Search results

1

Wybrane aspekty współczesnej kultury języka polskiego

100%

Zbróg P.

Język Polski

|

2013

|

vol. 93

|

issue 5

344-352

PL

Kultura języka w coraz szerszym wymiarze nabiera cech kultury w płynnej nowoczesności. W poszukiwaniu najlepszych środków w komunikacji, zwłaszcza publicznej, mieszane są rejestry oficjalne z nieoficjalnymi, staranne z potocznymi. Następuje silna kolokwializacja i wulgaryzacja wypowiedzi, pojawiają się liczne formy, które nie stoją w zgodzie z normą skodyfikowaną, powszechne są anglicyzmy, swobodnie włączane na równi z jednostkami rodzimymi. Wielu użytkowników nadal jednak uważa, że należy przestrzegać poprawności językowej i być wrażliwym na piękno języka.

EN

Nowadays the culture of language develops the characteristics of culture in its liquid modernity. Formal and informal as well as colloquial and official registers are mixed in search for the best means of communication. A considerable colloquialization and vulgarization occur in language. Numerous forms that are incompatible with the codified norms occur and anglicisms are freely incorporated into spoken language along with native units. However many language users still think that it is necessary to obey the criteria of linguistic correctness and to be sensitive to the beauty of language.

2

Słowo – etyka – osoba. Recenzja: Etyka słowa. Wybór opracowań I, red. Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk, Jadwiga Puzynina (Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017)

100%

Dziurosz-Serafinowicz D.

Kultura i Wartości

|

2021

|

issue 32

249-254

3

Uwagi o języku współczesnym młodych Polaków

88%

Piekorz M.

Rocznik Prasoznawczy

|

2018

|

vol. 12

117-123

PL

Artykuł dotyczy współczesnych tendencji w języku młodych Polaków, wpływu na polszczyznę Internetu, nowych wyrazów lub starych o nowym znaczeniu. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, jak dziś wygląda współczesna polszczyzna młodzieży, jakie tendencje w niej dominują (wulgaryzacje wypowiedzi, skłonność do skrótu itp.).

4

Kultura pisania Artura Daniela Liskowackiego

75%

Kołodziejek E.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2021

|

vol. 17

77-86

EN

The article is a linguistic reflection on the literary Polish language of Artur Daniel Liskowacki. The author analyses the language of the works from the perspective of the canons of language culture, normative, communicative and ethical rules. He points out the linguistic inventiveness of the writer, the artistic qualities of his texts, his skilful balancing between seriousness and humour, as well as the ethical foundations governing his aesthetic choices.

PL

Artykuł jest językoznawczą refleksją nad literacką polszczyzną Artura Daniela Liskowackiego. Autorka analizuje język utworów z perspektywy kanonów kultury języka, reguł normatywnych, komunikacyjnych i etycznych. Wskazuje na językową inwencyjność pisarza, walory artystyczne jego tekstów, umiejętne balansowanie na pograniczu powagi i humoru, a także podstawy etyczne rządzące jego estetycznymi wyborami.

5

Funkcja stabilizacyjna najważniejszą funkcją działań kulturalnojęzykowych

75%

Markowski A.

Język Polski

|

2013

|

vol. 93

|

issue 5

330-332

PL

Autor opowiada się za tym, by działania kulturalnojęzykowe miały funkcję stabilizującą. Takie są oczekiwania społeczne i językoznawcy normatywiści powinni im sprostać. Powinno się bardziej nagłaśniać kwestie językowe poprzez szerszy dostęp do radia i telewizji i szukać sojuszników w środowiskach mających wpływy w ośrodkach władzy. Należy dbać o upowszechnianie kultury języka w szkole, w środowisku urzędniczym, dziennikarskim i wśród tłumaczy UE.

EN

The author’s opinion is that the activities in the field of language culture should have a stabilising function. Such are the social expectations and normative linguists should meet them. Various aspects of language should be given more public attention by gaining wider access to the radio and TV, and supporters ought to be found in governmental institutions. Language culture should be popularised at schools, among officials and civil servants, journalists and EU translators.

