Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  mitologizm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Jak nie ma w domu chłopa, zgłupieje i Penelopa – męskość i żeńskość w polskiej leksyce i frazeologii o proweniencji mitologicznej

100%
Puda-Blokesz M.
Socjolingwistyka
|
2016
|
issue 30
207-220
PL
Proponowany opis mitologizmów leksykalnych i frazeologicznych mieści się w nurcie badań z zakresu lingwistyki kulturowej i stanowi kolejną próbę potwierdzenia, że polszczyzna jest rezerwuarem treści kulturowych, których istotnym składnikiem jest stereotypowy obraz kobiety i mężczyzny. Badane jednostki języka zgodnie z kryterium semantycznym i pragmatycznym podzielono na mitologizmy, (I) które służą mówieniu o konkretnej płci (tylko o kobiecie albo tylko o mężczyźnie), (II) które służą mówieniu zarówno o kobiecie, jak i o mężczyźnie (niektóre częściej o jednej z płci) i wreszcie takie, (III) które bezpośrednio nie są odnoszone do płci. Ogląd przykładów mieszczących się w pierwszych dwóch grupach, przeprowadzony z perspektywy językowej, kulturowej i aksjologicznej, poszerza spojrzenie na niesymetryczny i zależny od naturalnych i społecznych uwarunkowań obraz kobiet i mężczyzn zakodowany i utrwalony w polskim zasobie leksykalnym i frazeologicznym. Tę niesymetryczność ukazuje także analiza leksykalno-gramatyczna podstawy materiałowej, z której wynika, że w zasobie polskich mitologizmów frazeologicznych więcej jest jednostek zawierających męskie komponenty mitologiczne niż żeńskie.
EN
The proposed description of mythology-based lexemes and phrases is situated in the area of cultural linguistics and attempts to confirm again that the Polish language is a repository of cultural ideas, among which a stereotypical image of woman and man is an important element. The language units under study were grouped semantically and pragmatically into those mythology-based phrasemes, which (i) are only used to talk about one gender (only women or only men), (ii) are used to discuss both women and men (sometimes one gender more often), and (iii) are not used to discuss gender directly. Examples drawn from the first two groups, perused by means of linguistic, cultural, and axiological analysis, broaden our knowledge of the image of women and men which is coded into and preserved in Polish lexical and phraseological stock, insofar as that image is asymmetrical and dependent on social conditions. The asymmetry can also be seen in the lexico-grammatical analysis of the source material, which supports the view the set of Polish mythological expressions contains more units with male than with female mythological components.
2
Publication available in full text mode
Content available

Mitologizmy grecko-rzymskie w retrokryminałach Marka Krajewskiego – konwencja i inwencja w aspekcie funkcjonalnym

100%
Puda-Blokesz M.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
|
2022
|
issue 17
186-199
EN
The subject to be presented and described in the present paper are word combinations with mythological (Graeco-Roman) origins occurring in eight crime novels penned by Marek Krajewski, taking the shape of: (i) better or less known phrasemes, or conventional petrified multiword units reproduced in a communicative act to express particular intentions and intensions; (ii) phrasematic innovations, or phrasemes modified formally and/or semantically and used against the grain of the phraseological norm; or (iii) literary nonce phrasemes, that is multiword units created ad hoc for the purposes of style and world depiction, containing eponyms and eponymisms of mythological origin which exist in Polish. The proposed examination of conventional (the titular convention), innovative, and nonce (the titular invention) units used in the excerpted crime novels is of a qualitative and functional nature, since its focus is on an attempt to point out and discuss the functions which the selected examples serve in the literary messaging. Polyword mythology-based expressions fulfil numerous and various (often at the same time) functions in M. Krajewski’s crime novels, incl. cultural-identitarian, content-focused, expressive, evaluative, aesthetic and others.
3
Publication available in full text mode
Content available

Hades nie zawsze funeralny – szkic o fortunności nazw podmiotów gospodarczych

100%
Puda-Blokesz M.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
|
2020
|
issue 15
179-196
EN
The article falls within the chrematonomastic research strand in which a proper name is understood to be a utilitarian message with a pragmatic potential, one that ensues from both statutory requirements and marketing rules. The focus is on the topic of auspicious economic entity names and especially their constituents – lexical units that are supposed to make the name and entity stand out in the market, yet should not be misleading as to what the company’s scope of activity is. The names of firms and premises with the mythological firmonym Hades from various sectors (147 items) from all over Poland, sourced from Panorama Firm, a large business directory, were examined. Quantitatively, the collated material shows that most marketing chrematonyms with this component can be found in the funeral sector, as accounted for by the funeral and thanatological connotations the mythological lexeme evokes by way of its cultural meaning. Much more seldom, name coiners from various sectors (incl. textile, hotel, building, transport, automobile companies) employ the word as well, rendering firmonym-using identification possibly difficult, misleading or nigh on impossible.
4

