Search results

1

Krytyka naukowa polskich książek medycznych na przełomie XIX i XX wieku

100%

Wnęk J.

Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

|

2015

|

vol. 78

75-88

PL

Artykuł ukazuje niektóre problemy związane z krytyką naukową polskich książek medycznych na przełomie XIX i XX w. W prasie medycznej z tego okresu znajdują się liczne recenzje nowości wydawniczych. Recenzenci nie ograniczali się wyłącznie do streszczenia zawartości recenzowanego dzieła, ale i także mniej lub bardziej szczegółowo oceniali jego treść. Zawracali uwagę m.in. na nowatorskość podejmowanej problematyki oraz wkład w rozwój wiedzy o poszczególnych chorobach. Recenzowano wówczas przede wszystkim książki z neurologii i kardiologii, chorób układy trawiennego, chorób zakaźnych, laryngologii, okulistyki i medycyny weterynaryjnej.

EN

Th e article presents some of the issues related to the scientifi c criticism of Polish medical books at the turn of the 20th century. Th ere are numerous reviews of the latest publications in the medical papers of that time. Th e reviewers did not limit themselves to summarizing only the content of the reviewed works, but they also assessed their content in less or more detail. Th ey focused, for example, on the innovativeness of the discussed issue and contribution to the development of knowledge about specifi c diseases. Mainly books on neurology and cardiology, diseases of the digestive system, infectious diseases, laryngology, ophthalmology and veterinary medicine were then reviewed.

2

Rola krytyki historycznej a społeczne zapotrzebowanie na obraz przeszłości narodowej w XIX wieku – refleksje historyka historiografii

80%

Julkowska V.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2023

|

issue 14

11-36

EN

The article deals with the direct and indirect influence of pre-academic and academic criticism on the formation of public opinion in evaluating historical works and the demand for a particular image of the national past in the nineteenth century. The author argues in favour of the supposition that a vital role in transmitting information about historical works produced under the Partitions and in exile was played by the daily and periodical press. It was only with the professionalisation of historical research that criticism moved to specialised periodicals, thus narrowing the discussion on historiography’s shape to the specialists’ milieu.

PL

Tematem artykułu jest bezpośredni i pośredni wpływ krytyki przednaukowej i naukowej na kształtowanie opinii publicznej w zakresie oceny prac historycznych i zapotrzebowania na określony obraz przeszłości narodowej w XIX stuleciu. W artykule przytoczono argumenty na rzecz tezy, że istotną rolę w przekazie informacji o pracach historycznych powstających pod zaborami i na emigracji odegrała prasa codzienna i periodyczna. Dopiero wraz z profesjonalizacją badań historycznych krytyka przeniosła się do wyspecjalizowanych pism, zawężając tym samym dyskusję nad kształtem historiografii do kręgu specjalistów.

3

Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego

80%

Koźmińska J., Sokolewicz Z.

Lud

|

2018

|

vol. 102

PL

Wydanie we Lwowie przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w 1895 roku pierwszego tomu Ludu faktycznie pełniącego funkcję czasopisma ogólnokrajowego, było wielkim wydarzeniem. To ZWAK, Wisła i właśnie Lud, dzięki ruchliwości swoich twórców i ich rozległych krajowych oraz światowych kontaktach, mogły w podzielonym przez zaborców kraju stanowić forum wymiany myśli, przedstawiania w całości dorobku etnologów, dzielenia się doświadczeniami. Na grunt Polski przenosiły myśl Herdera, myśl nurtu romantycznego budując jeden z tak istotnych dla kultury narodowej mitów założycielskich - mit kultury ludowej. Przyswajały anglosaskie teorie ewolucjonizmu i tak ważną dla nas koncepcję społeczeństwa pierwotnego i jego reprezentację w postaci kultury ludowej. Pierwszy tom Ludu był swoistym Manifestem Programowym, którego następstwa można było obserwować w badaniach etnologicznych aż do końca lat 60.XX wieku. W artykule zwracamy uwagę na początki krytyki naukowej w etnologii polskiej na przykładzie pierwszego tomu Ludu oraz innych czasopism etnograficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Jest to wyraz niezgody z naszej strony na głoszony w latach 70. XX wieku pogląd, że tak zwana „etnografia tradycyjna” reprezentowała (zgodnie z argumentami filozoficznej szkoły poznańskiej J.Kmity) przednaukowy etap rozwoju nauki, co spychało rezultaty jej badań do lamusa historii. Temu wnioskowaniu sprzyjała sytuacja zmiany paradygmatu co wydawało się stawiać nieprzekraczalne granice między „tradycyjna” i „nową” etnografią. Czy jednak dość starannie odczytujemy stare teksty? Jak je obecnie interpretujemy ? powstają liczne pytania o rozumienie zasad krytyki naukowej kiedyś i dziś. Jaką naukę możemy wyciągnąć ze starych tekstów?

EN

The importance of the first issue of Lud (1895) consisted in its character of a manifesto. It presented a proposal of ethnological research in Poland to be carried out in practice until the end of 1960s. At the same time it marked the beginning of more critical approach in the discipline, as well as the programme of social engagement of Polish intelligentsia in collecting information about the folk culture. In a country divided by the partitions of Poland between Russia, Prussia, Austria it was Lud that together with ZWAK and Wisła provided the intelligentsia educated in different foreign universities with a forum for exchange of thoughts and experiences, discussion of research, theory, new philosophy currents (evolutionism, the concept of primitive society), etc., preparing Polish scholars and intellectuals for taking part in debates within the international academic world. On the other hand, the form provided by Lud resulted instrumental for construction of one of the fundamental Polish national myths: the one of folk culture.

Refine search results

1 Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

1 Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

1 Lud

1 Julkowska V.

1 Koźmińska J.

1 Sokolewicz Z.

1 Wnęk J.

1 2023

1 2018

1 2015

Krytyka naukowa polskich książek medycznych na przełomie XIX i XX wieku

Rola krytyki historycznej a społeczne zapotrzebowanie na obraz przeszłości narodowej w XIX wieku – refleksje historyka historiografii

Pierwszy tom Ludu - Manifest Programowy antropologii/ etnologii/ etnografii - ludoznawstwa polskiego