Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  kraje Europy Środkowej i Wschodniej
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W artykule dokonano oceny znaczenia usług w globalnych łańcuchach wartości dziesięciu krajów Europy Środkowej i Wschodniej (tj. Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii i Węgier – EŚW) w latach 2000-2014. W tym celu wyznaczono macierz przepływów wartości dodanej w gospodarce światowej. Do obliczeń wykorzystano światowe tablice przepływów międzygałęziowych pochodzące z bazy WIOD Release 2016. Z przeprowadzonego badania wynikało, że w eksporcie krajów najbardziej zaangażowanych w globalnych łańcuchach wartości, tj. Czech, Słowacji, Słowenii i Węgier, wysoki był udział zagranicznych usług (silne powiązania w tył łańcucha). W pozostałych krajach Europy Środkowej i Wschodniej relatywnie duży był udział krajowych usług, które znalazły się w eksporcie innych krajów (silne powiązania w przód łańcucha wartości).
PL
Wyraźne zmiany w geografii światowej gospodarki, jakie dokonały się w pierwszej dekadzie XXI wieku pod wpływem wzrostu znaczenia krajów BRIC, w niewielkim tylko stopniu znalazły odzwierciedlenie w eksporcie krajów Europy Środkowej i Wschodniej (EŚW). Największe gospodarki rozwijające się, prócz Rosji, wciąż praktycznie pozostają raczej egzotycznymi rynkami dla eksporterów z regionu EŚW. Udział Chin, Indii i Brazylii w eksporcie EŚW w 2011 r. wyniósł zaledwie 1,8%. Analiza zmian struktury geograficznej eksportu krajów EŚW w ostatnich latach wskazuje, że głównym celem przenoszenia produkcji do EŚW przez firmy z Europy Zachodniej było zwiększanie eksportu (dzięki poprawie konkurencyjności cenowej) na najbliższe geograficznie rynki, przede wszystkim UE-15 oraz Rosji i innych krajów b. ZSRR. Innymi słowy, kraje te stanowiły platformę eksportową dla korporacji międzynarodowych. Taka struktura geograficzna eksportu wynika, z faktu iż większość filii przedsiębiorstw zagranicznych w krajach EŚW specjalizuje się w produkcji i eksporcie wyrobów o stosunkowo mało zindywidualizowanych cechach, przeznaczonych na niższe segmenty rynku, podczas gdy produkcja towarów charakteryzujących się wyższą jakością (i jednocześnie ceną), pozostawiana jest najczęściej w krajach macierzystych.
EN
Pronounced changes in the geography of the world economy that have occurred during the first decade of the twenty-first century, under the influence of the spectacular rise of the BRIC countries, were only slightly reflected in the exports of Central and Eastern Europe (CEE) countries. The largest developing economies, except Russia, still virtually remain rather exotic markets for exporters from the CEE region. These countries represent only a narrow margin in the CEE exports. In 2011, the share of China, India and Brazil in exports of countries in the region accounted for only 1.8%. An analysis of changes in the geographical structure of the CEE's exports that have taken place in recent years indicates that the main purpose of shifting production from Western Europe to the CEE companies was to increase exports (by raising the price competitiveness) to the closest geographically markets, especially to the EU-15 and Russia, and other countries of the former Soviet Union. This geographical pattern of exports results from the fact that most affiliates of foreign companies in CEEs specialise in the manufacture and exports of products with relatively few features, targeted for the lower segments of the market, while the production of goods of higher quality (and also price) has mostly remained in their home countries.
EN
While Central and Eastern European (CEE) countries have not yet dealt with all social problems resulting from the post-communist transformation process they are faced with a new challenge – the transition towards ageing societies. Demographic projections indicate that CEE is en route towards becoming the oldest part of Europe in the second half of the 21st century. This article argues that the sociology of ageing is uniquely equipped with the necessary toolkit for analysing emerging social problems and social cleavages characteristic of ageing societies and for proposing mechanisms for their solution. Subsequently, we will outline the contribution of sociology of ageing theory building to the analysis of ageing societies, beginning with the international sociology of ageing before focusing specifically on the sociology of ageing in CEE. The introduction of the articles in this Special issue of STUDIA SOCIOLOGICZNE is embedded in this discussion.
PL
Kraje Europy Środkowej i Wschodniej nie poradziły sobie jeszcze ze wszystkimi problemami wynikającymi z postkomunistycznych procesów transformacji, a stoją w obliczu nowych wyzwań wynikających ze starzenia się społeczeństw. Prognozy demograficzne wskazują, że kraje te będą najbardziej zawansowanymi ze względu na wiek w Europie w drugiej połowie XXI wieku. Artykuł wskazuje, że socjologia starzenia jest wyjątkowo przygotowana do analizowania pojawiających się problemów społecznych, prezentacji społecznych aspektów starzejących się populacji, ale też oferuje mechanizmy, które mogą być rozwiązaniami tych problemów. W artykule pokazujemy wkład socjologii starzenia w rozwój teoretycznych podstaw analizy starzejących się społeczeństw. Rozpoczynamy od przeglądu międzynarodowego kontekstu teoretycznych podstaw socjologii starzenia, aby zaprezentować krótki przegląd rozwoju socjologii starzenia w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, szczególnie w Polsce. Wprowadzenie w artykuły specjalnego numeru „Studiów Socjologicznych” jest też częścią tej dyskusji.
