Search results

1

Co naprawdę jadł pan Zagłoba? – o kulinariach staropolskich na lektoracie JPJO .

100%

Prędota J.

Kwartalnik Polonicum

|

2015

|

issue 20

47 - 55

EN

The aim of the text is, basing on a press article, to show the traditional Polish views on cooking and food that were typical for our culture in XVII and XVIII century. It should provoque the discussion about what is meant as a “typical Polish food” and show variety and plentitude of our national dishes. The article also involves the grammar part – Genetive in all its functions, word formation – as well as reading, writing and listening part. The author suggests certain conversation topics and shows chosen aspects of Polish culture.

2

Kultura żywieniowa w turystyce na przykładzie Japonii

80%

Makała H.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2009

|

issue 2(4)

83-91

PL

The article presents the characteristic of food culture in japanese cusine. Japanese cusine, rules of serving meals are described as well as cutlery used by serving the table are characrerised. Rules regulating food culture and types of meals prepared by Japanese people are presented. Finally, The Tea Cermony is characterised.

3

Przepis kulinarny jako przedmiot badań lingwistyki kontrastywnej

70%

Haliniak A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2021

|

issue 15

577-598

PL

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie możliwości poznawczych badań nad kulinariami w ujęciu tekstologii kontrastywnej. Celem rozważań jest odpowiedź na pytanie, dlaczego warto analizować przepis kulinarny jako gatunek mowy w ramach tekstologii kontrastywnej, mimo że należy on do gatunków o standardowej strukturze. Zadaniem artykułu jest również przybliżenie aspektów i założeń tekstologii kontrastywnej. Rozważania zamyka przykładowe porównanie dwóch przepisów pochodzących z różnych czasów i kultur, które obrazuje, jakie różnice językowe (i nie tylko) wynikają z tego rodzaju analiz.

4

Kuchnia grecka jako składnik oferty turystycznej

61%

Orłowski D., Woźniczko M.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2009

|

issue 2(4)

92-103

PL

In this article Authors characterized the Greek cuisine and local food products used to preparation of dishes. They described culinary regions of country and presented practical utilization the Greek cuisine in tourist offer (typical gastronomy institutions bidder traditional dishes, vineyards and wineries visited by tourists).

5

Kulinaria we frazeologii śląskiej

61%

Przymuszała L.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

247-264

EN

Food, as one of the most important components of human existence, in addition to its primary function associated with satisfying hunger, is also essential element of culture and language – as evidenced by the numerous linguistic studies of that segment of the Polish vocabulary. The aim of this paper is to present and discuss selected Silesian collocations where the main component belongs to the wide category of cooking, understood as ready meals, the products of cookery or the entire process of preparing the food. Discussed idioms may include a component, which is the name of a specific dish, its ingredients, beverages, cookware or activities related to the preparation of dishes. The main purpose of this article is to show some segment of reality settled in dialectal phraseology and to identify functions performed by the expressive compounds containing in its composition the culinary names.

PL

Pożywienie jako jeden z najważniejszych składników egzystencji człowieka, oprócz swej podstawowej funkcji zaspokajania głodu, jest również istotnym elementem kultury oraz struktury semantycznej języka – o czym świadczą liczne językoznawcze opracowania tego wycinka polskiej leksyki. Celem artykułu jest zaprezentowanie i omówienie wybranych śląskich związków frazeologicznych, w których komponentem jest wyraz należący do kategorii kulinariów, rozumianych jako gotowe potrawy, będące wytworem sztuki kulinarnej lub jako wszystko to, co związane jest z przyrządzaniem i gotowaniem potraw. Omawiane frazeologizmy mogą zatem zawierać komponent będący nazwą konkretnej potrawy, jej składników, napojów czy naczyń kuchennych lub czynności związanych z przygotowywaniem potraw. Artykuł ma na celu pokazanie obrazu pewnego wycinka rzeczywistości utrwalonego we frazeologii gwarowej oraz wskazanie funkcji jakie pełnią związki wyrazowe zawierające w swym składzie nazwy kulinariów.

