Search results

1

Freedom of Conscience as a Subject of Contemporary Controversies

100%

Machinek M.

Collectanea Theologica

|

2020

|

vol. 90

|

issue 5

585-606

EN

One of the important reasons why the issue of freedom of conscience is one of the most controversial problems of modern times is the ongoing dispute over its definition. In the context of the contemporary emphasis on the moral autonomy of the person, the recent definitions of conscience as the “voice of God” sound at least ambiguous. It is therefore important to point out the various dimensions of conscience. The first and basic one is the individual dimension: conscience is defined as moral self-consciousness in its deepest, personal dimension. It can therefore, following E. Fromm, be described as the “guardian of moral integrity.” However, in addition to this, conscience also points out to “what is common” (J. Ratzinger), to the fundamental values that make social life possible. It is therefore also a carrier of moral truth. Finally, conscience touches upon the relationship with God and this is where its important religious dimension is expressed. It is only when each of these three dimensions of conscience is taken into account that the question of its freedom can be adequately considered. It concerns, above all, the relationship of an individual conscience to an external authority, both in social and ecclesiastical context.

2

" Est Deus in nobis?" : K problematice imanentizace Boha v "Opus postumum" a jejímu dopadu na Kantovu koncepci etiky

86%

Sirovátka J.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2018

|

vol. 66

|

issue 3

349-359

EN

The article focuses on the problem of the relation of ethics to the idea of God in the works of Kant left unpublished at his death – the so-called Opus postumum. These writings include mutually contradictory viewpoints, and it is not immediately clear how the tension might be resolved. In the article it is argued that the hermeneutical key, of help in interpreting problematic passages in the Opus postumum plausibly, is Kant’s version of the “myth of the sun” from the work Von einem neuerdings erhobenen vornehmen Ton in der Philosophie. The author comes to the conclusion that Kant, in his late philosophy, holds to the groundplan already established by his critical philosophy. In the article, the moral law is understood as a guiding principle which requires postulate the idea of God, referring to God as a transcendental being. The idea of God is thus not meant exclusively in an immanent sense.

DE

Der vorliegende Artikel ist der Problematik der Beziehung zwischen der Ethik und der Idee Gottes in Kants Nachlasswerk Opus postumum gewidmet. Das Werk umfasst einander widersprechende Sichtweisen, wobei nicht klar wird, wie diese Spannung aufzulösen wäre. Der Artikel stellt Kants Version des „Sonnengleichnisses“ aus dem Werk Von einem neuerdings erhobenen vornehmen Ton in der Philosophie als hermeneutischen Schlüssel vor, mithilfe dessen die problematischen Passagen in Opus postumum plausibel interpretiert werden könnten. Der Autor gelangt zu der Überzeugung, dass sich Kant auch in seiner Spätphilosophie auf einem Gebiet bewegt, das bereits durch seine kritische Philosophie abgesteckt war. Gemäß der im Artikel dargelegten Interpretation wird das moralische Gesetz als Leitfaden verstanden, der die Vernunft dazu zwingt, eine Idee Gottes zu postulieren, die auf Gott als transzendentes Wesen verweist. Die Idee Gottes ist damit nicht ausschließlich im immanenten Wortsinn gemeint.

3

Problematyka wolności sumienia w świetle współczesnych wyzwań

72%

Machinek M.

Collectanea Theologica

|

2016

|

vol. 86

|

issue 1

85-106

PL

In the first section the article presents the three main dimensions of conscience.There is no doubt that the primary dimension is the dimension ofindividual conscience. It is the “guardian of the integrity of” moral person(E. Fromm). It is so closely associated with the self-consciousness of peoplethat acting against the judgment of conscience, a man acts against himself.Conscience is also “a window on what is common” (Joseph Ratzinger), tomoral truth, what is the revelation of the objective dimension of conscience.Finally, it is important religious dimension. It manifests itself in definingconscience as the voice of God.In the second section the author analyzes the key element of the contemporarydispute about conscience that is his relationship to authority, boththe state and the church. There is no doubt that state law should respect thefreedom of conscience of citizens and, in situations of serious conflicts –provide the opportunity to invoke the conscience clause. In contrast to thepluralistic society ecclesial community has the right to have moral convictionsstemming form faith, which are crucial to belong to the individualreligious community. This does not invalidate in any way the importance ofconscience, which remains the final court (although not the highest standard,which is God) of moral action.