6

Zaduma nad językiem ojczystym, czyli nowe zadania dla dydaktyków i miłośników literatury

75%

Wasilewska A.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2014

|

vol. 6

s. 207-222

PL

Materiał refleksyjny związany ze współczesna polszczyzną. Troska o prawidłowy rozwój języka polskiego i sposoby jego wzbogacania.

EN

Reflections as regards contemporary Polish language. Concern for proper development and ways of enrichment of the Polish language.

7

Dwudziestolecie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN

63%

Markowski A.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 4

5-14

PL

Artykuł zawiera omówienie działalności Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w dwudziestolecie jej istnienia. Przywołuje najważniejsze fakty i najbardziej zasłużone osoby z jej historii. Omówione zostały najważniejsze obszary działalności RJP, takie jak organizacja Forów Kultury Słowa, wydawnictwa książkowe, współpraca z międzynarodową organizacją językową EFNIL, szkolenia tłumaczy Unii Europejskiej, współpraca z najważniejszymi organami i instytucjami państwowymi. Wspomina się o codziennej działalności RJP (np. odpowiedzi na listy instytucji i osób prywatnych). Artykuł kończy refleksja nad rolą RJP w kształtowaniu współczesnej polskiej polityki językowej.

EN

The article presents the accomplishments of the Council for the Polish Language at the Presidium of the Polish Academy of Sciences during its twenty years of existence. The most important people in the Council’s history are portrayed, together with essential facts about this institution. An overview is provided of the most significant areas of activities, such as the organization of the Forum on the Culture of the Word, book publishing, cooperation with the international organization EFNIL, the training of European Union translators, cooperation with major state authorities and institutions. The daily activities of the Council are also described (e.g. extensive correspondence carried out with institutions and individuals). The article concludes with a reflection on the role of the Council in developing policies on the modern usage of the Polish language.

8

Kultura języka polskiego dawniej i dziś

63%

Walczak B.

Język Polski

|

2013

|

vol. 93

|

issue 5

333-338

PL

Autor zwięźle charakteryzuje podstawowe podobieństwa i różnice między kulturą językową ubiegłych wieków a dzisiejszą w trzech głównie obszarach: stosunku do elementów obcych w języku, higieny językowego obcowania (wulgaryzmów i obscenów w potocznej polszczyźnie rozbrzmiewającej w przestrzeni publicznej) i teoretycznych podstaw kultury języka. Kończy uwagami o ewolucji ideału języka doskonałego.

EN

The author briefly describes the main similarities and differences between the language culture in the past and at present in three areas: relations to foreign elements in a language, linguistic intercourse hygiene (vulgarisms and obscenities in colloquial Polish language present in the public) and theoretical basis for the language culture. At the end the author describes the evolution of the ideal of a perfect language.

9

O poprawności przewodników metodycznych do nauczania języka polskiego (normatywnie)

63%

Jarosz B.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

issue XIX/1

31–50

EN

The article discusses some issues related to correctness (in the area of orthography, punctuation, inflections, vocabulary, phraseology, syntax and stylistics) of teaching guides including lesson plans for Polish. On the basis of a few randomly selected publications some most frequent mistakes in such type of guidance materials have been described, leading to the conclusion that mistakes in the publications meant to provide a helpful aid in teaching, especially their lack of clarity and ambiguities, do not only disrupt fluent reception and are evidence of the author’s lack of competence or the carelessness of the proofreader. They also cause the situation in which their recipient, the teacher of Polish, who encounters an inaccurately written text could have major difficulties in understanding the author’s intention. It may result in a need to plan the lesson independently, which makes the guide fail to fulfill its role.

10

O komunikowaniu się na blogach poświęconych poprawności językowej – uwagi wstępne

63%

Ginter J.

