizza solution situates the position of the two philosophers as a particular manifestation of contemporary compatibilism dispute concerning the freedom of the will and the relationship between determinism and autonomy of the person.
9
Publication available in full text mode
Content available

Zmierzch determinizmu i kategorialna otwartość determinacji w kontekście wyjaśniania problemu wolności

80%
Rojek K.
Kultura i Wartości
|
2021
|
issue 31
43-61
DE
Obwohl die klassische Form des Determinismus aufgrund der Rechtfertigung der These des physischen Indeterminismus gegenwärtig einen Rückschritt erleben kann, wird das deterministische Modell der Beschreibung von Phänomenen im Kontext der wissenschaftlichen Methodologie nicht abgewertet. Die gegenwärtig auftretenden Disziplinformen der Determinismen stellen jedoch kein eindeutiges, einheitliches, universelles, absolutes und direkt bestimmendes Modell dar, das der klassischen Auffassung des Determinismus eigen ist. Im Zusammenhang mit den Überlegungen zur Freiheit veranlasst dies zu Überlegungen über den Umfang moderner deterministischer Erklärungen und darüber, ob moderne kompatibilistische Erklärungen gegenüber uneinheitlichen Determinismen legitim bleiben. Ein Nachdenken über die Kategorie der Determination wird dabei helfen, die Angemessenheit u. a. der Philosophie von Nicolai Hartmann vor dem Hintergrund des modernen Freiheitsstreits zu beurteilen. Die in der Ontologie des realen Daseins verwurzelte These des determinativen Pluralismus weist auf den axiologischen Kontext hin, der für die Erklärung des Problems der Freiheit unerlässlich ist und geht über den nicht selten verengten Rahmen des Problems hinaus.
EN
 While the classical form of determinism seems to be in regress as the thesis of physical indeterminism has now been justified, the deterministic model of scientific description of phenomena has not been devalued in science methodologies. However, the present disciplinary forms of determinisms do not represent an unambiguous, uniform, universal, absolute and directly determining pattern, appropriately typical for the classical concept of determinism. In the context of deliberations on the issue of freedom, that fact prompts thinking on the scope of contemporary deterministic elucidations as well as queries whether contemporary compatibilist explanations are still valid with regard to incoherent determinisms. Examining the category of determination will help, among others, to assess the adequacy of Nicolai Hartmann’s philosophy against the background of the on-going dispute over freedom. The thesis of determinative pluralism, rooted in the ontology of the real being, points to the axiological context as indispensable for explaining the problem of freedom, as it is going beyond its often narrowed framework.
PL
Choć klasyczna forma determinizmu przeżywać może współcześnie regres ze względu na uzasadnienie tezy fizycznego indeterminizmu, deterministyczny model opisywania zjawisk nie ulega dewaluacji w kontekście metodologii nauk. Występujące współcześnie dyscyplinarne formy determinizmów nie przedstawiają jednak jednoznacznego, jednolitego, powszechnego, bezwzględnego i bezpośrednio determinującego modelu, właściwego klasycznemu ujęciu determinizmu. W kontekście rozważań nad wolnością skłania to do refleksji nad zakresem współczesnych wyjaśnień deterministycznych oraz tego, czy współczesne wyjaśnienia kompatybilistyczne pozostają zasadne względem niejednolitych determinizmów. Namysł nad kategorią determinacji pomoże ocenić adekwatność m.in. filozofii Nicolaia Hartmanna na tle współczesnego sporu o wolność. Zakorzeniona w ontologii bytu realnego teza pluralizmu determinacyjnego wskazuje kontekst aksjologiczny jako nieodzowny dla wyjaśnienia problemu wolności, wykraczając poza nierzadko zawężane ramy problemu.
10
Publication available in full text mode
Content available

God’s Foreknowledge, Human Freedom, and the Asymmetry of Openness

80%
Kuźniar A.
Roczniki Filozoficzne
|
2023
|
vol. 71
|
issue 2
147-161
PL
Artykuł poświęcony jest kompatybilistycznemu rozwiązaniu problemu relacji między Boską przedwiedzą a ludzką wolnością. W tekście argumentuje się, że asymetria polegająca na naszej zdolności do wypływu na przyszłość i braku analogicznej zdolności do kontroli przeszłości jest rezultatem asymetrii otwartości między przyszłością a przeszłością interpretowanej w kategoriach asymetrii kontrfaktycznej zależności. W konsekwencji, jeśli asymetria otwartości nie stosuje się do pewnych typów faktów, wówczas możemy posiadać zdolność do kontroli tych faktów, nawet jeśli są to fakty dotyczące przeszłości. Okazuje się, że z najbardziej rozpowszechnionych ujęć natury i genezy Boskiej przedwiedzy wynika, iż asymetria otwartości nie stosuje się do posiadanych przez Boga w przeszłości przekonań na temat przygodnych zdarzeń przyszłych. Zatem nieuzasadnionym pozostaje twierdzenie, że jesteśmy pozbawieni zdolności do uczynienia teraz czegoś takiego, że jeśli byśmy to zrobili, to Boskie przekonania byłyby w przeszłości inne niż były.
EN
The paper defends a compatibilist solution to the problem of the relationship between divine and human freedom. It is argued that the asymmetry of ability constituted by our ability to foreknowledge influence the future and our inability to control the past results from the asymmetry of openness between fixed past and open future interpreted in terms of the asymmetry of counterfactual dependence. Therefore, if the asymmetry of openness is not true of some types of facts, then we may be able to control them even if they are facts about the past. It turns out that widely shared accounts of the nature and source of God’s foreknowledge entail that the asymmetry of openness does not apply to God’s past beliefs about future contingencies. Thus, it is unjustified to claim that we are unable to now do anything such that, if we were to do it, God’s past beliefs would have been different.
11
Publication available in full text mode
Content available

P.F. Strawson’s optimism: On responsibility and punishment in "Freedom and Resentment"

71%
Jędrczak S., Jędrczak S.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2019
|
issue 4
12
Publication available in full text mode
Content available

„Liberum arbitrium” w filozofii średniowiecznej w kontekście teorii deterministycznych

71%
Szocik K.
Studia Philosophiae Christianae
|
2014
|
vol. 50
|
issue 2
105-123
EN
This paper analyzes the concept of 'liberum arbitrium' in the philosophy of Augustine, Anselm and Thomas Aquinas. It underlines their compatibilist connection between the freedom of choice and deterministic factors. Each of them has defended liberum arbitrium, being aware of the potential difficulties related to God’s influence on human fate.
PL
Artykuł analizuje koncepcje liberum arbitrium w filozofii Augustyna, Anzelma i Tomasza z Akwinu. Wskazuje na kompatybilistyczne łączenie przez nich wolności wyboru z istnieniem czynników deterministycznych. Każdy z nich bronił liberum arbitrium, dostrzegając potencjalne trudności związane z wpływem Boga na losy człowieka.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.