Search results

1

Działalność Macierzy Polskiej we Lwowie w latach 1882–1894

100%

Hoszowska M.

Galicja. Studia i materiały

|

2015

|

issue 1

134-152

EN

The author of this article discusses the first period of functioning of one of the more significant social publishing foundations in Galicia, namely Macierz Polska in Lvov. Established in 1882 on the initiative of Jozef Ignacy Kraszewski, for the next eleven years it operated with Antoni Malecki, literature historian and retired professor of the Lvov University as its president. At that time more than 60 publication appeared, which might not have been an impressive number but statutory limitations, difficulties with obtaining valuable and original works – which was strongly insisted on – peasants’ reading needs not quite awoken yet, greatly influenced this fact. The Lvov foundation since its beginnings attempted to combine two goals, namely the practicalpragmatic one and the religious -national one. The former was realized by means of publishing works allowing to modernize farms, increase their incomes, facilitate the use of technologicalcivilizational achievements. The latter allowed to widen the viewpoint of the peasant reader onto the issues of the national community, its past and other factors uniting the nation such as religion and language. The fact that the foundation was managed by a literature historian and medieval researcher influenced the profile of publications. One third of the offer constituted historic and historic-religious readings being of mostly biographical character. Relatively easy for less educated receiver, they made their readers acquainted with the greatest Polish monarchs and leaders (Kazimierz the Great, Jadwiga Angevin, Wladyslaw Jagiello, Stanislaw Zolkiewski, Jan Tarnowski, Stefan Czarniecki, Jan Sobieski, Stanislaw August Poniatowski, Tadeusz Kosciuszko) and saints (st. Wojciech, st. Kinga, st. Brunon, st. Jan Kanty). Efforts were made to reach for heroes representative for various historic periods. Old, complete elaborations of Polish history written by Izabela Czartoryska and Wladyslw Ludwik Anczyc were also reprinted. The publishing programme also included works presenting selected persons and events from the world history. Masterpieces of national literature were represented by Pan Tadeusz by Adam Mickiewicz and Piesn ziemi naszej by Wincenty Pol. Press titles issued by Macierz Polska were “Niedziela” (“Sunday”), “Kalendarz MP” (“MP Calendar”) and subsided ”Gospodarz Wiejski” (“Country Farmer”). Although they gained a certain numer of permanent subscribers, among which the majority we the peasants, they fought for survival.

PL

Autorka omawia w artykule pierwszy okres funkcjonowania jednej z ważniejszych społecznych fundacji wydawniczych w Galicji, jaką była Macierz Polska we Lwowie. Założona w 1882 r. z inicjatywy Józefa Ignacego Kraszewskiego, przez kolejnych jedenaście lat działała pod prezesurą emerytowanego profesora Uniwersytetu Lwowskiego, Antoniego Małeckiego. W tym czasie ukazało się ponad 60 publikacji, co nie było liczbą imponującą, ale ograniczenia statutowe, trudności z pozyskiwaniem wartościowych i oryginalnych opracowań, słabo jeszcze rozbudzone potrzeby czytelnicze wśród włościan miały na to przemożny wpływ. Lwowska fundacja usiłowała godzić cel praktyczno-pragmatyczny z religijno-narodowym. Pierwszy realizowano przez wydawanie prac pozwalających unowocześniać wiejskie gospodarstwa, zwiększać ich dochodowość, ułatwić korzystanie ze zdobyczy techniczno-cywilizacyjnych. W drugim chodziło o rozszerzanie światopoglądu chłopskiego czytelnika o sprawy narodowej wspólnoty, jej przeszłości oraz innych czynników spajających naród, takich jak religia i język. Kierowanie Macierzą Polską przez historyka literatury i mediewistę nie pozostawało bez wpływu na profil wydawnictw. Stanowiące trzecią część oferty prace historyczne oraz historycznoreligijne miały głównie charakter biograficzny. Atrakcyjne dla słabiej wykształconych odbiorców, zapoznawały czytelników z największymi polskimi władcami, wodzami, świętymi. Sięgano do bohaterów reprezentatywnych dla różnych okresów historycznych. Wydano też całościowe opracowania dziejów Polski pióra Izabeli Czartoryskiej i Władysława Ludwika Anczyca. Do programu wydawniczego włączono również dziełka prezentujące wybrane postaci i wydarzenia z historii powszechnej. Narodową literaturę reprezentowały Pan Tadeusz Adama Mickiewicza oraz Pieśń o ziemi naszej Wincentego Pola. Tytuły prasowe: „Niedziela”, „Kalendarz MP”, oraz subwencjonowany „Gospodarz Wiejski” zdobyły sobie pewną liczbę stałych prenumeratorów, wśród których przeważali włościanie, ale faktycznie walczyły o przetrwanie. Jakkolwiek warunki dla realizacji inicjatyw obliczonych na podnoszenie poziomu kultury umysłowej niższych kręgów społeczeństwa Galicji wschodniej nie były łatwe, kierującym Macierzą udało się niemało osiągnąć. Było to możliwe nie tylko dzięki zaangażowaniu uczonych i społeczników, ale i finansowemu wsparciu otrzymywanemu od Sejmu Krajowego i Rady Miasta Lwowa.