6

„Świat na talerzu” i „Masterchef” – nazewnicza onomastyka medialna w zakresie kulinariów

61%

Szczęk J., Kałasznik M.

Prace Językoznawcze

|

2016

|

issue XVIII/3

PL

W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania kulinariami, co przejawia się także w urozmaiconej i bogatej ofercie medialnej w tym zakresie. Należy wskazać, że kulinaria obecne są we wszystkich mediach. Celem naszej analizy jest przedstawienie nazw programów telewizyjnych o charakterze kulinarnym oraz czasopism tego typu. Zgromadzony korpus posłuży do sformułowania wniosków na temat motywacji medionimów tego typu, ich semantyki oraz pragmatyki.

EN

In recent years, there has been a noticeable increase in an interest in culinary issues, which is also visible in a varied and wide range of media offer in this regard. It should be noted that culinary issues are present in all media. The aim of our analysis is to present the names of television programs about culinaries and magazines of this type. The collected corpus will be used to draw conclusions about the motivations of medionyms of this type, their semantics and pragmatics.

7

Siara w kulinarnej kulturze wsi. Z terenowej eksploracji materiału leksykograficznego

61%

Sierociuk J.

Gwary Dziś

|

2022

|

vol. 15

183-198

EN

The article shows the richness of field material which has been practically neglected in previous explorations. Due to the lack of relevant certificates in the available studies, the assumption was to present relatively extensive field documentation. The nature of the study combines lexicographic investigations with the presentation of the results of these explorations. The mentioned material was obtained in the years 2005–2020; these are reports from the inhabitants of various parts of Poland – mainly, however, from Greater Poland – with almost 70 research points. Contrary to the accepted view that colostrum is not used in traditional cooking, the presented material proves that this tradition is very alive in rural areas.

PL

W artykule ukazane jest bogactwo materiału terenowego praktycznie w dotychczasowych eksploracjach pomijanego. Z racji braku stosownych poświadczeń w dostępnych opracowaniach założeniem było przedstawienie w miarę bogatej dokumentacji terenowej. Charakter opracowania łączy dociekania leksykograficzne z prezentacją rezultatów tychże eksploracji. Przywoływany materiał pozyskiwany był w latach 2005–2020; są to relacje pochodzące od mieszkańców różnych części Polski – głownie jednak Wielkopolski – punktów badawczych jest prawie 70. Wbrew przyjmowanemu poglądowi o braku wykorzystywania siary w tradycyjnej kuchni, przedstawiony materiał dowodzi bardzo żywej jej tradycji w środowisku wiejskim.

8

O nazwach potraw z ziemniaków w gwarach kujawskich

61%

Paluszak-Bronka A.

Gwary Dziś

|

2022

|

vol. 15

149-161

EN

The aim of the article is semantic and genetic characterization of Kuyavia names of potato dishes. It allows not only to explain the motivation and origin of the analyzed units but to recreate the image of a former village, its culture, traditions, beliefs, knowledge and culinary skills as well as the history of Kuyavia. The names of the dishes are undoubtedly a mine of information about the region because it is impossible to understand their cultural heritage without referring to the earlier generations’ experiences and knowledge of the world stored in the language, specifically in its lexical layer.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka semantyczna i genetyczna kujawskich nazw potraw ziemniaczanych. Pozwala ona nie tylko objaśnić motywację i pochodzenie analizowanych jednostek, ale także odtworzyć utrwalony w nich obraz dawnej wsi, jej kultury, tradycji, wierzeń, wiedzy i umiejętności kulinarnych oraz historii Kujaw. Nazwy potraw są niewątpliwie kopalnią wiedzy o regionie, nie możnabowiem zrozumieć jego dziedzictwa kulturowego bez odwoływania się do zmagazynowanych w języku, a zwłaszcza w warstwie leksykalnej, doświadczeń i wiedzy o świecie wcześniejszych pokoleń.

