Search results

1

Miejsce nauki historycznej w perspektywie ideologicznej bolszewików (1917-1931)

100%

Sobol A.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

issue 5

245-252

PL

W artykule określone zostało miejsce nauki historycznej w perspektywie ideologicznej władz bolszewickich. Ustalono przyczyny dążenia komunistów do gruntownego przebudowania systemu nauczania w Rosji bolszewickiej oraz metod wcielania w życie nowych ideologicznych wykładni. W artykule tym przeanalizowano zmiany w obrębie sposobu postrzegania i przedstawiania historii, tematów podejmowanych przez badaczy, jak i samej formy narracji historycznej.

EN

The article determines the place of historical science in the ideological perspective of the Bolshevik authorities. The reasons for the Communists’ endeavours to thoroughly remodel the educational system in Bolshevik Russia and change the methods of implementing new ideological interpretations are established. This article analyzes the innovations in perceiving and presenting history, the subjects studied by researchers, as well as the historical narrative itself.

2

Reminiscencja marksizmu-leninizmu w XXI wieku? Przykład Komunistycznej Partii Polski i Polskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej

100%

Malendowicz P.

Polityka i Społeczeństwo

|

2021

|

vol. 19

|

issue 1

70-86

EN

In 2002, the Communist Party of Poland and the Polish Socialist Workers' Party were founded. Their programs were based on Marxism-Leninism. These parties were marginal organizations and did not play a significant role in the Polish political system. They made a positive but biased assessment of the period of socialism in Poland before 1989. This assessment was justified by the communist ideology. The Communist Party of Poland and the Polish Socialist Workers Party negatively assessed the political and economic transformation in Poland after 1989. They also criticized Poland's inclusion in the globalization processes, and positively assessed the policies pursued by countries that have not changed their systems, such as Cuba and North Korea. In order to verify this research hypothesis, the author used the method of qualitative analysis of source materials, including program documents and journalism of the aforementioned political parties.

PL

W 2002 roku powstały Komunistyczna Partia Polski oraz Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza. Ich programy opierały się na marksizmie-leninizmie. Partie te były organizacjami marginalnymi i nie odgrywającymi istotnej roli w systemie politycznym Polski. Dokonały one pozytywnej ale nieobiektywnej oceny okresu socjalizmu w Polsce przed 1989 rokiem. Ocena ta została uzasadniona ideologią komunistyczną. Komunistyczna Partia Polski oraz Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza negatywnie oceniły transformację ustrojową i ekonomiczną w Polsce po 1989 roku. Skrytykowały także włącznie Polski w procesy globalizacyjne, a pozytywnie oceniły politykę prowadzoną przez państwa, które nie zmieniły swoich ustrojów, jak Kuba i Korea Północna. W celu weryfikacji tej hipotezy badawczej autor zastosował metodę jakościowej analizy materiałów źródłowych, w tym dokumentów programowych i publicystyki wymienionych partii politycznych.

3

Human praxis, alternative thinking, and heterogeneous culture – Zygmunt Bauman’s revisionist thought

80%

Brzeziński D., Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Dariusz Brzeziński works as an assistant professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences. He is a lecturer at the Jagiellonian University in Cracow as well. His research focuses on contemporary social thought s. o. c.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2017

|

vol. 37 (2)

EN

Zygmunt Bauman was one of the leading revisionists in Poland before March 1968. Together with six other academics he was expelled from the University of Warsaw on the basis of the decision of the Minister of Higher Education taken on the 25st March 1968. It should be stressed, however, that at the beginning of his academic career Bauman had been a staunch believer of the Polish United Workers’ Party and an adherent of the Marxist-Leninist ideology. In his first revisionist paper, published soon after the Polish October, he criticized the previous policy of the Party and expressed his hope that significant changes will take place in Poland. As a result of Party withdrawal from the reforms, his attitude towards both the communist rule and Marxism-Leninism had been changing. This paper analyses the evolution of his thought towards revisions. It presents the characteristic features of Bauman’s revisionism as well: an emphasis on human praxis, alternative thinking, and heterogeneity of culture.

