Search results

1

Od miejsca do nie-miejsca

100%

Dymnicka M., Politechnika Gdańska; Wydział Architektury; Katedra Urbanistyki i Planowania Regionalnego

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2011

|

vol. 36

PL

W artykule przedstawiono zagadnienie miejsca, z jednej strony, jako zbioru przestrzeni wytwarzanych społecznie, pełnych historycznych odniesień, poczucia tożsamości i relacji międzyludzkich, a z drugiej – jako więzi sieciowych nieograniczonego świata, nazywanych nie-miejscami. Współczesne analizy i przykłady miejsc i nie-miejsc pokazują, że w obliczu nowych wyzwań współczesności obie praktyki pozostają w interakcyjnym związku, mieszają się i przenikają wzajemnie. Ludzie nadal żyją w miejscach, chociaż nigdy wcześniej w historii świata nie-miejsca nie zajmowały tak wiele przestrzeni, upodabniając się do miejsc i częściowo je zastępując.

2

Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast

89%

Bierwiaczonek K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2018

|

issue 64

55-70

EN

The article presents choosen author’s and co’authors results of researches of public spaces conducted in polish cities. The attention is focused on these city spaces which acquire the status of a place. Results of the researches show that this process concern especially central and historical city’s spaces and some recreational areas. The theoretical basis of the article are theories of public space as well as classical (Tuan, Libura) and contemporary (Massey, Castello) concepts of place. Contemporary concepts of place focus on the dynamics, negotiative and sometimes conflictuality of the processes of place creation. The consumer character of place is also included in such point of view. Such an interpretation means that typical non-places (Auge), eg shopping centers, can become places for some residents of contemporary cities.

PL

W artykule zaprezentowane są wybrane wyniki autorskich i współautorskich badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast. Uwaga skoncentrowana zostanie na tych przestrzeniach miejskich, które nabywają status miejsca. Taka sytuacja, jak wskazują wyniki badań, dotyczy szczególnie centralnych i historycznych przestrzeni miejskich oraz atrakcyjnych terenów rekreacyjnych. W warstwie teoretycznej w artykule znajdą się odwołania zarówno do teorii miejskiej przestrzeni publicznej, jak i klasycznych (Tuan, Libura) oraz współczesnych (Massey, Castello) ujęć teorii miejsca. W tych ostatnich zwraca się uwagę na dynamikę, negocjacyjność, a czasem konfliktowość procesów tworzących miejsce. Nie pomija się także komercyjnego i konsumpcyjnego charakteru miejsca. Taka interpretacja powoduje, że typowe nie-miejsca (Augé), np. centra handlowe, mogą dla niektórych mieszkańców współczesnych miast stawać się miejscami.

3

O związkach turystyki z przestrzenią miejską – „stare miasto” jako symulacja

75%

Liniany J.

Turystyka Kulturowa

|

2015

|

issue 10

58-71

PL

Celem autora pracy jest wskazanie związków między przestrzenią miejską a masowym ruchem turystycznym. Autor prezentuje koncepcje francuskich naukowców – Marka Auge i Jeana Budrillarda i konfrontuje je z kształtem współczesnych stolic - Paryża, Warszawy i Tallina. Wskazuje również kluczowe momenty w historii miast, które zadecydowały o atrakcyjności turystycznej miejsc. Podsumowanie pracy stanowią dywagacje związane z możliwościami zachowania autentycznego charakteru przestrzeni miejskiej oraz próba wpisania wspomnianych stolic w koncepcję miast idealnych Mikołaja Madurowicza.

