Search results

1

Prawda marginesu (notatki z lektury)

100%

Próchniak P.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2012

|

issue 20

197-207

EN

The essay presents remarks about the category of “the margin” in modern Polish literature, and also an interpretation of Zbigniew Kopeć’s book, Niepokorni. Brudni. Źli. Ludzie marginesu w prozie polskiej XX wieku [The Angry, The Dirty, The Bad: People of the Margin in Polish Fiction of the 20th Century]. The truth of the margin emerges from an encounter with sheer existence, with life on the bottom, in places marked by suffering and evil, places that are sick, pathological, revulsive, and consequently abandoned by the better-off part of the society. A lit erature that approaches such places attempts to be a quest for pure and simple truth that is touching and deeply human. Kopeć’s and the present author’s remarks, presented in the article, are dedicated to such attempth made by Polish fiction writers of the 20th century.

2

Poetyka gorszenia? Sacrum w kontekście autonomizowania się sloganu reklamowego we współczesnej polskiej prozie, poezji i dramacie

92%

Bodzioch-Bryła B.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2012

|

issue 4

81-94

EN

The text depicts the process of penetration of an autonomised advertising slogan, merging with language elements characterising the sacrum sphere, into the language of literature. A variety of language based on a play on contradictions comes into being. The play is woven with opposing types of messages which are rooted in human everyday life. One of them refers to elements culled from the sacrum sphere (settling on the side of language matrices which are rooted in tradition most strongly) while the other ones are the diction of mass media and the language of advertising (a relatively new message but also widely brought to attention and easily identified). The phenomenon proves the attempts made by creators to make up a new strategy deciding about the power of artistic expression and also the will to show information pollution, within which a contemporary individual functions, through the language of literature. The cited works sketch an interesting feature of contemporary culture in which the semantics of the term sacrum has come full circle, starting to mean according to the former etymology and the meaning scope encompassing both what is sacred and what is labeled as impious (cursed, profanum). The observed phenomenon may be regarded as a form of deliberate scandalisation performed by means of offering the recipient a type of message and means of expression striking at a certain social taboo.

3

Freedom and secretiveness, in late modernism

92%

Bocheński T.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2017

|

vol. 45

|

issue 7

5-16

EN

The text considers two metaphors describing creative freedom in modern society: secretiveness and shadow. In the shadow, creative individuals protect themselves against the ubiquitous need to explain and screen life. The text proves that contemporary literature (Sebald, Quinard) and essay (Vuarnet, Maffesoli) search inspiration in secretiveness and shadow while at the same time they see a threat to art in the mechanism of explanation.

4

Odkrywanie cielesności. O bohaterkach powieści „Łuk” Juliusza Kadena-Bandrowskiego i „Kochanek Lady Chatterley” Dawida Herberta Lawrence’a

81%

Głowacka-Czarnopyś G.

Białostockie Studia Literaturoznawcze

|

2018

|

issue 13

233-248

EN

The article contains a comparative analysis of twofemaleprotagonists in Łuk by Juliusz Kaden Bandrowski and Lady Chatterley’s Lover by David Herbert Lawrence. The comparison draws from the fact that both writers were considered as scandalizing by their contemporaries. The two discussed novels present transformations of the heroines, socially liberatedas a result of the Great War. The article analyses the female discovery of sensuality as a common motif of the two novels. It shows the literary images of feminine sensuality in the context of interwar vitality, aesthetic experience of human body and sexuality perceived as visual and tactile sensations.

5

„Nigdy więcej!” – historia pewnej utopii

80%

Buryła S.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2015

|

issue 25

115-136

EN

The author of the article studies the literary and cultural topos “Never more!”. He discusses its social and historical contexts as well as the instrumentalization of the anti-war rhetorics in the period of Peoples’ Republic of Poland (Pol. abbr. PRL). The outline also presents the place of anti-war rhetorics in the modern culture.

6

Funkcja frazeologizmów w wybranych poznańskich powieściach kryminalnych

70%

Nowak M.

