Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 24

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  modalność
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

LEGAL SPEECH ACTS IN A COGNITIVE LINGUISTIC PERSPECTIVE – FOCUS ON MODALITY

100%
WITCZAK-PLISIECKA I.
Comparative Legilinguistics
|
2009
|
vol. 1
159-175
PL
Artykuł integruje trzy obszary badań językoznawczych: pragmatyczną teorię aktów mowy, językoznawstwo kognitywne oraz badania nad językiem prawa. Głównym celem dyskusji jest wskazanie na adekwatność użycia aparatu językoznawstwa kognitywnego w analizie aktów mowy występujących w języku prawa. Uwaga skupiona jest na użyciu deontycznych wyrażeń modalnych, przede wszystkim deontycznego użycia czasownika "shall". Dyskusja ilustrowana jest przykładami zaczerpniętymi z korpusu dokumentów prawnych, które były tworzone w języku angielskim i tłumaczone na język polski. Czasownik "shall" w dokumentach prawnych używany jest głównie w celu narzucenia obowiązku lub udzielenia praw, zatem w kategoriach teorii aktów mowy i w ujęciu pragmatycznym często stanowi nośnik dla mocy illokucyjnej wiązanej zarówno z asercją, jak i dyrektywą. W ujęciu gramatyki tradycyjnej w języku angielskim, który nie posiada morfologicznie oznaczonych form czasu przyszłego jego użycie może być widziane jako amalgamat deontyczności i futurum. Artykuł sugeruje, że zaproponowana w językoznawstwie kognitywnym teoria amalgamatów (cognitive blending) pozwala na właściwy opis większości użyć deontycznego "shall" w języku prawa. Semantykę "shall" charakteryzuje bardzo duża wrażliwość na kontekst użycia, natomiast teoria amalgamatów stara się opisać dynamikę konstruowania znaczenia w kontekście. Znaczenie "shall" wykazuje ciągłą dynamikę i jego swoista ewolucja może być widziana jako wciąż dynamiczny proces gramatykalizacji, w którym istotnym czynnikiem są elementy kontekstu prawa.
EN
The paper involves three main fields of linguistic analysis: the pragmatic theory of speech acts, cognitive linguistics and legal language. Its main aim is to demonstrate the relevance of the cognitive framework to the analysis of speech acts and especially the deontic use of the modal verb shall in the legal context. The focus is on the use of the modal, which is mainly used to impose obligations or to confer rights. Thus, its meaning seems to be in most cases a combination of both assertive and directive illocutionary forces when approached from a pragmatic perspective, and a combination of deonticity with futurity and prediction in traditional grammar terminology. The discussion is illustrated with a variety of examples retrieved from a corpus of legal documents drafted in English and translated into Polish. It is argued that the meaning of most instances of shall in the legal domain, due to its context-sensitivity, can be best accounted for in terms of a cognitive blend, which integrates various aspects of its meaning. These aspects are believed to be inherently vague and possibly an instance of ongoing processes of grammaticalisation, which can only be grasped with reference to the context of a particular expression, thus pragmatic in nature.
2
Publication available in full text mode
Content available

Razem czy osobno? O pewnym aspekcie modalności antyfon Officium Divinum

85%
Grajewski C.
Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
|
2016
|
vol. 22
|
issue 47
177-188
PL
Autor analizuje zjawisko porządkowania antyfon Oficjum Godzin według tonacji gregoriańskich (modi). Zasadniczą kwestią jest pytanie: czy antyfony ad Magnificat, ad Nunc dimittis oraz ad Benedictus należy postrzegać jako część szeregu modalnego antyfon, czy też nie. Załączone przykłady są, zdaniem autora, potwierdzeniem tezy o włączeniu tych trzech antyfon do szeregu uporządkowanych antyfon.
EN
The author examines the phenomenon of arranging antiphons of the Liturgy of the Hours by Gregorian tones (modi). The central question is whether or not the antiphons ad Magnificat, ad Nunc dimittis and ad Benedictus should be seen as part of a series of antiphons in modal order. According to the author, the accompanying examples confirm the thesis of those three antiphons being part of a series of modal order.
3
Publication available in full text mode
Content available

