Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: medieval culture

Sort By:

Limit search:

Średniowieczne demony: Perchta i inne

100%

Mejor M.

Pamiętnik Literacki

2020

vol. 111

issue 2

7-28

Wzajemne wpływy kultury intelektualistów i kultury ludowej tworzyły charakterystyczną dla średniowiecza „kulturę folklorystyczną”. Składały się na nią zarówno utwory wysokiej kultury pisemnej, jak i sztuki wizualne oraz opowieści przekazywane drogą ustną. Świat wyobrażeń ludowych pozostający w obrębie pamięci popularnej, zasadniczo poza obrębem kultury pisemnej, jest dla nas tylko częściowo dostępny dzięki wytworom sztuki i nielicznym świadectwom pisanym. Kaznodzieje, inkwizytorzy, autorzy penitencjałów byli zainteresowani głównie wykorzenieniem pogańskich wierzeń i zwyczajów, w swych opisach zatem nie wnikali w ich istotę. Poza tym pogańska mitologia i demonologia przetrwała tylko szczątkowo, m.in. dzięki włączeniu jej elementów w pamięć liturgiczną, chrześcijański cykl kalendarzowo-liturgiczny, a także – w szerszym stopniu – dzięki temu, że wiara w te istoty i wykonywanie różnych czynności apotropaicznych przeszły do folkloru wiejskiego. W krajach germańskich i ościennych szerzyła się wiara w odwiedziny w okresie Dwunastu Dni (tj. od Bożego Narodzenia do Trzech Króli) żeńskich demonów, którym przewodziła w świadectwach XV-wiecznych Perchta. Było to bóstwo o ambiwalentych cechach: niekiedy groźna strzyga, w innych okolicznościach uważana za dobrotliwą panią, czarownicę przynoszącą grzecznym dzieciom prezenty. Nieliczne w kulturze polskiej świadectwa zwyczajów towarzyszących Dwunastu Dniom są dowodem swoistej osmozy kulturowej, związanej z wielowiekowym napływem ludności niemieckiej i z upowszechnieniem się jej wierzeń.

Mutual relation of the culture of the intellectuals and of the folk one produced a “folkloristic culture” characteristic of the Middle Ages. The aforementioned culture was composed of pieces of both the high literate culture, and visual arts and stories transmitted orally. The world of folk imagery that remains in the sphere of common memory and, essentially, outside of the literate culture sphere is accessible to us only from cultural products and scanty written records. Preachers, inquisitors, and penitential writers focused their interest mainly on eradicating pagan beliefs and practices, thus in their descriptions failed to gain insights into them. Apart from that, pagan mythology and demonology survived only fragmentarily, due to, inter alia, inclusion of their elements into liturgical memory, Christian calendar-liturgical cycle, and also—to a greater degree—because belief in such creatures and their apotropaic rituals entered the rural folklore. In Germanic and adjacent countries a belief in the visit within the period of Twelve Days (i.e. from Christmas to Epiphany) of female demons, led by Perchta (Berchta), was spread. Perchta was a goddess having ambivalent features: sometimes a dangerous lamia, and sometimes a good-natured woman—a witch delivering presents to obedient children. In Polish culture, scarce evidence of the customs accompanying Twelve Days is an effect of a rare cultural osmosis connected with centuries-old immigration of Germans and with the spreading of the beliefs that the Germans brought with them.

Góry Hemos a bizantyńskie wpływy kulturowe i gospodarcze na wczesnośredniowieczną Bułgarię

51%

Marinow K.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

2018

vol. 25

7-42

The text discusses the importance of the Hemos mountain range (nowadays including Pre-Balkan, Stara Planina and Sredna Gora massifs) which separated the core territory of the early medieval Bulgaria in the North from the Byzantine lands in the South (almost through the entire so-called pagan or barbarian period of the Bulgarian state, i.e. from the end of 7th to the middle of 9th centuries), and divided the state in two geographically separated territories during the rest part of the existence of the so-called First Bulgarian Empire (from the second half of the 9th to the end of 10th and beginning of 11th centuries). The source investigation shows that especially during the first half of the period in consideration – the mentioned pagan (barbarian) period – the mountains really acted, to a certain degree, as a barrier for the Byzantine influences on the Bulgarians. That was because of the ideological (political) and religious differences between both the states.

Tekst omawia znaczenie górskiego łańcucha Hemosu (współcześnie odpowiadającego masywom Przedbałkanu, Starej Płaniny i Srednej Gory), który rozdzielał jądro terytorialne wczesnośredniowiecznej Bułgarii znajdujące się na północy od ziem bizantyńskich leżących na południu (prawie przez cały tzw. pogański okres państwa bułgarskiego, a zatem pomiędzy końcem VII. a połową IX. w.), i dzielił państwo na dwa geograficznie odrębne obszary przez pozostałą część istnienia tzw. Pierwszego Państwa Bułgarskiego (od drugiej połowy IX. do końca X. i początków XI. w.). Analiza źródłowa wskazuje, że szczególnie w pierwszej części omawianego okresu chronologicznego – w tzw. okresie pogańskim lub barbarzyńskim – góry rzeczywiście, do pewnego stopnia, odgrywały rolę bariery dla wpływów bizantyńskich na Bułgarów. Wynikało to z różnic ideologicznych (politycznych) i konfesyjnych pomiędzy oboma państwami.

Refine search results

1 Balcanica Posnaniensia Acta et studia

1 Pamiętnik Literacki

1 Marinow K.

1 Mejor M.

1 2020

1 2018

Search results

Średniowieczne demony: Perchta i inne

Góry Hemos a bizantyńskie wpływy kulturowe i gospodarcze na wczesnośredniowieczną Bułgarię