PL
Artykuł przedstawia analizę źródeł regionalnego wzrostu gospodarczego dziesięciu krajów Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) w wielowymiarowym ujęciu uwzględniającym: a) dezagregację struktur gospodarczych, b) międzynarodowy lub krajowy kontekst procesów rozwoju oraz c) różne typy regionów. Otrzymane wyniki potwierdzają zasadność takiego ujęcia, które umożliwiło ukazanie wielu zależności między dynamiką rozwojową regionów a przekształceniami strukturalnymi trudnymi lub niemożliwymi do zaobserwowania przy analizie zagregowanych wartości. W szczególności na podstawie przeprowadzonych analiz można zidentyfikować a) najważniejsze składowe procesów metropolizacji zachodzących w regionach głównych ośrodków miejskich, b) przebieg procesów reindustrializacji dotyczących regionów przejściowych oraz c) mechanizmy rozwoju regionów peryferyjnych. W efekcie umożliwiło to sformowanie ogólnych rekomendacji dla polityk realizowanych w odniesieniu do wyróżnionych typów regionów.
EN
The paper analyzes the sources of economic growth in the regions of Central and Eastern European countries (CEEC) using a multi-dimensional approach that takes into account: a) disaggregation of the economic structure; b) the international and national contexts of regional development processes; and c) the main types of regions. The results corroborate the validity of such an approach, showing the interrelationships between the development dynamics of individual regions and the structural changes that are difficult or impossible to identify using an analysis of aggregated values. In particular, the analyses conducted as part of the study help identify the key constituents of metropolization processes taking place in the regions of major city centres, the progress of reindustrialisation processes occurring in transitional regions, and the mechanisms underpinning development of peripheral regions. Based on these differences, the author formulates some general recommendations for policies implemented in these types of regions.
EN
According to a familiar two-country Mundell-Fleming framework, the policy of fiscal austerity in Germany should be restrictionary for other European countries with a floating exchange rate, while there is a possibility of an expansionary effect for countries with a peg. Using quarterly data of eight Central and Eastern European countries over the 2002–2014 period, it is found with a four-variable VAR model that fiscal austerity in Germany leads to an increase in the money supply and output, while the effects on the real exchange rate are marginal. Our results contrast with several other studies, that imply that the policy of fiscal stimulus in Germany is beneficial for other European countries. Our results could be interpreted in such a way that demand and competitiveness effects are outweighed by the effect of international flows. A strongest expansionary effect is obtained for Bulgaria, Slovakia and Latvia, which maintain fixed exchange rates, while expansionary effects are weaker for countries with greater exchange rate flexibility, such as Poland, Hungary and the Czech Republic.
PL
Zgodnie ze znanym modelem Mundella-Fleminga dla dwóch obszarów gospodarczych polityka oszczędnościowa w Niemczech powinna być jednoznacznie restrykcyjna dla innych krajów europejskich, które prowadzą politykę kursu płynnego, podczas gdy w wypadku kursu sztywnego istnieje możliwość otrzymania korzystnego efektu ekspansywnego. Na podstawie danych kwartalnych dla ośmiu krajów Europy Środkowej i Wschodniej z lat 2002–2014 stwierdzono z wykorzystaniem modelu VAR z czterema zmiennymi, że polityka oszczędnościowa w Niemczech prowadzi do zwiększenia podaży pieniądza i dochodu, ale nie ma wpływu na realny kurs walutowy. Nie potwierdziły się wyniki kilku innych badań, które przewidują, że zwiększenie deficytu budżetowego w Niemczech jest korzystne dla innych krajów europejskich. Otrzymane rezultaty mogą oznaczać, że mechanizmy popytu i relatywnych cen są zniwelowane przez przepływy kapitału. Najsilniejszy efekt ekspansywny otrzymano dla Bułgarii, Słowacji oraz Litwy, które prowadzą politykę kursu sztywnego. Efekty ekspansywne są słabsze w przypadku krajów, które charakteryzują się większą giętkością kursu walutowego, jak Polska, Węgry i Czechy.
