Search results

1

OCZYWISTA KONIECZNOŚĆ. RZECZ O DZIAŁALNOŚCI NAUKOWOBADAWCZEJ MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO

100%

Nadolska-Styczyńska A.

Muzealnictwo

|

2014

|

vol. 55

28-36

EN

Museum Act defines objectives and targets of Polish state and local museums including ethnographic ones. These objectives and targets determine the identity of the museum. According to the Act scientific research is one of the tasks of a museum, however it is not a definig aspect of that institution. These research activities begin with the formation of a collection (i.e. selection of objects and their interpretation, exploration of cultural contexts, description etc.) and end with exhibitions and publications for general public. Each activity of the museum must be based on knowledge and methodology. Field studies are the starting point for the planned and independent collection of objects. Museum curators conduct academic research and publish their results. The research is one of the ten tasks of the museum. Another one which also requires scientific competence is teaching. Other duties of a museum worker is to protect objects of the collection and to spread knowledge about them. The identity of the museum depends on the proportional, well-balanced implementation of all tasks. The author also presents the financial and organizational factors that determine scientific aspect of the museum activity and some topics of research studies conducted in Polish ethnographic museums.

PL

Muzea etnograficzne, tak jak wszystkie muzea państwowe i samorządowe (a o nich piszę w artykule) mają wskazane ustawą zadania i cele działalności, które decydują o ich tożsamości. Mimo, iż wśród zadań nakazanych ustawowo znajdziemy wątek badań naukowych, to próżno by szukać go w samej definicji muzeum. Tymczasem działania naukowo badawcze merytorycznych pracowników muzeów zaczynają się już od momentu kształtowania kolekcji (dobór obiektów i ich interpretacja, poszukiwania kontekstów kulturowych, opis itp.), a kończą na wydawnictwach popularyzatorskich i wystawach. Każda działalność merytoryczna muzeum musi być podparta wiedzą i metodologią. Badania terenowe są punktem wyjścia do prawidłowego, czyli planowego i samodzielnego (z pierwszej ręki) pozyskiwania obiektów. Równolegle, muzea i muzealnicy prowadzą badania naukowe w akademickim tego słowa zrozumieniu i publikują ich wyniki. Należy jednak pamiętać, że prowadzenie badań jest tylko jednym z 10 zadań muzeów. Środowisko akademickie skupia się na dwóch dziedzinach: dydaktyce i pracy naukowo badawczej. Muzealnicy mają ponadto obowiązek ochrony powierzonych sobie zabytków oraz popularyzacji wiedzy. W tekście autorka porusza problem konieczności równoważnego traktowania realizowanych zadań jako gwaranta tożsamości instytucji oraz uwarunkowań finansowo-organizacyjnych dotyczących możliwości realizacji naukowego aspektu działalności muzeów. Artykuł zawiera także przykłady wybranych tematów badawczych realizowanych w muzeach etnograficznych.

2

KAZIMIERZ MALINOWSKI – MUZEOLOG

88%

Radecki G.