WSPÓŁCZYNNIK DWUMODALNOŚCI BC I JEGO ZASTOSOWANIE W ANALIZACH ROZKŁADÓW ZMIENNYCH LOSOWYCH

85%
Baszczyńska A., Pekasiewicz D.
Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych
|
2014
|
vol. 15
|
issue 3
20-29
PL
W analizach zjawisk ekonomicznych, przyrodniczych i psychologicznych istotne znaczenie ma badanie modalności rozkładu zmiennej losowej utożsamianej z analizowaną cechą statystyczną. Jedna z metod polega na wyznaczeniu na podstawie próby losowej współczynnika dwumodalności BC. Jego wartość pozwala podjąć decyzję o jednomodalności lub dwumodalności rozkładu analizowanej zmiennej. W pracy zaprezentowane zostały wyniki badań symulacyjnych dotyczących własności współczynnika BC. Ponadto zastosowano analizowany współczynnik do badania modalności rozkładu cen surowców na giełdach towarowych.
EN
In the analyses of economic, natural and psychological phenomena, it is important to study the modality of distribution of a random variable identified with the analyzed statistical feature. One of the methods involves the determination of the coefficient of bimodality BC based on a random sample. Its value can decide about unimodality or bimodality of the analyzed variable distribution. The paper presents the results of simulation studies on the properties of the coefficient BC. Furthermore, the bimodality coefficient was used in the analyses of distributions of prices on commodity exchanges.
4
Publication available in full text mode
Content available

Zofia Dobrzańska-Fabiańska, Spór o rolę „modus” i „tonalité” w sztuce kompozycji XVI i początku XVII wieku, Kraków 2013 (= Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis 24) Musica Iagellonica ss. 376. ISBN 987-83-7099-187-6

85%
Jasiński T.
Muzyka
|
2018
|
vol. 63
|
issue 3
143-149
5
Publication available in full text mode
Content available

A Previously Unknown Repertoire of Alleluia Chants from the 1518 Graduale Cassoviense (Clmae 172a, 172b)

80%
Adamko R.
Roczniki Humanistyczne
|
2020
|
vol. 68
|
issue 12
25-43
EN
The Graduale Cassoviense  is a late medieval musical-liturgical manuscript. Apart from the standard Gregorian repertoire, it also contains original local chants. Moreover, it also includes several alleluia chants that-so far-have not been found in any other sources or reported in the existing databases. A mutual comparison of these chants (as well as their comparison with other repertoires) provides a chance to show their genetic connections and conditionality. The repertoire shows a late medieval explosion of local musical and poetic production in the territory of Central and Eastern Europe. Nevertheless, this production shows different aesthetical bases and rules than the typical Gregorian ones. For such reasons, we can define it as a post-Gregorian work.
PL
Nieznany dotąd repertuar śpiewów allelujatycznych Graduału z Koszyc z 1518 roku (clmae 172a, 172b) Koszycki Graduał to późnośredniowieczny rękopis muzyczno-liturgiczny, który oprócz standardowego repertuaru gregoriańskiego zawiera także oryginalne śpiewy lokalne. W tym manuskrypcie jest kilka śpiewów allelujatycznych, które nie zostały jeszcze zidentyfikowane w innych źródłach i nie są zarejestrowane w istniejących bazach opublikowanych lub elektronicznych. Porównanie tych śpiewów ze sobą oraz z innym repertuarem daje możliwość wskazania ich kontekstu genetycznego i uwarunkowań. Repertuar ten jest świadectwem eksplozji muzycznej i poetyckiej twórczości lokalnej późnego średniowiecza w Europie Środkowej i Wschodniej. Twórczość ta wykazuje jednak inne niż gregoriańskie założenia estetyczne, dlatego można ją określić jako postgregoriańską.
6
Publication available in full text mode
Content available

COGNITIVE CONSEQUENCES OF TRANSLATIONS FOR RENDERING THE MODALITY OF LEGAL DOCUMENTS (A SEMANTIC STUDY BASED ON THE AMSTERDAM TREATY AS AN EXAMPLE)

80%
WAKUŁA-KUNZ W.
Comparative Legilinguistics
|
2009
|
vol. 1
146-158
PL
Celem pracy jest ukazanie konsekwencji, jakie może mieć tłumaczenie czasowników modalnych, które ustanawiają reguły i zasady rozumienia norm w tekstach prawnych. W oparciu o rozróżnienia językoznawstwa kognitywnego zostały wyjaśnione przyczyny, dlaczego deontyczne czasowniki modalne są tak często używane w legislacji. Jako materiał do analizy wybrano Traktat amsterdamski w jego angielskiej oraz polskiej wersji. Przykłady pochodzące z tegoż tekstu ukazują, iż tłumaczenie deontycznych czasowników modalnych może być źródłem wieloznaczności dla jego odbiorców i to właśnie badania oraz definicje lingwistyczne pomagają rozwiązać problemy związane z błędnym rozumieniem znaczenia słów w tak ważnym tekście międzynarodowym.
EN
This study aims at examining how the manifestation forms of linguistic modality, which plays a rule-constitutive role in the content of legal documents, may be changed in the process of translation. Basing on the achievements of cognitive linguistics the author tries to find a solution for a proper translation of root and epistemic modals that would serve the same communicative function. In concluding remarks she notices that the role of linguists in solving the problems of the legal world is essential for checking the occurrence of ambiguity in the interpretation of translated texts.
7
Publication available in full text mode
Content available