4

Od obozów dla uchodźców do osiedli grodzonych. Biopolityka i koniec miasta

75%

Diken B.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

vol. 3

126-140

PL

Artykuł opisuje sytuację osób ubiegających się o azyl, będących materializacją zaproponowanej przez Giorgia Agambena kategorii homo sacer – ostatecznego przedmiotu biopolityki, którego życie odarte jest z kulturowych i politycznych form. Uwaga autora skupia się na społeczno-przestrzennych mechanizmach unieruchamiających potencjalnych azylantów w ramach „nie-miejsc” takich jak ośrodki dla uchodźców, w których wiodą oni życie wpisane w permanentny stan wyjątkowy i ośrodki zatrzymań, gdzietra(ają przymusowo i bez wyroku. W celu przedstawienia systematycznego ujęcia owego unieruchomienia, artykuł odwołuje się do pojęcia obozu. W dalszej kolejności wskazuje na istotne zbieżności między przestrzeniami dla uchodźców i innymi, bardziej pożądanymi współczesnymi obozami (np. osiedlami grodzonymi), co prowadzi do problematyzacji pojęć takich jak miasto czy polityka. Podsumowując, omawiane są tu konsekwencje „obozu” jakozarazem pozytywnej formy władzy, jak i ograniczenia wolności, w odniesieniu do dyskusji o „końcu miasta” i (nie)możliwości oporu przeciwko lub ucieczki od obozów.

5

Postmodernistyczne toposy „nie-miejsc”

63%

Sikora M.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2017

|

vol. 29/1

EN

The article focuses on the non-places – areas occurring in the real and virtual worlds. In the case of non-places itself the significance of the place disappears in the motion of travelers. Nowadays, the migration of people, objects and information has reached historical akme. It is related to the change of the paradigm. As long as the twentieth century manifested itself – in philosophy, literaturę, art – reflection on the question of time, the twenty-first century develops the idea of the space. The space in the postmodern sense, therefore liquidity, nomadity and rhisomadity.

6

Miejsce i pamięć. W poszukiwaniu przesłanek badań biograficznych

63%

Czajkowska A.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2016

|

vol. 19

|

issue 4(76)

23-44

EN

This paper presents an attempt of reflection on the categories of “place” and “memory” and their inherence in biographical research. The starting point of this discussion is the P. Connerton’s work entitled How Modernity Forgets (Connerton 2009) and the concept of “places of memory” by P. Nora (Nora 2009). Recognition of the above categories will be preceded by the look at the meaning of the place as the memory medium. Other terms that are essential for the understanding of this subject, such as memory space, spatial turn and place memory, will be referred to.

PL

Poniższe opracowanie przedstawia próbę namysłu nad kategoriami „miejsca” i „pamięci” oraz ich obecności w badaniach biograficznych. Punkt wyjścia niniejszych rozważań stanowi praca P. Connertona zatytułowana How Modernity Forgets (Connerton 2009) oraz koncepcja „miejsc pamięci” P. Nory (Nora 2009). Rozpoznanie powyższych kategorii poprzedzone zostanie wnikliwszym przyjrzeniem się znaczeniu samego miejsca jako nośnika pamięci. Przywołane zostaną także inne istotne dla zrozumienia tej tematyki terminy, takie jak miejsce pamięci, zwrot przestrzenny (spatial turn) oraz pamięć miejsca (place memory).

7

Od egzotycznej pocztówki do nie-miejsca. Obrazy miasta w kinie hiszpańskim

63%

Aleksandrowicz J.

Kwartalnik Filmowy

|

2023

|

issue 122 Krajobrazy, panoramy, terytoria

130-155

PL

Artykuł ukazuje zmiany w sposobach reprezentacji miasta w kinie hiszpańskim, koncentrując się na napięciu pomiędzy tym, co ikoniczne dla danego miejsca, a przestrzeniami dalekimi od turystycznych klisz. Analiza przedstawia w ujęciu diachronicznym początki stereotypizacji przestrzeni w okresie niemym, jej wykorzystanie ideologiczne podczas dyktatur generała Prima de Rivery i generała Franco oraz poszukiwanie formuł kontestacji tego modelu w czasach późnego frankizmu i transformacji ustrojowej. W tych kontekstach są rozpatrywane współczesne reinterpretacje dawnych konwencji, nowe architektoniczne symbole miast i związane z nimi wzorce reprezentacji, a także fenomen nie-miejsc, będący wyrazem buntu wobec egzotyzacji, ale też wynikający z chęci odnalezienia scenerii adekwatnej do poruszanych problemów społecznych. Prezentowane ujęcie wyróżnia na tle dotychczasowych badań skoncentrowanie na kwestii reprezentatywności przestrzeni oraz dążenie do historyczno-filmowej syntezy zagadnienia.