2

Biblioteki w systemie powiatowej oświaty pozaszkolnej w okresie międzywojennym. Na przykładzie powiatu kaliskiego i tureckiego

84%

Andrysiak E.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2019

|

vol. Tom specjalny: Dla Niepodległej / Special Issue: For an Independent Poland

37-51

EN

The topic of the paper are the contests of a document, titled ”Guidelines for arranging and conducting non-formal education” and activities based on it which were conducted in Kalisz and Turek district. The paper presents the works of education authorities which were led in the interwar period in a more or less spontaneous way and sets some rules of non-formal educational work, as one of the most important fragments of Polish education within this time period. Big emphasis was placed on the activities of libraries which were an essential element of supporting non-formal education. The author of the work describes the forms and methods of the library work for the non-formal education, showing the less known side of the library and educational activities, conducted by the newly-reborn Polish state.

3

Działalność Towarzystwa Oświaty Ludowej we Lwowie (1881-1914)

84%

Rędziński K.

Kultura – Przemiany – Edukacja

|

2018

|

vol. 6

46-70

PL

W artykule ukazano funkcjonowanie Towarzystwa Oświaty Ludowej we Lwowie oraz w środowiskach małomiasteczkowych i wiejskich w latach 1881-1914. Towarzystwo w 1904 roku prowadziło 517 czytelni i bibliotek. Poprzez wykłady, odczyty, pogadanki, upowszechnianie czytelnictwa, głośne czytanie fragmentów powieści, obchody rocznic narodowych, amatorskie występy teatralne – realizowano cele statutowe. Dotyczyły one wychowania intelektualnego, społeczno-moralnego, zdrowotnego, gospodarności w życiu codziennym, kulturalno-estetycznego, wielokulturowości i tolerancji. Stowarzyszenie miało oblicze liberalno-demokratyczne, w pracę struktur organizacyjnych angażowali się profesorowie Uniwersytetu Lwowskiego i Szkoły Politechnicznej: Ludwik Kubala (pierwszy prezes zarządu), ks. Jan Fijałek – rektor UL, Kazimierz Twardowski, Ludwik Finkel, Wilhelm Bruchnalski, Aleksander Raciborski, Wojciech Dzieduszycki, Tadeusz Fiedler, Ignacy Zakrzewski, Aleksander Hirschberg, Roman Pilat, Władysław Abraham, Bronisław Dembiński.

