Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  metodologia teologii
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Kilka refleksji o współczesnych odniesieniach filozofii do teologii

100%
Stachewicz K.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2021
|
issue 16
9-27
EN
The problem of mutual relations between philosophy and theology has been a challenge since Christian antiquity and disputes about the role of pagan philosophy in theological deliberations. In the Middle Ages, a model of creative cooperation between the two sciences was developed, but in modern times, as a result of the progressing processes of secularization, philosophy began to be opposed to theology. In contemporary times, the references of philosophical sciences to theology are not easy and escape unambiguousness. The article reflects on the contemporary relationship between philosophy and theology and asks what conditions must be met for a creative dialogue between the two sciences to take place.  
PL
Problem wzajemnych odniesień filozofii i teologii stanowi wyzwanie począwszy od starożytności chrześcijańskiej i sporów o rolę filozofii pogańskiej w namysłach teologicznych. W średniowieczu wypracowano model twórczej współpracy obu nauk, ale w czasach nowożytnych na skutek postępujących procesów sekularyzacji filozofię zaczęto przeciwstawiać teologii. W czasach współczesnych odniesienia nauk filozoficznych do teologii nie należą do łatwych i wymykają się jednoznaczności. Artykuł podejmuje namysł nad współczesnym stosunkiem filozofii do teologii i stawia pytanie, jakie warunki muszą być spełnione, by dochodziło do twórczego dialogu obu nauk.
2

Tradycja jako zasada katolickiej teologii

88%
Muller G.
Teologia w Polsce
|
2018
|
vol. 12
|
issue 2
5-17
PL
Objawienie biblijne ma charakter ściśle historyczny, a co za tym idzie, taki charakter ma całe chrześcijaństwo i powinna odzwierciedlać go również teologia. Choć naucza ona prawd ponadczasowych, kieruje do nas nade wszystko orędzie o Bogu objawiającym się w historii. Orędzie to, przekazywane z pokolenia na pokolenie w dynamicznym procesie, który nazywamy Tradycją, ma również charakter historyczny. Tym samym Tradycja nie jest dla teologa jakąś zniewalającą zewnętrzną normą, ale fundamentalną zasadą, bez której nie może być mowy o katolickiej teologii. Taką rolę Tradycji trzeba podkreślić szczególnie dzisiaj, kiedy w świecie panuje swoisty kult współczesności, a w Kościele pojawia się tendencja do uważania za rozstrzygające nie tyle wielkich postanowień Magisterium, ile spontanicznych wypowiedzi papieża i innych hierarchów.
3
Publication available in full text mode
Content available

Koncepcja transcendentaliów a teoria teologii według Tomasza z Akwinu

75%
Górniak A.
Rocznik Tomistyczny
|
2012
|
vol. 1
183-200
EN
In his metatheoretical deliberations on the subject and the methods used in the sacra doctrina Thomas Aquinas does not refer to the four causes of mental model or even the typology of scientific questions, advanced by Aristotle in Posterior Analytics. As a result, in the first issue of his commentary he gives not four, but five articles. It was dictated by the consistent use within the theology developed by the metaphysics of being as existing and manifesting its existence through five transcendental properties, ie, the reality of unity, individuality, truth and goodness. This behaviour of the theologian, who is explaining the intricacies of shots in the relevant field for himself, and by reference to the correct application of philosophy and other sciences, in the opinion of Thomas is the right way to implement the guideline contained in formulas auctoritates: Crede ut intelligas (Augustine) fidem si potes rationemque coniunge (Boethius), fides quaerens intellectum (Anselm). At the same time it allows him to emphasize the difference between theology and revealed theology, which is part of metaphysics. In his opinion, the metaphysical consideration take into account the concept of being as existing, and in the sacra doctrina we use the concept of being as a creature, because it is a derivative of one of the articles of faith.
4
Publication available in full text mode
Content available

