Search results

1

Zygmunt Mycielski, Znaki zapytania. Wstęp i komentarze Beata Bolesławska-Lewandowska, red. Beata Bolesławska-Lewandowska, Marek Zagańczyk. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2022, ss. 405. ISBN 978-83-224-5194-6

100%

Woźna-Stankiewicz M.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 2

162-167

2

Danuta Gwizdalanka: „Der Verführer. Karol Szymanowski und seine Musik”, przekł. Peter Oliver Loew, Wiesbaden 2017 Harrasowitz Verlag, ss. 292. ISBN 9783447108881

100%

Dziadek M.

Muzyka

|

2018

|

vol. 63

|

issue 4

139-143

3

J. Katarzyna Dadak-Kozicka, Obrońcy dobra powierzonego. Związek Kompozytorów Polskich 1945–48, Warszawa 2018 Fundacja na rzecz Warsztatów Analiz Socjologicznych, ss. 302. ISBN 978-83-61726-05-0

100%

Wieczorek S.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 1

146-151

4

Michał Jaczyński, Recepcja twórczości Władysława Żeleńskiego w latach 1857–1939, Kraków 2017 Musica Iagellonica (= Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis 33), ss. 313. ISBN 978-83-7099-218-7

100%

Zieziula G.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 4

167-170

5

Kwartety smyczkowe Hanny Kulenty. Pamięć gatunku a współczesne środki ekspresji

88%

Nowak A.

Polski Rocznik Muzykologiczny

|

2022

|

vol. 20

80-98

EN

In the work of Hanna Kulenty, a string quartet appears as a significant form of artistic expression. Its successive incarnations (6 quartets created in 1983–2014) illustrate the evolution of the musical language of composers, her approach to the problem of form, time, space, and sound. The article is an attempt to capture the idiomatic features of this music, presented in the context of Bakhtin's theory of genre as a representative of creative memory, and to indicate the place of quartets in contemporary chamber music by Polish composers.

PL

W twórczości Hanny Kulenty kwartet smyczkowy jawi się jako znacząca forma wypowiedzi artystycznej. Jego kolejne wcielenia (6 kwartetów powstałych w latach 1983–2014) obrazują ewolucję języka muzycznego kompozytorki, jej spojrzenie na problemy formy, czasu, przestrzeni, brzmienia. Artykuł jest próbą uchwycenia idiomatycznych cech tej muzyki, ujmowanych w kontekście Bachtinowskiej teorii gatunku jako reprezentanta twórczej pamięci, oraz wskazania miejsca kwartetów we współczesnej muzyce kameralnej polskich kompozytorów.

6

Ewa Mazierska, 'Popular Polish Electronic Music, 1970–2020. A Cultural History', London 2020 Routledge, pp. 226. ISBN 9780367191894

75%

Santacesaria L.

Muzyka

|

2021

|

vol. 66

|

issue 4

163-167

7

Miłosz Magin i jego muzyka fortepianowa

75%

Juszyńska K.

Aspekty Muzyki

|

2018

|

vol. 8

s. 391-415

PL

Miłosz Magin był znakomitym polskim pianistą i kompozytorem XX wieku. Urodził się 6 lipca 1929 roku w Łodzi, studiował w Warszawie fortepian u Margerity Trombini-Kazuro (dyplom z wyróżnieniem w 1954) i kompozycję u Jana Maklakiewicza i Kazimierza Sikorskiego (dyplom z wyróżnieniem w 1957). Otrzymał wyróżnienie w Konkursie Chopinowskim w Warszawie (1955), był laureatem Konkursów Pianistycznych w Paryżu (1955 i 1957) i Lizbonie (1957). W latach 1957–1960 mieszkał w Portugalii (Sintra), koncertował w Lizbonie i Londynie. W 1960 roku osiadł na stałe w Paryżu. Koncertował z dużym powodzeniem w Europie, ZSRR, Afryce, Ameryce Południowej. W 1963 roku uległ wypadkowi samochodowemu, co przerwało jego karierę pianistyczną na kilka lat. Od 1968 roku ponownie koncertował i nagrywał (dla firmy DECCA nagrał prawie wszystkie utwory Chopina). W niewielkim zakresie zajmował się pracą pedagogiczną. Od 1985 roku odbywa się w Paryżu co dwa lata Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Miłosza Magina, propagujący muzykę polską i francuską. Dorobek kompozytorski Magina obejmuje około 50 utworów: 26 utworów fortepianowych (m.in. 4 koncerty fortepianowe, 2 utwory koncertowe z orkiestrą, 4 sonaty, suity, cykle miniatur, utwory dla dzieci), 14 utworów orkiestrowych (m.in. 5 koncertów na różne instrumenty poza fortepianem, balet Bazyliszek, dwie symfonie, suity), 6 utworów kameralnych (na skrzypce, klarnet i wokalne). Język muzyczny Magina jest indywidualny i oryginalny, ale widoczne są wpływy muzyki polskiej (folklor), muzyki francuskiej (śpiewność, kolorystyka) i muzyki Chopina (harmonika, faktura). Wiele jego utworów fortepianowych zostało wydanych przez wydawnictwo Editions Concertino w Paryżu. Miłosz Magin zmarł nagle 4 marca 1999 roku na wyspie Bora Bora podczas Festiwalu Chopinowskiego odbywającego się na Tahiti (Polinezja Francuska). Został pochowany na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu bardzo blisko grobu Chopina.