EN

In this paper, the functioning of the Society of Folk Education in Lviv, and in small town and rural environments, in the years 1881-1914 is presented. In the year 1904, the Society was conducting 517 reading rooms and libraries. By means of lectures, read-out papers, talks, popularising readership, reading fragments of novels aloud, celebrating national anniversaries and the theatrical performances of amateurs, it statutory goals were pursued. The above-mentioned goals were relevant to intellectual, social-ethical and health-related upbringing, cost-efficiency in daily life, cultural-aesthetic upbringing, multi-culturality and tolerance. The Society was liberal-democratic in its profile, and well-known professors of the University of Lviv and the Polytechnic School were involved in its work. Among them, there were the following ones: Ludwik Kubala (the first chairman of the management board of the Society), Jan Fijałek, priest and the rector of the University of Lviv, Kazimierz Twardowski, Ludwik Finkel, Wilhelm Bruchnalski, Aleksander Raciborski, Wojciech Dzieduszycki, Tadeusz Fiedler, Ignacy Zakrzewski, Aleksander Hirschberg, Roman Pilat, Władysław Abraham and Bronisław Dembiński.

4

Uniwersytety ludowe w II Rzeczypospolitej (zarys problemu)

84%

Jamrożek W.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2

193-209

PL

Zainteresowanie polskich środowisk oświatowych ideą uniwersytetu ludowego – placówki edukacji pozaszkolnej i przeznaczonej dla młodzieży wywodzącej się ze wsi i kształcącej na potrzeby tego środowiska przodowników pracy oświatowej i kulturalnej – wzmogło się wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. W Polsce międzywojennej ukształtował się wręcz żywy ruch uniwersytetów ludowych (obejmujący w sumie 27 placówek tego rodzaju). Szczególną rolę w jego rozwoju odegrały takie postacie, jak ks. Antoni Ludwiczak, Ignacy Solarz, Jadwiga Dziubińska. Otwarcie pierwszego polskiego uniwersytetu ludowego w Polsce międzywojennej nastąpiło z inicjatywy Towarzystwa Czytelni Ludowych, w Dalkach pod Gnieznem, 5 października 1921 roku. Jego dyrektorem został, stojący na czele Towarzystwa, wspominany ks. Antoni Ludwiczak. W placówce tej – podobnie jak w innych uniwersytetach założonych później przez TCL (w Zagórzu na Kaszubach – w 1926 roku i Odolanowie na południu Wielkopolski z przeznaczeniem dla młodzieży ze Śląska – w 1927 roku) – eksponowano wychowanie Polaka-katolika. Realizowany w niej program charakteryzował się wyraźną dominacją treści historyczno-literackich. Profil kształcenia w uniwersytecie w Dalkach nie satysfakcjonował jednak części młodzieży wiejskiej, radykalizującej się pod względem społecznym i ideowym oraz związanych z nią działaczy ludowych starszego pokolenia. W tych środowiskach uznawano, że jest on za mało „wiejski”. W konsekwencji powołano do życia nowy (wiejski) uniwersytet ludowy – w 1924 roku w Szycach – realizujący koncepcję tzw. „chłopskiej szkoły”, której głównym twórcą był Ignacy Solarz. Profil edukacji w tej placówce (kontynuowany później przede wszystkim w uniwersytecie ludowym w Gaci Przeworskiej) wynikał przede wszystkim z powiązań z ruchem młodochłopskim i z tendencji do wychowania młodzieży wiejskiej w ścisłej łączności z warstwą chłopską oraz jej dążeniami do przebudowy politycznej i społeczno-kulturalnej wsi i państwa. Na podstawach ideowych zbliżonych do głównych założeń koncepcji Solarza opierała się także działalność uniwersytetu ludowego w Sokołówku, założonego w 1927 roku i prowadzonego (dla dziewcząt wiejskich) przez Jadwigę Dziubińską. Realizował on jednak model uniwersytetu będącego z jednej strony instytucją pogłębiającą przygotowanie zawodowe (szczególnie w zakresie praktyki agronomicznej), z drugiej – stanowiącą ogólnokształcącą nadbudowę wykształcenia ogólnorolniczego na poziomie niższym (do uniwersytetu przyjmowano właściwie absolwentki ludowych szkół rolniczych).

