Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 15

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  miasto postsocjalistyczne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Wielkie osiedla mieszkaniowe o zabudowie blokowej, w języku potocznym i w literaturze naukowej określane też „blokowiskami” lub „osiedlami z wielkiej płyty”, stanowią najbardziej widoczne dziedzictwo socjalizmu we współczesnych miastach postsocjalistycznych i bardzo istotny element struktury społeczno-przestrzennej tych miast. Głównym celem artykułu jest ilustracja przemian, które nastąpiły po 1990 r. w strukturze społecznej, oraz prestiżu tych osiedli w mieście postsocjalistycznym, a także określenie, jaki jest kierunek, tempo, determinanty i efekty tych przemian. Za ważne uznano odpowiedź na dwa pytania: po pierwsze, jakie jest miejsce wielkich osiedli mieszkaniowych z strukturze społeczno-przestrzennej miasta postsocjalistycznego, a po drugie, czy osiedla te powielają ścieżki przekształceń wielkich osiedli w miastach zachodnioeuropejskich, czy też przekształcają się w sposób swoisty, specyficzny dla miast po socjalizmie? Pracę oparto na analizie dostępnej literatury omawiającej przemiany osiedli w wybranych krajach i miastach Europy Centralnej i Wschodniej oraz publikowanych wcześniej własnych badaniach empirycznych autorki.
EN
Large block housing estates built after the Second World War are present in the urban landscapes of many Central East European countries. Moreover, they constitute the dominant form of urban residential environment and a significant part of the socio-spatial structure of post-socialist cities. The main purpose of this paper was to identify ongoing changes in post-socialist large housing estates and to clarify their main factors. These analyses were encompassed the changes in socio-demographic and socio-economic structure of inhabitants of large housing estates and the changes in their residential prestige. The main question was how large housing estates built during the socialist period have changed in new socio-demographic, political and economic conditions, which emerged after the collapse of socialism. The second question was, whether the transformations within large housing estates of post-socialist cities distinguishes from the processes taking place in West European cities. The study was based on a review of the available literature and the author’s own previously published work.
EN
There is no abstract available for this language
PL
Artykuł przedstawia problemy dotyczące rozwoju festiwali sztuki miejskiej w miastach postsocjalistycznych na przykładzie Łodzi – jednego z największych miast Polski. Autorzy przeprowadziliankietę podczas Festiwalu Medialnego „Człowiek niebezpieczeństwie”, zorganizowanego w Łodzi, a poświęconego głównie filmom dokumentalnym. Rozważania dotyczą zjawisk z dziedziny geografii kulturowej i miejskiej, analizowanych w badaniach nad wydarzeniami kulturalnymi, a także oceny tych wydarzeń i motywacji uczestnictwa w nich. Uczestnikami są głównie młodzi mieszkańcy Łodzi, z których wielu jest studentami szkoły filmowej. Głównymi czynnikami motywującymi uczestnictwo w „evencie” są potrzeba doznań kulturalnych i nowych doświadczeń, ciekawość oraz chęć rozwijania kontaktów towarzyskich. Na podstawie analizy autorzy przedstawiają wnioski dotyczące roli wydarzeń kulturalnych w rozwoju kultury w mieście i spełnieniu potrzeb mieszkańców. Badanie ukazuje, że festiwal odgrywa znaczącą rolę w zaspokajaniu potrzeb kulturalnych, pogłębianiu zainteresowań oraz tworzeniu kapitału społecznego.
PL
Artykuł jest prezentacją najnowszego numeru „Colloquia Humanistica”. Główny temat dziedzictwa w miastach postsocjalistycznych został przedstawiony w odniesieniu do trzech zasadniczych pól tematycznych: relacji między planowaniem miejskim a kwestiami tożsamościowymi, praktyk symbolicznych i zachowań semiotycznych w przestrzeni miejskiej oraz praktyk w kontekście tworzenia się lokalnych sieci społecznych. Wnioski wskazują na wpływ pamięci oraz polityki, jak też kwestii (nie) ciągłości, na stabilność i bezpieczeństwo wspólnot miejskich z jednej strony, jak też na ich skuteczne przemiany z drugiej.
