Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  napięcie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

El texto de El ser sobrenatural como contexto próximo para entender la noología, la metafísica y la visión de Dios sobre Zubiri

100%
Niziński R. S.
Filozofia Chrześcijańska
|
2020
|
vol. 17
137-165
PL
Filozofia Xavier Zubiriego jest jedną z trudniejszych do zrozumienia, ponieważ zawiera pewne niezrozumiałe elementy. Dlatego zasadnym jest przypuszczenie, że może zawierać ona pewne ukryte założenie, które nie jest ujawnione ani przez Zubiriego, ani przez kontynuatorów jego myśli. Zubiri, omawiając wpływy różnych nurtów na jego myśl, przywołuje jedynie fenomenologię Husserla i metafizykę Heideggera. Przyznaje się także do sięgania do myśli Arystotelesa. Zubiri zaczyna swoje analizy od percepcji rzeczy, przez co czyni zadość fenomenologicznemu wymogowi rozpoczynania refleksji filozoficznej od opisu rzeczywistości. Końcowym etapem tej refleksji jest metafizyka, która wyjaśnia opisywaną rzeczywistość. Jednakże podążając tym tropem, jest trudną rzeczą do końca zrozumieć istotę jego filozoficznej refleksji. Co jest tym ukrytym założeniem? W dziele El ser sobrenatural: Dios y la deifi cación en la teología paulina, które Zubiri napisał w latach 30. i 40. XX wieku Zubiri interpretuje wczesno chrześcijańską neoplatońską teologię. W tym samym dziele Zubiri stwierdza, że jest możliwe dojście do podobnego rozumienia rzeczywistości poczynając od analizy rzeczy wznosząc się ku Bogu. I właśnie to będzie ukrytym założeniem jego filozofii. Tezą tego artykułu jest to, że filozofia Zubiriego może być rozumiana jako pewna próba wykazania, że neoplatońska wizja rzeczywistościu kazana w El ser sobrenatural: Dios y la deifi cación en la teología paulina jest prawdziwa i można do niej dojść na drodze dociekań rozumowych, to znaczy zaczynając od odpisu faktów.
EN
The philosophy of Xavier Zubiri is recognized as one of the most diffi cult to understand because there is something unclear in it. Therefore one may guess that there is a hidden presumption done by Zubiri. Zubiri in the self-presentation of his philosophical backgrounds acknowledges that his philosophy owes most to the phenomenology of Husserl and metaphysics of Heidegger. He also admits of being infl uenced by Aristotle to a certain degree. Zubiri starts his analyses from perception of things, with which he fulfi lls phenomenological requirement of beginning philosophy with the description of reality. As the fi nal step he ads metaphysics, which explains the description of reality. Following this code of interpretation of Zubiri’s philosophy it is difficult to grasp its core meaning. What is this hidden supposition? In The Supernatural Being: God and Deifi cation in Saint Paul’s Theology, which he wrote in the 30s’ and 40s’ of the 20th century, Zubiri presents early Christian Neoplatonic theology. In the same work Zubiri also states that it is possible to discover the same ideas following the way up, i.e. departing from the creatures and ascending to God. And this will be the hidden supposition of his philosophy. This paper tries to show the philosophy of Zubiri can be understood as a kind of proof that the Neoplatonic vision of the reality presented in The Supernatural Being: God and Deifi cation in Saint Paul’s Theology is true and can be discovered by reason alone, i.e. departing only from description of facts.
2
Publication available in full text mode
Content available