Irish Speakers and their Experience of Emigration to North America

80%
Doyle A.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 11
63-88
PL
Doświadczenie emigracji do Ameryki Północnej przez użytkowników języka irlandzkiego Artykuł kwestionuje pogląd powszechny w historycznych opracowaniach emigracji z Irlandii do Nowego Świata jakoby osoby posługujące się językiem irlandzkim przyjmowały postawę bardziej bierną i fatalistyczną w porównaniu do osób anglojęzycznych oraz postrzegały emigrację jako formę wygnania. W części pierwszej, wykazano brak podstaw empirycznych i teoretycznych dla tego poglądu w oparciu o argumentację językową. Nie ma nic w języku irlandzkim co wskazywałoby na pasywność jego użytkowników. W drugiej części artykułu wskazano na opisy życia w Ameryce, z których wynika, że zarówno osoby mówiące w języku irlandzkim jak i angielskim miały szereg różnych doświadczeń w nowym środowisku.  Nie dostarczają one żadnych dowodów na istotny wpływ języka na zwiększenie poczucia alienacji wśród emigrantów.
EN
In historical work on emigration from Ireland to the New World, it has become widely accepted that Irish speakers were more passive and fatalistic than English speakers, and that they felt that emigration was a form of exile. This article challenges this assumption. In the first part, it is shown that the linguistic argument for this claim lacks both theoretical and empirical foundations. The evidence for Irish, it is shown, does not indicate any passivity on the part of its speakers. In the second part of the article, accounts of life in America by Irish speakers are drawn upon. On the whole, these suggest that Irish speakers, like English speakers, had a wide range of experiences in their new environment. However, they fail to show that language played a significant role in any feelings of alienation among emigrants.
8
Publication available in full text mode
Content available

Point of View and the Modalities of Narrative

71%
Tenev D.
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
|
2018
|
issue 8(11) cz.1
27-42
EN
In this paper I will envisage the relationship between narrative modalities and point of view with the help of the narratological theory of Christo Todorov, who is a representative of the Bulgarian Guillaumist school. First, I will point to the multimodality of narrative modal logic with its combination of different types of modal categories (alethic, deontic, volitive, etc.). Then I will introduce Christo Todorov’s distinction between modal and transmodal categories, according to which modality (ability, desire, obligation) is what characterises the actions and transmodality (perception, emotion, intellection) is what characterises the subject of action. Along with Todorov I will claim that there are both modal and transmodal points of view, but unlike him I will define the point of view based not on the subject-image but on the directedness it introduces. My point will be that there is a double direction of the point of view: on the one hand, the direction of the subject to the object, and, on the other, the direction from one modality to another. This double direction, I will argue, is at the very basis of narrative logic, or of what I would call the ‘narrative potentiality.’
9
Content available remote

Towards a transboundary approach to the analysis of linguistic modality – elements of an empirical investigation of the modal auxiliary must in contemporary American English

71%
Szymański L.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2016
|
vol. 72
211-229
EN
The present article aims to demonstrate a transboundary approach to a linguistic modality analysis. The transboundary approach is perceived as such in which a researcher needs to cross certain boundaries in their studies on modal verbs. These include: notional boundaries, word boundaries, as well as the domains of the semantic field of modal expressions. The author attempts to illustrate this with a study of modality-(grammatical) aspect interaction and modality-negation-(grammatical)aspect interaction, which are exemplified with the English modal auxiliary must. The analysis was carried out on 147 language samples excerpted from The Corpus of Contemporary American English.
PL
Artykuł ma na celu zaprezentowanie transgranicznego podejścia do analiz modalności językowej. Transgraniczność jest tutaj rozumiana jako przekraczanie granic w badaniu czasowników modalnych. Znajdują się wśród nich granice pojęciowe, granice wyrazu, a także granice stref tworzących pole semantyczne badanego wyrażenia. Na przykładzie angielskiego czasownika modalnego must autor podejmuje próbę zanalizowania zjawiska interakcji modalności z aspektem gramatycznym oraz modalności z negacją i aspektem gramatycznym, ukazując w ten sposób podejście transgraniczne. Badanie przeprowadzono na 147 próbkach materiału językowego z korpusu współczesnej amerykańskiej odmiany języka angielskiego (The Corpus of Contemporary American English).Contemporary American English.
10
Publication available in full text mode
Content available

