Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  non-cognitivism
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Against Psychological Atomism

100%
Slote M.
Dialogue and Universalism
|
2022
|
issue 1
249-263
EN
Total permissiveness can be captured by the phrase “anything goes.” Psychological atomism can be informally characterized by the idea that in the mind anything goes with anything. There is a strong tendency toward such thinking in Western philosophical thought—both in classical antiquity and during and since the Enlightenment. Perhaps the two most important philosophers of the Enlightenment, Hume and Kant, accepted more or less limited forms of atomism, and I shall explain in what follows in the main text and footnotes, why and how I think their atomism goes astray. Since much of Western philosophy since the Enlightenment to some extent bears its imprint, we shall also be seeing some recent examples of ill-conceived atomism. However, and despite the main themes of the present volume, I shall go well beyond the task of dealing with themes in Enlightenment thinking. In fact, I shall be relying on some unfamiliar aspects of Chinese thought to correct quite generally what I take to be erroneous atomistic thinking.
2
Content available remote

Estetické souzení v perspektivě estetického metarelativismu

86%
Zahrádka P.
Filosofický časopis (Philosophical Journal)
|
2016
|
vol. 64
|
issue 3
367-386
EN
In this text I will present a critical analysis of three philosophical approaches to the epistemological problematic of the validity of aesthetic judgement: aesthetic objectivism, aesthetic relativism and aesthetic scepticism. I will compare the individiual theoretical positions and critically analyse them firstly as regards their compatibility with basic intuitions about aesthetic judgement, and secondly as regards the logico-semantic analysis of aesthetic concepts. In the concluding part of the text, I will argue in favour of the position of aesthetic meta-relativisim and I will examine the practical consequences which follow from this position for the conduct of aesthetic disputes.
3
Publication available in full text mode
Content available

ROLA OBRAZÓW RELIGIJNYCH WEDŁUG WITTGENSTEINA

72%
Czesna E.
Roczniki Filozoficzne
|
2012
|
vol. 60
|
issue 1
51-66
EN
According to the later Wittgenstein, religious beliefs are ethically and existentially meaning- ful, being an important guidance in the life of a believer, and expressing a rule “clothed” in a pic- ture. In the article I try to determine the role of some religious pictures mentioned by the author of “Lectures on Religious Belief”, e.g. the picture of God and the Last Judgment. A key issue of this conception is a denial that religious pictures depict or denote metaphysical reality. The view that a language of religion is non-referential means its deontologisation and is the core of non- cognitivism, within the scope of which Wittgenstein offers a functional approach: the philosopher’s task is to describe – by means of grammatical investigations – the use of religious pic- tures in the practice of a believer. Does Wittgenstein subscribe to radical reductionism, reject metaphysics and reduce religion to ethics? I point out that his analysis of the grammar of the word “God” can be interpreted in the spirit of negative theology. Religious concepts are dis- similar to the ordinary language concepts; the meaning of religious beliefs regarded as cognitive assertions is not clearly defined, they have, so to speak, no (clear) meaning. Hence, one may venture to say that the later Wittgenstein leaves to metaphysics a blank area for “the Inexpres- sible”. If so, it brings to mind a famous sentence from the Tractatus Logico-Philosophicus: “Whereof one cannot speak, thereof one must be silent”.
PL
Wedle późnego Wittgensteina przekonania religijne mają znaczenie etyczne i egzystencjalne, pełnią rolę ważnego drogowskazu w życiu wierzącego, wyrażając regułę „ubraną” w obraz. W artykule staram się określić rolę wymienianych przez autora Wykładów o wierze obrazów religijnych, m.in obrazu Boga i Sądu Ostatecznego. Istotnym punktem omawianej koncepcji jest odmówienie obrazom religijnym funkcji odwzorowywania rzeczywistości metafizycznej. Uznanie, że język religii jest niereferencyjny oznacza deontologizację przekonań religijnych i jest podstawowym wyznacznikiem nonkognitywizmu, w ramach którego Wittgenstein proponuje ujęcie funkcjonalne: zadaniem teoretyka religii jest opis - na drodze dociekań gramatycznych- użycia obrazów religijnych w praktyce wierzącego. Czy zatem dokonuje on radykalnego redukcjonizmu, odrzuca metafizykę i sprowadza religię do etyki? Zauważam, że rozważania Wittgensteina dotyczące gramatyki słowa „Bóg” można interpretować w duchu teologii negatywnej. Pojęcia religijne nie są podobne do pojęć potocznych; znaczenie przekonań religijnych traktowanych jak twierdzenia poznawcze, nie jest jasno określone, nie mają one, by tak rzec, żadnego jasnego sensu. Z tego powodu można zaryzykować twierdzenie, że późny Wittgenstein pozostawia dla metafizyki pewien pusty obszar niewyrażalności, co przywodzi na myśl słynne zdanie z Traktatu Logiczno-Filozoficznego: „O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”.
4
Publication available in full text mode
Content available