Intymność w stanie oblężenia

84%
Wrochna P.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
|
2016
|
vol. 41
|
issue 2
EN
Friendship, love, a close relationship with another person – at the certain stage of life these concepts affect almost every one of us. It is worth to highlight, that our relationships with other people can provide a valuable piece of information not only about ourselves, but also about the state or condition of our society. Social reality is a field where a variety of processes and transformations takes place and along with them follows the change of the nature of close interpersonal relationships. Western societies are udeniably headed towards generalized individualization, where individuals are freed from the rigid social structures and claim the right to greater autonomy, independence and self-reliance in creating their own identity. How do the above transformations contribute to the aspect of intimate relationships? Does intimacy finds itself in “a state of siege” and the relationship with another person appears as a source of stress and tension? Are contemporary transformations of intimacy cause an opportunity or rather a chance to create more expressive and fulfilling relationships than in the past?
PL
Przyjaźń, miłość, bliski związek z drugą osobą to pojęcia, które na pewnym etapie życia dotyczą niemal każdego z nas. Warto zaznaczyć, iż to, jak wyglądają nasze relacje z innymi ludźmi, może dostarczyć cennych informacji nie tylko o nas samych, ale też może wiele powiedzieć o kondycji naszego społeczeństwa. Rzeczywistość społeczna jest polem, na którym zachodzą liczne procesy i przemiany, a wraz z nimi zmienia się charakter bliskich więzi międzyludzkich. Społeczeństwa zachodnie niewątpliwie zmierzają w stronę zgeneralizowanej indywidualizacji, gdzie jednostka wyzwala się spod skostniałych struktur społecznych i rości sobie prawo do coraz większej autonomii, niezależności i samodzielności w tworzeniu własnej tożsamości. Jak zatem przytoczone powyżej przekształcenia przekładają się na aspekt relacji intymnych? Czy obecnie intymność faktyczne znalazła się w „stanie oblężenia”, a związek z drugą osobą jawi się jako źródło napięć i stresów? Czy współczesne przemiany intymności stwarzają raczej szansę na zawieranie bardziej wyrazistych i pełniejszych więzi niż kiedykolwiek w przeszłości?
3

Suspense, Surprise and Information Supply in Polish Translations of Detective Fiction

84%
Looby R.
Roczniki Humanistyczne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 5: Neofilologia
215-228
EN
If the key to suspense and surprise is the careful dealing out and withholding of knowledge, how do translators and their readers deal with the tendency for translations to clarify texts? Sometimes this clarification is forced on translators by the nature of the target language. Polish, for example, must specify the gender of the subject in past tense singular constructions. The English author may not have wanted this information to be made clear. How do translators prevent their language and customs from forcing them to reveal too much? This article studies the problem of information supply in Polish translations of Dashiell Hammett, Raymond Chandler and Ross MacDonald. It finds that in fact translators’ preconceived notions about the detective fiction are more likely to give the game away.
PL
Jeśli kluczem do zbudowania napięcia i uzyskania efektu zaskoczenia jest staranne dozowanie izatajanie informacji, w jaki sposób tłumacze i ich czytelnicy podchodzą do tego, iż tłumaczenia wykazują tendencję do wyjaśniania tekstów? Czasami ujednoznacznienie może być wymuszone na tłumaczu charakterem języka docelowego. W języku polskim, na przykład, użycie czasu przeszłego wliczbie pojedynczej wymusza określenie rodzaju gramatycznego podmiotu. Autor tekstu anglojęzycznego mógł nie chcieć podać takiej informacji. W jaki sposób tłumacze nie pozwalają, aby ich własny język i nawyki zmusiły ich do powiedzenia za dużo? Niniejszy artykuł poddaje analizie problem dozowania informacji w polskich tłumaczeniach Dashiella Hammetta, Raymonda Chandlera oraz Rossa MacDonalda i pokazuje, że w rzeczywistości przyjęte z góry przez tłumacza założenia dotyczące powieści detektywistycznej mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zdradzenia zbyt wiele.
4
Publication available in full text mode
Content available