Język Polski

|

2018

|

vol. 98

|

issue 4

47-58

PL

W artykule dokonano przeglądu blogów z zakresu poprawności językowej, podzielonych według następujących typów: blogi eksperckie (prowadzone przez osoby zajmujące się naukowo językiem i komunikacją), blogi profesjonalne (których autorami są osoby zajmujące się językiem zawodowo – głównie redaktorzy i korektorzy) oraz blogi amatorskie (prowadzone przez miłośników języka, zajmujących się nim nie naukowo ani zawodowo, lecz hobbystycznie). Blogi te zostały scharakteryzowane pod kątem sposobów komunikowania się ich autorów z czytelnikami.

EN

This article has reviewed blogs about language correctness, classified by the following types: expert blogs (written by the scientists, language and communication researchers), professional blogs (whose authors are editors and proofreaders – people working with language) and amateur blogs (written by people interested in language, dealing with it not scientifically or professionally but as a hobby). The aim of this paper is to show how the authors of these blogs communicate with the readers.

11

Czy wiodący jest jeszcze rusycyzmem semantycznym?

63%

Duda H.

Facta Simonidis

|

2009

|

issue 2

205-212

PL

Artykuł składa się z dwu części. W pierwszej dokonano przeglądu głosów w sprawie uchodzącego za kalkę semantyczną z języka rosyjskiego wyrazu wiodący ‛główny, naczelny, przodujący, przewodni, najlepszy’. W ostatnim czasie wyraz uznawany jest za anglosemantyzm. Zdaniem autora artykułu nie ma to uzasadnienia, gdyż semantyczny rusycyzm wiodący przyjął się w języku polskim jeszcze przed okresem wzmożonej fali anglicyzmów w polszczyźnie i stał się naturalnym odpowiednikiem angielskiego leading. W drugiej części artykułu na podstawie danych ze słowników języka rosyjskiego autor dowodzi, że rosyjskie ведущий również jest kalką semantyczną z języka angielskiego. Prowadzi go to do konkluzji, że także inne typy zapożyczeń strukturalnych i semantycznych mogły dostać się z angielskiego do polskiego za pośrednictwem języka rosyjskiego.

EN

The article consists of two parts. The fi rst one presents an overview of a discussion upon the word ‘wiodący,’ ‘main, chief, primary, leading, supreme,’ treated as a semantic calque from the Russian language. Recently, the word has been considered an anglosemanticism. According to the author of the article, this view is unjustifi ed since the semantic Russianism ‘wiodący’ was adopted in Polish long before the massive infl ux of Anglicisms and has become a natural equivalent of the English ‘leading.’ In the second part of the article, drawing on the data from Russian dictionaries, the author proves that the Russian ‘ведущий’ is a semantic calque from English as well. This fact leads him to the conclusion that also other types of structural and semantic borrowings might have reached Polish via Russian.

12

Sprawność komunikacyjna autorów prac naukowych. Z notatek redaktora

63%

Sobolewska K.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2016

|

issue 32

169-181

EN

The author analyses the arrangement, the style and the language in 16 papers approved for print in a Polish professional museum journal. She views them in the communication context i.e. from the point of view of the needs and goals of scientific information exchange among scholars from various areas of the humanities. The author uses the definition of communication skills coined by Stanisław Grabias. By approaching the texts as intentional expressions of specific individuals reflecting their communication skills, the author examines the writers’ systematic, social, situational and pragmatic linguistic proficiency.

PL

Autorka analizuje kompozycję, język i styl 16 artykułów przyjętych do druku w pewnym czasopiśmie muzealnym. Rozpatruje je w kontekście komunikacyjnym, to jest z punktu widzenia potrzeb i celów wymiany informacji naukowej w środowisku humanistów z różnych dziedzin. Korzysta z definicji kompetencji komunikacyjnej opracowanej przez Stanisława Grabiasa. Traktując teksty jako celowe wypowiedzi konkretnych osób realizowane w stopniu odzwierciedlającym poziom ich sprawności komunikacyjnych, bada kompetencje nadawców w zakresie ich sprawności systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej.