NIEJASNOŚCI W WITTGENSTEINOWSKIM UJĘCIU WIARY RELIGIJNEJ

72%
Czesna E.
Roczniki Filozoficzne
|
2012
|
vol. 60
|
issue 2
47-70
PL
Autor Wykładów o wierze znacząco wpłynął na rozwój analitycznej filozofii religii. Jego koncepcja wiary religijnej uchodzi wśród komentatorów za kontrowersyjną i radykalną. W moim artykule staram się pokazać, że Wittgensteinowskie uwagi będące podstawą powyższej kwalifikacji, są często niejasne i niekonkluzywne. Omawiam krytycznie m.in. przesłanki tzw. „Wittgensteinowskiego fideizmu”, na który składają się następujące twierdzenia: 1) o nierozumieniu się teisty i ateisty, 2) o autonomii dyskursu religijnego (niezależności od naukowego i zdroworozsądkowego obrazu świata), 3) o niereferencyjności języka religii (nie opisuje on rzeczywistości metafizycznej), 4) o niemożności krytykowania religii. W ramach pytania o autonomię przekonań religijnych, staram się dociec, czy według Wittgensteina istnieją „podobieństwa rodzinne”, semantyczne między pojęciami empirycznymi a religijnymi, a także, jaką rolę w wierze pełnią argumenty rozumowe: świadectwa historyczne, twierdzenia nauk przyrodniczych, „dowody” na istnienie Boga. Natomiast w ramach pytania o odniesienie przedmiotowe i funkcję przekonań religijnych, wyjaśniam na czym polega Wittgensteinowski nonkognitywizm.
EN
The author of “Lectures on Religious Belief” significantly influenced the development of ana- lytic philosophy of religion. His conception of religious belief is regarded by many commentators as controversial and radical. In this article I try to demonstrate that his remarks being the basis for this negative appraisal, are often unclear and inconclusive. I discuss critically, i.a., premises of so-called “Wittgensteinian fideism,” which consists of the following claims: (1) a lack of understanding between a theist and an atheist, (2) the autonomy of religious discourse (independence from a scien- tific and a common sense world view), (3) non-referential language of religion (it does not depict metaphysical reality), (4) an inability to criticize religion. Regarding the question of the autonomy of religious beliefs, I try to inquire whether, according to Wittgenstein, there are semantic “family resemblance” between the empirical and religious concepts, and also, what is the role of rational arguments in the field of faith: historical evidence, claims of natural science, arguments for the existence of God. As regards the problem of the reference and function of religious beliefs, I explain reasons why Wittgenstein’s position is classified as non-cognitivism.
5
Content available remote

Norms and facts

72%
Sobek T.
The Lawyer Quarterly
|
2017
|
vol. 7
|
issue 3
180-199
EN
In this paper, I am going to deal with a logical relation between facts and norms. Humans both cognize some facts and take value attitudes to them. But what is a logical relation between these two activities of human thinking? I will focus on what it is for a fact to ground a norm. The normative beliefs that we ground on some facts ultimately always presuppose the acceptance of some normative principles that are no longer dependent on any facts. A full-blooded normativity is coming alive only from the position of participants in legal practice, and thus from within the practice. Ultimately, legal validity is not based on knowledge of a fact, whether normative or empirical. It is based on a practical stance of the acceptance of legal authority. Such an attitude is implicit in the day-to-day practice of human agents who use law without the need to thematise its normative grounds.
6
Publication available in full text mode
Content available

FILOZOFICZNE ŹRÓDŁA ANTYREALIZMU ETYCZNEGO

58%
Saja K.
Roczniki Filozoficzne
|
2014
|
vol. 62
|
issue 1
5-24
EN
In the contemporary analytic philosophy about one-third of authors tend toward moral anti-realism. Sources of its popularity have to be found in many arguments justifying the abandonment of moral realism. Every realist should meet them. Unfortunately, in Polish literature about ethics it is difficult to find a presentation and a critique of these arguments. Many philosophers who represent continental philosophy like Neo-Thomism, material Value-Ethics, hermeneutic ethics, assume ethical realism and do not respond to the arguments of anti-realists. The purpose of the article is to present in one place the most important arguments that are important sources of ethical anti-realism in metaethics of analytic philosophy.
PL
We współczesnej filozofii analitycznej około jednej trzeciej autorów skłania się ku antyrealizmowi etycznemu. Źródeł tej popularności szukać należy w wielu argumentach, które uzasadniają porzucenie realizmu. Każdy realista etyczny powinien się z nimi zmierzyć. Niestety, w polskim piśmiennictwie poświęconym etyce trudno jest znaleźć prezentację oraz krytykę przedstawionych w artykule argumentów. Wielu przedstawicieli np. klasycznej etyki tomistycznej, niemieckiej etyki wartości, hermeneutycznej etyki odpowiedzialności lub innych nurtów filozofii, zakładając etyczny realizm, nie udziela odpowiedzi na zarzuty antyrealistów. Celem artykułu jest zaprezentowanie stanowiska oraz najważniejszych argumentów, które są istotnym źródłem etycznego antyrealizmu w metaetyce filozofii analitycznej.
7
Content available remote