Granice wewnętrzne – granice zewnętrzne. Kontekst amerykański

83%
Kłos J.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
|
2016
|
issue 26
47-61
EN
This paper seeks to present a brief outline of America as a structure of many boundaries. The United States of America came to existence on the grounds of a contract, therefore it is the first modern State, for it is built in accordance with modern philosophy. Being the cradle of many cultures and languages, this country is a particularly interesting example how to harmonize tensions and come to agreement on the border. We are dealing here with the influence of philosophical ideas and the religious thought of a divided European Christianity. In the religious attitude of deism these two spheres – in the form of the religion as a free choice – are combined. Because the State distances itself from religion, allowing the citizens to practice many religions, new frontiers appear. In principle, the government should be limited, so that society is free to act within the legal regulations, hence the frontiers function in a peaceful coexistence.
PL
Niniejszy tekst jest krótką charakterystyką Ameryki jako struktury wielu granic. Stany Zjednoczone powstały na gruncie umowy, a zatem są nazywane pierwszym krajem nowoczesnym – bo zbudowanym zgodnie z ideą niesioną przez koncepcje filozoficzne nowoczesności. Będąc kolebką wielu kultur i języków, kraj ten jest szczególnie ciekawym przykładem łagodzenia napięć i budowania porozumienia na granicy. Mamy tu do czynienia zarówno z oddziaływaniem idei filozoficznych, jak też myśli religijnej podzielonego chrześcijaństwa europejskiego. W religijnej postawie deizmu zresztą te dwa obszary – w postaci religii jako wolnego wyboru – łączą się ze sobą. Ponieważ państwo dystansuje się od religii, dając jednocześnie swobodę praktykowania wielu wyznań, tworzą się kolejne pogranicza. Ponieważ z założenia rząd powinien być ograniczony, tak iż społeczeństwo ma swobodę działania w granicach obowiązującego prawa, pogranicza funkcjonują na zasadzie pokojowej koegzystencji.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wpływ wirtualnej rzeczywistości na poziom dystrakcji od bodźców bólowych

71%
Szarpak J., Bidzińska J.
Ogrody Nauk i Sztuk
|
2020
|
issue 10
115-122
EN
Aim of the study: Testing the effectiveness of three pain stimuli distraction types based on the use of virtual reality. Materials and Methods: 16 students aged 20-32 were, using virtual reality goggles, exposed to the stimulating distraction condition – a rollercoaster ride, relaxing distraction condition – a walk through the forest or control condition -  a black screen was displayed. The pain was induced by submerging one’s arm in freezing water. The measures of the distraction effectiveness were: the time for which the participant could withstand the pain stimulus and a VAS scale, on which participants rated the level of pain they felt. At the end, the measurments were compared to the results of the PTS temperament survey. Results: Participants withstood the pain stimulus significantly longer in the distraction condition than in the control condition; however, no significant differences were found between the stimulating and the relaxing condition. None of the conditions had any influence on the reported level of pain. Women withstood the pain stimuli significantly longer than men in both the stimulating and the relaxing condition and reported a lower level of pain in the stimulating condition than men. A significant, positive correlation between PTS’ Strength of Inhibition subscale result and the time of withstanding the pain stimulus was found in all three conditions of the experiment. Outcome: Evidence of the influence of virtual reality-based distraction on extending the pain stimulus suppression time has been provided. However, no differences in distraction effectiveness between the stimulating and relaxing condition have been observed.
PL
Cel badań  Badanie skuteczności rodzaju dystrakcji od bodźców bólowych polegającej na wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości. Materiały i metody. 16 studentów w wieku 20-32 lat wprowadzanych było za pomocą gogli wirtualnej rzeczywistości w warunek dystrakcji pobudzającej - jazda rollercoasterem, relaksującej- spacer przez las, oraz w warunek kontrolny – wyświetlane było czarne tło. Ból wywoływany był poprzez zanurzenie ręki w zimnej wodzie. Skuteczność dystrakcji  mierzona była za pomocą deklarowanego poziomu odczuwanego bólu, zaznaczonego na skali VAS, oraz czasu, przez który badany wytrzymywał działanie bodźca bólowego. Na koniec wyniki porównano z testem temperamentu PTS. Rezultaty. Badani istotnie dłużej znosili działanie bodźca bólowego w warunkach dystrakcji, niż w warunku kontrolnym; lecz nie stwierdzono istotnej różnicy pomiędzy warunkiem pobudzającym, a warunkiem relaksującym. Żaden z warunków eksperymentu nie miał wpływu na deklarowany poziom odczuwanego bólu. Kobiety istotnie dłużej znosiły działanie bodźca bólowego w warunku pobudzającym i relaksującym, oraz deklarowały istotnie niższe odczucie bólu w warunku pobudzającym. Wykryto również dodatnią korelację wyników uzyskanych w skali Siły Procesu Hamowania kwestionariusza PTS z czasem wytrzymywania bodźca bólowego we wszystkich trzech warunkach eksperymentu. Wyniki. Udowodniono, że występowanie dystrakcji ma wpływ na zwiększenie czasu znoszenia działania bodźca bólowego przez badanych, jednak nie stwierdzono różnic w skuteczności dystrakcji pomiędzy warunkiem pobudzającym, oraz relaksującym.
6