PL
Celem analizy przedstawionej w artykule jest porównanie konkurencyjności i innowacyjności 35 regionów Grupy Wyszehradzkiej (NUTS-2) w latach 2001 i 2008 oraz określenie grup regionów najbardziej zbliżonych pod względem analizowanych cech. Podjęto próbę wytypowania wiązek regionów o najwyższym poziomie konkurencyjności i innowacyjności oraz zweryfikowano wpływ przynależności państwowej i zależność między poziomem konkurencyjności i innowacyjności analizowanych regionów. W badaniu zastosowano dwie klasyczne metody analizy skupień: niehierarchiczne grupowanie metodą k-średnich i hierarchiczną metodę Warda. Rezultaty analizy potwierdziły szybszy rozwój regionów stołecznych i istotne zróżnicowanie konkurencyjności i innowacyjności regionów Grupy Wyszehradzkiej. Najważniejszym wnioskiem wynikającym z analizy skupień jest fakt, że poszczególne regiony łączą się według granic państwowych. Wyniki wskazują, że proces ten nasilił się w 2008 r. Może to świadczyć o tym, że obserwowane zjawisko nie jest pozostałością poprzedniego systemu. Bazując na wynikach korelacji, można przypuszczać, że nakłady przełożyły się na efekty innowacyjności i innowacje miały pozytywny i rosnący wpływ na konkurencyjność regionów Grupy Wyszehradzkiej. W celu potwierdzenia tych przypuszczeń, konieczne jest przeprowadzenie kolejnych analiz, w tym analizy innowacyjności typu input-output i analizy ekonometrycznej.
EN
The article examines the competitiveness and innovativeness of 35 NUTS-2 Visegrad regions from 2001 to 2008, with a focus on the existence of clusters. The author undertakes to identify the most competitive and innovative clusters. She also looks at the impact of nationality and checks if high competitiveness was in each case accompanied by high innovativeness. The author applies two classical methods of cluster analysis: the non-hierarchical k-means clustering algorithm and Ward’s hierarchical method. The results show that capital regions tend to develop faster and that there is a significant diversity of regional competitiveness and innovativeness across the Visegrad Group, which brings together four Central European countries, Poland, the Czech Republic, Hungary and Slovakia. The main conclusion from the cluster analysis is that the development of regions in Visegrad Group countries depends on their “nationality” – regions tend to cluster within national borders, according to Golejewska. The analysis shows that this process intensified in 2008, so it is not a vestige of the previous system, the author says. The correlation analysis found that innovative inputs were transformed into innovative outputs and that innovations had a positive and growing impact on regional competitiveness across the Visegrad Group. However, further input-output analysis and econometric research are needed to confirm these findings, the author says.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badania wpływu górnictwa zarówno na ubóstwo, jak i na nierówności dochodowe w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, przy użyciu metod estymacji ekonometrycznej z wykorzystaniem danych panelowych z lat 2009–2019. Drugim celem tego artykułu było ustalenie, czy komplementarność górnictwa i rozwoju infrastruktury zmniejsza ubóstwo lub nierówności dochodowe w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Impulsem do podjęcia badań był brak w istniejącej literaturze przedmiotu wspólnego stanowiska w kwestii wpływu górnictwa na ubóstwo i nierówności dochodowe. Istniejąca literatura na ten temat jest sprzeczna, niejednoznaczna i rozbieżna, dlatego też otwiera drogę do dalszych badań empirycznych. Badanie potwierdziło, że błędne koło ubóstwa występuje w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Zgodnie z dynamicznymi uogólnionymi metodami momentów (GMM), górnictwo miało znaczący wpływ na redukcję ubóstwa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Dynamiczna metoda momentów GMM i efektów losowych ujawniły, że komplementarność górnictwa i rozwoju infrastruktury również przyczyniła się do zmniejszenia ubóstwa w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Metoda efektów losowych i metoda pooled OLS pokazują, że górnictwo znacząco zmniejszyło nierówności dochodowe w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Jednak wyniki uzyskane przy zastosowaniu metody efektów losowych i dynamicznej metody GMM wskazują, że nierówności dochodowe zostały znacznie zmniejszone dzięki komplementarności górnictwa i rozwoju infrastruktury. W związku z tym zachęca się władze krajów Europy Środkowej i Wschodniej do wdrażania polityk ukierunkowanych na rozwój górnictwa i rozwój infrastruktury, aby skutecznie walczyć z podwójnymi wyzwaniami związanymi z ubóstwem i nierównościami dochodowymi.
EN
The study investigates the effect of mining on both poverty and income inequality in Central and Eastern European countries (CEECs) using econometric estimation methods with panel data spanning from 2009 to 2019. Another objective of this paper was to determine if the complementarity between mining and infrastructural development reduced poverty and or income inequality in CEECs. What triggered the study is the failure of the existing literature to have a common ground regarding the impact of mining on poverty and or income inequality. The existing literaturę on the subject matter is contradictory, mixed, and divergent; hence, it paves the way for further empirical tests. The study confirmed that the vicious cycle of poverty is relevant in CEECs. According to the dynamic generalized methods of moments (GMM), mining had a significant poverty reduction influence in CEECs. The dynamic GMM and random effects revealed that the complementarity between mining and infrastructural development also enhanced poverty reduction in CEECs. Random effects and pooled OLS shows that mining significantly reduced income inequality in CEECs. However, random effects and the dynamic GMM results indicate that income inequality was significantly reduced by the complementarity between mining and infrastructural development. The authorities in CEECs are therefore urged to implement mining growth and infrastructural development-oriented policies in order to successfully fight off the twin challenges of poverty and income inequality.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.