Idea korelacji między wolnością a modalnością na podstawie dzieła Roberta Grosseteste De libero arbitrio

71%
Wierdak D.
Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
|
2020
|
vol. 27
353-362
EN
The article presents the correlation between freedom and modality that has become the subject of the philosophical research of the English thinker Robert Grosseteste. This excellent but little-known scholastic author has included his reflections on freedom on the pages of De libero arbitrio. Grosseteste drew his most important philosophical inspirations from ancient and medieval philosophy, especially from Aristotle. The aim of this article is to demonstrate that it is possible to compare freedom and modality by introducing atemporal terms.
PL
Artykuł prezentuje korelację pomiędzy wolnością a modalnością, która stała się przedmiotem filozoficznych badań angielskiego myśliciela, Roberta Grosseteste. Ten znakomity, choć mało znany autor scholastyczny przedstawił swoje rozważania na temat wolności na kartach traktatu De libero arbitrio. Najważniejsze inspiracje filozoficzne Grosseteste czerpał ze źródła filozofii starożytnej i średniowiecznej, zwłaszcza od Arystotelesa. Celem artykułu jest pokazanie, że dzięki wprowadzeniu pojęć atemporalnych możliwe jest zestawienie ze sobą wolności i modalności.
11

Terminologia związana z tłem konwersacyjnym w opisie modalności językowej oraz propozycja jej przekładu na język polski

71%
Szymański L.
Język Polski
|
2021
|
vol. 101
|
issue 1
31-43
PL
Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskojęzycznym czytelnikom modelu pola semantycznego wyrażeń modalnych zaprezentowanego przez Angelikę Kratzer. Wyróżnia się w nim trzy domeny interpretacyjne: siłę modalną, podstawę modalną oraz źródło uporządkowania światów możliwych. Dwie ostatnie to tła konwersacyjne, które wpływają na interpretację modalną. Dualność podstawy modalnej stwarza także możliwość utworzenia binarnej typologii modalności. Oprócz tego artykuł proponuje przekład anglojęzycznej terminologii na język polski.
XX
The article aims at bringing the model of the semantic field of modal expressions presented by Angelika Kratzer to the attention of Polish-speaking readers. The framework consists of three domains: modal force, modal base and ordering source. The last two are conversational backgrounds. The duality of the modal base also allows for a binary typology of modality. In addition, the paper proposes Polish equivalents of English-language terminology.
12
Publication available in full text mode
Content available

Semantyka i składnia polskiego predykatu "ale"

71%
Topolińska Z.
Linguistica Copernicana
|
2023
|
vol. 19
201-202
EN
Polish ale appears in two different contexts with two different functions: 1. as predicate with two arguments, +/- the equivalent of the English but and 2. as predicate with one argument, +/- the equivalent of the English interjection ‘what a...!’. The fact that mutatis mutandis the same two functions has Macedonian ама suggests that we are dealing here with a specific Slavic development.
PL
Polskie ale pojawia się w dwóch różnych typach kontekstów z dwoma różnymi funkcjami: 1. jako predykat z dwoma argumentami, +/- odpowiednik angielskiego but oraz 2. jako predykat z jednym argumentem, +/- odpowiednik angielskiego wtrącenia ‘what a ...!’. Fakt, że mutatis mutandis te same dwie funkcje pełni macedońskie ама, wskazuje na to, że mamy tu do czynienia w rozwojem właściwym dla języków słowiańskich.
13