Casino Royale — między powieścią a adaptacją filmową

67%
Dunin-Wilczyński S.
Roczniki Kulturoznawcze
|
2018
|
vol. 9
|
issue 1
71-90
PL
Postać Jamesa Bonda, stworzona przez Iana Fleminga w powieści szpiegowskiej Casino Royale w 1962 r., jest przedmiotem różnorodnych adaptacji filmowych, telewizyjnych, komiksowych, radiowych i komputerowych. Spośród nich wyróżnia się film Casino Royale z 2006 r., gdyż jest jednocześnie adaptacją powieści, jak i rebootem całej serii, przez co balansuje pomiędzy próbą powrotu do literackiego pierwowzoru, uszanowaniem kanonu (tzw. formuły bondowskiej) a potrzebą odświeżenia i rewitalizacji serii na potrzeby widowni XXI wieku. Autor artykułu stara się odpowiedzieć na pytanie: co to właściwie znaczy, że Bond wraca do literackich korzeni? Zauważalnie prawdziwa redefinicja w przypadku postaci Jamesa Bonda następuje na poziomie strukturalnym w odniesieniu do sposobów budowania napięcia w filmie. Suspens można uznać za klucz adaptacyjny, który wymusza zmiany na poziomie charakteryzacji protagonisty i antagonisty, a także urealnienia znaczenia stawki i konfliktu w fabule.
EN
James Bond was created by Ian Fleming on the pages of Casino Royale, a 1962 spy thriller, who since has been adapted in various media: film, television, radio, comics and computer games. However the 2006 Casino Royale film adaptation stands out, because, as a reboot of the series, it balances between honoring the literary original and staying true to the James Bond film formula, at the same time reinvigorating and refreshing the whole franchise for a new movie-going audience. The Author of this article aims at answering the question: what does it really mean that James Bond is going back to its roots? As a result, the real redefinition of the James Bond paradigm can be seen on a structural level in reference to mechanism of tension building. Suspense may be seen as a key to adapting Casino Royale, which opens up modifications in the way the protagonist and the antagonist are characterized, as well as making the narrative conflicts and stakes more real and meaningful.
7
Publication available in full text mode
Content available

Stawka i konflikt jako mechanizmy budowania suspensu w filmach o Jamesie Bondzie. Raport z badań

67%
Dunin-Wilczyński S.
Roczniki Nauk Społecznych
|
2020
|
vol. 48
|
issue 4
39-50
EN
The stakes play an important role in intensifying the conflict between the protagonist and the antagonist, and thus, the emotional reaction of the target audience. The James Bond film series often follow a plot pattern of „preventing atrocity”, in which the main character is supposed to stop the villain from implementing a morally evil plan. Stakes modification is done through various techniques: by masking the actual stakes, by increasing the negative consequences of a failure, by increasing the positive consequences of winning and by reducing the possibility of achieving the goal. Moreover, these films are characterized by the global nature of the conflict, which is emphasized on two levels. At the level of the threat scale, where public goals (political, economic, social, humanitarian consequences) are more important than private goals (emotional, moral consequences). And at the level of the form of the threat, where the stakes of the conflict are embedded in fantastic fear. The absurdity and caricatural nature of threats is realized by presenting them in the context of a conflict of values (e.g. good versus evil).
PL
Stawka odgrywa istotną rolę przy intensyfikowaniu konfliktu pomiędzy protagonistą a antagonistą, a co za tym idzie: emocjonalnej reakcji odbiorcy na ten konflikt. W filmach o Jamesie Bondzie stosowany jest schemat fabularny zapobiegania tragedii, gdzie główny bohater ma powstrzymywać złoczyńcę przed realizacją moralnie złego planu. Modyfikowanie stawki odbywa się przez maskowanie stawki rzeczywistej, zwiększanie negatywnych konsekwencji porażki, zwiększanie pozytywnych konsekwencji zwycięstwa oraz zmniejszanie możliwości osiągnięcia celu. Ponad to filmy te cechuje globalny charakter konfliktu, który uwydatnia się na dwóch poziomach − na poziomie skali zagrożenia, gdzie cele publiczne (konsekwencje polityczne, ekonomiczne, społeczne, humanitarne) są ważniejsze niż cele prywatne (konsekwencje emocjonalne, moralne), oraz na poziomie formy zagrożenia, gdzie stawka konfliktu jest osadzona na lęku fantastycznym. Absurdalność i karykaturalność zagrożeń jest urzeczywistniana przez przedstawianie ich w kontekście konfliktu wartości (np. dobro kontra zło).
8
Publication available in full text mode
Content available