EN
The paper is a presentation of the latest volume of Colloquia Humanistica. The leading subject of heritage in the post-socialist city is largely commented on with reference to three major questions: the interplay of city planning and identity issues; symbolic practices and semiotic shifts in urban space; social practices and the functioning of local social networks. Concluding remarks draw attention to the intersection of memory studies and politics, as well as the issue of (dis)continuity, which is crucial for the stability and security of societies on the one hand, and for efficient change on the other.
EN
The issue of demographic ageing is one of the fundamental problems of most modern societies. In Poland, as in other Central and Eastern European countries this problem has intensified with the systemic transformation as a result of these countries entering the path of demographic development characteristic for Western European societies. Demographic ageing processes are particularly prominent in large cities, but most analyzes of urban ageing cover the entire cities, while less attention is devoted to smaller scale transformations, such as district or settlement levels. The aim of this paper is to analyze the ageing processes that took place in the last quarter in the nine largest prefabricated housing estates in Łódź, built in the socialist period. This issue is important because of the significant share of this form of housing in the city’s housing stock and over one third of the inhabitants live there. The dynamics of this process is also significant and the fact that Łódź is the fastest shrinking city in Poland and one of the fastest in Central and Eastern Europe. This makes the process continually monitored in studies conducted at different spatial scales, not only at the inter-city scale but also at the intra-urban one.
PL
Kwestia starości demograficznej jest jednym z podstawowych problemów większości współczesnych społeczeństw. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, problem ten nasilił się wraz z początkiem transformacji ustrojowej na skutek wejścia tych krajów na ścieżkę rozwoju demograficznego charakterystyczną dla społeczeństw zachodnioeuropejskich. Procesy demograficznego starzenia szczególnie silnie zaznaczają się w dużych miastach, jednak większość analiz dotyczących procesów starzenia się miast obejmuje całe jednostki terytorialne, mniej natomiast uwagi poświęca się przemianom zachodzącym w mniejszej skali, czyli na poziomie dzielnic lub osiedli. Celem niniejszego opracowania jest analiza procesów starzenia się, które zaszły w ostatnim ćwierćwieczu w dziewięciu największych prefabrykowanych osiedlach mieszkaniowych Łodzi, powstałych w okresie realnego socjalizmu. Kwestia ta jest istotna ze względu na znaczący udział tej formy zabudowy w zasobach mieszkaniowych miasta i zamieszkiwanie w nich ponad ⅓ łodzian. Istotna jest także duża dynamika tego procesu, ponieważ Łódź jest najszybciej starzejącym się miastem w Polsce i jednym z najszybciej wśród miast Europy Środkowo-Wschodniej. To sprawia, że proces ten powinno się stale monitorować w badaniach prowadzonych w różnej skali przestrzennej, nie tylko miejskiej, ale i wewnątrzmiejskiej.
PL
Wielkie prefabrykowane osiedla mieszkaniowe powstawały w całej Europie, jednakże czynniki polityczne i ideologiczne przyczyniły się do tego, że na największą skalę rozwinęły się w krajach realnego socjalizmu. Obecnie nadal stanowią one około 30–40% zasobów mieszkaniowych w tej części Europy. W artykule omówiono przemiany wielkich osiedli mieszkaniowych, jakie zaszły w Polsce w ciągu 25 lat po upadku komunizmu. Głównym celem badań była odpowiedź na następujące pytania: (1) Jak zmieniły się struktury społeczne i demograficzne dużych osiedli mieszkaniowych w Polsce od czasu upadku socjalizmu? (2) Jakie są główne determinanty tych procesów? (3) Czy procesy zachodzące w tych osiedlach odzwierciedlają negatywne zjawiska degradacji społecznej obserwowane w wielu krajach Europy Zachodniej? Podstawą opracowania był przegląd dostępnej literatury dotyczącej przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w kilku dużych miastach Polski oraz wyniki badań własnych przeprowadzonych w jednym z największych miast w kraju, jakim jest Łódź.