4

Důležitá kniha o Kantově etice : Kantův morální zákon Z německých originálů sestavil a přeložil J. Kuneš

72%

Sobotka M.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2020

|

vol. 68

|

issue 3

445-456

EN

The two expansive articles from which the book has been compiled show that the starting point and basic principle of Kant’s moral doctrine is moral law in a more universal formulation than what the categorical imperative presents. According to Cramer, moral law is not a prescriptive, but a descriptive proposition; according to Wolff, it is a postulate. With Cramer, Wolff shares a focus on pure will as the subject of an a priori moral metaphysics. Pure will is where the determining reason for an action is the universalization of its intent (“maxim”). Such a maxim becomes a practical law. The a priori moral theory is – we might add – Kant’s solution to the problem of giving reason a higher meaning than the mere alleviation of life. Up to this point, Kant’s theory of morality is a polemic with the Enlightenment conception of reason.

CS

Oba rozsáhlé články, z nichž je kniha sestavena, ukazují, že východiskem a základním principem Kantovy morální nauky je morální zákon v obecnější formulaci, než jakou představuje kategorický imperativ. Podle Cramera je morální zákon nikoli preskriptivní, nýbrž deskriptivní větou, podle Wolffa je postulátem. Wolff sdílí s Cramerem zaměření na čistou vůli jako předmět apriorní morální metafyziky. Čistá vůle je tam, kde určujícím důvodem jednání je univerzalizace jeho záměru („maximy“). Taková maxima se stává praktickým zákonem. Apriorní morální teorie je – dodáváme – Kantovým řešením problému, jak dodat rozumu vyšší smysl, než je pouhé ulehčení života. Potud je Kantova teorie morality polemikou s osvícenským pojetím rozumu.

DE

In beiden umfangreichen Artikeln, aus denen das Buch besteht, wird gezeigt, dass der Ausgangspunkt und das Grundprinzip von Kants Morallehre das moralische Gesetz in einer allgemeineren Formulierung ist, als sie der kategorische Imperativ vorlegt. Laut Cramer ist das moralische Gesetz kein vorschreibender, sondern ein beschreibender Satz; laut Wolff ist es ein Postulat. Wolff eint mit Cramer der Blick auf den reinen Willen als Gegenstand der apriorischen moralischen Metaphysik. Reiner Wille ist dort, wo der bestimmende Handlungsgrund die Universalisierung seiner Absicht („Maxime“) ist. Die Maxime wird zum praktischen Gesetz. Die apriorische Moraltheorie ist – so fügen wir hinzu – Kants Lösungsansatz für das Problem, wie der Vernunft ein höherer Sinn als der bloßen Vereinfachung des Lebens zu verleihen ist. Bis dahin ist Kants Moraltheorie eine Polemik mit der aufklärerischen Auffassung von Vernunft.

5

Gdyby nie Grocjusz i Pufendorf. Echa XVII-wiecznej debaty o prawie natury w Biernym posłuszeństwie (1712) George’a Berkeleya

72%

Szymańska-Lewoszewska M.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

285-303

EN

The aim of the article is to analyse the influence of the 17th-century debate on moral law as represented by Grotius and Pufendorf on George Berkeley’s vision of natural law included in his Passive Obedience (1712). The analysis regards the origin, scope and character of natural law as presented by all three authors. Also, it touches on the issues of their visions of the role of God in the world, place of religion in a civil state, as well as their concepts of human nature and a conflict of a duty of non-resistance and a right to self-preservation, which was a source of great contention among philosophers of the 17th and 18th centuries.

6

Zagadnienie zgorszenia w kontekście poszanowania życia. Prawo a moralność

72%

Gryz K.

Sympozjum

|

2019

|

issue 2(37)

175-195

PL

Jan Paweł II, mówiąc o wielorakich zagrożeniach dla życia człowieka, wprowadził do swojego magisterium wyrażenie „kultura śmierci” lub „cywilizacja śmierci”. Wyraża się ona nie tylko poprzez określone działania zagrażające bezpośrednio życiu człowieka, ale ma swoje głębsze korzenie w duchowej sferze człowieka i jego sumieniu, której przyczyną może być zgorszenie. I odwrotnie, niemoralne działanie, naruszające podstawowe zasady etyczne, może owocować zgorszeniem innych. Artykuł analizuje moralną naukę na temat zgorszenia zawartą w Katechizmie Kościoła katolickiego, który sytuuje je w ramach piątego przykazania jako to, co powoduje śmierć duchową. Szczególną uwagę koncentruje na niesprawiedliwym i niemoralnym prawie jako możliwej przyczynie zgorszenia.