Adeptus

|

2019

|

issue 13

EN

The function of phraseology in selected crime novels set in the city of PoznańThis article presents several patterns concerning the function of phraseology in contemporary crime novels set in the city of Poznań. Standard Polish phraseologisms make the characters’ speech more colloquial, natural and expressive and are used to convey their emotions. The use of phraseological units typical of the region of Greater Poland adds local colour and makes the novels more realistic by closely relating them to the space where they are set. The use of phraseology also serves to characterise the protagonists. The study analyses four novels: Arcymistrz (Grandmaster) by Piotr Bojarski, Polichromia (Polychromy) by Joanna Jodełka, Upiory spacerują nad Wartą (Ghosts Walking on the Warta) by Ryszard Ćwirlej and Elektryczne perły (Bone Pearls) by Konrad T. Lewandowski. Funkcja frazeologizmów w wybranych poznańskich powieściach kryminalnychArtykuł prezentuje kilka prawidłowości widocznych w funkcjonowaniu frazeologizmów w wybranych współczesnych powieściach kryminalnych, których akcja rozgrywa się w Poznaniu. Frazeologizmyogólnopolskie przede wszystkim sprawiają, że wypowiedzi bohaterów przypominają mowę potoczną, są bardziej naturalne i ekspresywne. Bohaterowie w ten sposób przekazują swoje emocje. Frazeologizmy typowe dla Wielkopolski dodatkowo oddają koloryt lokalny i sprawiają, że powieści są oryginalniejsze, ściśle związane z przestrzenią, w której rozgrywa się akcja. Poza tym użycie frazeologizmów pozwala scharakteryzować bohaterów. Analizie poddano cztery powieści różnych autorów: Arcymistrza Piotra Bojarskiego, Polichromię Joanny Jodełki, Upiory spacerują nad Wartą Ryszarda Ćwirleja oraz Elektryczne perły Konrada T. Lewandowskiego.

7

Čas v modemi a postmodemi literature, zejmena dramaticke

70%

HOFFMANN B.

Stylistyka

|

2007

|

vol. 16

147-154

CS

The author of the article tries to connect opinions on time of some modem and post-modem philosophers and sociologists of the 19th and 20th centuries (Hegel, Marx, Bergson, Foucault, Baudrillard, Bauman, Deleuze, Bćlohradsky, Mizińska...) with some texts of Czech and world, modem and postmodem literaturę (particularly with drama) of the same time: A. and V. Mrstikove - Rok na vsi; K. Toman - Mćsice; M. Proust - A la re- cherche du temps perdu; S. Beckett - En attendant Godot, Fin de partie, Krapp's Last Tape, Nouvelles et Textes pour rien; K. Śiktanc - Ćesky orloj; V. Macura - Ten, ktery budę; M. Ravenhill - Shopping and Fucking, Faust (Faust is dead); S. Kane - 4.48 Psy- chosis; M. HoroSćak-Vafenyhlavy aneb „Dćvće, tobS na kozach tanći smrt“; W. Mastrosimone - Like Totally Weird. It is obvious that time is incorporated in the titles of most of these works.

8

Przemiany mitu żołnierza Niepodległej

70%

Buryła S.

Przegląd Humanistyczny

|

2018

|

vol. 62(4 (463))

95-109

PL

This paper discusses the evolution of the Polish military ethic in the time frame from the restoration of independence to 1989. In the conclusions, the author briefly outlines the changes in the image of soldiers after the collapse of communism in the country. The deliberations are conducted mainly with reference to the Polish prose of the 20th century and, to a smaller extent, Polish films.

9

Łowcy odsłon. O blogosferze literackiej słów kilka

66%

Nęcka A.

Tematy i Konteksty

|

2018

|

vol. 13

|

issue 8

265-276

EN

It’s a paradox that we trust more and more hundreds of anonymous people than people we know and who know our taste. In addition, the number of stars and the scoring of different products is more important than the opinion of a specialist. The author tries to investigate the relationship between “professional” literary criticism and “amateur” blogs on literature. With the advent of e-literature the question on the condition of literary criticism should be reformulated. The author examines the sources of change, takes into account the specificity of writing literary blogs, the relationship between bloggers and publishing market.