As divergências e as convergências entre o sistema temporal polaco e português

57%
Hlibowicka-Węglarz B.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 5: Neofilologia
21-35
PT
O presente estudo tem como objetivo comparar o sistema temporal polaco e português, isto é, comparar as estratégias pragmáticas utilizadas na expressão da categoria linguistica de tempo nas duas línguas analisadas. Para atingir este objetivo propomos demonstrar primeiro as particularidades do sistema das oposições temporais em polaco e em português para evidenciar as diferenças e as semelhanças existentes entre o sistema de ambas as línguas. Os exemplos que propomos para a nossa análise foram escolhidos de modo a evidenciarem, de um lado, as características da língua polaca e a sua originalidade, e de outro, as ricas possibilidades que a língua portuguesa tem ao seu dispor nesta matéria como os meios correspondentes. As nossas considerações evidenciaram que as duas línguas dispõem de processos diferentes para marcar os valores temporais que não costumam coincidir, assim como em situações que não são as mesmas nas duas línguas.
EN
The aim of this study is to compare the temporal system of the Polish and Portuguese language that is to indicate common and distinguishing features between two above mentioned systems. Therefore firstly it shall be considered how both systems are functioning, secondly the most fundamental criteria of such comparison shall be established. Finally an analysis of temporal values of the particular verbal forms shall be conducted. Furthermore the purpose of this study is to compare means of expression of the temporal category in Polish with means of expression of the temporal category in Portuguese. As a result the study indicated that the temporal category together with category of aspect form interconnected grammatical categories which meet on the functional basis. While in Portuguese time and aspect are expressed by morphemes cumulating both functions, Polish has different means of expression of each of these categories. The study enabled to formulate conclusions regarding similarities and differences between both systems as well as to indicate specific features which emphasize uniqueness of each analyzed system.
PL
Celem pracy jest porównanie systemu temporalnego języka portugalskiego i języka polskiego, czyli wskazanie na te cechy, które łączą i które dzielą oba systemy. Aby osiągnąć postawiony cel, należało najpierw zastanowić się nad funkcjonowaniem każdego z badanych systemów, wyznaczyć najistotniejsze kryteria tego porównania, by w końcu dokonać analizy wartości temporalnych poszczególnych form werbalnych. Prezentowana praca stanowi również próbę porównania środków wyrazu kategorii czasu w języku portugalskim ze środkami, jakimi dysponuje w tym zakresie język polski. Nasze rozważania wykazały, że kategoria czasu wraz z kategorią aspektu tworzy kompleks ściśle ze sobą związanych kategorii gramatycznych, przenikających się na płaszczyźnie funkcjonalnej. Podczas gdy w języku portugalskim czas i aspekt wyrażany jest morfemami kumulującymi obie funkcje, język polski dysponuje odmiennymi środkami wyrazu każdej z obu kategorii. Przeprowadzona analiza pozwoliła na sformułowanie wniosków dotyczących podobieństw i różnic między obu systemami, a także na wskazanie cech stanowiących o oryginalności każdego z analizowanych systemów.
14
Content available remote

An empirical investigation of the allegedly non-normative modal predicate with must, not, and the perfect infinitive of the main verb

57%
Szymański L.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
247-258
EN
The present paper offers an empirical study of an English modal predicate with the auxiliary verb must, the negative particle not and the perfect infinitive of the main verb, with the application of corpus methods. English grammars typically do not talk over this structure and hence one may get an impression that it is non-existent. However, the analysis shows that the researched construction has been used in English as a systematized unit for a long time, in both American and British varieties of English, in both speech and writing, and at various levels of formality. The article also presents the ways in which the modal readings of must interact with the negator not and with the perfect aspect in contemporary American English. Moreover, the findings of this study point to a number of already-existing norms which may have contributed to the emergence of the researched modal predicate structure.
PL
Niniejszy artykuł przedstawia empiryczne studium angielskiego orzeczenia modalnego z czasownikiem must, partykułą przeczącą not i czasownikiem głównym w formie bezokolicznika przeszłego z wykorzystaniem metod korpusowych. Konstrukcji tej zwykle nie omawia się w książkach do gramatyki języka angielskiego, stąd też można odnieść wrażenie, że nie istnieje. Badanie pozwoliło na ustalenie, że analizowana konstrukcja od dawna funkcjonuje w języku angielskim, zarówno w odmianie amerykańskiej jak i brytyjskiej, w mowie i w piśmie, w komunikacji na różnych stopniach oficjalności jako usystematyzowana jednostka. Wykazano też schemat interakcji znaczeń modalnych wyrażanych przez czasownik must z negacją i aspektem gramatycznym perfect we współczesnej amerykańskiej angielszczyźnie. Wskazano również potencjalne normy, które mogły przyczynić się do powstania tej rzekomo nienormatywnej konstrukcji orzeczenia w języku angielskim.
15
Publication available in full text mode
Content available