EN

The article charts the changes in the depiction of the city in Spanish cinema, focusing on the tension between what is iconic of a given place and the exploration of spaces far removed from tourist clichés. An analysis of contemporary films is set against a historical background. It includes the beginnings of the stereotyping of urban areas in the silent cinema era, the ideological use of landscape during the dictatorships of General Primo de Rivera and General Franco, and the pursuit of realism as a counter to the dominant model of representation. Contemporary reinterpretations of old pictorial conventions, new urban icons and their associated patterns of representation, as well as the phenomenon of non-places, which is an expression of rebellion against exoticization but also stems from a desire to find a setting appropriate to the social issues raised, are all considered in these contexts. The presented approach stands out from previous research by focusing on the representative character of space and by aiming for a historical synthesis.

8

Modernizm, imperium i „podróż do”

54%

Snaith A.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 11-12

98-113

EN

Przedmiotem artykułu jest próba opisania, w jaki sposób w dziewiętnastowiecznych relacjach podróżopisarskich został odzwierciedlony problem szybkiego rozwoju środków transportu i nowych możliwości, które zrodziły się przed podróżopisarzami. Wyróżnione zostały trzy charakterystyczne sposoby opisu: dostrzeganie zaniku przestrzeni, zastępowanie przestrzeni czasem bądź kalejdoskopowe opisywanie wrażeń z podróży. W pracy dostrzeżone zostało również to, że mówiąc o doświadczeniach romantycznych podróżopisarzy, można posługiwać się stworzoną przez Marca Augégo kategorią „nie-miejsca”.

PL

Artykuł stanowi fragment wprowadzenia do monografii zatytułowanej Modernist Voyages: Colonial Women Writers in London 1890–1945 (CUP 2014). Została w nim opracowana analityczna podbudowa lektury „londyńskiego” pisarstwa kolonialnych kobiet, odbywających w okresie modernizmu „podróż do”, podbudowa, która podkreśla wagę genderu w nowych badaniach nad modernizmem. Artykuł rozpoczyna się namysłem nad kontrastującymi sprawozdaniami z „przybycia” dwóch karaibskich pisarzy: Uny Marson i C.L.R. Jamesa, którzy dotarli do Londynu w 1932 roku. Następnie zostaje zdefiniowany obszar interesującego autorkę artykułu pisarstwa, obejmującego postaci takie jak Jean Rhys, Sarojini Naidu, Katherine Mansfield i Olive Schreiner, jak również sposoby uczestnictwa ich prac w narracjach obronnych dotyczących zarówno genderu, jak i imperium. Powieści, opowiadania i autobiografie autorstwa tej grupy podróżujących kobiet kształtowane są przez politykę feministyczną i antykolonialną. W artykule omówione zostały sposoby uczestnictwa oraz przełamywania przez autorki dominujących dyskursów handlu imperialnego, wyższości serca imperium i kultury wystawiania na pokaz. Pisarki te są figurami nowoczesności, a ich transgresyjna mobilność ujawnia się w ramach przeobrażającego się imperium oraz ewoluujących idei kobiecego związku z tożsamością narodową.

9

Lotnisko – miejsce czy nie-miejsce? Wartości architektoniczno-przestrzenne, symboliczne i społeczne zespołów zabudowy portów lotniczych w kontekście idei Airport City i Aerotropolis

51%

Wróbel P.

Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula

|

2018

|

issue 61(4) Architektura

93-103

PL

Współczesne porty lotnicze, będące prężnymi ośrodkami wymiany handlowej, miejscami pracy i bezpośrednich spotkań coraz większej liczby ludzi, osiągają rozmiary wymagające spójnej koncepcji techniczno-ekonomicznej, architektonicznej i funkcjonalno-przestrzennej. Prestiżowa architektura terminali reprezentuje dynamikę i potencjał ekonomiczny lokalnych społeczności, a układy urbanistyczne kompleksów zabudowań lotniskowych coraz częściej świadomie nawiązują do form miejskich. Lotniska są jednak nadal postrzegane jako anonimowe nie-miejsca nieposiadające głębszych symbolicznych i społecznych znaczeń, gdzie ludzie obok siebie koegzystują, nie tworząc żadnej wspólnoty. Czy porty lotnicze istotnie są pozbawionymi wartości i własnej historii negatywnymi nie-miejscami, czy też miejscami nowego typu, wymagającymi właściwego odczytania ich utajonych społecznych sensów i znaczeń w kontekście globalnych procesów urbanizacyjnych? Koncepcja nie-miejsc antropologa Marca Augé, której socjologowie przeciwstawiają teorię atmosfer filozofa-estetyka Gernota Böhmego, czy teoria obrazu miasta Kevina Lyncha wspierająca argumentację analityków procesów ekonomicznych airport city i aerotropolis pokazują, że lotnisko jako społeczno-przestrzenny fenomen wymaga interdyscyplinarnej analizy. Badacze różnych specjalności poszukują teoretycznych narzędzi, również w obszarze estetyki i teorii architektury, zdolnych do wyjaśniania złożonych zjawisk współczesności.