Muzealnictwo

|

2017

|

vol. 58

60-73

PL

W roku 2017 przypadają 110. rocznica urodzin oraz 40. rocznica śmierci profesora Kazimierza Malinowskiego, z kolei w czerwcu 2016 r. minęło półwiecze od chwili ponownego objęcia przez niego stanowiska dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu. Wszystkie te okoliczności domagają się przypomnienia wielce zasłużonej dla polskiego muzealnictwa, jak i poznańskiego Muzeum Narodowego postaci. Tytuł niniejszego tekstu stanowi parafrazę tytułu artykułu Kazimierza Malinowskiego Michał Walicki – muzeolog, zamieszczonego w czasopiśmie „Muzealnictwo”, a poświęconego postaci słynnego historyka sztuki i badacza plastyki gotyckiej w Polsce. Walicki mniej jest znany jako muzeolog, a jeszcze mniej jako mentor samego Malinowskiego, ale jeżeliby podjąć próbę określenia całego bogatego spektrum działalności tego ostatniego jednym tylko słowem, to właśnie nieco lekceważony dzisiaj termin „muzeolog” wydaje się być najbardziej pojemny i adekwatny. Pozwala bowiem przypomnieć postać K. Malinowskiego w kilku najważniejszych aspektach jego działalności, a mianowicie jako: 1/ muzeologa sensu stricto, teoretyka, ale i praktyka pracującego w muzeum i biorącego udział w najszerzej rozumianym życiu środowiska, 2/ propagatora społecznej roli muzeów jako instytucji otwartych na publiczność, 3/ wieloletniego dyrektora Muzeum Narodowego w Poznaniu, wizjonera i kuratora nowego programu merytorycznego instytucji. Malinowski należał do grona kilku najważniejszych postaci powojennego polskiego muzealnictwa, lecz jest dzisiaj prawie zupełnie zapomniany. Całkowita niemal nieobecność tego nazwiska w dzisiejszym życiu muzealnym determinuje także niezadawalający stan badań nad jego biografią zawodową, tymczasem działalność Malinowskiego, choćby tylko w dziedzinie muzealnictwa – bo drugim istotnym obszarem jego aktywności było konserwatorstwo – należy dopiero gruntownie przebadać. Wiele zatem sądów czy opinii zamieszczonych powyżej należy na obecnym etapie badań potraktować jako sugestie i hipotezy, które muszą jeszcze podlegać dalszej szczegółowej weryfikacji. Tym niemniej naszkicowane jedynie pobieżnie najważniejsze – jak się wydaje – tropy działalności poznańskiego muzeologa przedstawią jego postać jako propagatora społecznej roli muzeów – instytucji otwartych na publiczność, co z kolei ukaże aktualność postulatów Malinowskiego wobec dzisiejszego namysłu nad funkcjami muzeów.

3

MIECZYSŁAW TRETER (1883–1943) – PREKURSOR MUZEOLOGII POLSKIEJ

88%

Wawrzak M.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

273-284

PL

Mieczysław Treter to postać nietuzinkowa, historyk sztuki, estetyk, praktyk muzealny i teoretyk- -muzeolog, człowiek wielu profesji, publicysta, wykładowca, redaktor pism, członek licznych organizacji, propagator sztuki polskiej za granicą, menadżer, organizator wystaw. W okresie międzywojennym był jednym z najbardziej wpływowych krytyków i teoretyków sztuki. W środowisku muzealnym znany jest głównie jako autor, wznowionej ostatnio, publikacji z 1917 r. pt. Muzea współczesne. Studjum muzeologiczne. Początki, rodzaje, istota i organizacja muzeów. Publiczne zbiory muzealne w Polsce i przyszły ich rozwój. Mieczysław Henryk Treter urodził się 2 sierpnia 1883 r. we Lwowie. W 1904 r. podjął pracę w Muzeum Książąt Lubomirskich, jako stypendysta Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. W 1910 r. został kustoszem tego muzeum i funkcję tę pełnił do wybuchu I wojny światowej. Uczestniczył w I Zjeździe muzeologów polskich, zorganizowanym 4 i 5 kwietnia 1914 r. w Krakowie. W czasie wojny przebywał w Charkowie i na Krymie, tam napisał swoją najważniejszą rozprawę Muzea współczesne. W 1917 r. przeniósł się do Kijowa, gdzie zaangażował się w działalność społecznego ruchu opieki nad zabytkami polskimi na terenie dawnego imperium rosyjskiego. W 1918 r. wrócił do Lwowa, został członkiem krajowego Grona Konserwatorskiego Galicji Wschodniej oraz ponownie objął stanowisko kustosza zbiorów w Muzeum im. XX Lubomirskich, a następnie dyrektora placówki. 4 lutego 1922 r. Mieczysław Treter został powołany na stanowisko dyrektora Państwowych Zbiorów Sztuki, którą to funkcję pełnił do roku 1924. W 1926 r. został dyrektorem Towarzystwa Szerzenia Sztuki Polskiej Wśród Obcych – organizacji, której nadrzędnym zadaniem było promowanie w kraju i za granicą dzieł artystów polskich. Zmarł 25 października 1943 r. w Warszawie. Uporządkowanie wiedzy teoretycznej i raport o istniejących muzeach w kraju pozbawionym państwowości w książce Muzea współczesne stworzyły bazę wyjściową dla jej autora, gdy po odzyskaniu niepodległości formułował projekt organizacji zbiorów państwowych. Propozycje Tretera miały uregulować powikłane w okresie zaborów losy polskich instytucji muzealnych, aby dorównując poziomem muzeom zagranicznym, mogły jednocześnie stać się czynnikiem wpływającym na wzrost prestiżu młodego państwa.