EN

John Paul II, speaking about the multiple threats to the human life, introduced to his teaching the expression of the „culture of death” or „civilization of death”. It is expressed not only through the specific actions threatening directly human life, but has its deeper roots in the spiritual sphere of man and his conscience, which may be caused by scandal. And vice versa, an immoral action that violates basic ethical principles can cause in the scandal of others. The article analyzes the moral teaching on the topic of scandal contained in the Catechism of the Catholic Church, which places it in the section of the fifth commandment as that which causes the spiritual death. Particular attention is focused on the unjust and immoral law as a possible cause of scandal.

7

Czy chrześcijanie mogą „narzucać” swoje prawa ludziom mającym inny światopogląd? Uwagi na marginesie debaty społecznej w Polsce

72%

Smykowski K.

Sympozjum

|

2018

|

issue 2(35)

199-209

PL

Celem artykułu jest podjęcie refleksji nad zagadnieniem możliwości prawnej regulacji niektórych kwestii moralnych. Toczy się bowiem wciąż debata społeczna dotycząca m.in. prawnych aspektów przerywania ciąży. Po syntetycznym ukazaniu fundamentu prawa do życia, którego źródłem jest nadprzyrodzona godność człowieka, podjęto problem prawnej regulacji analizowanych kwestii. Stwierdzono, że niektóre swoje źródło mają w powszechnie obowiązującym prawie naturalnym, a normy religijne je wzmacniają i dostarczają nowej motywacji. Wskazano ponadto na potrzebę permanentnej formacji sumienia, które nie może zostać zastąpione przez prawo.

EN

The aim of the article is to reflect on the problem of the possibility of legal regulation of some moral issues. There is still a social debate regarding, among legal aspects of abortion. After a synthetic presentation of the foundation of the right to life, the source of which is the supernatural dignity of a human being, the problem of legal regulation of the analyzed issues was raised. It has been found that source of some of them is in the universally binding natural law, and religious norms strengthen them and provide new motivation. It also pointed to the need for permanent formation of conscience, which cannot be replaced by the law.

8

Prawo stopniowości w posynodalnych adhortacjach o rodzinie Familiaris consortio i Amoris laetitia

61%

Gryz K.

Teologia i Moralność

|

2018

|

vol. 13

|

issue 1(23)

153-179

EN

Moral life is a dynamic process of constant recognizing of God's will and the man’s re-sponse to God in the concrete conditions in which man finds himself. This process is marked by a specific tension between the objective and unchangeable law of God, and the changing situations and circumstances that give human choices unique character. Bearing in mind that dynamism, the Church’s pastoral reflection developed a category of gradual law that applied to marriage and family life in the exhortation of John Paul II, Familiaris consortio and later in Francis’ exhortation Amoris laetitia. The purpose of the article is to analyze both the category of the law of gradualness, its theological interpretations, and the manner in which it can be applied in the pastoral practice offered by the papal documents.

PL

Życie moralne jest dynamicznym procesem nieustannego rozpoznawania woli Boga i odpowiedzi człowieka na Boże wezwanie skierowane do niego w konkretnych uwarunkowaniach, w których się znajduje. Ten proces jest naznaczony swoistym napięciem między obiektywnym i niezmiennym prawem Bożym, a zmieniającymi się sytuacjami i okolicznościami, które nadają ludzkim wyborom charakter niepowtarzalny. Mając na uwadze ów dynamizm refleksja duszpasterska Kościoła wypracowała kategorię prawa stopniowości, która znalazła zastosowanie w odniesieniu do małżeństwa i życia rodzinnego w adhortacji Jana Pawła II Familiaris consortio, a później w adhortacji Franciszka Amoris laetitia. Celem artykułu jest analiza zarówno samej kategorii prawa stopniowości, jego interpretacji teologicznych, jak też sposobu stosowania go w duszpasterstwie, które proponują dokumenty papieskie.

9

Religia rozumu i moralności Immanuela Kanta

58%

Berger S.