EN

Miłosz Magin was a great Polish pianist and composer of the 20th century. Born on 6 July 1929 in Łódź, he studied piano under Margerita Trombini-Kazuro (diploma with honours in 1954), and composition under Jan Maklakiewicz and Kazimierz Sikorski (diploma with honours in 1957). He won prizes in the International Chopin Piano Competition in Warsaw (1955), Piano Competitions in Paris (1955 and 1957) and in Lisbon (1957). Between 1957 and 1960 he lived in Portugal (Sintra), and in 1960 he settled in Paris. He performed successfully across Europe, the USSR, Africa and South America. In 1963 he sustained a severe injury in a car crash which interrupted his career as a pianist for the subsequent five years. Magin started performing and recording again after 1968 (mainly Chopin’s music and his own works). He also worked as a teacher, but occassionally. Since 1985 the Miłosz Magin International Piano Competition has been held every two years in Paris to promote Polish and French music. Magin’s compositional output includes 47 works: 26 piano pieces (four piano concertos, two concertos with orchestra, four sonatas, suites, cycles of miniatures, children’s music); 14 orchestral works (five concertos for various instruments other than piano, ballet Bazyliszek [The Basilisk], two symphonies, suites); and six chamber pieces (for violin, clarinet and vocal works). Magin’s musical style was individual and original. It was clearly influenced by Polish folk music (folk dance rhythms), French music (melodiousness, colouring) and Chopin’s music (harmonic structure, piano texture). A number of Magin’s piano works were released by Editions Concertino in Paris. Miłosz Magin died suddenly on 4 March 1999 on the island of Bora-Bora at the Chopin Festival in Tahiti (French Polynesia in the Pacific Ocean). He was buried in the Père-Lachaise cemetery in Paris, very close to Chopin’s tomb.

8

Brzmienie a relacje interinstrumentalne w fakturze kameralnej na przykładzie wybranych polskich sonat skrzypcowych XX wieku

75%

Renat M.

Edukacja Muzyczna

|

2014

|

issue 9

89–111

PL

Artykuł przedstawia relacje pomiędzy partiami dwóch instrumentów i ich wpływ na brzmienie. Zagadnienie to jest ukazane na przykładzie 4 sonat skrzypcowych polskich kompozytorów, powstałych w różnych latach XX wieku. A są to: — Sonata G-dur na skrzypce i fortepian Henryka Melcera (1907), — Sonata na skrzypce i fortepian Romana Maciejewskiego (1938), — IV Sonata na skrzypce i fortepian Grażyny Bacewicz (1949), — Sonata na skrzypce i fortepian (1971). Rozważania o brzmieniu poprzedzone są metodologicznym wstępem, zatytułowanym „Brzmienie jako problem badawczy”. Ukazuje on uwagi Carla Dahlhausa, Igora Strawińskiego, Ryszarda Daniela Golianka i Józefa Michała Chomińskiego. Analizy utworów poprzedzają uwagi dotyczące relacji interinstrumentalnej i jej definicje. W pierwszej sonacie Henryka Melcera relacje przyjmują postać dialogu sukcesywnego i symultatywnego, w którym istnieją różne rodzaje brzmienia: selektywne, eufoniczne, złożone, kontrastowe. Druga kompozycja, Sonata Romana Maciejewskiego, przedstawia rodzaj dialogu symultatywnego o brzmieniu topliwym. IV Sonata Grażyny Bacewicz reprezentuje dialog symultatywny o brzmieniu kontrastowym. Sonata Eugeniusza Knapika reprezentuje model płaszczyznowy, który tworzy układ formy brzmieniowej tarasowej. Artykuł zamyka podsumowanie, w którym wysunięto wnioski nadrzędne: w każdym utworze istnieją trzy warstwy relacji kształtujących brzmienie: — dobór instrumentów a brzmienie, — rdzeń dźwiękowy a brzmienie, — ukształtowanie interinstrumentalne a brzmienie.