Przestępczość nieletnich w myśl ogólnej teorii napięcia Roberta Agnew

60%
Jurczyk M.
Archiwum Kryminologii
|
2019
|
issue XLI/2
153-203
EN
The subject of the text is the theoretical context of Robert Agnew’s General Strain Theory which explains youth crime in terms of social relationships, focussing on the individual’s negative relationships with others. Reference has been made to theories that inspired the development of Agnew’s theory, including Merton’s theory of anomie, Cohen’s theory of subculture formation, Cloward & Ohlin’s opportunity theory, and Messner & Rosenfeld’s institutional anomie theory. The article presents issues regarding the type of strain experienced by the individual in relation to other people, strategies for adapting to strain, the possibilities of predicting it, and the role of relative deprivation in the development of subjectively felt strain among adolescents who commit criminal acts. Further considerations were devoted to research published in Poland and abroad which uses Agnew’s theory to explain youth crime.
PL
Przedmiotem tekstu uczyniono przedstawienie teoretycznego kontekstu ogólnej teorii napięcia autorstwa Roberta Agnew, wyjaśniającej przestępczość młodzieży w kategoriach relacji społecznych polegających na negatywnych stosunkach jednostki z innymi. Odniesiono się do prezentacji teorii będących inspiracją do rozwoju tej teorii, m.in. teorii anomii R.K. Mertona, teorii podkultur dewiacyjnych A. Cohena, teorii zróżnicowanych możliwości R. Clowarda i L. Ohlina oraz instytucjonalnej teorii anomii S. Messnera i R. Rosenfelda. Zaprezentowano zagadnienia dotyczące typów napięć, jakich doznaje jednostka w relacji z innymi osobami, strategii adaptacji do przeżywanego napięcia, możliwości ich przewidywania oraz roli relatywnej deprywacji w rozwoju subiektywnie odczuwanego napięcia wśród młodzieży popełniającej czyny karalne. Dalsze rozważania poświęcono prezentacji wyników badań zagranicznych i polskich wykorzystujących twierdzenia teorii napięcia w wyjaśnianiu przestępczości młodzieży.
9
Publication available in full text mode
Content available