Krytyczne funkcje teologii w perspektywie przyszłości

75%
Kempa J.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2021
|
issue 16
49-66
EN
In the search for the critical functions of theology, we can find a growing number of dilemmas, which come from the theology itself and from the modern knowledge about the world. The theology has to present the Christian doctrine in the context of the modern world's view and still according to the roots of faith. It is difficult to present such a broad problem in a short paper other than in a general perspective. The key to the systematization of the problem is an observation that the tasks of theology can be seen in four different perspectives, connected to distinction "ad extra" - "ad intra".  A strong accent is set on the encounter of theology and science. The attempt to make predictions about the future situation is based on the analysis of the contemporary situation in theology and on the extrapolation of existing trends into the near future.
PL
W poszukiwaniu krytycznych funkcji teologii daje się zauważyć narastającą ilość dylematów przychodzących z wnętrza teologii jak i z współczesnej wiedzy o świecie, z którymi teologia musi się mierzyć, nie tylko udzielając oczekiwanych odpowiedzi, ale też konstruując własny wykład wiary: odpowiedni dla czasów współczesnych i zgodny z Tradycją wiary. Trudno tak obszerny materiał przedstawić w krótkim artykule inaczej niż na wysokim poziomie ogólności. Kluczem do usystematyzowanego zarysowania tych zagadnień jest spostrzeżenie, że zadania teologii można rozpatrywać w czterech różnych perspektywach, opartych na schemacie zadań „ad extra” i „ad intra”. Silny akcent zostaje postawiony na spotkanie teologii z naukami nowożytnymi. Próba podjęcia prognoz dotyczących przyszłości zostaje oparta na analizie sytuacji współczesnej w teologii i na ekstrapolacji istniejących trendów w najbliższą przyszłość.
5
Publication available in full text mode
Content available

Geneza koła krakowskiego

63%
Tkaczyk M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2019
|
vol. 55
|
issue 2
9-39
EN
This paper is devoted to exploring the cultural background of the manifesto of the Cracow Circle, a philosophical group consisting of Józef Maria Bocheński, O.P., Jan Franciszek Drewnowski, Rev. Jan Salamucha and Bolesław Sobociński. The group was mentored by Jan Łukasiewicz and Rev. Konstanty Michalski. The manifesto of the Cracow Circle aimed to apply the programme of the Lvov-Warsaw School to Catholic theology and philosophy. Within the school, special emphasis was placed on Łukasiewicz’s version of the programme. The amendments to be carried out concerned: (a) refurbishing philosophical language to meet all the conditions of proper scientific discourse, (b) incorporating mathematical logic, (c) upgrading semiotics and methodology, and (d) using formal methods in philosophy. Four groups of circumstances are analysed as the milieu of the Cracow Circle at the beginning of the 20th century and in direct relation to the influential activities of its four founders: (a) esprit de l’époque, (b) state of philosophy, (c) state of logic, and (d) state of theology.
PL
Artykuł poświęcony jest charakterystyce kulturowego tła manifestu koła krakowskiego i jego zespołu, który stanowili: Józef Maria Bocheński OP, Jan Franciszek Drewnowski, ks. Jan Salamucha oraz Bolesław Sobociński, i który był wspierany przez Jana Łukasiewicza i ks. Konstantego Michalskiego. Manifestem koła była aplikacja programu szkoły lwowsko-warszawskiej do katolickiej teologii i filozofii. W tym przedsięwzięciu szczególną rolę odegrała Łukasiewicza wersja programu. Do zastosowanych środków należały: (a) odnowienie języka tak, aby spełniał on wszystkie warunki właściwego dyskursu naukowego, (b) recepcja logiki matematycznej, (c) uwspółcześnienie semiotyki i metodologii oraz (d) wykorzystanie metod formalnych. Analizowane są cztery grupy okoliczności będące środowiskiem koła krakowskiego: (a) esprit de l’époque, (b) sytuacja w filozofii, (c) sytuacja w logice i (d) sytuacja w teologii – na początku XX wieku – w bezpośrednim związku z decydującymi działaniami czterech założycieli koła.
6
Publication available in full text mode
Content available

Kultura, literatura, społeczeństwo. Interdyscyplinarność a metodlogia współczesnych badań teologicznych