10

“White bellies of fish:” Zygmunt Haupt and modernity’s fascination with mountaineering

58%

Kaliszuk P.

Forum Poetyki

|

2023

|

issue 32

EN

This article discusses the motifs of mountains and mountaineering in Zygmunt Haupt’s selected texts. The author analyzes how mountain spaces and experiences related to mountains are described, and also reflects on the scale of mountaineering fascinations. He examines whether inspirations suggested by Haupt may be used to reconstruct his hypothetical influences, thus proving that Haupt had a very good knowledge of professional articles and books on mountaineering. The article further demonstrates how Haupt combines the theme of mountains and the related new cultural practices, primarily climbing and mountaineering, with reflection on the processes which constitute modernity.

PL

Artykuł dotyczy wątków górskich i alpinistycznych w wybranych tekstach Zygmunta Haupta. Autor analizuje sposoby opisywania przestrzeni górskich i doświadczeń związanych z górami, a także rozważa skalę zainteresowania alpinizmem. Rozpatruje, czy podsuwane przez Haupta inspiracje mogą posłużyć za podstawę rekonstrukcji hipotetycznych wpływów i potwierdzać skalę znajomości fachowego piśmiennictwa góroznawczego. Przedstawia, w jaki sposób włączanie gór i związanych z nimi nowych praktyk kulturowych, przede wszystkim wspinaczki i alpinizmu, w obszar eksplorowanych przez Haupta tematów i problemów łączyło się z refleksją pisarza odnośnie do procesów fundujących nowoczesność.

11

Sęp, czyli o ciemnej stronie współczesnego reportażu

58%

Popławska J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2018

|

issue 10(2)

86-99

PL

Głównym celem reportera / fotoreportera jest uchwycenie interesującego, szokującego materiału, który mógłby mieć wpływ na emocje czytelnika. To dlatego bieda, cierpienie i śmierć stają się najważniejszymi tematami, a reporter podąża ich ścieżką, bez względu na to, czy takie działania wydają się moralne, czy nie. Wówczas jednak pisarz może łatwo stracić z oczu swój główny cel, człowieka. Człowieka, który odsłania całą nagą prawdę, odsłania cierpienie, mając nadzieję na poprawę swojego losu istoty, by na koniec zostać porzuconym przez reportera i stać się po prostu jeszcze jedną dobrze sprzedaną historią. Celem mojego artykułu będzie przyjrzenie się amoralnej postawie reportera i relacji: reporter / fotoreporter – główny bohater tekstu. Analiza oparta będzie na najnowszej książce Wojciecha Tochmana – Eli, Eli. Aby bardziej uwypuklić główną tezę artykułu, współczesny reportaż skonfrontowany został z tym z okresu międzywojennego, reprezentowanym przez pionierów reportażu społecznego – Irenę Krzywicką i Wandę Melcer. Celem artykuły jest wskazanie ewolucji gatunku, jego transformacji i ich przyczyn.

EN

The main goal of a reporter / photojournalist is to capture some interesting, shocking material, one that would affect the emotions of a reader. Therefore, poverty, suffering and death become the most important, and the reporter follows their path no matter whether such actions seem moral or not. The writer might then easily lose the main focus, a man. A man who reveals all the naked truth, uncovers the suffering, hoping to improve his or her being. At the end, such people are abandoned by the reporter and they become just a well-sold history. The purpose of my paper will be to look closer at the amoral attitude of a reporter and the relationship: reporter/ photojournalist – the main character of a text. My analysis will be based on Wojciech Tochman’s latest reporter’s book – Eli, Eli. To prove my thesis more distinctly, I will confront the contemporary reportage with the one from the Interwar period represented by the pioneers of social reportage – Irena Krzywicka and Wanda Melcer. My goal will be to indicate the evolution of the genre, its transformations and their causes.

12

Testowanie gatunku, testowanie gatunkiem

58%

Korwin-Piotrowska D.