Epistemic modality expressed through modal verbs in Albanian

57%
Sejdiu-Rugova L., Zogaj D.
Linguistica Copernicana
|
2017
|
vol. 14
EN
The article aims at investigating epistemic meanings expressed through modal verbs in Albanian on the grounds of the most recent semantic theories of modality. It adopts Huddleston and Pullum’s approach, namely the tripartite scheme of epistemic, deontic and dynamic modality, epistemic having the features of the speakers’ attitude to the factuality of past or present time situations. The strength of the speaker’s commitment according to Huddleston and Pullum (2002) is the basis for the distinction between the modal concepts of necessity and possibility. In Albanian, these two categories were expressed by the modal verbal ‘mund’ for possibility and ‘duhet’ for necessity. Unfortunately, Albanian standard grammars still pay little or no attention to the concept of modality in general. The research conducted in this article is one of the first attemptions to classify more specificallystructural units of epistemic modality , putting emphasis on main epistemic modal verbs. The frequency of usage and the type of epistemic modality associated to the modal verbs duhet, mund and do have been investigated, too. Moreover, other structural types expressing epistemic modality have been identified and marked as well. 
PL
Modalność epistemiczna wyrażana czasownikami w języku albańskimArtykuł ma na celu analizę znaczeń epistemicznych wyrażanych za pomocą czasowników modalnych w języku albańskim, opartych na współczesnych semantycznych teoriach modalności. W artykule przyjęte zostało podejście Huddlestona i Pulluma, a mianowicie trójstronny system modalności epistemicznej, deontycznej i dynamicznej. Modalność epistemiczna wyraża nastawienie mówiącego do prawdziwości sytuacji przeszłych bądź teraźniejszych. Według Huddlestona i Pulluma (2002) siła zaangażowania mówiącego stanowi podstawę do rozróżnienia pomiędzy modalnymi pojęciami konieczności i możliwości. W języku albańskim obie te kategorie zostały wyrażone za pomocą czasownika modalnego ‘mund’ określającego możliwość i ‘duhet’ określającego konieczność. Niestety standardowe gramatyki albańskie wciąż poświęcają zbyt mało uwagi lub też wcale nie skupiają się na ogólnym pojęciu modalności. Przedstawione badanie jest pierwszą próbą bardziej szczegółowej klasyfikacji jednostek strukturalnych modalności epistemicznej. Szczególny nacisk położony jest na główne epistemiczne czasowniki modalne. W artykule została także przeanalizowana frekwencja użycia i rodzaj modalności epistemicznej związanej z czasownikami modalnymi duhet, mund i do. Ponadto rozpoznane i scharakteryzowane zostały również inne typy czasowników wyrażających modalność epistemiczną.
16
Publication available in full text mode
Content available

Textuelle Vernetzungstypen in der Museumskommunikation. Eine pragmatische Analyse von Audioguidekommunikation

57%
Spieß C.
tekst i dyskurs - text und diskurs
|
2017
|
issue 10
115-139
PL
Wychodząc od pojęcia praktyki komunikacyjnej, które uwzględnia zarówno komunikację ustną, pisemną, wizualną, audytywną, jak i całe teksty, autorka stawia sobie za cel uchwycenie komunikacji w obszarze sztuki w muzeach i opisanie specyficznych językowych strategii sieciowania, które są odpowiedzialne za tworzenie się znaczeń i funkcji praktyk komunikacyjnych. Strategie te odpowiadają wypracowanym przez Hausendorfa (2005, 2006) typom działań, jak odwoływanie, wyjaśnianie, interpretacja i opisywanie. Autorka prezentuje trzy typy praktyk sieciujących w komunikacji muzealnej za pośrednictwem audioprzewodników.
17
Content available remote

Independent directive (a) da-constructions with the imperfect tense in the Macedonian language