PL

Zygmunt Bauman był jednym z czołowych polskich rewizjonistów przed Marcem 1968. Razem z sześcioma innymi pracownikami naukowymi został relegowany z Uniwersytetu Warszawskiego decyzją ministra szkolnictwa wyższego z 25 marca 1968 roku. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że na początku swej kariery akademickiej gorliwie popierał on Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, a także był zwolennikiem ideologii marksizmu-leninizmu. Swój pierwszy rewizjonistyczny tekst Bauman napisał wkrótce po Październiku 1956 – poddał w nim krytyce wcześniejszą politykę partii i wyraził nadzieję na zajście w Polsce znaczących reform. W konsekwencji odwrotu partii ze ścieżki reform, jego stosunek tak do niej, jak i do marksizmu-leninizmu, uległ zasadniczej zmianie. Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie ewolucji myśli rewizjonistycznej Baumana. Wskazuję w nim na charakterystyczne cechy tejże, a mianowicie: nacisk na ludzką praxis, dowartościowanie myślenia alternatywistycznego i wskazywanie na potrzebę heterogenizacji kultury.

4

Lewica komunistyczna w Polsce po 1989 roku. Organizacje i ich myśl programowa. Zarys problemu

80%

Malendowicz P.

Dzieje Najnowsze

|

2022

|

vol. 54

|

issue 4

171-186

EN

The article presents the history and main assumptions of the political thought of the communist movement in Poland after 1989. This movement consisted of political parties, informal groups as well as press and internet editorial teams, for which the ideological foundation was Marxism-Leninism, Trotskyism or Maoism/Stalinism. These were, among others: the Communist Party of Poland, the Revolutionary Left Current, the Socialist Alternative, and the Workers’ Democracy. Their political thought was based on the criticism of the political changes in Poland after 1989.

PL

Artykuł przedstawia historię i główne założenia myśli politycznej ruchu komunistycznego w Polsce po 1989 r. Ruch ten tworzyły partie polityczne, nieformalne grupy oraz redakcje prasowe i internetowe, dla których fundament ideowy stanowiły marksizm-leninizm, trockizm lub maoizm/stalinizm. Były to m.in.: Komunistyczna Partia Polski, Nurt Lewicy Rewolucyjnej, Alternatywa Socjalistyczna, Pracownicza Demokracja. Ich myśl polityczna oparta została na krytyce przemian politycznych w Polsce po 1989 r.

5

Rola PZPR w państwie i społeczeństwie polskim

80%

Wrona J.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2018

|

issue 32

61-78

PL

PZPR powstała w 1948 r. i rządziła Polską 45 lat. Oznaczało to jej dominujący wpływ na dwa pokolenia Polaków. Realizowała ideologię marksizmu-leninizmu i zasadę trwałej podległości państwa Związkowi Sowieckiemu. Od początku istnienia sprawowała niemal absolutną kontrolę nad polityką wewnętrzną i zagraniczną kraju, administracją, sferą ekonomiczną i oficjalnymi przejawami życia społecznego. Przenikała przez wszystkie dziedziny aktywności Polski i jej obywateli. Najważniejszy stał się dla niej kolektywizm z centralnym planowaniem przyszłości społeczeństwa. Ekonomiczna i społeczna doktryna komunistów zakładała wyeliminowanie z życia gospodarczego własności prywatnej. Komunistyczne dogmaty i prymat polityki doprowadziły do całkowitej etatyzacji we wszystkich dziedzinach życia w państwie i ingerencji we wszystkie sfery życia obywateli, w tym najszerzej pojętą kulturę, obejmującą obyczaje i religię, oraz życie prywatne. U schyłku dekady lat siedemdziesiątych PZPR osiągnęła szczyt rozwoju – zrzeszała blisko 3,2 mln członków, czyli mniej więcej 15 proc. dorosłych mieszkańców Polski. Rządy PPR/PZPR doprowadziły do stworzenia totalitarnego ustroju państwa. Miał on na przestrzeni 45 lat zróżnicowaną dynamikę rozwoju. Mimo to fundamentalna zasada monopolu władzy komunistycznej i postrzegania państwa jako własności jednej partii była kanonem aż po rok 1989.