Tematy i Konteksty

|

2022

|

vol. 17

|

issue 12

11-30

EN

The article refers to current genological problems in literary studies. When the author talks about ‘testing a genre’, she has in mind literary and theoretical trails of old and new literary forms. When she talks about ‘testing with a genre’, shemeans attempts to look at contemporary culture and its changes through the prism of a genre. The discussed issues include, among others, anamorphism of genologicalterms, the phenomenon of genre irony, inadequacy of old classification and ways of conducting research in the richness and distinctness of contemporary phenomena,necessity of taking into account comprehensive changes occurring in culture and cyberspace in the genological reflection.

PL

Artykuł odnosi się do bieżących problemów genologicznych w literaturoznawstwie. Przez „testowanie gatunku” autorka rozumie literackie i teoretyczne wypróbowywanie dawnych oraz nowych form literackich. Przez „testowanie gatunkiem” – próby przyglądania się współczesnej kulturze i jej przemianom przez pryzmat gatunku. Omawiane zagadnienia to m.in.: anamorficzność pojęć genologicznych, zjawisko ironii gatunkowej, nieadekwatność dawnej klasyfikacji i sposobu prowadzenia badań wobec bogactwa i odmienności współczesnych zjawisk, konieczność uwzględnienia w refleksji genologicznej całościowych zmian, które zachodzą w kulturze oraz cyberprzestrzeni.

13

„Margines, ale…” Literatura współczesna w pracach Mariana Maciejewskiego

58%

Kozaczewski J.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1: Literatura Polska

135-145

PL

W artykule dokonano przeglądu odwołań do literatury współczesnej w pracach naukowych Mariana Maciejewskiego. Wskazano dwa rodzaje nawiązań. W publikacjach dotyczących romantyzmu zauważono wiele wskazań na kontynuację tej tradycji w literaturze współczesnej, zwłaszcza liryki lozańskiej (m.in. Cz. Miłosz, T. Różewicz, E. Bryll) i gawędy szlacheckiej (M. Wańkowicz, K. Brandys, A. Kijowski, M. Białoszewski i in.). Natomiast w pracach poświęconych zaproponowanej przez Maciejewskiego „interpretacji kerygmatycznej” zwrócono uwagę na większą frekwencję tekstów współczesnych, szczególnie poetyckich. Więcej miejsca poświęcono jedynemu opublikowanemu przez Badacza artykułowi, w całości dotyczącemu literatury XX wieku, tj. Kerygmatycznej interpretacji przesłania Pana Cogito.

XX

In the article a review is done of references to modern literature in academic works by Marian Maciejewski. Two kinds of references are indicated. In publications concerning Romanticism many indications have been noticed to a continuation of this tradition in modern literature, especially of the Lausanne lyric (among others, works by Cz. Miłosz, T. Różewicz, E. Bryll) and of the gentleman's tale (M. Wańkowicz, K. Brandys, A. Kijowski, M. Białoszewski and others). On the other hand, in works devoted to the “kerygmatic interpretation” proposed by Maciejewski the reader's attention is drawn to a greater frequency of modern texts, especially poetical ones. More space is devoted to the only article published by the researcher, that is solely concerned with literature of the 20th century, namely, “Kerygmatic interpretation of Mr Cogito's Message”.

14

Художественное произведение в идеологическом контексте литературной критики

58%

Говорухина Ю.

Studia Wschodniosłowiańskie

|

2019

|

vol. 19

35-47

EN

Critical judgments are forms of political and ideological statements. Criticism assigns new and already known literary facts, meaning them as “own”, “foreign”, “classical”, “folk”, etc. The analysis of the literary critique of the “patriots” reveals a specific communication, which is carried out both between the critic and the reader, and between the critic and discourse. There is a doctrine that determines the way of seeing the world, the way of ordering reality and is manifested in the conscious and unconscious rules of speaking about the facts of literature, in cognitive presuppositions that generate patriotic texts. This is the perception of literary-critical activity as a struggle with a sophisticated “enemy”, thinking by opposition, the assumption of catastrophic consequences in the case of the victory of “alien” ideology, accusatory way of talking about “alien”.