Elegický štýl Rainera Mariu Rilkeho a Janka Silana

43%
Príhodová E.
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
|
2013
|
issue 4(4)
117-138
SK
Štúdia sa zameriava na kontrastívnu komparáciu elegických básní R. M. Rilkeho a J. Silana. Rainer Maria Rilke a Janko Silan predstavujú vo viacerých poetologických charakteristikách opačné básnické typy (charakterizujú ich také zásadné protiklady ako intelektuálnosť / emocionálnosť, osobnosť / nadosobnosť, individualizmus / sociatívnosť, hatenie detenzie / hatenie tenzie). Rainer Maria Rilke predstavuje jednu z najviac kanonizovaných postáv európskeho modernizmu, Janko Silan je reprezentantom katolíckeho modernizmu a patrí medzi literatúry malých národov (slovenská literatúra). Kontrastívna komparácia umožňuje vidieť v básnických textoch oboch autorov také súvislosti, ktoré by bez kontrastívneho literárneho kontextu zostali nepovšimnuté. Základnou interpretačnou líniou je identifikácia zdrojov tenzívnych a detenzívnych prvkov u oboch básnikov. Interpretácia elégií oboch autorov odkryla nové poznatky o základných princípoch básnického sveta oboch autorov. Tenzia Duinských elégií nie je daná osobnou stratou; ide o nadosobnú, filozofujúcu, intelektuálnu poéziu. Lyrický subjekt pociťuje hodnotový deficit vytvorený problematizáciou života založeného na tradičných hodnotách, náboženských predstavách a ideológiách. Odpoveď však lyrickému subjektu neprináša úľavu, detenziu, naopak, hromadenie otázok a odpovedí tenzívnosť kumuluje. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v oblasti »hlavy«. Sled tenzívnych motívov má povahu intelektuálnej problematizácie. Janko Silan v básnickej skladbe Slávme to spoločne tematizuje život a smrť svojej matky. Báseň je teda poznačená biografickým kontextom autora. Diskurzivita sa vyznačuje dialogickosťou a emocionálnosťou, ktoré sú dané autobiografickos133 ťou témy. Problematickosť lyrického subjektu sa koncentruje v oblasti »srdca«. Kresťanský ideový rámec spôsobuje, že autor spočiatku hatí tenziu (smútok) a zameriava sa viac na oslavu. Aj keď Janko Silan neproblematizuje tradičný kresťanský náboženský rámec, predsa ho subjektivizuje vytváraním si osobného duchovného sveta, ktorých ťažiskom je spojenie s mŕtvymi predkami (s matkou). Spoločné v prístupe oboch autorov je, že prostredníctvom elegického žánrového rámca vyjadrili postoje k veľkým literárnym témam: k životu, k smrti a k láske (osobnej alebo nadosobnej). Aj keď odlišnými cestami, predsa obaja sa dopracovali k problematizácii života založenom na jednoduchom vlastnení hodnôt. Hodnotovo naplená existencia podľa nich spočíva v prehĺbenom a otvorenom postoji k životu, do ktorého človek prijme a integruje aj tenzívne skúsenosti.
EN
The study focuses on the contrastive comparative analysis of the elegiac poems of R. M. Rilke and J. Silan. In several poetological characteristics, Rainer Maria Rilke and Janko Silan present opposite poetic types (characterized by such fundamental contradictions as intellectuality / emotionality, personality / metapersonality, individualism / sociativity, blocking of tension / blocking of a lack of tension. Rainer Maria Rilke is one of the most canonized figures of European modernism, Janko Silan is a representative of Catholic modernism and belongs to the literature of small nations (Slovak literature). The contrastive comparative analysis allows the perception such connections in the poetic texts of both authors that would stay unnoticed without contrastive literary context. The basic interpretive line is to identify the sources of tension and lack of tension elements in both poets. The interpretation of elegies of both authors has uncovered new knowledge of the fundamental principles of the poetic world of both authors. The tension of The Duino elegies does not lie in personal loss, it is meta-personal philosophizing, intellectual poetry. The lyrical subject experiences a value deficit created by the problematization of life based on traditional values, religious ideas and ideologies. However, the answer does not bring the relief of a lack of tension to the lyrical subject; 134 quite the contrary, the accumulation of questions and answers increases the tension. The problem of the lyrical subject concentrates in the area of the »head«. The sequence of tension motifs has the nature of intellectual problematization. Janko Silan in the poem Slávme to spoločne (Let's Celebrate it Together) discusses the