Odwołania mitologiczne w polskiej chrematonimii funeralnej – rekonesans

100%
Puda-Blokesz M.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 1
78-91
PL
Przedmiotem badań są polskie chrematonimy funeralne z mitologizmami. Ilościowy i jakościowy ogląd materii badawczej, oparty na kilku kryteriach (m.in. genetyczno-kulturowym – pochodzenie mitologizmu, onomastycznym – typ nazwy mitologicznej, leksykalno-semantycznym – wartość konotacyjna mitologizmu, funkcjonalnym – funkcja mitologizmu w nazwie), pokazuje, że nadawcy/kreatorzy chrematonimów najczęściej sięgają po leksykę z mitologii greckiej (rzadziej rzymskiej i egipskiej), po teonimy – nazwy bogów, po mitologizmy konotujące treści funeralne i identyfikujące zakres pełnionych przez firmę usług. Nierzadko jednak decydują się na formalne modyfikacje komponentu mitologicznego (Archon zamiast Charon) czy użycie w nazwie firmy mitologizmu słabo konotującego treści funeralne (Olimp, Arkadia) bądź w ogóle nieidentyfikującego profilu działalności przedsiębiorstwa (Achilles, Herkules).
EN
Polish funeral chrematonyms with mythological elements are being examined here. The quantitative and qualitative survey of the subject matter, based on several criteria (among them, a genetic and cultural criterion – the origin of a mythology reference; onomastic – its type; lexical and semantic – its connotative values; functional – the function of a mythological component in a name), shows that chrematonym senders/creators most often turn to Greek vocabulary – less frequently Roman or Egyptian – to teonyms (names of deities), to mythological words which connote funeral topics and identify the range of services the company offers. In addition, now and again they choose to modify the form that a mythological component assumes (Archon instead of Charon) or to use a term which hardly connotes funeral topics (Olimp, Arkadia) or does not clarify the business profile at all (Achilles, Herkules)
5
Publication available in full text mode
Content available

Społeczność Internetu wobec tradycji antycznej, czyli o mitologizmach frazeologicznych w gatunkach prymarnie internetowych (na wybranych przykładach)

100%
Puda-Blokesz M.
Socjolingwistyka
|
2020
|
issue 34
131-143
PL
Artykuł ma na celu przybliżenie, w jaki sposób pokolenie Internetu w żywej mowie nowego medium, w wir tualnej komunikacji korzysta z zasobu frazeologicznego o mitologicznej proweniencji (grecko-rzymskiej). Analiza materiału badawczego pozyskanego z wpisów na forach i w grupach dyskusyjnych, oparta na typologii innowacji frazeologicznych Stanisława Bąby, pokazuje, że internauci w codziennych rozmowach sięgają po książkowe mitologizmy frazeologiczne i śmiało je modyfikują: zmieniają ich strukturę i łączliwość składniową. U podstaw tych działań może leżeć kilka czynników, m.in. poziom współczesnej kompetencji kulturowej i językowej czynnych użytkowników Internetu, naśladowanie wzorców mownych płynących z mediów, świadome nawiązanie do tradycji i zabawa z nią, a także specyfika internetowej komunikacji językowej i warunkowana przez nią jakość polszczyzny.
EN
The article aims to describe how the Internet generation uses, in natural speech in a new medium, the mythology-based phraseological inventory (of Graeco-Roman provenance) for virtual communication. The analysis of research data gathered from forum and discussion group posts, based on Stanisław Bąba’s phraseological innovation typology, indicates that in everyday talk Internet users do make use of highbrow mythological phrases and have no qualms about modifying them, changing their structure and syntactic collocability. Several factors can be the source of such a practice, including active Internet users’ level of cultural and linguistic competence, their imitation of speech patterns emanating from the media, conscious reference to tradition and playfully toying with it, along with the specificity of online linguistic communica tion and the quality of Polish it occasions.
6
Publication available in full text mode
Content available

Prawa dziejowe wielkich myśli

71%
Bartnik C. S.
Roczniki Teologii Dogmatycznej
|
2012
|
vol. 4
143-152
EN
Great thoughts: philosophical systems, intellectual currents and ideological outlooks are affected by the laws of historical change. The author briefly presents the following laws: (a) universal presence of mythology, irrespective of the degree of its cultural influence; (b) the law of ideological pluralism (a single global ideological system would thwart any great thought); (c) the law of historical sequencing and of historical continuity; (d) the law of historical pendulum; (e) inevitable presence of structural shortcomings (statements about the ultimate, cognitively exhaustive nature of one's own system of thought and the declaration that it offers sufficient instruments for creating heaven on earth); (f) degeneration of a system due to false founding premises (e.g. „freedom” as an essential of its own right, separated from truth, good, justice and the love of kin, which has led to the creation of the ideology of the European Union and leads it towards chaos, nihilism and atheism.). A vital denominator of any great thought is its reference to an idea of God. Jesus Christ, as the crown of all creation (Eph. 1:10) is also a redeemer of great thoughts and philosophical systems.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.