15

Współczesna powieść saudyjska

58%

Michalak-Pikulska B.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2017

|

issue 3

275-288

PL

Pierwsza powieść saudyjska, pt. At-Taw’aman, została opublikowana w 1930 r. w Damaszku przez Abd al-Kuddusa al-Ansariego. Kolejne próby powieściowe zostały podjęte w 1935 r. przez Muhammada Nur Abd al-Allaha al-Dżawahiriego (Al-Intikam at-tabi’i), Ahmada as-Siba’iego (Fikra) oraz Muhammada Alego al-Maghribiego (Al-Ba’s) (obie z 1948 r.). Wyraźnie widać, że pierwsze powieści saudyjskie miały charakter dydaktyczno-reformatorski. Prezentowały dążenia i ambicje pisarzy w celu osiągnięcia lepszej przyszłości. Na literaturę saudyjską w dużym stopniu wpłynęła literatura egipska oraz europejska. Lata 80. XX w. to okres, kiedy powieść saudyjska wykształciła specyfi czne dla siebie cechy, które zaczęły odróżniać ją od literatury innych krajów arabskich. Wybitnym autorem tego okresu, który przeszedł do historii literatury saudyjskiej, był Hamid ad- -Damanhuri, który opublikował powieści: Saman at-tadhiya oraz Marrat al-ajjam. Krytycy saudyjscy porównują twórczość ad-Damanhuriego do powieści psychologicznych, np. Ulissesa Jamesa Joyce’a. W tym czasie ukazała się także powieść Ibrahima an-Nasira pt. Sukub fi rida’ al-lajl. Ad- -Damanhuri i An-Nasir w swoich powieściach starają się przedstawić konkretne środowisko i zainteresować czytelnika postaciami ukazanymi na tle przemian materialnych i duchowych w Arabii Saudyjskiej. Pisarze saudyjscy zaczęli podejmować również tematy związane z przemianami społeczno- politycznymi. Tutaj na czoło wysuwa się twórczość Abd ar-Rahmana Munifa. W 2010 r. nagrodę International Prize for Arabic Fiction uzyskał Abduh Chal za powieść Tarmi bi szarar, a w 2011 r. dostała ją Radża’ Alim za powieść Tauk al-hamam.

EN

The fi rst ever Saudi novel, titled At-Taw’aman, was published in 1930 in Damascus, by Abd al- Quddus al-’Ansari. Subsequent attempts in writing novels were made in 1935 by Nur Muhammad Abd Allah al-Jawahiri (Al-Intiqa at-tabi’i), Ahamad as-Siba’i (Fikra) and Muhammad Ali al- Maghribi (Al-Ba’th) (both of 1948). It is clearly visible that the early Saudi novels were of a didactic and reformatory nature. They presented goals and ambitions of the writers, who aimed at achieving a better future. Saudi literature, to a large extent, was infl uenced by both Egyptian and European literature. The 1980s were a period when the Saudi novel gained its specifi c traits which began to distinguish it from other literatures of the Arab states. An outstanding author of this period, who became an integral part of Saudi literary history, was Hamid ad-Damanhuri. He published the novels: Thaman at-tadhiya and Marrat al-ayyam, which depict the environment of Mecca and Jeddah and the mentality of the people living there. The Saudi critics compare the work of ad-Damanhuri to other psychological novels, for example to James Joyce’s Ulysses. Also, a novel by Ibrahim Nasser, titled Thuqub fi rida ‘al-layl, appeared at this time. In their novels, Ad-Damanhuri and an-Nasir are trying to depict a specifi c environment and to get the reader interested in the characters, which are presented against the background of the economic and spiritual transformations in Saudi Arabia. The Saudi writers also started to take on topics related to the socio-political transformations. Here the work of ‘Abd ar-Rahman Munif. In 2010, the International Prize for Arabic Fiction was given to Abduh Khal for the novel Tarmi bi sharer and in 2011 Raja’ Alim for the novel Tawq al-hamam.