EN
Large pre-fabricated housing estates were erected all over Europe, however the political and ideological factors conspired to ensure that they developed on the largest scale in communist countries. Today, they continue to provide some 30–40% of the housing stock in this part of Europe. The present paper discusses the transformations of large housing estates in Poland 25 years after of the collapse of communism. The main purpose of the study was to identify the social and demographic changes in Polish large housing estates and to clarify the crucial factors underpinning them. The key questions were: (1) How the social and demographic structures of the large housing estates in Poland have changed since the collapse of communism? (2) What are the main determinants of these processes? (3) Whether the processes occurring in large housing estates reproduce the negative phenomena of social degradation observed in many Western European countries? The study is based on a review of the available literature concerning transformations of large housing estates in several of the large Polish cities and the results of the author’s own investigations conducted within Łódź – one of the largest cities in the country.
PL
Artykuł stanowi analizę przypadku postsocjalistycznego miasta poprzemysłowego oraz procesu gentryfikacji w jego początkowym stadium, w kontekście dużego koordynowanego przez władze miejskie programu rewitalizacji oraz doświadczeń gentryfierów z dziećmi. Artykuł zainspirowany został ramą teoretyczną stworzoną przez Roberta A. Beauregarda, według którego na proces gentryfikacji składają się cztery elementy: potencjalnie gentryfikowalne sąsiedztwa, potencjalnie gentryfikowalni mieszkańcy, czynniki/podmioty ułatwiające lub wpływające na gentryfikację oraz sami potencjalni gentryfierzy. Empiryczna część artykuły oparta jest na jakościowych badaniach na temat gentryfierów w procesie rewitalizacji społecznej, realizowanych w Łodzi.
EN
The aim of the article is to provide a case study of a post-industrial, post-socialist city analyzing gentrification processes in their initial phase within the context of a large municipality-led revitalization program with focus on experiences of family gentrifiers. Inspired by Robert A. Beauregard’s framework (1986), the analysis concentrates on ‘the potentially gentrifiable neighborhoods’, ‘the potentially gentrified’, ‘the facilitators and active agents of gentrification’, and ‘the potential gentry themselves’. The empirical part of the text is based on qualitative study, that is, selected interviews collected within a research project on gentrifiers in the process of social revitalization, conducted in the city of Lodz (central Poland).
PL
ABSTRAKT: Wielkie osiedla mieszkaniowe wybudowane po II wojnie światowej są obecne niemal we wszystkich miastach europejskich, jednak systemowe i polityczne czynniki zdecydowały, że na największą skalę rozwinęły się w krajach socjalistycznych. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza stanu wielkich osiedli mieszkaniowych w postsocjalistycznej Polsce, a także określenie możliwości ich przekształceń zmierzających do poprawy warunków zamieszkania w tych osiedlach.
EN
ABSTRACT: Large housing estates, built after the Second World War are present nearly in all European cities, however, systemic and political factors decided that they developed on the largest scale in socialist countries. This paper focuses on large housing estates in post-socialist Poland. The aim of the article is the evaluation of large housing estates in post-socialist Poland, and the chances for their successful transformation, which aim at providing the inhabitants with housing conditions fully satisfying their needs.
Studia Miejskie
|
2011
|
vol. 4
153-159
EN
This article is dedicated to socio-economic transformation in post-socialist cities in Poland. Author presents a proposal of a model of changes based on the analysis of the situation in Lodz. The first part of this article presents a concise introduction to the characteristics of the main directions of transformation in Lodz. The next section proposed a model of transformation of Lodz after 1989. The main factors of transformation are presented in two groups called internal and external factors of changes.