57%
Tofoska S.-S.
Rocznik Slawistyczny
|
2015
|
vol. 64
141-157
MK
Предмет на интерес на оваа статија се самостојните да-конструкции со глаголска форма во имперфект во македонскиот јазик, кои изразуваат нефактивно дејство, секогаш се изговараат со прашална интонација и пред кои речиси секогаш стои сврзникот/партикулата А. Примери: 1. А да ми се јавеше некогаш? (‘jави се некогаш, не си ми се јавил одамна/никогаш‘) 2. А да ја потскратеше косата? 3. А да дојдеше со нас? 4. А да седневме на кафе? Карактеристични се за разговорниот јазик, и обично се употребуваат во комуникација меѓу луѓе кои по некоја основа се чувствуваат блиски. Тие се употребуваат со директивно значење и тоа за да изразат молба, барање, желба, предлог, незадоволство, прекор и сл. што зависи од повеќе фактори, иако најмногу од интонацијата, и тоа ќе биде разгледано во оваа статија. Тргнуваме од поставката дека да-конструкциите во македонскиот јазик функционираат како експонент на субјунктивот (Конески 1986, Минова-Ѓуркова 1994, Тополињска 2008, 2009), сфаќајќи го субјунктивот како несамостојна, подредена модална конструкција, во функција на реченичен (пропозиционален) аргумент на предикати од повисок ред, чија фактивност и модално-темпорална карактеристика ја одредува надредениот предикат (сп. Karolak 1995). Исказите со самостојно употребените да-конструкции со имперфект, според функционалните зони во кои се јавуваат и значењата кои ги изразуваат соодветствуваат на некои од значењата на субјунктивот. Специфичноста на исказите со овој тип субјунктивни конструкции е во тоа што во нив се испреплетуваат семантички вредности и од деонтичката од епистемичката модалност. Исказите со да-конструкциите кои овде нè интересираат ги нарекуваме директиви (директивни) затоа што со нив на соговорникот му се дава насока, (дирекција) за некакво однесување и/или за дејство што треба да се изврши. (сп. Kramer 1986, Бужаровска 1999, Ницолова 2008). Тие соодветствуваат на манипулативните говорни чинови (manipulative speech acts) кај Гивон (Givon 1994:273), а тоа се наредбите, молбите/барањата, поттикнувањата/ наговарањата, кои искажуваат настани проицирани во иднина и ја засегаат деонтичката модалност. А токму таква употреба имаат и да-конструкциите кои ги анализираме. Целта на оваа анализа е да утврди: во какви типови на ситуации се употребуваат исказите со овие конструкции; дали спаѓаат во деонтичката или епистемичката модалност и дали се поблиску до едната или другата страна на зоната; дали има и какви се семантичките и прагматичките разлики меѓу истите типови на искази изразени со конструкциите со да+ имперфект наспрема исказите со да+презент; кои други фактори влијаат на значаењето на овие искази.
EN
The subject of interest in this paper are directive da-constructions with imperfect in Macedonian, which are non-factive, have interrogative intonation and almost always are preceded by the particle/conjunction a. Examples: 1. А да ми се јавеше некогаш? 2. А да ја потскратеше косата? 3. А да дојдеше со нас? 4. А да седневме на кафе? They are very common in informal use, in communication between people who are close to each other (friends, parent-child etc). They have a directive meaning and can express request, wish, exhortation, dissatisfaction, reproach etc., which depend on different factors, especially on the intonation, which will be analyzed in this paper. We assume that da-constructions in Macedonian function as an exponent of the subјunctive (Конески 1986, Минова-Ѓуркова 1994, Тополињска 2008, 2009), and we consider the subјunctive to be a dependant, subordinated modal construction which functions as a propositional argument of higher degree predicates and whose modal and temporal characteristics are determined by the superordinated predicate (Karolak 1995, Givón 1994). The meaning of the directive expressions with da-constructions + imperfect in Macedonian also belongs in the functional zones of the subjunctive. A peculiarity of this type of subjunctive constructions is that they have semantic features of both deontic and epistemic modality. They are directive (and as such belong to the deontic modality) by expressing a proposal of a course or a pattern of behaviour which should be carried out (Kramer 1986), and by expressing uncertainty (formulated as a question) they belong to the epistemic modality. The aim of this analysis is to determine in what types of situations they are used, which types are closer to the deontic and the epistemic zones of the modality, whether there are any semantic and pragmatic differences between directive da-constructions + imperfect and da-constructions + present, and what other factors shape the meaning of the expressions formed with these constructions.
18
Publication available in full text mode
Content available

Piękno śpiewu gregoriańskiego – prawda, sztuka, modlitwa

57%
Białkowski M.
Musica Ecclesiastica
|
2023
|
vol. 18
125-137
PL
Kategorie piękna i elegancji przewijają się w dziejach człowieka, który do ich wyrażania stosuje najcenniejsze środki, jakimi dysponuje. Towarzyszy im parametr autentyczności i historyczności, stąd wszelkie próby fałszu dyskwalifikują piękno. Ideą piękna jest oderwanie człowieka, choć na chwilę, z rzeczywistości ziemskiej i przeniesienie go w wymiar transcendentalny. Dotyczy to również śpiewu gregoriańskiego. Jest piękny, kiedy jest autentyczny, jest sztuką oraz prowadzi do modlitwy. Istotne jest, aby poszukiwać prawdy o repertuarze gregoriańskim, w którym tradycja zachowała utwory okresu nie tylko klasycznego, ale i postklasycznego. Gregoriańska sztuka wokalna ma na celu aplikację wyników badań muzykologicznych do praktyki śpiewaczej. Następnie tak przygotowany materiał powinien zaistnieć w liturgii, w której wykonawcy się modlą i uświęcają. Wszystkie trzy parametry piękna śpiewu gregoriańskiego: autentyczność, sztuka i modlitwa są ze sobą integralnie złączone; sama prawda jedynie umiejscawia śpiew w obszarze spekulacji teoretycznych, sama sztuka prowadzi do przeżyć emocjonalnych, natomiast sama modlitwa redukuje teorię gregoriańską i sztukę wokalną.
EN
Categories of beauty and elegance run through history of man, who uses most precious materials available in order to express them. This process is accompanied by the parameters of authenticity and historicity, and thus any misconception impairs beauty. The very idea of beauty is to help a man to get away from mundane reality, if only for a while, and move him into transcendent dimension. This includes Gregorian chant, an art so beautiful when authentic, leading a man to pray. Therefore a quest for a genuine Gregorian repertoire of classical and post-classical songs is so vital. The aim of Gregorian vocalism is to translate the fruit of musicological research into singing. Then, the ready material is to be presented in the church, where people pray and worship God. All three parameters of the beauty of Gregorian chant ‒ authenticity, art and prayer ‒ are integrally connected with each other: the truth leaves singing in the area of theoretical speculation, the art leads to an emotional experience, and the prayer reduces Gregorian theory and vocal art.
19