16

Wojaczek na miarę. Przykład legendy literackiej

47%

Chwieduk A.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2014

|

issue 4

610-619

PL

Autorka analizuje współczesną legendę literacką na przykładzie postaci Rafała Wojaczka. Refl eksję opiera na trzech problemach. Dlaczego zbudowanie legendy jest możliwe w literaturze nowoczesnej? Jak kształtują wizerunek Wojaczka opublikowane wspomnienia? Kto i dlaczego konstruuje legendę? Legenda zostaje potraktowana jako rodzaj dyskursu zależnego od innych – literackiego oraz krytyczno-literackiego. Ponadto przyjmuje, że legenda w najszerszym rozumieniu to fenomen kulturowy i społeczny oraz zjawisko ukształtowane przez reguły sztuki rządzące polem literatury nowoczesnej.

EN

The author analyses the phenomenon of a literary legend, taking as an example the figure of Rafał Wojaczek. The author assumes that the legend, understood broadly, is both a social and a cultural phenomenon, shaped by the rules of the art governing the field of modern literature; as well as a discourse depending on other discourses: literary and critical literary. The Author’s reflection is based on three questions: Why is it possible to create a legend in modern literature? How do the published memories shape the image of Wojaczek? Who creates the legend and why?

17

Paměť živá a zahlazená Traumatický realismus v prózách Patricka Modiana, Georgese Pereca a W. G. Sebalda

47%

Hřídelová N.

Svět literatury – Časopis pro novodobé literatury (World of Literature – Journal for Modern Literatures)

|

2021

|

vol. 31

|

issue 2

121-138

XX

This study deals with the question of the representation of memory and trauma in the works of Patrick Modiano, Georges Perec and W. G. Sebald. The study focuses on the possibilities and difficulties of representing the traumatic experience of the Holocaust as well as the tension between the authors’ personal memory and the collective and cultural memory expressed in post-war literature. Looking at the individual texts, the study traces various signs of traumatic narrative displayed in them, such as hypertrophied motifs of memory, disruptions of linear chronology or a specific register that makes elements of extreme experience penetrate into the everyday. The study concludes that by means of traumatic narration, the authors find common ground in the ethical imperative of testimony.

18

Nowożytność, kontekst, pedokomparator, czyli o trzech sposobach na wyjście z getta (na marginesie artykułu Iwony Maciejewskiej)

47%

Bohuszewicz P.

Prace Literaturoznawcze

|

2015

|

issue 3

346-367

EN

The article is more the suplement than the polemics with Iwona Maciejewska’s article How to leave the ghetto? Looking for new ways in old polish literature studies which was published in „Prace Literaturoznawcze” (2013/1). The main thesis of Maciejewska is that we are in the ghetto which was builded by negative perception of researchers of later periods. In my answer I try to give three ways of leaving this ghetto. The first one is paradigmatization of the concept of „modernity” as alternative to more popular concept of „antiquity” and „old polish literature”. The second one is trying to avoid to anxiety of decontextual interpretation and the third one is to use Bruno Latour’s concept of „pedocomparator” which is metaphore of concept as such.

19

„Obležení ucha“: válka a proměny smyslového vnímání v literatuře moderny. Weinerovo Ztřeštěné ticho

41%

Málek P.

Slovo a smysl - Word & Sense

|

2015

|

vol. 12

|

issue 23

13-35

EN

The paper focuses on R. Weiner’s 1916 short story collection Lítice / Furies which captures his direct experience from the Serbian front. I present a reading of the story Crazy Silence from the broader perspective of war and the associated issues of perception and representation, language and imagination, pursued from the viewpoint of “the way of internalization”, i.e. the processes of metaphorical and allegorical transmutation of the war events, as well as from the viewpoint of the history and economy of sense-perception, as Weiner’s prose reflects the changes incurred by the impact of the military apparatus. The title of the story, Crazy Silence, denotes the central image of the text, linked with the key role of the auditory experience of soldiers in the field, confronted with a yet unknown “siege of hearing”, understood already at the time as an unmistakable perceptual characteristics of World War One. This war-time “mobilization of hearing”, as reflected in literature, is then situated within the broader context of transformations of sense-perception accompanying the processes of modernization, accompanied by the experience of “great noise” (F. Kafka). Our reading of Weiner’s text turns our attention to the question of the literary representation of this “siege of hearing”: how can one communicate the perceptions and attacks that fell on the ear during the war? Whereas, for instance, the Italian Futurists stopped at a direct imitation of the noises of the battlefield by means of onomatopoia, other authors pursued the path of metaphorical and allegorical capturing. The auditory perceptual experience in R. Musil’s The Blackbird and Weiner’s Crazy Silence launches the process of allegorization which creates a metaphorical image of the war, captured in the tension and the disturbing synthesis of the dispersed noise of killing technology and an epiphanic experience.