PL
Artykuł poświęcony jest transformacji społeczno-gospodarczej w miastach postsocjalistycznych w Polsce. Autor przedstawia propozycje modelu zmian na podstawie analizy sytuacji w Łodzi. Pierwsza część stanowi zwięzłe wprowadzenie do charakterystyki głównych kierunków przekształceń w Łodzi, w następnej zaś prezentowany jest model transformacji w Łodzi po 1989 r. Główne czynniki transformacji ujęte są w dwóch grupach, nazwanych grupami czynników wewnętrznych i czynników zewnętrznych zmian.
EN
As a result of post-socialist political transformations and globalization-related pro-cesses, the architectural landscape of Central and Eastern European cities is undergoing signi-ficant metamorphosis. Their architecture reflects and visualises not only economic, but also social and cultural changes. The transformations and architectural refurbishment contribute to the alteration of the city’s image and the creation of new divisions into “luxury zones” and marginalized areas.
PL
W wyniku postsocjalistycznej transformacji ustrojowej i procesów związanych z globalizacją krajobraz architektoniczny miast Europy Centralnej i Wschodniej ulega istotnym przemianom. Architektura odzwierciedla i obrazuje zachodzące zmiany nie tylko gospodarcze i ekono-miczne, ale również społeczne i kulturowe. Pod wpływem podejmowanych przekształceń i działań architektonicznych zmienia się obraz miasta i tworzą między innymi nowe podziały – “obszary luksusu” oraz przestrzenie zmarginalizowane.
EN
 This paper focuses on large-scale housing estates in Łódź as an example of post-socialist city. The aim of the article is to describe the large housing estates in Łódź in the light of statistical data and to identify and clarify the social, spatial and functional changes which have occurred in transformation period in these estates. The study is based on the results of National Censuses (1988 and 2002) and on the data of unpublished materials of the Municipality of Łódź. The article consists of four parts. First part presents generał Information on LHE in Poland. The second describes the development of LHE in Łódź and its current situation in the light of statistical data. The third part presents the results of an analysis of social, spatial and functional changes that have been taking place in LHE in Łódź in transformation period. The fourth is a conclusion providing an answer to the ąuestion why LHE in post-socialist Łódź still seem to offer fairly satisfactory conditions (physically and socially) and why they are still attractive in comparison with other areas of the city.
PL
W pracy skoncentrowano się na dużych osiedlach mieszkaniowych w Łodzi jako przykładzie miasta postsocjalistycznego. Celem artykułu jest opisanie dużych osiedli mieszkaniowych w Łodzi w świetle danych statystycznych oraz zidentyfikowanie i wyjaśnienie społecznych, przestrzennych i funkcjonalnych zmian, jakie zaszły na tych osiedlach w okresie transformacji. Badania opierają się na wynikach spisów powszechnych (1988 i 2002) oraz na danych z niepublikowanych materiałów gminy Łódź. Artykuł składa się z czterech części. Pierwsza część przedstawia ogólne informacje na temat wielkich zespołów mieszkaniowych (LHE) w Polsce. Druga część opisuje rozwój LHE w Łodzi oraz ich obecną sytuację w świetle danych statystycznych. W trzeciej części przedstawiono wyniki analizy zmian społecznych, które zachodziły w LHE w Łodzi w okresie transformacji przestrzennych i funkcjonalnych. Czwarta część koncentruje się na udzieleniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego LHE w postsocjalistycznej Łodzi nadal zdają się oferować dość satysfakcjonujące (fizycznie i społecznie) warunki i dlaczego są one nadal atrakcyjne w porównaniu z innymi obszarami miasta.
