Search results

1

Transformacja predykacyjna: oparte na równoległych korpusach studium rosyjskich zdań bezczasownikowych i ich angielskich tłumaczeń

100%

Bondarenko A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 1

EN

The paper presents a corpus-based contrastive analysis of the predication involved in the translation of verbless sentences from Russian to English based on a pilot parallel corpus consisting of Dostoyevsky’s dialogue-based Russian Brat’ ja Karamazovy (1880) and the Pevear and Volokhonsky English translation The Brothers Karamazov (1990). In contrast to English, known for its dependency on the finite verb phrase, Russian permits the use of verbless sentences more productively than any other Indo-European language (McShane, 2000; Kopotev, 2007). Combining the parallel-text approach to contrastive linguistics developed by Guillemin-Flescher (2003) with a new method of automatic verbless sentence extraction, the present study examines reoccurring patterns regarding the way that predication is gained or lost in translation. Following automatic segmentation, morphosyntactic annotation and extraction, verbless sentences and their translation correspondences are manually annotated for verbal and non-verbal predication in accordance with Hengeveld’s (1992) definitions. The results present a typology of a phenomenon we call ‘predication transformation’, in which translation correspondences are transformed in terms of predication type. Quantitative results reveal the rate at which verbs are gained in translation of the verbless sentences from Russian to English, as well as the predication verbalization rate. We argue that a verb-centric notion of semantic predication is not cross-linguistically stable.

PL

Artykuł przedstawia opartą na korpusie, kontrastywną analizę predykacji związanej z tłumaczeniem zdań bezczasownikowych z języka rosyjskiego na język angielski w oparciu o pilotażowy paralelny korpus składający się z opartego na dialogach języka rosyjskiego Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1880) i angielskiego tłumaczenia Peveara i Volokhonsky The Brothers Karamazov (1990). W przeciwieństwie do angielskiego, znanego z zależności od frazy werbalnej z osobową formą czasownika, rosyjski pozwala na użycie zdań bezczasownikowych bardziej produktywnie niż jakikolwiek inny język indoeuropejski (McShane, 2000; Kopotev, 2007). Łącząc założenia tekstu paralelnego w odniesieniu do językoznawstwa kontrastywnego opracowane przez Guillemin-Flescher (2003) z nową metodą automatycznej ekstrakcji zdań bezczasownikowych, niniejsze studium bada powtarzające się wzorce dotyczące sposobu, w jaki struktury językowe zyskują lub tracą wartość predykacji w tłumaczeniu. Po automatycznej segmentacji, morfosyntaktycznej adnotacji i ekstrakcji zdania bezczasownikowych i ich tłumaczeniowe odpowiedniki są ręcznie przypisywane do typu predykacji werbalnej i niewerbalnej zgodnie z definicjami Hengevelda (1992). Wyniki przedstawiają typologię zjawiska zwanego “transformacją predykacyjną”, w której odpowiedniki translacyjne są efektem transformacji ze względu na typ predykacyjny. Wyniki ilościowe ukazują, w jakim stopniu czasowniki są wykorzystywane w tłumaczeniu zdań bezczasownikowych z języka rosyjskiego na język angielski, a także są wskaźnikiem werbalizacji predykatów. Twierdzimy, że powiązane z czasownikiem pojęcie semantycznej predykacji nie jest stabilne międzyjęzykowo.

2

Poľské ekvivalenty slovenských záporných adjektív na -teľný v slovensko-poľskom paralelnom korpuse par-skpl-1.0

71%

Ptak L.

Językoznawstwo

|

2023

|

vol. 18

|

issue 1

117-130

PL

Artykuł omawia problematykę przymiotników potencjalnych, czyli takich, które zawierają w swym znaczeniu składnik ‘(nie)może/(nie)można’. W opisywanych językach istnieją formanty główne, wykorzystywane w derywacji przymiotników o znaczeniu potencjalnym. Formantami głównymi są następujące sufiksy: w języku słowackim -teľný, np. nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný, oraz w języku polskim -alny, np. dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. Jak wynika z przeprowadzonych wcześniej analiz, słowackie derywaty z formantem -teľný są liczniejsze niż formacje z -alny w języku polskim. Dlatego też w języku polskim derywaty te mają różne odpowiedniki. W artykule przedstawiono analizę konfrontatywną omawianych przymiotników w słowacko-polskim korpusie paralelnym par-skpl-1.0 oraz w słowniku dwujęzycznym, żeby pokazać innowacyjne możliwości albo też ograniczenia korpusów paralelnych.

EN

The article focuses on a specific category of deverbal adjectives, which convey the notion of possibility/potentiality. These adjectives are characterized by high productivity and semantic compositionality, especially in the Slovak language. Their regular meaning is clearly expressed by specialized suffixes – the Slovak suffix -teľný: nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný and the Polish suffix -alny: dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. The analysis shows that the number of Polish -alny adjectives recorded in dictionaries is smaller than Slovak -teľný adjectives. That is why in the Polish language these words have different equivalents. The selected adjectives are analysed on the basis of Slovak-Polish parallel corpus par-skpl-1.0 and a Slovak and Polish bilingual dictionary to show the innovative possibilities or limits of the parallel corpus.