EN

Issues concerning relations between the parts for two instruments and is effect on the tone form in the course of development of the form are discussed in the article. The authoress performs exemplification of the issue on the grounds of case studies of four violin sonatas written by Polish composers in different periods of the 20th century. They are: — Sonata in G-major for violin and piano by Henryk Melcer (1907), — Sonata for violin and piano by Roman Maciejewski (1938), — Sonata No 4 for violin and piano by Grażyna Bacewicz (1949), — Sonata for violin and piano by Eugeniusz Knapik (1971). Deliberations on the texture-tone phenomena in these compositions are preceded by a methodo- logical introduction, entitled “Tone as a Research Problem”. Opinions expressed by, among others, Carl Dalhaus, Igor Stravińsky, Ryszard D. Golianek, Józef M. Chomiński are also discussed. Analyses of subsequent works lead to conclusions on types of the applied texture, methods of operating instrumental registers and variations of inter-instrumental relations. In each sonata, the conclusions are different. In the Sonata in G-major by Henryk Melcer, there are relations of a successive dialogue, giving a selective tone and simultative cooperation (parallel narration) forming three tone variants: uniform, complementary and contrasting. The second composition, Sonata by Roman Maciejewski, shows aspiration to the texture-tone combination. Sonata No. 4 by Grażyna Bacewicz achieves a high degree of variability with a majority of contrasting simultative cooperation. The last Sonata by Eugeniusz Knapik, assuming the plane model with strong con- trasts in planning tone arrangements, creates a “terrace tone form”. Each sonata presents its own model (also stylistic) of shaping tone and texture, and the final shape of the tone is affected by its idiolect form, resulting from, above all, the individual style of a given composer.

9

Andrzej Mądro, Muzyka a nowe media. Polska twórczość elektroakustyczna przełomu XX i XXI wieku, Kraków 2017 Akademia Muzyczna w Krakowie, ss. 412, ISBN 978-83-62743-81-0

75%

Dziewanowska-Pachowska M.

Muzyka

|

2018

|

vol. 63

|

issue 2

153-160

10

Kinga Kiwała, Pokolenie Stalowej Woli. Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski, Aleksander Lasoń. Studia estetyczne, Kraków 2019 Akademia Muzyczna w Krakowie, ss. 449. ISBN 978-83-62743-87-2

75%

Bolesławska-Lewandowska B.

Muzyka

|

2019

|

vol. 64

|

issue 4

170-173

11

Lutosławski’s Worlds, red. Lisa Jakelski, Nicholas Reyland. Woodbridge 2018 The Boydell Press, ss. 402. ISBN 978-1-78327-198-6

75%

Gamrat M.

Muzyka

|

2020

|

vol. 65

|

issue 3

169-178

12

Andrea Mariani, Inventoria Rerum Musicalium Domum Societatis Iesu in Polonia et Lituania Tempore Suppressionis, Warszawa 2020 Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa (= Fontes Musicae in Polonia, A/IV), ss. 181. ISBN 978-83-66546-16-5, online https://www.academia.edu/44068687/Inventoria_rerum_ musicalium_domum_Societatis_Iesu_in_Polonia_et_Lituania_tempore_suppressionis

75%

Bebak M.

Muzyka

|

2021

|

vol. 66

|

issue 3

213-217

13

Literature reflecting on Frederic Chopin’s visits to the spa towns of western Czechia

71%

Martinek L.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

vol. 52

|

issue 1

325-344

PL

Fryderyk Chopin związany jest z Czechami poprzez liczne wizyty w tamtejszych uzdrowiskach (Karlowe Wary, Praga, Děčín, Cieplice i Marienbad). W Czechach poznał i zakochał się nieszczęśliwie w Marii Wodzińskiej. W Pradze zapoznał się z Václavem Hanką, reprezentującym czeskie odrodzenie narodowe, a także ze słynnymi kompozytorami tamtych czasów. Kompozytor został zaproszony do koncertowania w kilku czeskich zamkach; otrzymał szczególnie ciepłe powitanie w Děčínie. Jego nauczyciele muzyki w Warszawie byli pochodzenia czeskiego. Liczne relacje Chopina z Czechami przyczyniły się do powstania Towarzystwa Fryderyka Chopina, międzynarodowego festiwalu odbywającego się w Mariańskich Łaźniach (dawniej Marienbad), a także do organizacji sympozjów muzycznych. Osoba i twórczość Chopina zainspirowała licznych czeskich twórców i artystów (m.in. Kamila Bednářa, Jiří Karena, Josefa Páveka, Oldřicha Zemka oraz Vladislava Mareša). Uzupełniający charakter mają uwagi dotyczące interpretacji relacji między literaturą a muzyką w twórczości polskich pisarzy (m.in. Jarosława Iwaszkiewicza, Tadeusza Łopalewskiego, Marii Kuncewiczowej, Juliusza Kadena-Bandrowskiego).