63%
Szymik J., Wuwer A.
Studia Nauk Teologicznych PAN
|
2007
|
issue 2
318-342
EN
Culture, literature and social life are the “living space” of the contemporary man. They can also be “theological loci” (loci theologici), i.e. loci, in which faith can be born, is, or/and disappears. Both Theology and Catholic Social Science, using different methods and in different aspects, investigate these processes and attempt that, through faith, everything which composes everyday life, becomes more understandable for contemporary man. This paper is a reflection on the contemporary methodology of theological and social research in the context of the interdisciplinary nature of science. Thus, it attempts to answer the question how starting from different premises, Theology, through research of culture, specifically of contemporary art and literature, and Catholic Social Science, through research of the moral condition of social life and drawing inspiration from each other, can and should serve the faith of man in particular conditions and challenges of a fast-changing reality. The first step of both sciences is an attempt of comprehension: who it is, to whom the Word is directed. These are a specific seismograph registering of all types of “rock bursts” of times and places. The second step is seeing culture, literature and social life in their prophetic function, which consist in “meeting out justice” to time and place, to consciences and people. The third one is searching for the meeting and merging places of the human word and the Word of God. In every step mentioned above there is a creative interaction between Theology and Catholic Social Science. Postulated in this article the complementarity of Theology and Catholic Social Science gives hope, that contemporary man is able to elaborate uniform and organic conception of knowledge in order to reach inner unity (cf. Fides et ratio, 85).
DE
 ,  locus theologicus, interdisciplinary nature of science, Christology, Catholic Social Science, Methodology of Catholic Social Science, Contemporary Anthropo-logy, complementarity of science, society.  
PL
Kultura, literatura i życie społeczne to "przestrzeń życiowa" współczesnego człowieka. Mogą to być także "miejsca teologiczne" (loci theologici), czyli przestrzenie, w których wiara może się rodzić, jest lub/i znika. Zarówno teologia, jak i katolicka nauka społeczna, używając różnych metod i w różnych aspektach, badają te procesy i starają się, aby przez wiarę wszystko, co składa się na codzienne życie, stało się bardziej zrozumiałe dla współczesnego człowieka. Niniejszy artykuł jest refleksją nad współczesną metodologią badań teologicznych i społecznych w kontekście interdyscyplinarnego charakteru nauki. Jego autorzy próbują więc odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób teologia, wychodząc od różnych przesłanek, poprzez badania kultury, zwłaszcza współczesnej sztuki i literatury oraz katolickiej nauki społecznej, a także kondycji moralnej życia społecznego oraz dzięki czerpaniu od siebie nawzajem inspiracji, może i powinna służyć wierze człowieka w określonych warunkach i wyzwaniach szybko zmieniającej się rzeczywistości. Pierwszym krokiem obu nauk jest próba zrozumienia: kim jest ten, do kogo skierowane jest Słowo. Jest to specyficzny sejsmograf rejestrujący wszystkie rodzaje "erupcji" czasów i miejsc. Drugim krokiem jest analiza kultury, literatury i życia społecznego w ich proroczej funkcji, która polega na "wymierzaniu sprawiedliwości" czasowi i miejscu, sumieniom i ludziom. Trzecim krokiem jest poszukiwanie miejsca spotkania i połączenia ludzkiego słowa i Słowa Bożego. W każdym z wyżej wymienionych kroków następuje twórcza interakcja między teologią a katolicką nauką społeczną. Postulowana w tym artykule komplementarność teologii i katolickiej nauki społecznej daje nadzieję, że współczesny człowiek jest w stanie wypracować jednolitą i organiczną koncepcję wiedzy w celu osiągnięcia wewnętrznej jedności (por. Fides et ratio, 85).
7
Publication available in full text mode
Content available

Tradycja jako zasada katolickiej teologii

63%
Müller G. L.
Teologia w Polsce
|
2018
|
vol. 12
|
issue 2
5-17
EN
The biblical revelation, as well as all Christianity, has strictly historical character. Therefore, theology should remain historical as well. Apart from the fact that it teaches some timeless truths, theology, on the first place, proclaims the message about God reveling himself in the history. This message itself is historical and it is communicated from generation to generation in dynamic process called Tradition. Therefore, Tradition is not an external norm but it is rather a fundamental rule for every theologian – the rule without which we cannot speak of catholic theology at all. This role of Tradition should be emphasized especially nowadays when we experience a “cult of contemporaneity” and when we see a trend in the Church to treat unofficial sayings of Pope and other members of the hierarchy as normative and supposedly standing above Tradition.
PL
Objawienie biblijne ma charakter ściśle historyczny, a co za tym idzie, taki charakter ma całe chrześcijaństwo i powinna odzwierciedlać go również teologia. Choć naucza ona prawd ponadczasowych, kieruje do nas nade wszystko orędzie o Bogu objawiającym się w historii. Orędzie to,  przekazywane z pokolenia na pokolenie w dynamicznym procesie, który nazywamy Tradycją, ma również charakter historyczny. Tym samym Tradycja nie jest dla teologa jakąś zniewalającą zewnętrzną normą, ale fundamentalną zasadą, bez której nie może być mowy o katolickiej teologii. Taką rolę Tradycji trzeba podkreślić szczególnie dzisiaj, kiedy w świecie panuje swoisty kult współczesności, a w Kościele pojawia się tendencja do uważania za rozstrzygające nie tyle wielkich postanowień Magisterium, ile spontanicznych wypowiedzi papieża i innych hierarchów.
8

