Search results

1

No Critique. The Pleasure of Reading and Literary Criticism in Poland

100%

Poręba K.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The article is devoted to the category of readerly pleasure and its variants in Polish critical and literary discourse. The author discusses the category of readerly pleasure developed by Roland Barthes, primarily in his famous essays “From Work to Text” and The Pleasure of the Text; he also reconstructs Jan Błoński’s views expressed in the programmatic essay Romans z tekstem [Love affair with the text]. The author argues that since the 1960s these approaches have become default points of reference in the perception of the category of pleasure in Polish literary criticism, even though they are often understood in an intuitive way.

PL

Artykuł poświęcony jest funkcjonowaniu kategorii przyjemności lekturowej oraz jej wariantów w rodzimym dyskursie krytycznoliterackim. Autor przypomina w zarysie koncepcje lektury afektywnej w myśli Rolanda Barthes’a, opierając się przede wszystkim na głośnych esejach Od dzieła do tekstu oraz Przyjemność tekstu; rekonstruuje także przekonania wyrażone przez Jana Błońskiego w programowym eseju Romans z tekstem. Stawia tezę, że ujęcia te od lat 60. XX wieku zdążyły stać się domyślnymi punktami odniesienia w postrzeganiu kategorii przyjemności w polskiej krytyce literackiej, mimo że często pojmowane są w sposób intuicyjny.

2

“That’s also an Allegory:” Literary Criticism’s Struggles with Modern Allegorism

100%

Skurtys J.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 28-29

EN

The author analyses the concept of allegory, a classical poetic figure, as a kind of a “travelling concept,” a notion that informs contemporary literary criticism. He argues that the growing interest in allegorical styles of reading in the modern humanities stems from two important sources: the works of Walter Benjamin, who reclaimed the Baroque allegory for contemporary poetics, and Paul de Man, who redefined it as an inherent quality of literature and the universal mode of textual interpretation. The author then examines different ways of employing this modern understanding of allegory (as a topic, style or stylization, and as a way of reading) by three contemporary writers and critics Grzegorz Jankowicz, Alina Świeściak and Rafał Wawrzyńczyk.

PL

Autor analizuje pojęcie alegorii, klasycznej figury poetyckiej, jako swoistego „pojęcia wędrującego”, przydatnego i modnego w dzisiejszej krytyce literackiej. Rosnące zainteresowanie alegorycznymi stylami lektury we współczesnej humanistyce wywodzi z dwóch ważnych źródeł: prac Waltera Benjamina, który odzyskał barokową alegorię dla współczesnej estetyki, oraz Paula de Mana, który zdefiniował ją na nowo jako nieodłączną cechę literatury i uniwersalny sposób interpretacji tekstu. Następnie autor analizuje różne sposoby wykorzystania tego nowoczesnego rozumienia alegorii (jako tematu, stylu lub maniery oraz sposobu czytania) w trzech projektach krytycznych, które powstały po 2000 roku: Grzegorza Jankowicza, Aliny Świeściak i Rafała Wawrzyńczyka.

3

Kto się boi Jonathana Littella?

80%

Koronkiewicz M.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Artykuł przedstawia analizę zestawu recenzji i szkiców krytycznych, które ukazały się w polskiej prasie po wydaniu powieści Jonathana Littella Łaskawe. Korzystając z narzędzi oferowanych przez tak zwane memory studies oraz koncepcji postpamięci autorstwa Marianne Hirsch, autorka bada powody różnego typu przemilczeń i swoistej autocenzury, którymi charakteryzują się owe teksty. Powieść Littella w tym ujęciu okazuje się prowokacją, na którą bardzo różnie odpowiadają krytycy różnych pokoleń. Również od przynależności do pokolenia zależy – jak pokazują analizowane teksty – sposób ujmowania i rozumienia Zagłady jako wydarzenia historycznego i otwartego problemu poznawczego. Druga część szkicu wykazuje, że Jonathan Littell konstruuje swoją powieść, biorąc za podstawę mechanizmy społecznej i kulturowej pamięci, których struktura nie jest wolna od schematów, klisz, słów-kluczy. Powieść okazuje się wymierzona specjalnie w nowoczesne i ponowoczesne metodologie czytania, który to fakt nie został właściwie zauważony ani zinterpretowany przez krytyków (którzy sami jednak z owych metodologii korzystali).

EN

The paper presents the analysis of a set of reviews and critical essays, which have been published in the Polish press after the publication of Jonathan Littel’s novel The Kindly Ones. Using the tools offered by the so-called “memory studies” and the Marianne Hirsch’s concept of post-memory, the author examines the reasons of various suppressions and peculiar self-censorship, which characterise those texts. The Littell’s novel in this depiction turns out to be a provocation, to which critics of different generations respond very differently. What is also a result of their belonging to a certain generation is the way in which they display the analyzed texts and the way of grasping and understanding the holocaust as a historical event and an open cognitive problem. The second part of the essay proves that Jonathan Littell constructs his novel basing on the mechanisms of social and cultural memory, which’s structure is not free of schemes, clichés and key-words. The novel turns out to be purposely aimed at the modern and postmodern methodologies of reading, which is a fact that has not been properly noticed and interpreted by the critics (who, however, have themselves used those methodologies).