EN

The composer Frederic Chopin is connected with Czechia through a number of visits (in Carlsbad, Prague, Děčín, Teplice, and Marienbad) which he spent joyfully meeting his family, who lived in the Russian-occupied Poland. In Czechia, he met and fell deeply in love with Maria Wodzińska, who, unfortunately, did not reciprocate his feelings. In Prague, he became acquainted with Czech national revivalists (Václav Hanka, among others) and with famous composers of the time. In Vienna, the centre of the Habsburg monarchy, he met many Czech composers and befriended the violinist Josef Slavík. Chopin was invited to play in several Czech castles; he received a particularly warm welcome in Děčín. His music teachers in Warsaw were of Czech origin. Chopin’s numerous relationships with Czechia inspired the establishment of the Frederic Chopin Society, the international festival held in Mariánské Lázně (formerly Marienbad), and even musicological symposia. Many Czechs – poets, fiction writers, literary historians, musicians, and music scholars – emphasised how Chopin and his music influenced them. They were inspired by the many notable facts associated with Chopin’s visits and experiences in Czechia and in other locations throughout the Austrian Empire; by his romantic life, democratic thinking, personal qualities, and artistic skills. Various interesting literary works include poetry collections by Kamil Bednář, Jiří Karen, Josef Pávek, Oldřich Zemek, Karla Erbová, and a collection of three novellas by Vladislav Mareš. Apart from writing about Czech Chopin-related works and translating key Polish chopiniana into Czech, the author of this study focuses mainly on the interpretation of the relations between literature and music in the works of the these Polish writers: Jarosław Iwaszkiewicz, Tadeusz Łopalewski, Janina Siwkowska, Maria Kuncewiczowa, Juliusz Kaden-Bandrowski, Jerzy Broszkiewicz, Mira Jaworczakowa and more.

14

A New Home Leads to Compositional Evolution: Roman Palester's Preludes for Pian(o1954)

63%

Parham B.

Polski Rocznik Muzykologiczny

|

2021

|

vol. 19

209-256

PL

Roman Palester (1907–1989) był jednym z najbardziej obiecujących i znanych kompozytorów w Polsce okresu międzywojennego. Niejednokrotnie porównywano go do ojca polskiej muzyki współczesnej, Karola Szymanowskiego (1882–1937). Jak wspominał jeden z czołowych polskich dyrygentów, Jan Krenz: „Poznaliśmy się podczas pracy nad filmem Zakazane piosenki. Pamiętam, że Palester przyjechał wtedy do Łodzi w aureoli następcy Szymanowskiego. Ludzie mówili: «to jest ten wielki Roman Palester»”. Jednak w 1951 r., będąc u szczytu sławy, Palester zdecydował się opuścić ojczyznę i zamieszkać na „wolnym” Zachodzie, co mimo wcześniejszych sukcesów, w Polsce wiązało się z wyalienowaniem. XX wiek był w Europie czasem wielkich zmian kulturowych, politycznych i artystycznych, w którym istniało wiele rozbieżnych poglądów na to, co stanowi „dobrą” muzykę. W dyskusjach o muzyce i sztuce używano regularnie terminów takich jak modernizm, nacjonalizm, neoklasycyzm, socrealizm, serializm i atonalność. Przestał istnieć wyraźny i jednolity styl muzyczny w Europie, a zamiast tego pojawiła się kulturowa polaryzacja, spowodowana w dużej mierze podziałem świata na Wschód i Zachód w okresie zimnej wojny. W jaki sposób Palester, polski emigrant mieszkający na Zachodzie, a więc kompozytor na wygnaniu, przystosował się do tych okoliczności? Jaki związek miała jego muzyka z tendencjami awangardowymi, nastrojami antykomunistycznymi, estetyką tradycyjną, serializmem itd.? Czy emigracja wpłynęła na twórczość Palestra? W celu określenia, jaki był kompozytorski głos Palestra po decyzji o emigracji i jak mógł on współgrać z zachodzącymi wokół niego wydarzeniami, w niniejszym artykule przeanalizowana zostanie jedna z kluczowych kompozycji Palestra, Preludia na fortepian (1954). Preludia są w dorobku kompozytorskim Palestra dziełem znaczącym, ponieważ widać w nich wyraźny zwrot w kierunku bardziej wszechstronnego wykorzystania technik dwunastotonowych, stosowanych na wiele różnych sposobów i często łączących się z innymi w celu stworzenia stylu unikalnie dostosowanego do kompozytorskich pragnień Palestra.