SK

V príspevku sa venujeme deverbatívnym adjektívam, ktoré obsahujú význam možnosti a nemožnosti. V slovenčine sa tvoria sufixom -teľný, napríklad nedosiahnuteľný, nenahraditeľný, nenapodobiteľný, neoddeliteľný, rozpojiteľný, zameniteľný a v poľštine dominuje sufix -alny, napríklad dopuszczalny, niejadalny, nieporównywalny, niewidzialny, przesuwalny, wyleczalny. Ako vyplýva z predchádzajúcich analýz, slovenské deriváty s formantom -teľný sú početnejšie ako poľské deriváty s formantami -alny. Preto majú tieto deriváty rôzne ekvivalenty v poľštine. V príspevku bude prezentovaná analýza záporných adjektív na -teľný a ich poľských ekvivalentov v slovensko-poľskom paralelnom korpuse par-skpl-1.0 a v dvojjazyčnom slovensko-poľskom slovníku, aby sa ukázali inovatívne možnosti alebo tiež medze paralelných korpusov.

3

Énoncés définitoires directs français et leurs équivalents lituaniens et polonais dans le corpus parallèle

61%

Cholewa J., Valiukienė V.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 8

95-108

PL

Artykuł dotyczy wypowiedzi definicyjnych w języku francuskim ze znacznikami désigner, signifier, vouloir dire i c’est-à-dire. Dane językowe pochodzą z korpusu paralelnego współczesnych tekstów literackich francusko-litewsko-polskich. Analiza skupiona będzie na litewskich i polskich ekwiwalentach wybranych znaczników. Jej celem będzie stwierdzenie: (1) jakie są owe ekwiwalenty w obu językach docelowych oraz (2) czy istnieją prawidłowości w tłumaczeniu wypowiedzi z analizowanymi znacznikami. W przypadku désigner, tłumaczenia na język polski i litewski zachowują charakter wypowiedzi definicyjnej, w której wyrażana jest relacja znak→obiekt. Relacja interpretacyjna wypowiedzi definicyjnych z signifier i vouloir dire jest również w większości zachowana w tłumaczeniu. Natomiast charakter parafrazy w przypadku c’est-à-dire jest zachowany w języku polskim jedynie w 3 przypadkach na 19 dzięki partykule czyli. W języku litewskim relacja ta utrzymana jest w 11 wypowiedziach dzięki znacznikom tai yra i kitaip tariant.

EN

This article deals with defining statements containing the markers désigner, signifier, vouloir dire and c’est-à-dire. The linguistic data come from the parallel corpus of contemporary French-Lithuanian-Polish literary texts. The analysis focuses on the Lithuanian and Polish equivalents of the selected markers. We seek to know (1) what are these equivalents in the two languages of translation, and (2) if there are regularities in the translations of the statements with the selected markers. In the case of désigner, the Polish and Lithuanian translations retain the character of the defining statement, in which the sign→thing relationship is expressed. The interpretative relationship of defining meaning statements (the markers signifier and vouloir dire) is also mostly preserved in translation. However, the character of paraphrastic reformulation, present thanks to c’est-à-dire, is kept in Polish only in 3 cases of 19 with czyli. In Lithuanian, this relationship persists in 11 cases, thanks to two markers: tai yra and kitaip tariant.

FR

L’article porte sur les énoncés définitoires avec les marqueurs désigner, signifier, vouloir dire et c’est-à-dire. Les données linguistiques proviennent du corpus parallèle des textes littéraires contemporains français-lituanien-polonais. L’analyse sera focalisée sur les équivalents lituaniens et polonais des marqueurs sélectionnés. Nous chercherons à savoir (1) quels sont ces équivalents dans les deux langues de traduction, (2) s’il y a des régularités dans les traductions des énoncés avec les marqueurs sélectionnés. Dans le cas de désigner, les traductions polonaise et lituanienne gardent le caractère de l’énoncé définitoire, dans lequel s’exprime la relation signe→chose. Le rapport interprétatif des énoncés définitoires de signification (marqueurs signifier et vouloir dire) est également majoritairement préservé dans la traduction. Par contre, le caractère de reformulation paraphrastique, présent grâce à c’est-à-dire, est préservé en polonais seulement dans 3 cas sur 19 avec czyli. En lituanien, cette relation persiste dans 11 cas grâce à deux marqueurs : tai yra et kitaip tariant.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Językoznawstwo

1 Roczniki Humanistyczne

1 Bondarenko A.

1 Cholewa J.

1 Ptak L.

1 Valiukienė V.

1 2023

1 2022

1 2018

Transformacja predykacyjna: oparte na równoległych korpusach studium rosyjskich zdań bezczasownikowych i ich angielskich tłumaczeń

Poľské ekvivalenty slovenských záporných adjektív na -teľný v slovensko-poľskom paralelnom korpuse par-skpl-1.0

Énoncés définitoires directs français et leurs équivalents lituaniens et polonais dans le corpus parallèle