From the Inside Out: An Analytical Perspective of André Caplet’s Harmonic Evolution Through Selected Mélodies, 1915-1925

57%
Wilson C.
Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
|
2017
|
issue 3(34)
75-95
EN
André Caplet is a noteworthy figure in the early years of the 20th century French music. A founding member of the Société Musicale Indépendante and advocate of new contemporary music, Caplet is also remembered for his contributions to Debussy’s Le Martyre de Saint-Sébastien and La boîte à joujoux. Caplet’s musical output from the years pertaining to the Great War and beyond demonstrates a colourful harmonic language. This authentic harmonic language presents itself as a highly complex and sophisticated interweaving of modality and diatonicism, and there are numerous instances of progressive use of modal structures within these mélodies. This article presents a reflection upon some of the developments within Caplet’s exploration of tonality through the lens of selected works, from 1914 to his death in 1925. Supporting examples of Caplet’s distinctive approach to the fusion of diatonicism and modality, and the usage of synthetic scale structures will be considered. Caplet’s inventive harmonic language offers much richness in terms of creativity and imagination. He was a composer who favoured different musical processes and conventions. Exploring his compositional approach will help illuminate André Caplet’s individual harmonic language, and place within the field of French musical modernism.
PL
André Caplet jest ważną postacią muzyki francuskiej początku XX wieku. Był założycielem Société Musicale Indépendante i orędownikiem muzyki nowej. Został zapamiętany także dzięki swojemu wkładowi w powstanie Le Martyre de Saint-Sébastien i La boîte à joujoux Claude’a Debussy’ego. Cechą charakterystyczną dorobku twórczego Capleta z lat poprzedzających I wojnę światową i późniejszych jest bogaty język harmoniczny, będący mieszanką harmoniki modalnej i diatoniki, przeplatających się w wyszukany i skomplikowany sposób. Także w Mélodies można odnaleźć wiele przykładów nowatorskiego użycia struktur modalnych. Niniejszy artykuł jest refleksją nad niektórymi z odkryć na polu tonalności dokonanych przez Capleta w jego wybranych dziełach z lat 1914-1925. Przedstawiono także przykłady innowatorskiego podejścia Capleta do łączenia modalizmów z diatonizmami, zwracając uwagę na użycie struktur powstałych w wyniku ich syntezy. Nowoczesny język harmoniczny Capleta oferuje bogactwo rozwiązań na polu kreatywności i wyobraźni muzycznej. Był to kompozytor, który używał różnych konwencji i technik kompozytorskich. Analiza jego warsztatu pomoże zrozumieć indywidualny język harmoniczny André Capleta i umieścić go w kręgu francuskiego modernizmu.
20
Content available remote

Interpretacja prospektywna peryfrazy

57%
Nowakowska M.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
221-246
PL
Peryfraza była interpretowana w ramach kategorii modalności i ewidencjonalności. Niniejszy artykuł pokazuje jej trzecią interpretację: chodzi o rodzaj prospektywności, która należy do kategorii aspektu. Dokładnie mówiąc, peryfraza wyznacza „fazę przygotowawczą”, czyli taką, która prowadzi do sytuacji nazwanej przez czasownik główny. Ta interpretacja pojawia się wtedy, gdy peryfraza łączy się z partykułą właśnie lub już, a także z odpowiednim kontekstem czasowym. W ten sposób powstaje konstrukcja o znaczeniu fazy przygotowawczej.
EN
The Polish verb phrase has been described in terms of a modal or evidential reading. The article presents its third reading, namely a sort of prospectivity that belongs to the category of aspect. The verb phrase can indicate precisely the “preparatory phase”, i.e. the phase which leads to the situation named by the main verb. This reading appears when the verb phrase is combined with the particle właśnie (just) or już (already/yet) and when it is situated in a specific temporal context. Thus a construction with the reading of a preparatory phase is built.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.