EN

Contemporary airports, which are bustling commercial centres, workplaces and locations where ever-growing numbers of people meet face-to-face, have grown to such sizes that they require a consistent technical and economic, architectural as well as functional and spatial concept. The impressive architecture of airport terminals represents the dynamism and economic potential of local communities while urban layouts are more and more frequently deliberately designed to evoke urban forms. However, airports continue to be perceived as anonymous non-places, devoid of any deeper symbolic and social meanings, where people just co-exist next to one another, but do not form a community. Are airports really negative non-places devoid of any value and their own history or are they places of a new type requiring that their hidden social meanings and senses be properly read in the context of global urbanisation processes? The anthropologist Marc Augé’s concept of non-places, which sociologists contrast with the theory of atmospheres propounded by the philosopher and aesthetician Gernot Böhme’s, or Kevin Lynch’s theory of the image of the city supporting arguments put forward by airport city and aerotropolis economic process analysts, demonstrate that the airport as a social and spatial phenomenon calls for an interdisciplinary analysis. Researchers from various disciplines are looking for theoretical tools, also within the field of aesthetics and architectural theory, that can explain complex phenomena of contemporary times.

10

Kerygmat w mieście. Religijny performance czy heideggerowskie wydarzenie?

51%

Regiewicz A.

Collectanea Theologica

|

2019

|

vol. 89

|

issue 3

137-159

EN

For the past few years, on Sundays during the Easter period, groupsof Catholics fill city squares (parks, shopping centres and the like) andcelebrate the liturgy giving a testimony to Christian life. Very often theseplaces are crossroads of trade, leisure, entertainment and commute trails,hence the celebrations raise actual bewilderment in busy passers-by. Suddenly,by imposing sacral references on the spaces of the profanum, theybecome symbolic places, the embodiment of a living Church on the move.The article attempts to read these specific meetings in the context of culturalphenomena: a theatre play, a live performance act, flash mobs, andothers. The article also contemplates the construction of meaning of suchspace interpreted anew through the prism of these forms of evangelisation.

11

Пейзажі (не)пам’яті в сучасній українській літературі

45%

Poliszczuk Я.

TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych

|

2020

|

vol. 6

|

issue 15

83-93

PL

Przedmiotem rozważań w tym artykule są metody przyswojenia lub rewizji pamięci miejsca praktykowane we współczesnej literaturze ukraińskiej, w szczególności w powieści popularnej. Jako materiał egzemplifikacyjny służą ostatnio opublikowane utwory Wołodymyra Łysa, Oksany Zabużko, Sofiji Andruchowycz, Serhija Żadana, Wołodymyra Rafiejenki etc. Reprezentują one bowiem rozmaite opcje pamięci, a tym samym świadczą o różnorodności literackich intencji wobec prób odzyskania tradycji, która stałaby się oparciem tożsamościowym dla współczesnego człowieka. Autor wykorzystuje teoretyczne koncepcje pamięci Pierre’a Nory i nie-miejsca Marca Augé. Ukraińscy pisarze najczęściej odwołują się do miejsc ustabilizowanych i dobrze oswojonych w pamięci zbiorowej, są to Wołyń, Galicja, Bukowina, Kijowszczyzna. Z drugiej strony przestrzeń Wschodu (Donbas) w literaturze popularnej jest opisywana jako zbiór nie-miejsc, które powodują wydziedziczenie i demoralizację człowieka. Trzeba jednakże zauważyć, że Żadan i Rafiejenko nie tylko konstatują fatalny wpływ nie-miejsc na człowieka, lecz próbują zbudować narrację historyczną wobec miejsc, które jej wcześniej nie posiadały.