13

Problemy kultury języka informatyki na przykładzie wybranego zagadnienia terminologicznego

63%

Polak P.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2018

|

vol. 53

263-274

EN

A contemporary information society should be able to use the terminology associated with information technology. Unfortunately, even a superficial observation of publications and speeches on IT related topics in the media indicates a low level of IT language culture. Moreover, even the professionals from the information technology industry often make mistakes in terminology. The article presents an attempt to assess the scale of this phenomenon in terms of semantic errors. For that purpose, the author studied and reviewed publications for correctness of the use of the term functionality, one of the words of the highest controversy in the world of information systems. The study showed that the term is often used incorrectly in the meaning of a function. This error occurs in marketing publications, official software documentation, as well as in scientific publications. Moreover, this is an error characteristic for publications in the field of information technology. On the other hand, similar mistakes were not detected in publications in other fields. The author also discussed the features of the IT language that may contribute to the formation of such errors.

PL

Współczesne społeczeństwo informacyjne powinno sprawnie posługiwać się terminologią związaną z technologią informatyczną. Niestety, nawet powierzchowna obserwacja publikacji i wypowiedzi na tematy informatyczne w mediach, wskazuje na niski poziom kultury języka informatyki. Co więcej, nawet profesjonaliści z branży technologii informatycznych często popełniają błędy terminologiczne. W artykule przedstawiono próbę oceny skali tego zjawiska, w zakresie występowania błędów semantycznych. W tym celu autor dokonał wyszukania i przeglądu wybranych publikacji pod kątem poprawności użycia terminu funkcjonalność, jednego ze słów wzbudzających największe kontrowersje w świecie informatyki informatycznych. Badanie wykazało, że termin ten jest często stosowany błędnie w znaczeniu funkcja. Błąd ten występuje zarówno w publikacjach marketingowych, oficjalnej dokumentacji oprogramowania, jak również w publikacjach naukowych. Co więcej, jest to błąd charakterystyczny dla publikacji z dziedziny informatyki. Nie wykryto natomiast tego rodzaju błędu w publikacjach z innych dziedzin. Autor przedyskutował też cechy języka informatyki mogące się przyczyniać do powstawania tego rodzaju błędów.

14

Zagadnienia poprawności językowej w Wielkim słowniku języka polskiego PAN

63%

Zbróg P.

Język Polski

|

2015

|

vol. 95

|

issue 3

214-230

PL

W artykule omówiono wybrane zagadnienia ujmowania kwestii poprawnościowych w Wielkim słowniku języka polskiego PAN. Wkrótce będzie to największy elektroniczny słownik ogólny, zawierający rozbudowaną siatkę informacji o jednostkach języka. Z tego względu dla wielu użytkowników polszczyzny stanie się on ważnym narzędziem w ocenie normatywnej zjawisk językowych. Jak wynika z analizy części haseł, opublikowanych dotychczas w sieci, autorzy pośrednio lub wprost podają w nich wskazówki poprawnościowe dotyczące posługiwania się opisanymi jednostkami, przestrzegają także przed formami uznanymi za błędne. Niejednokrotnie jednak opisy nie są konsekwentne, kompletne, niekiedy brakuje informacji podawanych w bardzo podobnych grupach leksemów, nie zawsze są przestrzegane założenia metodologiczne, przedstawione we Wstępie. W artykule wykazano, że ze względu na rangę społeczną słownika warto dokonać ponownej analizy opracowanego materiału tak, aby stał się on kompletnym ródłem dla jego użytkowników.

EN

The article discusses selected issues of presenting the problems of correctness in Wielki słownik języka polskiego PAN (The PAN Great Dictionary of Polish Language). It will soon be the largest electronic, general dictionary containing a complex system of information about units of language. This is the reason why it will become an important tool of normative assessment of linguistic phenomena for Polish language users. As it results from the analysis of a part of entries which were published on the Internet so far, the authors, directly or indirectly, give correctness hints related to the use of the units described and caution against the forms which are perceived as incorrect. In some cases the descriptions are not consistent or complete, they sometimes lack information provided in groups of lexemes which are very similar while the methodological assumptions presented in the Introduction are not always followed. The article shows that owing to the social importance of the dictionary it is worth analysing the material once again so that it becomes a complete source for its users.