4

KOLEKCJA SYBERYJSKA MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO W KRAKOWIE W ŚWIETLE BADAŃ TERENOWYCH I ANTROPOLOGICZNEJ REINTERPRETACJI

88%

Zych M.

Muzealnictwo

|

2020

|

vol. 61

172-180

PL

Artykuł prezentuje rezultaty muzealnego projektu naukowego pt. Antropologiczna reinterpretacja kolekcji syberyjskiej ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie, pochodzącej od polskich badaczy Syberii XIX wieku, zrealizowanego ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (2016–2019). Przedstawione zostały cztery główne tematy badań przeprowadzonych w społecznościach źródłowych wobec kolekcji: zbiór z Kamczatki Benedykta Dybowskiego, z Czukotki Konstantego Podhorskiego, nieniecka odzież przekazana przez Izydora Sobańskiego oraz dwie figurki kultowe, które trafiły do Krakowa z rąk Jana Żurakowskiego. Prezentacja przybliża założenia muzeologii terenowej – metody łączącej antropologiczną perspektywę z elementami z obszaru muzeologii. Tekst zawiera omówienie repozytorium cyfrowego www.etnomuzeum.eu/syberia, które udostępnia kolekcję i wyniki badań online. Artykuł może zainteresować profesjonalistów sprawujących pieczę nad zbiorami, badaczy kultury, historyków, antropologów kulturowych, historyków sztuki, służby konserwatorskie, teoretyków muzealnictwa.

5

RÓŻNORODNOŚĆ MUZEÓW W ŚWIETLE DEFINICJI Z KIOTO

75%

Mairesse F.

Muzealnictwo

|

2020

|

vol. 61

75-79

PL

Autor analizuje logikę kierującą w historii Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) procesem formułowania definicji muzeum. Poprzez porównywanie kolejnych sformułowań udowadnia ciągłość między różnymi definicjami tego pojęcia powstałymi od 1946 r., czyli od utworzenia ICOM. Nowa definicja zaproponowana podczas Konferencji Generalnej ICOM w Kioto w dniach 1–7 września 2019 r. grozi zerwaniem tej ciągłości oraz rozbiciem społeczności związanej z muzealnictwem. Dyskutowana w Kioto definicja zestawiona jest w artykule z pojęciem misji, kojarzonej i łączonej z zarządzaniem strategicznym oraz z systemem wartości wyrastających z wizji muzeum jako instytucji zdecydowanie bardziej aktywnej społecznie, skupiającej tematy takie jak gender, postkolonializm, zrównoważony rozwój czy prawa człowieka.

6

KONGRESY MUZEÓW I MUZEALNIKÓW

63%

Folga-Januszewska D.