9

Foreign cuisine in Poland. Adapting names and dishes

57%

Tambor J.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2020

|

vol. 27

241-265

PL

Jedną z ciekawszych warstw słownictwa stanowią w języku polskim nazwy kulinariów, zwane z rzadka gastronimami. W tekście postanowiłam zająć się przede wszystkim nazwami, które funkcjonują na styku kultur i języków, uznając, że mogą one – często po różnych przekształceniach i zmianach adaptacyjnych – stanowić polskie kulturemy. Za kulturemy uznaję wyznaczniki dystynktywne danej kultury. A takimi – obok bigosu, pierogów, schabowego – są już na pewno choćby fasolka po bretońsku i śledź po japońsku, ale także bogracz, który jako nazwa potrawy w języku węgierskim nie występuje. Uwagę poświęcam także sposobom polszczenia niektórych zapożyczonych nazw. Przedstawione problemy są pewną propozycją dla nauczycieli języka polskiego jako obcego/drugiego, by ich uczniom ułatwić akceptację różnic kulturowych na styku kultury polskiej i ich własnej.

EN

One of the more interesting layers of vocabulary in Polish are lexical items related to cuisine, sometimes, though rarely, referred to as gastronyms. In this text I intend to mainly discuss the names which exist at the crossroads of languages and cultures, as I believe they may, often after various transformations and adaptations, constitute Polish culturemes. I consider them distinctive indicators of a culture. Those include not only bigos [sour cabbage stew], pierogi and schabowy [pork chop], but also fasolka po bretońsku [“Breton beans”, beans, bacon and sausage in tomato sauce] and śledź po japońsku [“Japanese herrings”, pickled herring, hard-boiled egg and pickle salad], as well as bogracz [a stew], a word which despite having Hungarian origins does not operate in Hungarian as the name of a dish. I shall also focus on the methods of Polonising some borrowed names. The problems which I shall discuss offer an opportunity for teachers of Polish as a foreign/second language to help their students more easily accept the cultural differences at the intersection of Polish culture and their own cultures.

10

Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii

57%

Wacławek M., Wtorkowska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2018

|

vol. 25

55-68

EN

Culinary arts are an important part of every nation’s culture. The goal of our text is to converge the linguistic-cultural view of Slovene culinary arts from a hetero-stereotypical point of view of Polish people. For our analysis, we used operational categories of an ethnolinguistic school from Lublin and its continuators from all over Poland. The article is based on academic surveys. We differentiated and wrote about two thematic circles, which reconstruct Slovene culinary arts: 1) the general characteristics of Slovene cuisine, 2) specific dishes, ingredients, drinks etc. The linguistic worldview captured in the discourse on culinary identity are one of the main factors influencing the cultural identity of a given community. The vocabulary, especially culturally conditioned, regarding the culinary arts should find its place in the glottodidactic process.

PL

Kulinaria są ważnym składnikiem każdej kultury narodowej. Tekst ma na celu przybliżenie językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie heterostereotypowej, widzianego oczyma Polaków. W analizie wykorzystano kategorie operacyjne wypracowane przez lubelską szkołę etnolingwistyczną i jej kontynuatorów z całej Polski. Bazę materiałową artykułu stanowią dane ankietowe. Wyróżniono i opisano dwa kręgi tematyczne, które współtworzą rekonstruowany obraz słoweńskich kulinariów: 1) ogólna charakterystyka kuchni w Słowenii, 2) konkretne dania, składniki, napoje itp. Tak ujęte badania językowego obrazu świata włączają się w dyskurs o tożsamości kulinarnej, będącej jednym z istotnych czynników wpływających na odrębność kulturową danej wspólnoty. Słownictwo z zakresu kulinariów, zwłaszcza uwarunkowane kulturowo, powinno więc znaleźć swoje miejsce w procesie glottodydaktycznym.