EN

Roman Palester (1907–1989) was one of the most promising and well-known composers in Poland during the inter-war period. On more than one occasion he was compared to the father of Polish contemporary music, Karol Szymanowski (1882–1937).1 As one of Poland’s leading conductors Jan Krenz noted: “We met while working on the film Zakazane piosenki [Forbidden Songs]. I remember that Palester then came to Łódź in the halo of Szymanowski’s successor. People would say ‘this is the great Roman Palester’.”2 Yet at the height of his fame, in 1951, he chose to leave his homeland and take up residency in the “free” West; subsequently he was cut off from Poland and his previous success. The 20th century was a time of great cultural, political, and artistic change in Europe with a considerable number of divergent views about what constituted ‘good’ music. Terms such as modernism, nationalism, neo-classicism, socialist realism, serialism and atonality were all used regularly when discussing music and art. There ceased to be a clear or uniform musical style in Europe. Instead a cultural polarisation emerged caused in large part by the division of the world into East and West during the Cold War. How did Palester, a Polish émigré, now residing in the West, effectively a composer in exile, adapt to these circumstances? What connection did his music have with avant-garde trends, anti-communist sentiments, traditional aesthetics, serialism, etc.? Was Palester’s compositional voice affected by his defection? In order to determine what Palester’s post-defection compositional voice was and how it may have interreacted with events around him, this paper will examine one of Palester’s pivotal compositions, Preludes for Piano (1954). These Preludes are a significant work in Palester’s compositional output as they show a distinct shift towards a more comprehensive use of twelve-tone techniques. These techniques are employed in a variety of different ways and are often coupled with other techniques in order to create a style which is uniquely suited to Palester’s compositional desires.

15

„Jest nas już trzysta tysięcy”. Autotematyczne spojrzenie na słuchaczy i wykonawców w polskich piosenkach bigbeatowych z lat 60. i początku lat 70. XX wieku

63%

Mamczur P.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 27

8-27

EN

The author focuses on Polish big-beat music from the 1960s and early 1970s. He analyzes the lyrics of selected songs from that period, pointing to their self-referential nature and explaining how big beat performers described their fans, themselves, and teenage music in their songs. Songs by both popular and less known local bands are analyzed. The analysis functions in a broader social and political context, and the study of lyrics is further supplemented with quotations from the contemporary press and statements by politicians, journalists, and managers. The author shows that the self-referentiality present in the lyrics of big-beat songs proves that Polish artists in the 1960s and early 1970s were aware of their lyrical and musical strategies.

PL

Autor skupia się na polskiej muzyce bigbeatowej z lat 60. i początku lat 70. XX wieku. Analizując teksty wybranych utworów z tego okresu, wskazuje na występujący w nich autotematyzm – prezentuje różne sposoby, na jakie wykonawcy bigbeatowi wypowiadali się w piosenkach o swoich słuchaczach, o samych sobie i o muzyce młodzieżowej jako zjawisku. Wykorzystuje przy tym zarówno utwory popularnych zespołów, jak i mniej znanych, lokalnych grup. Rozważania umieszczone są w szerszym kontekście społecznym i politycznym, a źródła muzyczne uzupełniono cytatami z ówczesnej prasy, wypowiedziami polityków oraz organizatorów życia kulturalnego. Autor wykazuje, że autotematyzm obecny w tekstach piosenek bigbeatowych świadczy o sporej samoświadomości polskich artystów w omawianym okresie.

16

Polska twórczość organowa zainspirowana pieśnią kościelną w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego, cz. I

63%

Zalewski W., Karcz B., Tyrała R., Zając A., Delimat W., Janicki J. J., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W., Karcz B., Malik J., Sterczewska L., UPJPII i., Pasek W.