15

Teaching Culture In The Foreign Language Classroom

63%

CHEREDNICHENKO G., SHAPRAN L., KUNYTSIA L.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2011

|

vol. 2

|

issue 1

306-312

EN

Culture has taken an important place in foreign language teaching and learning studies. It has been widely recognized that language is used as a main medium through which culture is expressed. Most frequently confronted that students to a great extend know the rules of language, but are not always able to use the language adequately as it requires since they are not knowledgeable enough about the target culture. The aim of this article has been to provide necessary information for the foreign language teachers and learners so that they can establish a good connection with the target language and its culture.

PL

Kultura zajmuje ważne miejsce w nauczaniu języków obcych i studiowaniu róŜnych kierunków studiów. Powszechnie akceptowanym poglądem jest ten, że język jest używany jako główne medium, poprzez które wyrażana jest kultura. Najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, w której uczniowie w dużym stopniu znają zasady języka, ale nie zawsze są w stanie odpowiednio posługiwać się językiem, ponieważ nie mają wystarczającej wiedzy o kulturze reprezentowanej przez ten język. Celem tego artykułu jest przedstawienie niezbędnych informacji dla nauczycieli języków obcych i uczniów, tak aby mogły one stworzyć dobre połączenie znanego języka obcego i jego kultury

16

KULTURA JĘZYKA W ODMIANIE KANCELARYJNEJ JĘZYKA URZĘDOWEGO. WYBRANE ZAGADNIENIA

63%

Glapiak A.

Przegląd Policyjny

|

2017

|

vol. 2(126)

59-72

PL

Tematem artykułu jest kultura języka w odmianie kancelaryjnej języka urzędowego. Autorka charakteryzuje defi nicje języka urzędowego, przedstawia badania języka urzędowego, opisuje defi nicje dokumentu urzędowego w prawie. W artykule poruszane jest zagadnienie komunikacji w relacji urząd — obywatel, gdzie język jest przyjazny obywatelom, Artykuł traktuje także o obszarach defi cytów w obszarze języka urzędowego. Poruszane są takie aspekty, jak brak szacunku dla odbiorcy w relacji komunikacja urząd — obywatel. W dalszej części poruszana jest zawartość treściowa i struktura pism urzędowych, zagadnienia szczegółowe redagowania pism urzędowych oraz propozycja szkoleniowa będąca autorskim pomysłem autorki tekstu.

17

Odmiana polskich nazwisk. Część I

63%

Firlej A.

Polonica

|

2018

|

vol. 38

19-49

EN

This thesis is devoted to one aspect of the culture of language, that is inflection of Polish surnames, which poses a great problem in educating young Poles because of little attention paid to it in classes of Polish in high schools. Author focused on the link between the basic, main form of the name and its correct inflection by third class high school students after 12 years of language education in school.

18

Dorobek teoretyczny i praktyczny językoznawstwa normatywnego i kultury języka w Polsce w latach 1989–2014

63%

Rogowska-Cybulska E.

Język Polski

|

2015

|

vol. 95

|

issue 1-2

81-91

PL

W artykule przedstawiono najważniejsze osiągnięcia teoretyczne i praktyczno-popularyzatorskie w dziedzinie językoznawstwa normatywnego i kultury języka w Polsce w latach 1989–2014: publikacje omawiające zagadnienia ogólne i szczegółowe językoznawstwa normatywnego i kultury języka, słowniki normatywne i inne wydawnictwa kodyfikujące normę, działania instytucjonalne i prawne oraz poradnictwo językowe i popularyzację wiedzy o języku.

EN

The article presents the most important theoretical and practical achievements in the field of normative linguistics and language planning in Poland in the years 1989–2014: publications which concern the general and precise issues of normative linguistics and language planning, normative dictionaries and other publications which codify the norm, institutional and legal actions, language counseling and popularization of knowledge about language.