11

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej

51%

Węgorowska K.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2020

|

vol. 6

141-148

EN

Cuisine is an integral element of any also Polish, culture. This article is a linguistic‑culturological reflection on Polish Borderlands’ dishes and beverages (e.g. kutia, wheat grain, poppy seeds and honey dish’, kumpiak ‚cured ham’, mamałyga‚ maise fluor porridge’, nadzianka, potato stuffed intestines’, strudel, paska‚ Easter bread’, „sosnówka”‚ pine liqueur’) which are a part of regional „melting pot of flavors”, and therefore the „culinary melting pot” of Ziemia Lubuska region.

PL

Kulinaria to integralny element każdej, również polskiej, kultury. Niniejszy szkic jest językowo-kulturologiczną refleksją o kresowych daniach, potrawach, napojach (jak np. kutia, kumpiak, mamałyga, nadzianka, strudla, paska, „sosnówka”…), które współtworzą regionalny „tygiel smaków”, a tym samym „kulinarny tygiel” Ziemi Lubuskiej.

12

SAŁATKI MNICHA, PIEROGI ŚW. JACKA, KIEŁBASKI Z REFEKTARZA… NA SZLAKU „ŚWIĘTYCH” SMAKÓW

41%

Świtała-Trybek D.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2016

|

issue 1(17)

147-166

PL

Przedmiotem artykułu jest dziedzictwo kulinarne w kontekście wybranych elementów kultury religijnej. Omówiono przykłady promocji konkretnych potraw, wzorów żywieniowych nawiązujących do postaci określonych świętych (św. Jacka, św. Jana Pawła II) czy miejsc kojarzonych z przestrzeniami sakralnymi (klasztory, sanktuaria). W ostatnich latach można zaobserwować, iż tego typu praktyki promocyjne są często spotykane, korzysta z nich wiele instytucji i środowisk, np.: parafie, właściciele lokali gastronomicznych, samorządy gminne, stowarzyszenia itp., które są organizatorami różnorodnych imprez o zasięgu lokalnym i regionalnym (konkursy, jarmarki, festyny itp.).

EN

The subject of this article is to show culinary heritage in the context of selected elements of religious culture. It discusses examples of the promotion of specific dishes, nutritional formulas referring to certain saints (St. Hyacinth, St. John Paul II), as well as places associated with sacred space (monasteries, sanctuaries). Such promotional practices have become more common in recent years and are used by many different groups, such as parishes, eateries, local municipalities, associations, etc., who organize various events at local and regional level (contests, fairs, festivals, etc.).

13

Culinary memory: Taste experience sensory memory in the culinary columns of Dorota Masłowska and Bogdan Deptuła

41%

Kurowska K., Kurowska K.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 3

14

Lektura Lubuskich podróży ze smakiem peregrynacją dla przyjemności i intelektualną wędrówką po wiedzę (spojrzenie filologa-lingwokulturologa)

41%

Węgorowska K.

Colloquia Litteraria

|

2022

|

vol. 33

|

issue 2

7-24

EN

The extraordinary character of a contemporary ‘Baedeker’-type culinary-tourist guide,whichappeals to the senses of its reader, is perfect to showcase the region al specialties of the Lubuskie Region. Such a guide will also act as an inspiration to consider the richness and diversity of the Lubuskie Region. The subject, and thus the objective of this articleis to prezent Lubuskie’s culinary heritage and, throughit, the virtues of Lubuskie’s fauna and flora, the advantages of Lubuskie’s agrotourism farms and Lubuskie’s ethnotourism. The spiritual/symbolich eritagethatis preserved in this guideshows off the Lubuskie Region as an attractive are a where the past is an integral part of the present.