Pro Musica Sacra

|

2014

|

vol. 12

EN

The knowledge of organ literature devoted to native composers leaves much to be desired. If they even perform solo organ music at liturgy, contemporary church organists often reach for the works of grand European masters, forgetting about the Polish reservoir of sacral pieces. An old proverb “the grass is greener on the other side of the fence” is an accurate description of the state of knowledge of young (and the older) organists on Polish organ music.Why is therefore Polish sacral organ literature so important for the contemporary church musician? Most importantly because, in the Roman Catholic church liturgy, “compositions based on church songs shall (i.e. are) desirable”.As early as in the 16th century, church song was used by the Polish composers as the melodic material for the organ pieces they composed. The first church compositions were created through adapting vocal pieces to the purposes of key music. Some of the most prominent examples include e.g. 16th-century Polish music monuments – John of Lublin Tabulator of 1540, The Saint Ghost Monastery Tabulator of 1548 and the Warsaw Music Society Tabulator from approx. 1580. The turn of the 18th and the 19th century in Europe and in Poland displays a secularization of organ music, influenced by the spread of the Naples school. Secular and opera elements influence church music, which gradually develops utilitarian properties.It is worth to remember that the Polish religious oeuvre is the contribution of Polish organists-virtuosos, often great improvisers, with extensive professional practice. The first creators of this literature were church organists, active on many a musical platform, composers, organizers of music life and university professors. This family of authors includes: Władysław Żeleński, Stefan Surzyński, Mieczysław Surzyński, Feliks Nowowiejski, Walenty Dec, Wincenty Rychling, Kazimierz Garbusiński, Feliks Rączkowski, Józef Furmanik, as well as the following priests: Gustaw Roguski, Józef Surzyński, Franciszek Walczyński, Antoni Chlondowski, or Idzi Ogierman-Mański. Also contemporary organists, such as Marian Sawa, Tadeusz Machl, or Jan Janca have been composing in this spirit. The author of this publication attempts at presenting the Polish organ music oeuvre, to be applied in the Roman Catholic church liturgy. Performing a division into applied music (as presented in the 1st part of the article) and concert music, the artist is aware that “we cannot make a precise classification into applied music (both didactic and church music) and concert music, since applied pieces contain numerous elaborate forms with grand artistic ambitions, played both in church and in the concert room”.Due to the specific character and sometimes not the top-notch artistic rank, organ music surely has as many advocates as it has opponents. Most of all, it will surely be found useful by church musicians who are less advanced in organ play and the art of improvisation, who seek support in the form of short, non-complex pieces applied in the post-council Roman Catholic liturgy.

PL

Znajomość literatury organowej rodzimych kompozytorów nadal pozostawia wiele do życzenia. Współcześni organiści kościelni, jeśli już wykonują solową muzykę organową w liturgii, sięgają często po utwory wielkich mistrzów europejskich, zapominając o polskim skarbcu muzyki religijnej. Trafnym spostrzeżeniem ujmującym istotę stanu wiedzy większości młodych (i nie tylko młodych) organistów na temat polskiej muzyki organowej wydaje się znane powiedzenie „cudze chwalicie, swego nie znacie…”.Dlaczego polska religijna literatura organowa jest tak ważna dla współczesnego muzyka kościelnego? Z pewnością dlatego, że w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego „bardzo pożądane będą (czytaj: są, przyp. W. Z.) kompozycje oparte na motywach pieśni kościelnych”.Pieśń kościelna już od XVI wieku wykorzystywana była przez kompozytorów polskich jako materiał melodyczny komponowanych przez nich utworów organowych. Pierwsze z takich kompozycji powstawały poprzez adaptację utworów wokalnych na instrument klawiszowy. Należy tu wymienić m.in.: XVI-wieczne zabytki muzyki polskiej – Tabulaturę Jana z Lublina z roku 1540, Tabulaturę klasztoru Św. Ducha z roku 1548 oraz Tabulaturę Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego z ok. 1580 roku. Pod koniec wieku XVIII i w wieku XIX zauważalne staje się w Europie, a także w Polsce, zeświecczenie muzyki organowej spowodowane m.in. wpływem szkoły neapolitańskiej. Elementy świeckie i operowe przenikają także do muzyki kościelnej o charakterze użytkowym.Warto pamiętać, że polska twórczość religijna to dorobek wybitnych polskich organistów-wirtuozów, nierzadko świetnych improwizatorów, posiadających wieloletnią praktykę zawodową. Twórcami tej literatury byli w pierwszym rzędzie działający na wielu płaszczyznach muzycznych organiści kościelni, kompozytorzy, organizatorzy życia muzycznego i profesorowie wyższych uczelni. Do tego kręgu postaci zaliczyć należy: Władysława Żeleńskiego, Stefana Surzyńskiego, Mieczysława Surzyńskiego, Feliksa Nowowiejskiego, Walentego Deca, Wincentego Rychlinga, Kazimierza Garbusińskiego, Feliksa Rączkowskiego, Józefa Furmanika oraz duchownych: ks. Gustawa Roguskiego, ks. Józefa Surzyńskiego, ks. Franciszka Walczyńskiego, ks. Antoniego Chlondowskiego czy ks. Idziego Ogiermana Mańskiego. W tym duchu tworzyli także organiści naszych czasów jak Marian Sawa, Tadeusz Machl czy Jan Janca.Autor niniejszej publikacji podejmuje się prezentacji polskiej twórczości organowej możliwej do zastosowania w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego. Dokonując podziału na muzykę użytkową (stanowi ona pierwszą część całego artykułu) i koncertową, ma jednak świadomość, że "nie można przeprowadzić całkiem ściśle podziału na muzykę użytkową (dydaktyczną i kościelną) oraz koncertową, ponieważ wśród utworów użytkowych spotykamy większe formy o dużych ambicjach artystycznych, grywane zarówno w kościele, jak i na sali koncertowej".Ze względu na swój specyficzny charakter i nie zawsze najwyższą rangę artystyczną użytkowa muzyka organowa ma zapewne tylu zwolenników, co przeciwników. Na pewno będzie ona przydatna przede wszystkim dla muzyków kościelnych mniej zaawansowanych w grze na organach i sztuce improwizacji, którzy poszukują wsparcia w postaci krótkich, nieskomplikowanych utworów mających zastosowanie w posoborowej liturgii Kościoła rzymskokatolickiego.