Muzealnictwo

|

2015

|

vol. 56

36-40

EN

Studies on the history of museums from antiquity until the end of the 17th century indicate that museums were institutions of a research and educational nature. Thus, the natural forms of disputes were meetings, conferences, seminars and even congresses. At Croton – the Pythagoreanism centre in the 4th century BC – a ‘musaeum’ meant a place for the daily collective meals of young aspiring philosophers, and thus deliberations were a ‘statutory’ activity. In modern Europe, the Mannheim Conference of Museum Professionals organised in 1903 is considered to have been the first international Congress of European Museums organised under the title of ‘How can we enhance the effect of museums on society?’. It was a summit for experienced museum professionals, and for many years the topics discussed there were the starting point for numerous important issues, such as museum pedagogy, extra-curricular teaching or helping disabled children. At that time, Alfred Lichtwark gave a famous speech on museums as key places of public education. The Museum Journal Monthly, published by the British Museums Association, is where we find information on similar meetings and summits held at the end of the 19th century and organised by the British Museums Association, which was founded in 1889. The most important meeting in the first half of the 20th century was the founding of the International Museum Office (IMO) in 1926 by a decision of the International Committee on Intellectual Cooperation, which was part of the League of Nations. The IMO in turn created national branches, whereas the Greek branch of the IMO organised one of the most important international congresses, known as the Conference of Museum Offices in Athens, which was held from 21st to 30th October 1931. The fruit of this conference was the so-called Athens Charter. The IMO contributed to a big summit in 1934 in Madrid devoted to museology and trends in reforming museums. On the basis of this congress, after WWII the world’s biggest museum organisation was established – the International Council of Museums (UN, UNESCO) in November 1946 (Poland has been a member since 1949). The essence of ICOM’s activity is organising annual congresses and numerous conferences, which at present (2014) attract 33,000 museum professionals working in 172 committees, including 117 national ones, 31 specialised committees, 5 regional unions (committees of regions) and 20 affiliated organisations. In Poland each Polish Culture Congress (1910, 1936, 1966, 1981, 2000, 2009) has included a ‘chapter’ devoted to museums. Six years after the last Polish Culture Congress, the First Congress of Polish Museum Professionals is to be held on 23-25 April 2015, convened at the initiative of non-governmental organisations and associations: the Polish Association of Museum Professionals, the Polish National Committee of ICOM and the Association of Open-Air Museums, in association with and under the patronage of the Ministry of Culture and National Heritage.

PL

Badania nad dziejami muzeów od starożytności do końca XVII w. wskazują, że muzea były instytucjami o charakterze ośrodków badawczo-edukacyjnych. Zatem spotkania, konferencje, seminaria, a nawet kongresy były naturalną formą dysput muzealnych. W Krotonie – ośrodku pitagoreizmu w IV wieku p.n.e. musaeum oznaczało codzienne miejsce wspólnych posiłków młodych adeptów filozofii, zatem konferowanie było czynnością „statutową”. W nowoczesnej Europie za pierwszy międzynarodowy kongres muzeów europejskich zorganizowany pod hasłem „Jak wzmacniać wpływ muzeów na społeczeństwo?” uznawana jest tzw. Mannheimska Konferencja Muzealników (niem. Museumstagung in Deutschland) zorganizowana w 1903 roku. Był to zjazd doświadczonych muzealników, a podejmowane tematy na wiele lat stały się punktem wyjścia dla dyskusji nad wielu ważnymi zagadnieniami, takimi jak pedagogika muzealna, nauczanie pozaszkolne, pomoc dzieciom niepełnosprawnym. Alfred Lichtwark wygłosił wówczas słynny referat poświęcony muzeom jako kluczowym miejscom publicznej edukacji. Miesięcznik „Museum Journal” wydawany przez brytyjskie Stowarzyszenie Muzeów jest miejscem, gdzie znajdujemy informacje o wielu podobnych spotkaniach i zjazdach, które odbyły się w końcu XIX w., zorganizowanych przez założone w 1889 r. brytyjskie Stowarzyszenie Muzeów (Museums Association). Najważniejszym spotkaniem pierwszej połowy XX w. było powołane w 1926 r. decyzją Międzynarodowego Instytutu [Komitetu] Współpracy Intelektualnej (ICIC - International Committee on Intellectual Cooperation), będącego częścią Ligi Narodów – Międzynarodowego Biura Muzeów (IMO – International Museum Office). Międzynarodowe Biuro Muzeów powołało z kolei krajowe lub narodowe oddziały, zaś grecki oddział IMO zorganizował jeden z najważniejszych międzynarodowych kongresów, trwający od 21 do 30 października 1931 r., znany jako Konferencja Biura Muzeów w Atenach. Rezultatem tej konferencji było uchwalenie tzw. Karty Ateńskiej. IMO przyczyniło się także do wielkiego zjazdu w 1934 r. w Madrycie poświęconego muzeologii i trendom w reformowaniu muzeów. Na bazie tego zaś kongresu, zawiązana została po II wojnie światowej największa muzealna organizacja na świecie – Międzynarodowa Rada Muzeów ICOM (ONZ, UNESCO) utworzona w listopadzie 1946 r. (Polska jest członkiem nieprzerwanie od 1949 r.). Istotą działania ICOM są coroczne kongresy i liczne konferencje skupiające obecnie (2014) 33 tysiące muzealników działających w 172 komitetach, w tym 117 komitetach narodowych, 31 międzynarodowych komitetach specjalistycznych, 5 związkach regionalnych (komitetach regionów) oraz 20 organizacjach afiliowanych. W Polsce wszystkie zorganizowane Kongresy Kultury Polskiej (1910, 1936, 1966, 1981, 2000, 2009) zawierały „rozdziały” poświęcone muzeom. Sześć lat po ostatnim Kongresie Kultury Polskiej, 23–25 kwietnia 2015 r. planowany jest I Kongres Muzealników Polskich, zwołany z inicjatywy organizacji i stowarzyszeń pozarządowych: Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Polskiego Komitetu Narodowego ICOM oraz Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu, przy współpracy i wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