15

Sienkiewicz w polskiej gastronomii. Przyczynek do popularności autora „Trylogii”

41%

Bujnicki T.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2017

|

issue 7(10)

85-98

EN

Among various motifs of Henryk Sienkiewicz’s influence, aspects related to popular culture and the quotidian rank unexpectedly high. Conscious allusions to the titles and characters from his fiction in the names of restaurants, inns, bars, and other similar catering facilities, are numerous enough to be significant. The owners of such facilities use these fictional references with the intent of appealing to both the knowledge and the emotions of their customers. They intend not only to directly encourage consumption, but also to invoke a certain aesthetic premium caused by the memories of school reading. These aspects will be analysed on the basis of several examples, mostly two restaurants: one inKrakow and the other in Bydgoszcz both styled “Ogniem i Mieczem” as well as one styled “Jarema”. Close attention will be given to multiple elements of their self-stylisation, such as menus, decor, and advertising. Other examples will explore the fictionally or biographically influenced characterisation and stylisation of such locations as Podlasie (Wola Okrzejska being Sienkiewicz’s birthplace), Częstochowa (especially Kiemlicze and Kmicic), or even Warsaw. The article concludes with an emphasis of the range of the author’s influence, especially in the context of quotidian culture.

16

The Role of Food and Foodways in Monica Ali’s Brick Lane

41%

Rygiel D.

Półrocznik Językoznawczy Tertium

|

2020

|

vol. 5

|

issue 1

116-131

PL

Jedzenie jako jedna z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka służy podtrzymywaniu funkcji życiowych i regulacji podstawowych procesów organizmu. Trzeba jednak pamiętać, że rola jedzenia nie sprowadza się jedynie do wymiaru fizjologicznego. Jest ono bowiem istotnym elementem każdej kultury głęboko zakorzenionym w pamięci indywidualnej i zbiorowej. Tradycje kulinarne definiują grupy etniczne i charakteryzują poszczególne kultury. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wielowymiarowej roli jedzenia w życiu zbiorowości oraz jednostki na przykładzie powieści Brick Lane autorstwa Moniki Ali. Autorka niniejszego artykułu koncentruje uwagę nie tylko na psychologicznej, kulturowej estetycznej czy społecznej funkcji jedzenia ale także na konstruktywnej roli nostalgicznych wspomnień, które wywołują tradycje kulinarne. Jedzenie i praktyki kulinarne pełnią ważną rolę w życiu głównej bohaterki powieści, bowiem symbolicznie towarzyszą jej w procesie kształtowania tożsamości i osobistej transformacji.

EN

The primary function of food is to regulate basic body processes and support its functions. However, the role of food is more than just the satisfaction of physiological needs. Food and foodways are important elements of each culture deeply rooted in individual and collective memory. They define specific ethnic groups and mark particular cultures. The aim of this paper is to show multidimensional roles that food plays in the lives of the community and an individual on the example of Brick Lane by Monica Ali. An emphasis is put not only on the psychological, cultural, aesthetic and social functions of food but also on the constructive role of nostalgic food memories. Food and culinary rituals play a crucial role in the protagonist’s life, as they symbolically accompany the process of the identity formation and the personal transformation she undergoes.

17

Rola jedzenia w budowie mitu Austro-Węgier jako elementu tożsamości środkowoeuropejskiej

36%

Frynia Ł.

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej

|

2019

|

vol. 12

38-62

PL

This work deals with the problem of the self-identity of the inhabitants of Central and Eastern Europe, and their self-determination in relation to the Austria-Hungary. An important element of this issue is the mythologization of history, also cultural memory about the past that can be shown through the certain fragment of the anthropology of everyday life-cuisine and culinary culture. The Austro-Hungarian myth fixed in culture through cuisine becomes the material of regional identity. The paper contains main conclusions of the master thesis On the search of self-identity in Central and Eastern Europe. The role of cuisine in the construction of Austro-Hungarian myth.