17

Musical Heritage, Alterity, and Transnational Migration: Wanda Landowska’s Musical Lives

63%

Fauser A.

Polski Rocznik Muzykologiczny

|

2022

|

vol. 20

13-37

PL

W 1925 r. Wanda Landowska kupiła posiadłość w szacownym miasteczku Saint-Leu--la-Forêt na północny wschód od Paryża, i w latach 1926–1927 wybudowała w ogrodzie „świątynię muzyki”. Landowska, sławna w całym świecie muzycznym jako wykonawczyni, kompozytorka, pedagog, konsultantka i badaczka, była gotowa znaleźć dom dla swojego ginocentrycznego gospodarstwa domowego po dekadach przemieszczania się po świecie. Mieszkała w Warszawie, Paryżu i Berlinie oraz podróżowała często po Europie, Bliskim Wschodzie, Argentynie i Stanach Zjednoczonych. Przez lata podróży Landowska nosiła w sobie stałe poczucie muzycznego dziedzictwa, które należy zachować, pielęgnować i ożywiać poprzez wykonywanie i tworzenie, studiowanie i radość obcowania. Zgromadziła znakomitą bibliotekę oraz kolekcję instrumentów obejmującą tak cenne przedmioty, jak np. pianino Chopina, na którym grał na Majorce w 1838 roku. Jednak to, co Landowska wyobrażała sobie jako swój „dom na zawsze”, zostało w 1940 roku opanowane przez nazistowskich grabieżców, którzy ukradli jej rzeczy. Landowska po raz kolejny musiała przenieść się, by ratować życie - tym razem za Atlantyk, do Nowego Jorku, gdzie przybyła dzień po ataku na Pearl Harbor. Również w tym przypadku jej głębokie zaangażowanie w transnarodowe dziedzictwo muzyczne stało się jej gwiazdą przewodnią, misją, którą wypełniała podczas wygnania. W artykule zajmuję się złożonym zagadnieniem dziedzictwa muzycznego w życiu muzycznym Wandy Landowskiej, zagadnieniem wiążącym się z aspektami tożsamości, płci, rasy, wysiedlenia i twórczości. Analizując z troską podstawowe wartości wysiedlonej kobiety, muzyka queer o żydowskich korzeniach, proponuję inne, głęboko analityczne przemyślenie tego, w jaki sposób można myśleć o dziedzictwie muzycznym z wyjątkowej i wrażliwej pozycji osoby takiej jak Wanda Landowska.

EN

In 1925 Wanda Landowska bought property in the genteel town of Saint-Leu-la-Forêt, northwest of Paris, and built, between 1926 and 1927, “a temple to music” in her garden. Famous across the musical world as a performer, composer, teacher, consultant and scholar, Landowska was ready to find a home for her gynocentric household after decades of cross-border movement. She had lived in Warsaw, Paris and Berlin, and was traveling extensively through Europe, the Middle East, Argentine and the United States. Throughout all her years of mobility, however, Landowska carried with her a constant sense of musical heritage to be preserved, cherished, and revived through performance and creation, through study and through joyful conviviality. She assembled a distinguished library and instrument collection that included such prized items as Chopin’s upright piano that he had used in Mallorca in 1838. Yet what Landowska had envisaged as her “forever home” was overrun by Nazi plunderers in 1940 who stole her belongings as Landowska moved, once more, to save her life-this time across the Atlantic, to New York where she arrived on the day after Pearl Harbor. Here, too, her deep investment in a transnational musical heritage became a lodestone that guided her through exile. I address the complex issue of musical heritage in the musical lives of Wanda Landowska as it relates to matters of identity, gender, race, displacement, and creativity. By engaging caringly with the core values of a displaced woman-identified, queer musician of Jewish Polish descent, I propose to rethink how musical heritage might be thought from Landowska’s unique and vulnerable positionality.