19

Kilka uwag na temat wulgaryzacji i brutalizacji polszczyzny

63%

Sikora K.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2016

|

issue 32

105-115

EN

The author of the article presents his opinion on the invasion of commonness and vulgarity in public discourses and in the Internet. He believes that this phenomenon poses a threat to Polish culture and must be vigorously opposed.

PL

Autor artykułu przedstawia swoje stanowisko w sprawie inwazji potoczności i wulgarności w dyskursie publicznym i w Internecie. Jest zdania, że jest to zjawisko groźne dla polskiej kultury, któremu trzeba się zdecydowanie przeciwstawiać.

20

Czy wiodący jest jeszcze rusycyzmem semantycznym?

51%

Duda H.

Facta Simonidis

|

2009

|

vol. 2

|

issue 1

213-219

EN

The article consists of two parts. The fi rst one presents an overview of a discussion upon the word ‘wiodący,’ ‘main, chief, primary, leading, supreme,’ treated as a semantic calque from the Russian language. Recently, the word has been considered an anglosemanticism. According to the author of the article, this view is unjustifi ed since the semantic Russianism ‘wiodący’ was adopted in Polish long before the massive infl ux of Anglicisms and has become a natural equivalent of the English ‘leading.’ In the second part of the article, drawing on the data from Russian dictionaries, the author proves that the Russian ‘ведущий’ is a semantic calque from English as well. This fact leads him to the conclusion that also other types of structural and semantic borrowings might have reached Polish via Russian.

PL

Artykuł składa się z dwu części. W pierwszej dokonano przeglądu głosów w sprawie uchodzącego za kalkę semantyczną z języka rosyjskiego wyrazu wiodący ‛główny, naczelny, przodujący, przewodni, najlepszy’. W ostatnim czasie wyraz uznawany jest za anglosemantyzm. Zdaniem autora artykułu nie ma to uzasadnienia, gdyż semantyczny rusycyzm wiodący przyjął się w języku polskim jeszcze przed okresem wzmożonej fali anglicyzmów w polszczyźnie i stał się naturalnym odpowiednikiem angielskiego leading. W drugiej części artykułu na podstawie danych ze słowników języka rosyjskiego autor dowodzi, że rosyjskie ведущий również jest kalką semantyczną z języka angielskiego. Prowadzi go to do konkluzji, że także inne typy zapożyczeń strukturalnych i semantycznych mogły dostać się z angielskiego do polskiego za pośrednictwem języka rosyjskiego.

Refine search results

Wybrane aspekty współczesnej kultury języka polskiego

Słowo – etyka – osoba. Recenzja: Etyka słowa. Wybór opracowań I, red. Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Marta Nowosad-Bakalarczyk, Jadwiga Puzynina (Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017)

Uwagi o języku współczesnym młodych Polaków

Kultura pisania Artura Daniela Liskowackiego

Funkcja stabilizacyjna najważniejszą funkcją działań kulturalnojęzykowych

Zaduma nad językiem ojczystym, czyli nowe zadania dla dydaktyków i miłośników literatury

Dwudziestolecie Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN

Kultura języka polskiego dawniej i dziś

O poprawności przewodników metodycznych do nauczania języka polskiego (normatywnie)

O komunikowaniu się na blogach poświęconych poprawności językowej – uwagi wstępne

Czy wiodący jest jeszcze rusycyzmem semantycznym?

Sprawność komunikacyjna autorów prac naukowych. Z notatek redaktora

Problemy kultury języka informatyki na przykładzie wybranego zagadnienia terminologicznego

Zagadnienia poprawności językowej w Wielkim słowniku języka polskiego PAN

Teaching Culture In The Foreign Language Classroom

KULTURA JĘZYKA W ODMIANIE KANCELARYJNEJ JĘZYKA URZĘDOWEGO. WYBRANE ZAGADNIENIA

Odmiana polskich nazwisk. Część I

Dorobek teoretyczny i praktyczny językoznawstwa normatywnego i kultury języka w Polsce w latach 1989–2014

Kilka uwag na temat wulgaryzacji i brutalizacji polszczyzny

Czy wiodący jest jeszcze rusycyzmem semantycznym?