Search results

1

Cerkiewnosłowianizmy leksykalne w wybranych latopisach białorusko-litewskich

100%

Grabowska K.

Linguodidactica

|

2017

|

vol. 21

PL

Obiektem analizy w niniejszym artykule są cerkiewnosłowiańskie zapożyczenia leksykalne wyekscerpowane z tekstów dwóch XVI-wiecznych zabytków piśmiennictwa starobiałoruskiego: Kroniki Supraskiej oraz Latopisu Krasińskich. W artykule uwzględniono również te wyrazy obce, które poprzez język cerkiewnosłowiański trafiły do języka staroruskiego, jednak genetycznie mogły mieć inne pochodzenie. Na podstawie zebranego materiału zostały wyodrębnione dwa rodzaje zapożyczeń: formalnosemantyczne oraz kalki wyrazowe. W obu latopisach przeważają zapożyczenia leksykalne właściwe, a ich semantyka jest związana głównie ze sferą religijną. Porównanie materiału badawczego wypisanego z Kroniki Supraskiej oraz Latopisu Krasińskich pozwala stwierdzić, iż pierwszy zabytek wykazuje silniejszy związek z tradycją cerkiewnosłowiańską. Większość udokumentowanych w nim zapożyczeń pochodzi z najstarszej części będącej kompilacją wcześniejszych latopisów ruskich.

EN

This article focuses on the analysis of lexical borrowings from the Old Church Slavonic language excerpted from two 16th-century monuments of Old Belorussian writing: the Supraśl Chronicle and the Krasińscy Chronicle. In the article the borrowings which got into the Old Russian language through the Old Church Slavonic language have also been considered, although they could have been of a different provenance. On the basis of the collected data two types of borrowings can be distinguished: structural-semantic and calque. In both chronicles dominate lexical borrowings proper and their semantics is connected mainly with religious matters. The comparison of research material obtained from the Supraśl Chronicle and the Krasińscy Chronicle leads to the conclusion that the former demonstrates stronger links with the Old Church Slavonic tradition. Most of its documented borrowings can be found in the oldest part which is a compilation of earlier Ruthenian chronicles.

2

Formy fleksyjne rzeczowników ŏ-tematowych w „Kronice Supraskiej”

100%

Grabowska K.

Linguodidactica

|

2015

|

vol. 19

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest charakterystyce form fleksyjnych rzeczowników ŏ-tematowych w XVI-wiecznym zabytku piśmiennictwa zaliczanym do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. Celem artykułu jest analiza odmiany rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego z uwzględnieniem zmian w porównaniu do stanu ogólnoruskiego. Do najistotniejszych zjawisk, które znalazły poświadczenie w tekście „Kroniki Supraskiej”, należą: dążenie do wyrównań międzydeklinacyjnych oraz w obrębie samej deklinacji na *ŏ. Prowadzi to do zwiększenia ilości końcówek dla tego samego przypadku, a także wahań ich użycia. W „Kronice Supraskiej” poświadczenie znajdują szczątkowe formy liczby podwójnej. W większości przypadków zostały one wyrównane do liczby mnogiej. Zabytek charakteryzuje się również niekonsekwencją realizacji kategorii żywotności.

EN

This article discusses the characteristic of ŏ-stem nouns in the 16th-century monument of writing belonging to the first Belorussian-Lithuanian compilation. The purpose of the article is the analysis of the declension of masculine and neuter nouns with regard to alterations in comparison with general Old Russian. The most crucial phenomena which are confirmed in the Supraśl Chronicle are: a tendency to inter-declensional leveling and within the ŏ-declension itself. It leads to an increase in the number of endings of the same case as well as fluctuations in their usage. In the Supraśl Chronicle residual forms of the dual number can be observed. In most cases they were leveled to the plural number. The text is also characterized by the inconsistent usage of the animacy category.

3

Sposoby wyrażenia praesens i futurum w Kronice Supraskiej

80%

Grabowska K.

Linguodidactica

|

2016

|

vol. 20

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza form praesens oraz futurum dokonanego i niedokonanego wyekscerpowanych z tekstu Kroniki Supraskiej – zabytku należącego do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. W analizowanym tekście formy czasu teraźniejszego oraz przyszłego I uzyskują liczne poświadczenie. Nie odnotowano natomiast żadnej formy II typu futurum niedokonanego. Często formy 3 os. sg. futurum dokonanego użyte są w funkcji praesens historicum.

EN

The article focuses on the analysis of forms of praesens and futurum perfect and imperfect excerpted from the Supraśl Chronicle, which belongs to the first Belorussian-Lithuanian compilation. In the examined text the forms of present and future I tenses are frequently observed. However, not a single form of futurum imperfect of type II has been found. The forms of third person singular futurum perfect are used as praesens historicum.

Refine search results

3 Linguodidactica

3 Grabowska K.

1 2017

1 2016

1 2015

Cerkiewnosłowianizmy leksykalne w wybranych latopisach białorusko-litewskich

Formy fleksyjne rzeczowników ŏ-tematowych w „Kronice Supraskiej”

Sposoby wyrażenia praesens i futurum w Kronice Supraskiej