EN

The Polish United Workers’ Party (PUWP) was established in 1948 and was ruling Poland for 45 years. This meant its dominant influence on two generations of Poles. It pursued the ideology of Marxism-Leninism and the principle of permanent subordination of Poland to the Soviet Union. From the beginning of its existence, it exercised almost absolute control of the country’s internal and foreign policy, administration, the economic sphere and official manifestations of social life. It penetrated into all areas of activity of Poland and its citizens. Collectivism with central planning of the society’s future became the most important for it. The economic and social doctrine of communists assumed the elimination of private property from the economic life. Communist dogmas and the primacy of politics led to a total State control in all areas of life in the country and interference in all spheres of citizens’ lives, including the most broadly understood culture, including customs and religion, and private life. At the end of the 70s, the PUWP reached its peak – it brought together nearly 3.2 million members, i.e. around 15 per cent of adult inhabitants of Poland. The rule of PWP/PUWP led to the creation of a totalitarian regime of the State. Over the course of 45 years, it had varied development dynamics. Nevertheless, the fundamental principle of the monopoly of communist power and the perception of the State as the ownership of one party was a canon until 1989.

6

Obsada stanowisk sędziowskich w sądach powszechnych w Polsce po II wojnie światowej

80%

Niewiński K.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2019

|

vol. 22

299-316

EN

The main problem in rebuilding the judiciary after the Second World War was the staffing of judges’ posts. The new so-called „communist” authorities, subordinated to the directives coming from Moscow, did not have their own, sufficient legal staff. Thus, the pre-war judges, who mostly did not follow the Marxist-Leninist ideology, returned to work in the courts. They were subjected to the process of verification. A common phenomenon in the years 1944–1947 was the violation by the authorities of procedural regulations concerning the staffing of judges’ posts. With time the new authorities became stronger. After the elections in 1947, a plan was drawn up to replace the so-called „old” judicial staff. The authorities aimed at imbuing the courts with „new types of judges”, not necessarily with a thorough legal education, but with ideological and political training.

PL

Głównym problemem przy odbudowie sądownictwa po II wojnie światowej była obsada stanowisk sędziowskich. Nowe władze tzw. komunistyczne, uległe dyrektywom płynącym z Moskwy, nie miały własnego, wystarczającego zaplecza kadr prawniczych. Do pracy w sądach wracali więc przedwojenni sędziowie, którzy w większości nie byli zwolennikami ideologii marksistowsko-leninowskiej. Byli oni poddawani procesowi weryfikacji. Powszechnym zjawiskiem było w okresie lat 1944–1947 łamanie przez władze przepisów proceduralnych w zakresie obsady stanowisk sędziowskich. Z biegiem czasu nowe władze umocniły się. Po wyborach w 1947 r. opracowany został plan wymiany „starej” kadry sędziowskiej. Władze dążyły do nasycenia sądów „sędziami nowego typu”, niekoniecznie posiadającymi gruntowne wykształcenie prawnicze, lecz przeszkolonymi pod względem ideowym i politycznym.

7

Role intelektuálů v procesu „ateizace“ české společnosti v druhé polovině 20.století a její transformace

80%

Václavík D.

Slavia Meridionalis

|

2020

|

vol. 20

PL

Artykuł dotyczy oddziaływania, rozwoju i zmian różnych form ateizmu w twórczości czeskich, zwłaszcza marksistowskich, intelektualistów w drugiej połowie XX wieku. Omawia również ich wpływ na opinię publiczną, przede wszystkim w obliczu narastania negatywnego stosunku do religii u dużej części czeskiego społeczeństwa. Opracowanie opiera się szczególnie na historycznych i dyskursywnych analizach dzieł głównych autorów od lat 50. XX wieku do roku 1989, a zwłaszcza tak ważnych postaci, jak Ivan Sviták, Milan Machovec czy Vítězslav Gardavský.

EN

The article deals with resonance, development, and changes in various forms of atheism in the works of Czech, especially Marxist, intellectuals in the second half of the 20th century. Attention is also paid to their influence on public opinion, especially in connection with a rise in negative attitude of a large part of the Czech public towards religion. The study is based primarily on historical and discursive analyses of the works of principal authors from the 1950s to 1989. Among the authors discussed are important figures such as Ivan Sviták, Milan Machovec, and Vítězslav Gardavský.

Refine search results

1 Dzieje Najnowsze

1 Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Pamięć i Sprawiedliwość

1 Polityka i Społeczeństwo

1 Slavia Meridionalis

1 Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

2 Malendowicz P.

1 Brzeziński D.

1 Dariusz Brzeziński works as an assistant professor at the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences. He is a lecturer at the Jagiellonian University in Cracow as well. His research focuses on contemporary social thought s. o. c.

1 Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk

1 Niewiński K.

1 Sobol A.

1 Václavík D.

1 Wrona J.

1 2023

1 2021

1 2020

1 2019

1 2018

1 2017