18

Opis drogi do Wilna Marii Magdaleny od Zbawiciela, Anny Żaboklickiej, lubelskiej karmelitanki bosej. Pierwszy polski kobiecy diariusz podróżny z 1638 roku

31%

Nowicka-Struska A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2020

|

vol. 38

|

issue 2

EN

The aim of the article is to present the first Polish travel journal written by a woman, a Discalced Carmelite nun based in Lublin, Sister Mary Magdalene of the Saviour [Maria Magdalena od Zbawiciela] (Anna Żaboklicka), who in 1638, set out from Lublin to Lithuania in order to establish a new convent of Discalced Carmelite nuns. It is a unique text in the history of female memoirs and literary output, as it represents a genre of applied literature. Its recognition in the context of diaristic writings fills a lacuna in the research of Old Polish literature. The manuscript is a record of the trip to Vilnius. It combines elements of female private experience with a description of the world steeped in the conviction as to the importance of the mission of expanding the Carmelite Order and bolstering its status through historiographic writing. The Carmelite’s journal served as the origin for the chronicle of the Vilnius convent. The manuscript has been presented in the context of Old Polish memoirist literature with a particular emphasis on the features of travel journals. The text was addressed to the monastic community. It was analysed in terms of its structure, the elements of the setting, and cultural references interesting to the author (especially the cuisine of Lithuania and Podlachia).

PL

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie pierwszego polskiego diariusza podróżnego kobiety, lubelskiej karmelitanki bosej – Marii Magdaleny od Zbawiciela (Anny Żaboklickiej), która wyruszyła z Lublina w podróż na Litwę w 1638 w celu założenia nowego klasztoru karmelitanek bosych. Jest to wyjątkowy w historii memuarystyki i piśmiennictwa kobiecego tekst, należący do pisarstwa użytkowego. Jego przedstawienie w kontekście diarstyki uzupełnia lukę w badaniach nad literaturą staropolską. Rękopis zawiera zapis podróży do Wilna. Manuskrypt łączy elementy kobiecego, prywatnego doznawania i opisu świata z głębokim przeświadczeniem o istotności misji rozszerzania zakonu karmelitańskiego i budowania jego statusu przez piśmiennictwo historiograficzne. Dziennik karmelitanki stał się początkiem kroniki klasztoru wileńskiego. Manuskrypt ukazany został w kontekście pamiętnikarstwa staropolskiego ze szczególnym wskazaniem cech diariuszy podróżnych. Tekst adresowany był do zbiorowości zakonnej. Materiał przeanalizowano pod kątem struktury, elementów świata przedstawionego, informacji kulturowych interesujących dla autorki (zwłaszcza kulinariów litewskich i podlaskich).

Refine search results

Co naprawdę jadł pan Zagłoba? – o kulinariach staropolskich na lektoracie JPJO .

Kultura żywieniowa w turystyce na przykładzie Japonii

Przepis kulinarny jako przedmiot badań lingwistyki kontrastywnej

Kuchnia grecka jako składnik oferty turystycznej

Kulinaria we frazeologii śląskiej

„Świat na talerzu” i „Masterchef” – nazewnicza onomastyka medialna w zakresie kulinariów

Siara w kulinarnej kulturze wsi. Z terenowej eksploracji materiału leksykograficznego

O nazwach potraw z ziemniaków w gwarach kujawskich

Foreign cuisine in Poland. Adapting names and dishes

Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii

Językowe i kulturologiczne wyróżniki kresowych kulinariów utrwalone w wybranych regionalnych opracowaniach o Ziemi Lubuskiej

SAŁATKI MNICHA, PIEROGI ŚW. JACKA, KIEŁBASKI Z REFEKTARZA… NA SZLAKU „ŚWIĘTYCH” SMAKÓW

Culinary memory: Taste experience sensory memory in the culinary columns of Dorota Masłowska and Bogdan Deptuła

Lektura Lubuskich podróży ze smakiem peregrynacją dla przyjemności i intelektualną wędrówką po wiedzę (spojrzenie filologa-lingwokulturologa)

Sienkiewicz w polskiej gastronomii. Przyczynek do popularności autora „Trylogii”

The Role of Food and Foodways in Monica Ali’s Brick Lane

Rola jedzenia w budowie mitu Austro-Węgier jako elementu tożsamości środkowoeuropejskiej

Opis drogi do Wilna Marii Magdaleny od Zbawiciela, Anny Żaboklickiej, lubelskiej karmelitanki bosej. Pierwszy polski kobiecy diariusz podróżny z 1638 roku