Studia Elbląskie

|

2022

|

vol. 23

425-436

EN

According to Immanuel Kant the philosophy of religion is based on purely a reasonable justification of the postulates of freedom, immortality and God. He reached the conclusion that they are the concepts contained 'a priori' in the mind, therefore he gave them a practical application through the universal moral law. He went beyond the cultic understanding of religion by introducing the religion of morality. Thus, he saw in Christianity naturalism, which contains eternal and unchanging moral laws; however, Kant rejected anything that was related to church services. His religion is purely reasonable and therefore needs only argumentation distinctive to the philosophy of the Enlightenment.

PL

Filozofia religii według Immanuela Kanta polega na czysto rozumowym uzasadnieniu postulatów wolności, nieśmiertelności i Boga. Filozof z Królewca doszedł do wniosku, że są to pojęcia zawarte a priori w umyśle, dlatego nadał im praktyczne zastosowanie w powszechnym prawie moralnym. Wyszedł poza kultyczne rozumienie religii, wprowadzając religię moralności. Dostrzegał zatem w chrześcijaństwie naturalizm, w którym zawierają się odwieczne i niezmienne prawa moralne, ale odrzucił wszystko co jest związane z kościelnymi nabożeństwami. Jego religia jest czysto rozumowa i z tego powodu potrzebuje jedynie naukowej argumentacji, właściwej dla filozofii oświecenia.

10

Wolność sumienia i odpowiedzialność Kościoła. Problem argumentacji moralnej w katolicko-protestanckich dialogach na temat aborcji

58%

Składanowski M.

Forum Teologiczne

|

2014

|

vol. 15

55-65

PL

We współczesnym ruchu ekumenicznym obserwuje się, że coraz poważniejszym problemem stają się narastające między Kościołami i Wspólnotami kościelnymi różnice w kwestiach etycznych, wyrażające się w odmiennych, a niekiedy wręcz przeciwnych wskazaniach moralnych udzielanych przez grupy chrześcijańskie. Z tego powodu zagadnieniom etycznym poświęca się dużo uwagi również w dokumentach dialogowych. Artykuł omawia odmienne rozumienie relacji sumienia do moralnego nauczania Kościoła w ekumenicznych dialogach katolicko-protestanckich. Różnice te ujawniają się wyraźnie w podejściu do problemu aborcji. Artykuł przedstawia wybrane dokumenty ekumeniczne na ten temat. Wskazuje się, że dla Wspólnot protestanckich (z wyjątkiem ewangelikalnych) wolność sumienia jest najważniejszą kwestią w moralnej ocenie aborcji. Z tego powodu moralne nauczanie Wspólnot protestanckich nie zakazuje wyraźnie przerywania ciąży, odwołując się do decyzji podejmowanych przez poszczególnych wiernych zgodnie ze wskazaniami ich sumienia. Z katolickiego punktu widzenia powoduje to, że protestanckie nauczanie moralne (etyka teologiczna) staje się bardzo indywidualistyczne i subiektywistyczne. Powstają nawet wątpliwości dotyczące sensowności nauczania, które nie jest w stanie przekazać chrześcijanom jasnych wskazań etycznych. W tym świetle etyczne różnice między Kościołem katolickim a Wspólnotami protestanckimi stają się ostrzejsze. To z kolei podnosi poważne pytania dotyczące wiarygodności ruchu ekumenicznego.

EN

What one observes in the contemporary ecumenical movement is that ethical differences between churches and church communities are becoming increasingly important. This difficulty can be seen in different, sometimes contradictory, moral judgments formulated by Christian denominations. For this reason, much attention is given to ethical issues in the dialogue documents. The article discusses the different understanding of the relation of conscience to the moral teaching of the Church in Catholic-Protestant ecumenical dialogues. These differences manifest themselves clearly in the approach to the problem of abortion. This paper presents selected ecumenical documents on this subject. It indicates that for the Protestant Communities (except Evangelicals) freedom of conscience is the most important issue in the moral judgement of abortion. For this reason, the moral teaching of the Protestant Communities does not explicitly prohibit abortion, but refers to moral decisions made by believers individually in accordance with their conscience. From the Catholic point of view, it makes Protestant moral teaching (theological ethics) highly individualistic and subjectivist. Therefore, doubts arise about its meaning and importance because it is not able to give clear ethical guidelines for believers. As a result, the ethical differences between the Catholic Church and the Protestant Communities become sharper. This, in turn, raises serious questions about the credibility of the ecumenical movement.