life and death of his mother. The poem is thus marked by the author's biographical context. The discursivity is characterized by dialogue and emotionality that are caused by the autobiographical nature of the topic. The problem of the lyrical subject is concentrated in the area of the »heart«. The Christian ideological framework makes that author initially block the tension (sadness) and focuses more on the celebration. Although Janko Silan does not find a problem in the traditional Christian religious framework, he subjectivizes it by creating a personal spiritual world where the focus is on a connection with the dead ancestors (with his mother). The common ground in the approach of both authors is that through an elegiac genre framework they have expressed views on major literary themes: life, death, love (personal or meta-personal). Although in different ways, both of them achieved the problematization of life based on a simple possession of values. The existence filled with values according to them lies in a deep and open attitude to life, to which a human being accepts and integrates the tension experience.
PL
Niniejsze studium koncentruje się na kontrastywnym porównaniu elegijnych wierszy R.M.Rilkego i J. Silana. Twórczość analizowanych przeze mnie przedstawicieli zaliczanych do nurtu modernistycznego, czyli Rainera Marii Rilkego i Janko Silana ukazuje ich poetyckość w zupełnie różnym świetle, bo charakteryzuje ich całkowita różnorodność i odmienność, skupiająca się na zagadnieniach, które dotyczą np.: intelektualności i emocjonalności, osobowości i indywidualności, niszczenia spokoju i burzenia napięcia. Rainer Maria Rilke to jedna z najbardziej wiodących osobowości modernizmu europejskiego, natomiast Janko Silan to przedstawiciel modernizmu katolickiego należący do literatury małych 135 narodów (por. literatura słowacka). Porównawcza analiza twórczości pozwala nam dostrzec w poezji obu autorów związek, który nie zostałby dostrzeżony bez konfrontatywnego kontrastu literackiego. Podstawowa linia interpretacyjna obu autorów skupia się na identyfikacji źródeł elementów napięcia i ich rozładowania. Interpretacja elegijna przedstawionych autorów odkryła nowe doświadczenia, które dotyczą podstawowych zasad świata poetyckiego. Napięcie w utworze Elegii duinejskich nie wynika z osobistego zagubienia podmiotu literackiego; chodzi przede wszystkim o szeroko pojętą poezję, która wykracza poza ramy indywidualnego, filozoficznego i intelektualnego postrzegania rzeczywistości. Podmiot liryczny czuje deficyt wartości, powstałych za sprawą złożoności istnienia, których fundamentem są wartości tradycyjne, wyobrażenia religijne i ideologiczne. Jednak podmiotowi lirycznemu to nie przynosi ani ulgi, ani rozładowania napięcia, a przeciwnie, pojawia się wiele pytań, a odpowiedzi kumulują tylko napięcie. Napięcia i sprzeczności podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „głowy“ – stąd dominacja problematyki intelektualnej. Janko Silan w utworze poetyckim Slávme to spoločne [dosł. pol. Świętujmy to razem] opisuje życie i śmierć swojej matki. Przedstawiony wiersz zawiera kontekst biograficzny. Dyskursywność zostaje określona przez dialogi i emocjonalność, które są wyznaczane przez fakty związane z jego autobiografią. Rozważania podmiotu lirycznego koncentrują się przede wszystkim w okolicy „serca“ – problematyka emocjonalna. Chrześcijańskie ramy ideowe sprawiają, że w początkowej fazie najpierw zostaje zniszczone napięcie (niweczy smutek), a następnie podmiot liryczny skupia się na świętowaniu. Chociaż Janko Silan nie uwypukla problemów, które dotyczą tradycyjnych chrześcijańskich wzorców religijnych, to i tak pojawiają się wątki osobiste odnoszące się do jego świata duchowego, w którym zauważalne są trudności dotyczące kontaktu z nieżyjącymi przodkami (z matką). Wspólną cechą Rainera Marii Rilkego i Janko Silana jest to, że przez pośrednictwo ramowego gatunku elegijnego przedstawili swoje poglądy dotyczące uniwersalnej tematyki, czyli: życia, śmierci i miłości (osobistej i zbiorowej). Chociaż podążali różnymi drogami, to poglądy na temat złożoności życia i nieodzownych w nim wartości mają podobne. Według nich, istnienie oparte na fundamentalnych wartościach sprawia, że człowiek ma otwarty i głęboki stosunek do życia, akceptuje świat i istnienie, łączy swoje doświadczenia, choć często są one związane z różnorakim napięciem.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.