PL
Osiedle Solidarita zostało wzniesione w latach 1946-1951 jako jedno z pierwszych powojennych osiedli w Pradze. Architekci, inspirowani skandynawskimi standardami urbanistycznymi, zaprojektowali je jako eksperyment, który łączył innowacyjne strategie urbanistyczne, nowe technologie, zasady mieszkalnictwa zbiorowego z finansowaniem społecznym. W pierwotnym kształcie osiedla uwidacznia się też wpływ ideologii socjalizmu państwowego, opierającego się na centralnie planowanym systemie ekonomicznym oraz własności społecznej. W chwili swego powstania Solidarita miała być miejscem oddziałującym na mieszkańców poprzez swą formę przestrzenną oraz samowystarczalność, co miało przyczyniać się do rozwoju więzi sąsiedzkich oraz związania się mieszkańców z miejscem. Wydarzenia po 1989 roku, którym towarzyszyły procesy prywatyzacji i komercjalizacji, stały się powodem stopniowej transformacji społeczno-przestrzennych cech sąsiedztwa. Niektóre z pierwotnych elementów osiedla utraciły swoją funkcję, co wraz z postępującą indywidualizacją przyczyniło się do osłabienia wspólnotowego charakteru osiedla. W artykule oparto się na teoretycznej koncepcji przywiązania do miejsca (place attachment) oraz społecznego tworzenia miejsca (social production of space). Celem artykułu jest sprawdzenie, czy i w jaki sposób mieszkańcy Solidarity są związani z miejscem i jak owo przywiązanie do miejsca ulega re/konceptualizacji w kontekście postsocjalistycznej, społeczno-przestrzennej transformacji osiedla.
EN
The Solidarita housing estate was built during the years 1946–1951 as one of the first post-war housing estates in Prague, former Czechoslovakia. Inspired by Scandinavian urban standards, architects designed Solidarita as an urban architectural experiment that combined innovative urban strategies, new technologies, collective approach, and cooperative financing. The socio-spatial structure of Solidarita was influenced by the ideology of socialism – the production of an egalitarian society through a centrally planned economy and collective ownership. As a result, the estate was self-sufficient and conducive to neighborly meetings, and it strengthened their relations through its form. The political transformation, commercialization, and privatization in the 1990s caused a gradual change of the socio-spatial image of the neighborhood. Some elements of the housing complex started to lose their original function and the community character of Solidarita could be jeopardized. Using the theoretical concept of place attachment and the concept of social production of place, the aim of this paper is to show how residents of the Solidarita housing estate in Prague are attached to the place of their home and neighborhood and how this attachment is reconceptualized through the post-socialist socio-spatial changes of the place.
PL
Lwów (Ukraina) to miasto Europy Wschodniej z historią sięgającą XIII wieku. Można je sobie wyobrazić jako miejsce przypominające palimpsest o różnych walorach architektonicznych, społecznych i kulturowych. Jednak większość obecnej populacji Lwowa żyje w środowisku miejskim zaprojektowanym i zbudowanym w drugiej połowie XX wieku. Na podstawie danych socjologicznych (wywiady pogłębione częściowo ustrukturyzowane, ankieta i obserwacja ukryta) w artykule dokonano przeglądu specyfiki miejsc w przestrzeni miasta w największym osiedlu mieszkaniowym – Sykhiv. Autorka pokazuje, jakie obszary są postrzegane przez mieszkańców jako miejsca życia społecznego i jakie rodzaje spójności społecznej mogą przyczynić się do transformacji miejskich.
EN
Lviv (Ukraine) is an Eastern European city with a history dating back to the 13th century. It could be imagined as a palimpsest-like place of different architectural, social, and cultural heritages. However, the majority of current Lviv’s population lives within an urban environment designed and constructed during the second half of 20th century. Based on sociological data (in-depth semi-structured interviews, survey, and unobtrusive observation) article reviews the specifics of places for community in the largest mass housing estate – Sykhiv. Author shows what areas are perceived by inhabitants as the locations for social life and what types of social cohesion could contribute to the urban transformations.