DE

In der heutigen ökumenischen Bewegung kann man eine zunehmende Differenz in den ethischen Sachverhalten zwischen den Kirchen und kirchlichen Gemeinschaften, die sich in verschiedenen, bisweilen gegensätzlichen Weisungen äußern, welche von verschieden christlichen Gruppierungen formuliert werden, feststellen. Daher wird in den Dialogpapieren eine verstärkte Aufmerksamkeit auf diese Fragen gelegt. Im folgenden Artikel wird die unterschiedliche Relation zwischen dem individuellen Gewissen und der moralischen Lehre der Kirche, wie sie in den katholisch-protestantischen Dialogen formuliert wird, aufgezeigt. Die Differenzen werden sichtbar vor allem im Bezug auf die Abtreibung. Im Artikel werden verschiedene ökumenische Dokumente bezüglich dieser Frage vorgestellt. Es wird festgestellt, dass der wichtigste Gesichtspunkt für die protestantischen Gemeinschaften (ausgenommen die evangelikalen) die Freiheit des Gewissens für die Beurteilung der Abtreibung ist. Aus diesem Grund verbietet die moralische Unterweisung der protestantischen Gemeinschaften die Abtreibung nicht explizit, sondern verweist stattdessen auf die individuellen, von einzelnen Gläubigen getroffenen Entscheidungen, die mit ihrem Gewissen vereinbart werden können. Aus katholischer Sicht wird diese protestantische moralische Unterweisung (theologische Ethik) für individualistisch und subjektivistisch gehalten. Es werden sogar Zweifel über die Sinnhaftigkeit einer solchen Lehre geäußert, die den Christen keine klaren ethischen Weisungen zu geben vermag. In diesem Licht werden die ethischen Differenzen zwischen der katholischen Kirche und den protestantischen Gemeinschaften verschärft. Dies zieht ernsthafte Fragen über die Glaubwürdigkeit der ökumenischen Bewegung nach sich.

11

Postulat infoetyki. Infoetyka jako prawo miłości dla współczesnej mediosfery

58%

Biegaj P.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

issue 2(9)

62-70

PL

Współczesna przestrzeń medialna ze względu na pojawianie się w niej nowych technologii informacyjnych mających specyficzne cechy, potrzebuje ponownego podjęcia zagadnienia etyki mediów, szczególnie etyki dziennikarskiej. Stąd postulat infoetyki przedstawiony przez papieża Benedykta XVI. Nie jest to dziedzina nowa, ponieważ odwołuje się do Prawa Bożego i osiągnięć chrześcijańskiej etyki, także tej dziennikarskiej. Tym samym traktujemy ją jako z jednej strony etykę normatywną z warunkującymi normy wartościami, a z drugiej jako prawo moralne odwołujące się do fundamentów myśli chrześcijańskiej. Ujęta w takie ramy infoetyka dotyczy niespotykanych dotąd problemów zarówno internetu, jak i tradycyjnych mediów. Zmiany charakteru pracy dziennikarza to powód formułowania uzupełnionych kodeksów etycznych. Same zasady w nich formułowane jednak nie wystarczą. Dlatego podstawowym kryterium infoetycznym, ale także każdego postępowania etycznego, jest miłość.

EN

Due to the appearance of new information technologies which contain specific characteristics, the sphere of modern media needs to re-engage with the issues of media ethics, particularly the ethics of journalism. Therefore, Pope Benedict XVI presented a postulate on infoethics. Infoethics is not a new field, but rather, it draws on the Law of God and the achievements of Christian ethics as well as the ethics of journalism. Thus, we treat it on the one hand as normative ethics with standard values and on the other hand as moral law which draws on the foundations of Christian thought. Within this framework, infoethics concerns unprecedented problems for both the Internet and traditional media. Changes in the nature of the journalist’s work are reason for the formulation of supplemental codes of ethics. The same principles of formulation, however, are not enough. Therefore, the primary criterion of infoethics, and of all ethical conduct, is love.

12

Miejsce i rola kultury religijnej w państwie oraz jego polityce

58%

Pańkowski J.