7

Edukacja muzealna – wychowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze

51%

Pater R.

Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN

|

2017

|

vol. 1

PL

Autorka prezentuje na podstawie przeglądu literatury przedmiotu działania edukacyjne w muzeach skierowane do dzieci i młodzieży, jak również do różnych grup osób dorosłych i starszych. W kontekście pedagogiki kultury, edukacji kulturowej i kulturalnej, wychowania estetycznego, wychowania przez sztukę, edukacji historycznej ukazuje muzeum jako ważny obszar badań edukacyjnych, który w Polsce stosunkowo mało jest eksplorowany, w szczególności przez środowisko pedagogów. Zwracając uwagę na dynamiczny rozwój muzealnictwa w Polsce w ostatniej dekadzie, na wybranych przykładach działań prowadzonych przez muzea i z literatury przedmiot wskazuje na muzeum jako aktualną i ważną przestrzeń dla wychowania do aktywnego uczestnictwa w kulturze. Zwraca uwagę na potrzebę podejmowania badań nad edukacją muzealną przez środowisko pedagogów, nauczycieli w aktywnej współpracy z muzealnikami i animatorami kultury.

EN

The author presents, on the basis of literature review, educational activities in museums addressed to children and youth as well as to various groups of adults and older people. In the context of pedagogy of culture, culture and cultural education, aesthetic education, art education, historical education, the author presents museum as an important area of educational research, which is relatively little explored by pedagogical community in Poland. Noting the dynamic development of museums in Poland in the last decade, on the basis of exemplary activities in museums and literature, the author highlights museum as actual and important space for education for active participation in culture. She draws attention to the need to undertake research on museum education by pedagogues and teachers in active collaboration with museum experts and cultural animators.

8

The Grunwald Swords and Lech Wałęsa’s Ballpoint Pen. Ordinary objects – extraordinary events

51%

Kasprzyk D.

Historia Slavorum Occidentis

|

2022

|

issue 2 (33)

169-196

EN

The article is devoted to the Grunwald swords and Wałęsa’s ballpoint pen as material correlates of concrete events and objects that can deliver a message whose content depends on the current political, social and cultural context.

Refine search results

6 Muzealnictwo

1 Historia Slavorum Occidentis

1 Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN

1 Folga-Januszewska D.

1 Kasprzyk D.

1 Mairesse F.

1 Nadolska-Styczyńska A.

1 Pater R.

1 Radecki G.

1 Wawrzak M.

1 Zych M.

1 2022

2 2020

1 2019

2 2017

1 2015

1 2014

OCZYWISTA KONIECZNOŚĆ. RZECZ O DZIAŁALNOŚCI NAUKOWOBADAWCZEJ MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO

KAZIMIERZ MALINOWSKI – MUZEOLOG

MIECZYSŁAW TRETER (1883–1943) – PREKURSOR MUZEOLOGII POLSKIEJ

KOLEKCJA SYBERYJSKA MUZEUM ETNOGRAFICZNEGO W KRAKOWIE W ŚWIETLE BADAŃ TERENOWYCH I ANTROPOLOGICZNEJ REINTERPRETACJI

RÓŻNORODNOŚĆ MUZEÓW W ŚWIETLE DEFINICJI Z KIOTO

KONGRESY MUZEÓW I MUZEALNIKÓW

Edukacja muzealna – wychowanie do aktywnego uczestnictwa w kulturze

The Grunwald Swords and Lech Wałęsa’s Ballpoint Pen. Ordinary objects – extraordinary events