18

Adam Jarzębski, Concerti e canzoni i inne kompozycje / and other works, ed. Marcin Szelest, Warsaw: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2021 (= Monumenta Musicae in Polonia, seria / series A), pp. 331. ISBN 978-83-66519-21-3

63%

Toffetti M.

Muzyka

|

2023

|

vol. 68

|

issue 2

151-157

19

Danuta Gwizdalanka, 'Uwodziciel. Rzecz o Karolu Szymanowskim' [The Seducer: A Book about Karol Szymanowski], Kraków 2021 Polskie Wydawnictwo Muzyczne, pp. 851. ISBN 978-83-224-0985-5

63%

Bolesławska-Lewandowska B.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 2

180-184

20

Anna Czekanowska (1929–2021)

63%

Dahlig P.

Muzyka

|

2022

|

vol. 67

|

issue 2

185-188

EN

Recollection of eminent ethnomusicologist Prof. Anna Czekanowska (1929–2021)

PL

Wspomnienie o wybitnej etnomuzykolożce, Prof. Annie Czekanowskiej (1929–2021)

Refine search results

Zygmunt Mycielski, Znaki zapytania. Wstęp i komentarze Beata Bolesławska-Lewandowska, red. Beata Bolesławska-Lewandowska, Marek Zagańczyk. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2022, ss. 405. ISBN 978-83-224-5194-6

Danuta Gwizdalanka: „Der Verführer. Karol Szymanowski und seine Musik”, przekł. Peter Oliver Loew, Wiesbaden 2017 Harrasowitz Verlag, ss. 292. ISBN 9783447108881

J. Katarzyna Dadak-Kozicka, Obrońcy dobra powierzonego. Związek Kompozytorów Polskich 1945–48, Warszawa 2018 Fundacja na rzecz Warsztatów Analiz Socjologicznych, ss. 302. ISBN 978-83-61726-05-0

Michał Jaczyński, Recepcja twórczości Władysława Żeleńskiego w latach 1857–1939, Kraków 2017 Musica Iagellonica (= Acta Musicologica Universitatis Cracoviensis 33), ss. 313. ISBN 978-83-7099-218-7

Kwartety smyczkowe Hanny Kulenty. Pamięć gatunku a współczesne środki ekspresji

Ewa Mazierska, 'Popular Polish Electronic Music, 1970–2020. A Cultural History', London 2020 Routledge, pp. 226. ISBN 9780367191894

Miłosz Magin i jego muzyka fortepianowa

Brzmienie a relacje interinstrumentalne w fakturze kameralnej na przykładzie wybranych polskich sonat skrzypcowych XX wieku

Andrzej Mądro, Muzyka a nowe media. Polska twórczość elektroakustyczna przełomu XX i XXI wieku, Kraków 2017 Akademia Muzyczna w Krakowie, ss. 412, ISBN 978-83-62743-81-0

Kinga Kiwała, Pokolenie Stalowej Woli. Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski, Aleksander Lasoń. Studia estetyczne, Kraków 2019 Akademia Muzyczna w Krakowie, ss. 449. ISBN 978-83-62743-87-2

Lutosławski’s Worlds, red. Lisa Jakelski, Nicholas Reyland. Woodbridge 2018 The Boydell Press, ss. 402. ISBN 978-1-78327-198-6

Literature reflecting on Frederic Chopin’s visits to the spa towns of western Czechia

A New Home Leads to Compositional Evolution: Roman Palester's Preludes for Pian(o1954)

„Jest nas już trzysta tysięcy”. Autotematyczne spojrzenie na słuchaczy i wykonawców w polskich piosenkach bigbeatowych z lat 60. i początku lat 70. XX wieku

Polska twórczość organowa zainspirowana pieśnią kościelną w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego, cz. I

Musical Heritage, Alterity, and Transnational Migration: Wanda Landowska’s Musical Lives

Adam Jarzębski, Concerti e canzoni i inne kompozycje / and other works, ed. Marcin Szelest, Warsaw: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2021 (= Monumenta Musicae in Polonia, seria / series A), pp. 331. ISBN 978-83-66519-21-3

Danuta Gwizdalanka, 'Uwodziciel. Rzecz o Karolu Szymanowskim' [The Seducer: A Book about Karol Szymanowski], Kraków 2021 Polskie Wydawnictwo Muzyczne, pp. 851. ISBN 978-83-224-0985-5

Anna Czekanowska (1929–2021)