Rocznik Teologiczny

|

2015

|

vol. 57

|

issue 1

61-76

EN

Rola i miejsce kultury religijnej w państwie i jego polityce uwarunkowana jest charakterem mentalnościowym danego społeczeństwa. Bez względu na zróżnicowanie kulturowe, wszystkie społeczeństwa łączy jedno wrodzone prawo moralne, które dla kultury religijnej pojęciowo utożsamia się z sumieniem człowieka. Wewnętrzne prawo moralne wyznacza granice kultury religijnej, której żaden system państwowości nie ma prawa naruszać, ani dezawuować. Wpływ kultury religijnej na uprawianą politykę najbardziej widoczny jest w kondycji moralno-duchowej danego społeczeństwa. Każda kultura, która nie wychowuje w człowieku prawdziwego człowieczeństwa staje się antykulturą. Zamiast „inkulturacji” chrześcijaństwa, należy rozwijać chrystianizację kultury, która pomaga człowiekowi w życiu zgodnym z jego wewnętrznym i wrodzonym systemem wartości moralnych. Lojalność polityczna nie może wymagać od człowieka wyrzeczenia się swoich przekonań wynikających z jego religijnej mentalności kulturowej. Semantycznie i istotowo każda kultura jest w głębi rzeczy kulturą religijną.

XX

The role and place of religious culture in state and politics is conditioned by the nature of mentality in a concrete society. Regardless of cultural diversity, all societies are connected by one inborn moral law, which for the religious culture is conceptually identified with the conscience of man. Internal moral law sets the boundaries of religious culture, which no state system has a right to violate or disavow. The influence of religious culture on politics in practice is most visible in the moral and spiritual condition of a society. A culture that does not instil in a man a true humanity becomes an anticulture. Instead of “inculturation” of Christianity, Christianization of culture should be developed, which helps man in life according to his internal and inborn moral value system. Political loyalty can not require from a person to give up his beliefs stemming from his religious cultural mentality. Semantically and essentially every culture is in its deep dimension a religious culture.

13

Postulat infoetyki. Infoetyka jako prawo miłości dla współczesnej mediosfery

58%

Biegaj P.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

vol. 5

|

issue 2

EN

Due to the appearance of new information technologies which contain specific characteristics, the sphere of modern media needs to re-engage with the issues of media ethics, particularly the ethics of journalism. Therefore, Pope Benedict XVI presented a postulate on infoethics. Infoethics is not a new field, but rather, it draws on the Law of God and the achievements of Christian ethics as well as the ethics of journalism. Thus, we treat it on the one hand as normative ethics with standard values and on the other hand as moral law which draws on the foundations of Christian thought. Within this framework, infoethics concerns unprecedented problems for both the Internet and traditional media. Changes in the nature of the journalist’s work are reason for the formulation of supplemental codes of ethics. The same principles of formulation, however, are not enough. Therefore, the primary criterion of infoethics, and of all ethical conduct, is love.

14

„Dobrze działać” i „dobrze żyć” – cnoty jako trwały fundament ludzkiego działania

58%

Gliniecki W.

Studia Pelplińskie

|

2023

|

vol. 57

83-98

EN

In our lives we always want to approach some good and the moral law itself indicates a particular way to achieve it (the purposefulness of action). This article focuses on the practical side of human existence by analysing the following questions: How an action may lead to achieving the good adequate only for the human being? What conditions enable us to live optimally and as fully as possible in accordance with the requirements of the moral law? In the interest of searching for answers to these questions, an analysis of virtues is undertaken understood as specific dispositions that not only direct a person to righteousness, but also determine certain imperatives of human action that should always be followed. The presented analysis guide to the conclusion that virtue allows not only to act well, but also to live well. Virtue is not a an acquired behavior pattern regularly followed until it becomes almost involuntary, yet a specific constant capability that addresses human action while engaging factors typical of a human being: consciousness, reason and free will. Such an approach to virtue reveals its rational dimension and thus shows the specificity of human action. Based on the personalistic view of human existence, it can be state that virtue is equated with the moral good and on that account helps to determine the objective meaning of action.