Charyzmatyczny wymiar powołania teologa

63%
Walczak M.
Roczniki Teologiczne
|
2016
|
vol. 63
|
issue 2: Teologia dogmatyczna
299-310
EN
It is doubtless that theology first of all puts questions about God and man. However, for ages theologians have been also asking questions about the meaning of their own work. One may speak about a peculiar meta-theology that tries to show the role and significance of theology in the life of the Church. The most frequently given answers to the questions about the meaning and character of theology oscillate around the concept of rationality. In such a view theology is a normal human process of making revealed truths understandable for people of a given epoch. However, it seems that such a vision of theology is tantamount to extremely simplifying it and to making it superficial. The question about the significance of theology may only be answered in the light of faith. This light allows seeing theology as a God's gift, a charisma that helps the Church read the signs of the times and prophetically interpret the Biblical Revelation for a given epoch and culture. A theologian participates in a special charisma, so he should be perceived first of all as one who performs a special service of the word in the Church, and only then as a scholar. Such a charismatic position of theology allows reminding with full strength that the first and fundamental theologian is the Holy Spirit.
PL
Teologia bez wątpienia stawia przede wszystkim pytania o Boga i człowieka. Jednak od wieków teologowie pytali także o znaczenie swojej własnej pracy. Można mówić o swoistej meta-teologii, która próbuje pokazać rolę i znaczenie teologii w życiu Kościoła. Najczęstsze odpowiedzi na pytania o sens i charakter teologii oscylują wokół pojęcia racjonalności. W takim spojrzeniu teologia jest zwykłym ludzkim procesem czynienia prawd objawionych zrozumiałymi dla ludzi danej epoki. Wydaje się jednak, że taka wizja teologii jest skrajnym uproszczeniem i spłyceniem sprawy. Na pytanie o znaczenie teologii można dobrze odpowiedzieć tylko w świetle wiary. To światło pozwala ujrzeć w teologii Boży dar, charyzmat, który pomaga Kościołowi odczytywać znaki czasu i proroczo interpretować Objawienie biblijne dla danej epoki i kultury. Teolog ma udział w specjalnym charyzmacie, a więc należałoby go postrzegać najpierw jako pełniącego specjalną posługę słowa w Kościele, a dopiero po wtóre jako naukowca. Takie charyzmatyczne ustawienie teologii pozwala przypomnieć sobie z całą mocą, że pierwszym i podstawowym teologiem jest Duch Święty.
9
Publication available in full text mode
Content available

Czy potrzebujemy kwantowej teologii?

51%
Michoń Ł.
Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
|
2017
|
vol. 24
275-286
PL
Celem artykułu jest próba sformułowania pozytywnej odpowiedzi na następujące pytanie: czy potrzebujemy kwantowej teologii? Dlatego też na samym początku zaprezentowano możliwe strategie badawcze dotyczące relacji nauki wiary. Następnie ukazano próby sformułowania definicji kwantowej teologii. W ostatniej części na przykładach teologicznych, zobrazowano możliwe zadania. Wśród zagadnień teologicznych wymienia się: antropologię, protologię, Wcielenie, Zmartwychwstanie oraz eschatologię.
EN
The aim of this article is to attempt to provide a positive answer to the following ques-tion: do we need a quantum theology? Therefore, at the outset it presents possible strategies for research on the relationship between: science and faith. Then, it shows the attempts to formulate the definition of quantum theology In the last part possible theological tasks are illustrated by the way of the examples. Among the theological issues are: anthropology, prothology, the Incarnation, the Resurrection, and eschatology.
10
Publication available in full text mode
Content available

NAUKA I ŚCISŁOŚĆ, CZYLI W STRONĘ J.F. DREWNOWSKIEGO MINIMALNEJ APARATURY SYMBOLICZNEJ

51%
Adamczyk M.
Roczniki Filozoficzne
|
2013
|
vol. 61
|
issue 3
43-59
EN
The subject of this article is the symbol mechanism proposed by J.F. Drewnowski as a tool for the accurate formulation of sentences in science, including theology. The tool consists of three elements: classical propositional calculus, classical predicate calculus without variable functors and constant functor of the elementary proposition f (x,y,z). This sentence contains three arguments of three different types that correspond to the frame of reference, things and qualities of things. The purpose of this article is to show the language apparatus in the context of author’s other works as well as explain the terms characteristic for the author in order to enable the assessment of the value and timeliness of this idea.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.