Lidská práva existují objektivně

58%
Sobek T.
Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)
|
2019
|
vol. 158
|
issue 8
719-737
EN
In this text, I will address the question of whether human rights as moral rights exist objectively. This issue is of great practical importance because the recognition of human rights should not depend on anyoneʼs whim. Moral objectivity can be understood in different ways. A metaphysical realist considers moral objectivity in a strong sense. This means he assumes the existence of moral facts of a metaphysical nature. The expressivist prefers a weaker conception of moral objectivity. This conception can be explained by moral attitudes of the second order. These attitudes are one of the defining features of the language of human rights. The disadvantage of metaphysical realism is the epistemic uncertainty about the existence and content of metaphysical moral reality. This permanent uncertainty has the potential for moral skepticism. I will conclude that human rights are objective at least in a weaker sense. The objectivity of human rights is an entirely human matter. It is not encoded in metaphysical reality but rather in the way we think and talk about human rights. If we have doubts then the only thing we need is better self-understanding. This conclusion is optimistic because it means that human rights are objective regardless of the existence of a moral reality in a metaphysical sense. Moreover, a metaphysical realist can accept the expressivist solution as a good choice in case of loss of his faith.
CS
V tomto textu se budu věnovat otázce, zda lidská práva jakožto morální práva existují objektivně. Tato otázka má velký praktický význam, protože přiznání lidských práv by nemělo záviset na něčím rozmaru. Morální objektivitu lze chápat různými způsoby. Metafyzický realista uvažuje morální objektivitu v silném smyslu. To znamená, že předpokládá existenci morálních faktů metafyzické povahy. Expresivista preferuje slabší koncepci morální objektivity. Tu lze vysvětlit morálními postoji druhého řádu, které jsou jedním z defi­ ničních znaků jazyka lidských práv. Nevýhodou metafyzického realismu je epistemická nejistota, zda vůbec existuje něco takového jako metafyzická morální realita, respektive jaký má obsah. Tato trvalá nejistota má potenciál k morální skepsi. Své úvahy dovedu k závěru, že lidská práva jsou objektivní alespoň ve slabším smyslu. Objektivita lidských práv je veskrze lidská záležitost. Není zakódovaná v metafyzické realitě, ale ve způsobu, jakým o lidských právech myslíme a mluvíme. Jestliže máme pochybnosti, pak jediné, co potřebu­ jeme, je lepší sebeporozumění. Tento závěr je optimistický, neboť znamená, že lidská práva jsou objektivní bez ohledu, zda existuje morální realita v metafyzickém smyslu. Navíc, metafyzický realista může přijmout expresivistické řešení jako dobrou volbu pro případ ztráty své víry.
8
Content available remote

Nebezpečí totalitarismu universalistických koncepcí

37%
Kosinka J. P.
Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)
|
2019
|
vol. 158
|
issue 3
283-306
EN
The basic philosophical-theoretical division of law (iusnaturalism vs. positivism) is associated with two different conceptions of an ontologically ideal world that is either pluralistic or universal. Each of these two basic concepts, according to Pavel Holländer, has consequences not only ontological, but also noetic and axiological. From the position of representatives of relativistic concepts, there is often a serious criticism of universalism in the sense that they are the ideological foundation of totalitarian political systems and, in general, the restriction of individual freedom. In this paper, I would like to take this objection seriously and, in an imaginary discussion with the views of several important representatives of this critical attitude (Isaiah Berlin, Bertrand Russell, John N. Gray, Ota Weinberger), to consider the validity of their objections, the relationship between philosophy and politics, namely universal noetic, ontology and axiology and political totalitarianism. In conclusion, I would like to present my own solution to the possible relationship of metaphysical universalism and political freedom.
CS
Základní filosoficko-teoretické rozdělení v oblasti práva (iusnaturalismus vs. positivismus) bývá v literatuře spojováno se dvěma rozdílnými představami o deonticky ideálním světě, který je buď humovsky pluralitní, nebo tomisticky universální. Každá z těchto dvou základních představ má podle Pavla Holländera konsekvence nejen ontologické, nýbrž i noetické a axiologické. Z pozice představitelů relativistických koncepcí zaznívá často závažná výtka vůči universalismu v tom smyslu, že jsou ideovým fundamentem totalitárních politických systémů a obecně omezování svobody jednotlivce. V této práci bych chtěl vzít tuto námitku vážně a v pomyslné diskusi s názory několika významných zástupců tohoto kritického postoje (Isaiah Berlin, Bertrand Russell, John N. Gray, Ota Weinberger) se zamyslet nad platností jejich námitek, nad vztahem filosofie a politiky, universalistické noetiky, ontologie a axiologie a politického totalitarismu. Na závěr bych rád předestřel vlastní řešení možného vztahu metafyzického universalismu a politické svobody.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.