Search results

1

Leksyka wartościująca w obrazie człowieka złego w "Psałterzu Dawidowym" Mikołaja Reja

100%

Kowalska D.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2015

|

vol. 14

269-283

EN

The article deals with evaluative vocabulary in the religious language in 16th century. The analysis focuses on the evaluative lexicon used by Rej to form an image of an evil man in "David’s Psalter". The paraphrase used by Rej is rich with varied evaluative expressions in respect of the evil man, mainly adjectival elements. It is clearly visible when compared to earlier medieval translations based on the verbal method of translating which follow the Latin linguistic model which is not diverse. What attracts attention is not only a big number of forms, but also the autonomy of the author’s lexical choices which testifies to the author’s free creation of a stereotypical idea of an evil man, to breaking with the Latin shape of Wulgata and to a search of one’s own way of the art of translation. A tendency to avoid repetitions and to care for the synonymic diversity of the epithets has paved a way in David’s Psalter for rare lexemes unknown to the literary language and for morphological doubles and lexemes formed with the use of rare formants. The material analysed has shown Rej as an artist who creates the text of his translation without any restraints and who applies synonymy as an important tool used to shade the meaning.

2

„Als fromme und getrewe Bürger…” – projektowanie pożądanych zachowań społecznych w gdańskich ordynacjach ogniowych z XVI i XVII wieku

100%

Janusz A.

Roczniki Humanistyczne

|

2022

|

vol. 70

|

issue 6

61-77

EN

Fire ordinances, called Feuerordnung or Willkür in German, were quite early documents regulating fire prevention and showing how to act in the case of a conflagration. They were especially popular in German-speaking areas, although they have rarely been investigated from a linguistic perspective. In this article, the vocabulary concerning desirable and undesirable human actions in the time of a conflagration, as well as the consequences of such actions, was analysed in order to investigate the focal vocabulary of the authors of three fire ordinances from Gdańsk. The aim of this article is also to state clearly, through analysis, whether the authors of the ordinances believed punishment or reward to be a better motivation in fire prevention.

PL

Ordynacje ogniowe, zwane też porządkami lub wilkierzami, są jednymi z najwcześniejszych instrukcji zachowania się w wypadku pożaru lub zagrożenia. Popularne zwłaszcza w obszarze niemieckojęzycznym, stanowią wciąż teksty słabo zbadane pod kątem językowym. W niniejszym artykule została przeanalizowana, pochodząca z trzech gdańskich dokumentów, leksyka dotycząca zachowań pozytywnych i negatywnych w obliczu zagrożenia, a także ta dotycząca ich konsekwencji, celem poznania wartościowania elementów rzeczywistości przez twórców poszczególnych porządków oraz ustalenia, co uznawali oni (karę czy nagrodę) za lepszą motywację do działań ku wspólnemu dobru.

3

Słownictwo wartościujące w opisach odmienności kulturowych w dziecięcej literaturze podróżniczej (na przykładzie twórczości Szymona Radzimierskiego i Neli Małej Reporterki)

80%

Niekrewicz A. A.

Język. Religia. Tożsamość

|

2020

|

issue 1/2(21/22)

47-58

PL

Celem artykułu jest przedstawienie leksykalnych środków wartościowania wykorzystywanych przez nastoletnich autorów reportaży (Nelę Małą Reporterkę oraz Szymona Radzimierskiego) w opisach kultur innych niż rodzima. Autorka opiera się na hierarchii aksjologicznej Jadwigi Puzyniny, uwzględnia zarówno leksemy, jak i związki frazeologiczne. Ekscerpcja słownictwa wykazała przewagę leksemów wielowartościowych o zabarwieniu potocznym, mogących łączyć się ze wszystkimi kategoriami aksjologicznymi. Analiza pozwoliła odtworzyć sposób widzenia własnej i obcej kultury oraz wrażliwość na odmienności obyczajowe, a także zilustrować tendencję do kolokwializacji języka literatury dziecięcej.

EN

The aim of the article is to present lexical evaluative expressions used by teenage authors of reports (Szymon Radzimierski and Nela Mała Reporterka ‘Nela The Small Reporter’) in descriptions of cultures other than their native culture. The author relies on the axiological hierarchy by Jadwiga Puzynina and includes both lexemes and idiomatic expressions. The excerpt of vocabulary showed the advantage of colloquial lexemes, which can be combined with all axiological categories. The analysis allowed to recreate the way of seeing one's own and foreign culture along with sensitivity to moral differences and to illustrate the tendency to colloquialise the language used in children's literature.

Refine search results

1 Język. Religia. Tożsamość

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Janusz A.

1 Kowalska D.

1 Niekrewicz A. A.

1 2022

1 2020

1 2015

Leksyka wartościująca w obrazie człowieka złego w "Psałterzu Dawidowym" Mikołaja Reja

„Als fromme und getrewe Bürger…” – projektowanie pożądanych zachowań społecznych w gdańskich ordynacjach ogniowych z XVI i XVII wieku

Słownictwo wartościujące w opisach odmienności kulturowych w dziecięcej literaturze podróżniczej (na przykładzie twórczości Szymona Radzimierskiego i Neli Małej Reporterki)