4

Johann Georg Hamanns Sokratische Denkwürdigkeiten: Eine Auseinandersetzung mit dem Rationalismus der Aufklärung

71%

Brose T.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 5

33-46

EN

London, 1758 is a turning point in the life of Johann Georg Hamann (1730-1788). What happened that year in England’s capital was meaningful, and not just for Immanuel Kant, his adversary in Königsberg – Hamann’s London conversion turned him into a critic of the “Enlightenment philosophy of religion”. His Gedanken über meinen Lebenslauf should be considered as analogous to Augustineʼs Confessions. Hamann merits special attention in the context of the discourse of the “return of religion” and “New Atheism.” The groundbreaking analysis of the institutionalised power of “the public” (Öffentlichkeit), which he performed around the year 1750, is of exceptional importance because it attempts to combine the Christian message with a new understanding of reality, thereby becoming a source of inspiration for Søren Kierkegaard. In eighteenth-century debates, Hamann defended the individual’s existence from its appropriation by anonymous forces. From the point of view of the history of spirituality, it is also important to mention the fact that the philosopher referred to Hume’s criticism of metaphysics.

DE

London 1758: das ist der Dreh- und Angelpunkt in Johann Georg Hamanns (1730-1788) Biografie. Was sich in der englischen Hauptstadt ereignet, besitzt nicht bloß für Immanuel Kant, seinen Königberger Mitbürger und Antipoden, Bedeutung. Hamanns Londoner Bekehrung macht ihn zum Kritiker der „Religionsphilosophie der Aufklärung“. Seine Gedanken über meinen Lebenslauf sind in einem Atemzug mit Augustinus’ Confessiones zu nennen. Hamann verdient im Diskurs um die „Wiederkehr der Religion“ sowie um einen „Neuen Atheismus“ geschärfte Aufmerksamkeit. Seine Analyse der sich um 1750 institutionalisierenden Macht von „Öffentlichkeit“ besitzt wegweisende Bedeutung. Denn er versucht, die christliche Botschaft in einem neuen Verständnis von Wirklichkeit zur Sprache zu bringen; er wird damit zum Anreger Søren Kierkegaards. Es ist die Existenz des Einzelnen, die Hamann gegenüber der Vereinnahmung durch anonyme Mächte („Man“) in den Debatten des 18. Jahrhunderts verteidigt. Dass sich der Glaubens-Denker dabei auf die Metaphysik-Kritik David Humes bezieht, erweist sich als geistesgeschichtlich folgenreich.

PL

Sokratische Denkwürdigkeiten Johanna Georga Hamanna. Polemika z oświeceniowym racjonalizmem Londyn, 1758 r. – to punkt zwrotny w biografii Johanna Georga Hamanna (1730-1788). To, co się wtedy wydarzyło w stolicy Anglii, ma znaczenie nie tylko dla jego królewieckiego adwersarza Immanuela Kanta. Londyńskie nawrócenie Hamanna czynni go krytykiem „oświeceniowej filozofii religii”. Jego Gedanken über meinen Lebenslauf należy wymienić w jednym szeregu z Confessiones św. Augustyna. Hamann zasługuje na szczególną uwagę w kontekście dyskursu „powrotu do religii” i „nowego ateizmu”. Wykonana przez niego około 1750 r. prekursorska analiza zinstytucjonalizowanej władzy „publiczności” ma wyjątkowe znaczenie, ponieważ podejmuje on próbę łączenia chrześcijańskiego przesłania z nowym rozumieniem rzeczywistości, stając się tym samym inspiracją dla Sørena Kierkegaarda. W osiemnastowiecznych debatach Hamann bronił egzystencji jednostki przed atakiem anonimowych sił. Z punktu widzenia historii duchowości godne odnotowania jest również to, że filozof odniósł się do Hume’owskiej krytyki metafizyki. London 1758: das ist der Dreh- und Angelpunkt in Johann Georg Hamanns (1730-1788) Biografie. Was sich in der englischen Hauptstadt ereignet, besitzt nicht bloß für Immanuel Kant, seinen Königberger Mitbürger und Antipoden, Bedeutung. Hamanns Londoner Bekehrung macht ihn zum Kritiker der „Religionsphilosophie der Aufklärung“. Seine Gedanken über meinen Lebenslauf sind in einem Atemzug mit Augustinus’ Confessiones zu nennen. Hamann verdient im Diskurs um die „Wiederkehr der Religion“ sowie um einen „Neuen Atheismus“ geschärfte Aufmerksamkeit. Seine Analyse der sich um 1750 institutionalisierenden Macht von „Öffentlichkeit“ besitzt wegweisende Bedeutung. Denn er versucht, die christliche Botschaft in einem neuen Verständnis von Wirklichkeit zur Sprache zu bringen; er wird damit zum Anreger Søren Kierkegaards. Es ist die Existenz des Einzelnen, die Hamann gegenüber der Vereinnahmung durch anonyme Mächte („Man“) in den Debatten des 18. Jahrhunderts verteidigt. Dass sich der Glaubens-Denker dabei auf die Metaphysik-Kritik David Humes bezieht, erweist sich als geistesgeschichtlich folgenreich.

Refine search results

2 Forum Poetyki

1 Ogrody Nauk i Sztuk

1 Roczniki Humanistyczne

1 Brose T.

1 Koronkiewicz M.

1 Poręba K.

1 Skurtys J.

2 2022

1 2021

1 2011

No Critique. The Pleasure of Reading and Literary Criticism in Poland

“That’s also an Allegory:” Literary Criticism’s Struggles with Modern Allegorism

Kto się boi Jonathana Littella?

Johann Georg Hamanns Sokratische Denkwürdigkeiten: Eine Auseinandersetzung mit dem Rationalismus der Aufklärung