EN

The paper deals with the research of the revision of memory which are practiced in the contemporary Ukrainian literature, especially in the novels. Suggested examples are the literary texts written during the last decade by such authors as Volodymyr Lys, Oksana Zabuzhko, Vasyl Shkliar, Sofia Andrukhovych, Serhii Zhadan, Volodymyr Rafeienko and others. These texts represent different options of memory searching the tradition, which would become a productive foothold for a person of our time. The author of the article uses two theoretical conceptions of French scientists: the places of memory of Pierre Nora and non-places of Marc Augé. Ukrainian writers often appeal to places that have been forgotten or artificially crossed out of collective memory. These are traditional settlements of Ukrainian life in Volhynia, Galicia, Bukovina, and Kyiv region. The space of the East (Donbas), on the contrary, is labeled in popular novels as a set of non-places that personify and demoralize man.

UK

Предметом рефлексії у статті є способи присвоєння або ревізії пам’яті, що практиковані в сучасній українській літературі, зокрема в популярній романістиці. Вибрані приклади – це художні тексти останніх років авторства Володимира Лиса, Оксани Забужко, Василя Шкляра, Софії Андрухович, Сергія Жадана, Володимира Рафеєнка та ін. Вони репрезентують різні меморіастичні опції й таким чином засвідчують різнорідність літературних пошуків “віднайдення” традиції, яка стала би ідентичнісним опертям для людини нашого часу. Автор використовує теоретичні концепції місць пам’яті Пєра Нора та не-місць Марка Оже. Українські письменники найчастіше апелюють до освоєних місць, знаковість яких була призабута чи штучно викреслена з колективної пам’яті, – Волині, Галичини, Буковини, Київщини. Простір Сходу (зокрема в контексті війни на Донбасі), навпаки, маркується в популярних романах як набір не-місць, що знеособлюють та деморалізують людину. Однак у романах Сергія Жадана та Володимира Рафеєнка є не тільки констатація фатального впливу не-місць, а й спроби моделювання місць пам’яті, які творять історичний наратив там, де досі його не було.

12

„Przestrzeń się na czas obraca…”* – nowe środki komunikacji a obecność kategorii nie-miejsca

38%

Dworak A. M.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 11-12

114-127

EN

This article attempts to describe how nineteenth-century travel texts reflected the rapid expansion of transportation modes and new travel resources suddenly available to travel writers. Three characteristic descriptive modes are outlined: the disappearance of space, time’s tendency to supersede space, and kaleidoscopic descriptions of travel impressions. The article also discusses how we might apply Marc Augé’s category of the “non-place” to the experiences of romantic travel writers.

PL

Przedmiotem artykułu jest próba opisania, w jaki sposób w dziewiętnastowiecznych relacjach podróżopisarskich został odzwierciedlony problem szybkiego rozwoju środków transportu i nowych możliwości, które zrodziły się przed podróżopisarzami. Wyróżnione zostały trzy charakterystyczne sposoby opisu: dostrzeganie zaniku przestrzeni, zastępowanie przestrzeni czasem bądź kalejdoskopowe opisywanie wrażeń z podróży. W pracy dostrzeżone zostało również to, że mówiąc o doświadczeniach romantycznych podróżopisarzy, można posługiwać się stworzoną przez Marca Augégo kategorią „nie-miejsca”.

Refine search results

Od miejsca do nie-miejsca

Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast

O związkach turystyki z przestrzenią miejską – „stare miasto” jako symulacja

Od obozów dla uchodźców do osiedli grodzonych. Biopolityka i koniec miasta

Postmodernistyczne toposy „nie-miejsc”

Miejsce i pamięć. W poszukiwaniu przesłanek badań biograficznych

Od egzotycznej pocztówki do nie-miejsca. Obrazy miasta w kinie hiszpańskim

Modernizm, imperium i „podróż do”

Lotnisko – miejsce czy nie-miejsce? Wartości architektoniczno-przestrzenne, symboliczne i społeczne zespołów zabudowy portów lotniczych w kontekście idei Airport City i Aerotropolis

Kerygmat w mieście. Religijny performance czy heideggerowskie wydarzenie?

Пейзажі (не)пам’яті в сучасній українській літературі

„Przestrzeń się na czas obraca…”* – nowe środki komunikacji a obecność kategorii nie-miejsca