PL

Człowiek kieruje się w stronę jakiegoś dobra − cel działania. W naszej pracy skupimy się na stronie praktycznej ludzkiej egzystencji analizując następującą problematyką: w jaki sposób można kierować owym działaniem, aby realizować dobro właściwe tylko człowiekowi? Jakie warunki pozwalają człowiekowi możliwie najpełniej żyć zgodnie z wymaganiami prawa moralnego? W tym celu analizujemy cnoty rozumiane jako konkretne dyspozycje, które ukierunkowują człowieka na dobro i wyznaczają pewne imperatywy działania ludzkiego. Dochodzimy do wniosku, że cnoty pozwalają się człowiekowi rozwijać i afirmować jego specyfikę pośród innych stworzeń. Jest ona stałą sprawnością, która kieruje działanie i angażuje władze typowe dla człowieka: świadomości, rozumu i wolnej woli. Pozwala nie tylko dobrze działać, ale również dobrze żyć. W oparciu o personalistyczne ujęcie bytu człowieka stwierdzamy, iż cnota utożsamia się z dobrem moralnym i w ten sposób pomaga określić sens obiektywny tego działania.

15

Zastosowanie analizy semantycznej w interpretacji Mt 6,22-23

51%

Wielgut F.

Sympozjum

|

2017

|

issue 2(33)

173-191

PL

Fragment Jezusowego Kazania na górze o oku i świetle (Mt 6,22-23) sprawia egzegetom niemałe trudności z interpretacją. Większość z nich odnosi się do różnych tradycji biblijnych i pozabiblijnych, które stanowią podstawowy kontekst dla badanego fragmentu. Niniejszy artykuł sięga do interpretacji powiedzenia Jezusa metodą naturalnego metajęzyka semantycznego, opracowaną przez Annę Wierzbicką, profesor językoznawstwa. Głównymi kryteriami wyznaczającymi analizę tekstu są kryteria głębi i spójności. Badanie obejmuje kontekst całości Pisma Świętego, niektóre dokumenty nauczycielskie Kościoła, odwołujące się do omawianej tematyki biblijnej, jak również zagadnienia filozofii języka. Przez to pozwala ono dotrzeć do kilku prostych, zrozumiałych dla ludzi wszystkich kultur i języków stwierdzeń, wyrażających sedno słów Jezusa, oraz trzech uniwersalnych pojęć: prawdy, dobra i zła, stanowiących fundament nauczania Jezusa o naturalnym świetle.

EN

A fragment of Sermon on the Mount about the eye and the light (Matt 6:22-23) makes exegetists difficult to interpret. Most of them refer to different biblical and extra biblical traditions, which are the basic context for the passage. This article refers to the interpretation of Jesus’ saying by the Natural Semantic Metalanguage method, developed by Anna Wierzbicka, professor of linguistics. The main criteria for text analysis are: the criterion of depth and the criterion of coherence. The text analysis includes the context of the Bible as a whole, some of the Church’s documents, which references to discussed biblical subject, and also language philosophy issues. In that one allows to reach a few propositions, which are simple, transparent for people of all cultures and languages, expressing the essence of Jesus’ words, and the three universal notions of truth, good and evil that underlie Jesus’ teaching of natural light.

Refine search results

Freedom of Conscience as a Subject of Contemporary Controversies

" Est Deus in nobis?" : K problematice imanentizace Boha v "Opus postumum" a jejímu dopadu na Kantovu koncepci etiky

Problematyka wolności sumienia w świetle współczesnych wyzwań

Důležitá kniha o Kantově etice : Kantův morální zákon Z německých originálů sestavil a přeložil J. Kuneš

Gdyby nie Grocjusz i Pufendorf. Echa XVII-wiecznej debaty o prawie natury w Biernym posłuszeństwie (1712) George’a Berkeleya

Zagadnienie zgorszenia w kontekście poszanowania życia. Prawo a moralność

Czy chrześcijanie mogą „narzucać” swoje prawa ludziom mającym inny światopogląd? Uwagi na marginesie debaty społecznej w Polsce

Prawo stopniowości w posynodalnych adhortacjach o rodzinie Familiaris consortio i Amoris laetitia

Religia rozumu i moralności Immanuela Kanta

Wolność sumienia i odpowiedzialność Kościoła. Problem argumentacji moralnej w katolicko-protestanckich dialogach na temat aborcji

Postulat infoetyki. Infoetyka jako prawo miłości dla współczesnej mediosfery

Miejsce i rola kultury religijnej w państwie oraz jego polityce

Postulat infoetyki. Infoetyka jako prawo miłości dla współczesnej mediosfery

„Dobrze działać” i „dobrze żyć” – cnoty jako trwały fundament ludzkiego działania

Zastosowanie analizy semantycznej w interpretacji Mt 6,22-23