20

Umoralniająca rola rodzimego dramatu jezuickiego w epoce nowożytnej na przykładzie wybranych sztuk z jezuickiej sceny szkolnej

41%

Sprutta J.

Studia Bobolanum

|

2019

|

vol. 30

|

issue 4

69-87

EN

The primary role of the Jesuit drama performed in Jesuit Colleges in Modern Poland was religious and moral. This is how characterised it the famous polish comedy writer and Jesuit, Franciszek Bohomolec. The article aims to show the moralising role of the Jesuit drama in which always virtue wins and sin is always condemned. Morality is aboundingly rewarded, and the biggest reward is salvation. The Jesuit school theatre was a specific kind of pulpit from which the moral message was handed over to the audience. Morality was supposed to characterise human existence, and the message of the Jesuit drama was aimed to foster this idea.

PL

Jezuicki rodzimy dramat szkolny pełnił zwłaszcza rolę religijno-umoralniającą. Na taką jego funkcję wskazywał np. wybitny polski komediopisarz − jezuita Franciszek Bohomolec. Artykuł ukazuje rolę umoralniającą tego nowożytnego dramatu. Zwycięża w nim zawsze cnota i potępiany jest grzech. Moralność jest sowicie nagradzana, a najwspanialszą nagrodę stanowi zbawienie. Umoralniają czyn i mowa. Zatem szkolny teatr jezuicki był specyficzną „kazalnicą z przekazem moralnym”, docierającym do widza za pośrednictwem wizji triumfu dobra i klęski zła oraz niebiańskiego szczęścia u bohatera − wzorca moralnego, i piekielnej udręki doświadczanej przez antywzorzec. Moralność miała cechować ludzką egzystencję, do czego zresztą zmierzał przekaz jezuickiej sceny szkolnej.

Refine search results

Prawda marginesu (notatki z lektury)

Poetyka gorszenia? Sacrum w kontekście autonomizowania się sloganu reklamowego we współczesnej polskiej prozie, poezji i dramacie

Freedom and secretiveness, in late modernism

Odkrywanie cielesności. O bohaterkach powieści „Łuk” Juliusza Kadena-Bandrowskiego i „Kochanek Lady Chatterley” Dawida Herberta Lawrence’a

„Nigdy więcej!” – historia pewnej utopii

Funkcja frazeologizmów w wybranych poznańskich powieściach kryminalnych

Čas v modemi a postmodemi literature, zejmena dramaticke

Przemiany mitu żołnierza Niepodległej

Łowcy odsłon. O blogosferze literackiej słów kilka

“White bellies of fish:” Zygmunt Haupt and modernity’s fascination with mountaineering

Sęp, czyli o ciemnej stronie współczesnego reportażu

Testowanie gatunku, testowanie gatunkiem

„Margines, ale…” Literatura współczesna w pracach Mariana Maciejewskiego

Художественное произведение в идеологическом контексте литературной критики

Współczesna powieść saudyjska

Wojaczek na miarę. Przykład legendy literackiej

Paměť živá a zahlazená Traumatický realismus v prózách Patricka Modiana, Georgese Pereca a W. G. Sebalda

Nowożytność, kontekst, pedokomparator, czyli o trzech sposobach na wyjście z getta (na marginesie artykułu Iwony Maciejewskiej)

„Obležení ucha“: válka a proměny smyslového vnímání v literatuře moderny. Weinerovo Ztřeštěné ticho

Umoralniająca rola rodzimego dramatu jezuickiego w epoce nowożytnej na przykładzie wybranych sztuk z jezuickiej sceny szkolnej