PL
Artykuł stanowi podsumowanie analiz przeprowadzonych w ramach projektu ReNewTown, kilkudziesięciu modeli działania i tzw. dobrych praktyk zrealizowanych i prowadzonych w przestrzeni miast postsocjalistycznych Europy Środkowej i Wschodniej po 1989 r. W wyniku przeprowadzonych analiz dokonano wyboru 12 najciekawszych rozwiązań, które mogą pełnić funkcje modelowe do lepszego zarządzania miastami w przyszłości. Modele te i dobre praktyki, mające na celu poprawę warunków życia postsocjalistycznych dzielnic i miast, stały się również elementem empirycznej weryfikacji koncepcji miasta postsocjalistycznego.
EN
The paper presents a summation of analyses made during the realisation of the project ReNewTown, tens of models and so called good practices, realised and conducted in the space of post-socialist cities in Poland and Central Europe after 1989. The 12 most interesting solutions were selected which can became a model for better management of cities in the future. These models and good practices aimed at improving of living conditions in post-socialist districts and cities have become an element of empirical verification of the concept of a post-socialist city.
EN
Following the political breakthrough of 1989 architects were faced with completely new challenges. After the lethargy of the 1980s Polish architecture experienced a real turn. A remarkable transformation was taking place along with the general cultural, social, political and economic changes. The opening to the trends in Western culture, the establishment of numerous private architectural studios, the appearance of development companies or foreign investors, coupled with new technological possibilities resulted in the change of Polish urban landscape. As a result, Polish municipal authorities had to review their way of thinking about their cities. The paper aims at analysing the changes stimulated by the “turn” which took place in Polish architecture in the 1990s. It presents some observations on the transformation and the emerging challenges and problems of Łódź urban space.
PL
Przełom polityczny i systemowy, który nastąpił w 1989 r., otworzył przed architektami całkowicie nowe możliwości działalności twórczej. Po marazmie lat 80. w architekturze polskiej nastąpił prawdziwy zwrot. Swoista rewolucja dokonała się w korelacji ze zmianami ogólnokulturowymi, społecznymi, a także politycznymi i gospodarczymi. Otwarcie na nurty obecne w architekturze "Zachodu", powstawanie licznych prywatnych pracowni architektonicznych, pojawienie się firm developerskich, czy też zagranicznych inwestorów, wraz z nowymi możliwościami technologicznymi wpłynęło na przeobrażenia zachodzące w krajobrazie polskich miast. Jednocześnie zmusiło władze miast do zrewidowania sposobu myślenia o mieście. Artykuł stanowi analizę zmian stymulowanych "zwrotem", który miał miejsce w polskiej architekturze lat 90. Prezentuje on spostrzeżenia dotyczące przeobrażeń, jak również pojawiających się nowych wyzwań i problemów zachodzących w łódzkiej przestrzeni miejskiej.
PL
Celem tekstu jest opisanie materialnych uwarunkowań procesu marginalnej gentryfikacji zachodzącej w specyficznym kontekście starej części dzielnicy Nowa Huta w Krakowie. Nowa Huta planowana jako miasto idealne staje się obecnie interesującym i pożądanym miejscem zamieszkania dla gentryfikujących ją nowych mieszkańców. Tekst koncentruje się na materialnych aspektach przemian gentryfikacyjnych, odwołując się do przestrzeni starej części dzielnicy, w tym lokalnego rynku nieruchomości oraz do działań podejmowanych przez lokatorów-inwestorów.
EN
The aim of the paper is to describe the material conditions of marginal gentrification in the specific context of the old part of the Nowa Huta district in Kraków. Nowa Huta was planned as an ideal city and is currently becoming an interesting and desirable place to live for new residents. The author focuses on the physical aspects of its gentrification and on the changes in the old part of the district, the local real estate market and the activities of residents-developers.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.