EN

The interest on the part of educational communities of the idea of folk universities – an extracurricular educational venue aimed at the young from rural areas and providing leaders in educational and cultural work with education so as to fulfill the needs of their region – increased along with Poland regaining independence. In fact, in the interwar Poland, an active movement of folk universities was created (consisting of 27 institutions of the kind). Father Antoni Ludwiczak, Ignacy Solarz, Jadwiga Dziubińska were the people who played an exceptional role in its development. The first Polish folk university in the inerwar Poland was opened with the initiative of the People’s Libraries Societies (Polish: Towarzystwo Czytelni Ludowych) in Dalki near Gniezno, on 5th October in 1921. The above-mentioned Father Antoni Ludwiczak, who was in charge of the society, became the director of the university. In the institution, similarly to other universities established later by the society (in Zagórze in Kaszuby in 1926, in Odolanów in the south of Wielkopolska aimed at the young from Silesia – in 1927) the education of Catholic Poles was emphasised. The curriculum realised in the university was characterised by its distinctly dominant historic and literary content. The educational profile in the university in Dalki did not satisfy some of the young people from rural areas, who were becoming more radical in social and ideal terms as well as the peasant activists from the older generation associated with them. In these circles, it was claimed that it was not “rural” enough. As a consequence, a new (rural) folk university was established – in 1924 in Szyce – fulfilling the idea of the co-called “folk school”, the main founder of which was Ignacy Solarz. The educational profile of the institution (later continued, most of all, in the folk university in Gać Przeworska) resulted from its associations with the young peasant movement and with the tendencies to educate the young from rural areas in close cooperation with peasant social class and their attempts to reconstruct the Polish countryside politically, socially and culturally, as well as the country itself. The folk university in Sokołówek was established (for female students) in 1927 and was directed by Jadwiga Dziubińska based on ideological foundations similar to the main assumptions of the concept of I. Solarz. However, it realised the model of university as an institution which, on the one hand, improved vocational preparation (especially in terms of agronomic practice) and, on the other hand – was a general expansion of general agricultural education on a lower level (the university enrolled graduates from folk agricultural schools).

5

Odnowiona pamięć o Andrzeju Niesiołowskim i jego twórczości naukowej w obszarze teorii kształcenia dorosłych

67%

Aleksander T.

Rocznik Andragogiczny

|

2015

|

vol. 22

313-324

EN

The book by Dominika Jagielska and Janina Kostkowicz Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego (Pedagogy of social humanism of Andrzej Niesiołowski) (2015) poses a opportunity of reminding oneself of academic work of Andrzej Niesiołowski (1899–1945) in the field the theory of adult learning. The hero of the book was born and brought up in a patriotic family in Wielkopolska (Greater Poland, a Polish region). He graduated there, at the university of Poznan, and under the influence of prominent professors he developed his academic interests and passion for research. In a relatively short period of time he has written 15 books and over a 170 academic, popular science, and journalistic articles that cover the fields of sociology, pedagogy, social politics, and the adult learning theory. In his works he has presented himself as a representative of social humanism with personalist orientation. In his academic works in the field of the adult learning theory two prominent books stand out particularly: Formy i metody pracy oświatowej [Forms and methods of education] (1932), and Koła oświatowo-wychowawcze [Educational academic associations] (1939). In the former he characterized the institutions of extracurricular education in Poland and Europe that were the dominant ones during his lifetime. In the latter he described the self study movement (its genesis, development, and methodology) which was conducted in many countries in self study and educational academic associations. The essence of his reflection on education of adults understood in this way is the search for effective strategies of its development in order to desirably convert our country’s social and economic structures.

PL

Okazją do przypomnienia dorobku naukowego Andrzeja Niesiołowskiego (1899–1945) w dziedzinie teorii kształcenia dorosłych stała się książka Dominiki Jagielskiej i Janiny Kostkiewicz pt. Pedagogika humanizmu społecznego Andrzeja Niesiołowskiego (2015). Bohater książki urodził się i wychował w patriotycznej rodzinie w Wielkopolsce. Tam też na Uniwersytecie Poznańskim ukończył studia, gdzie pod wpływem wybitnych profesorów rozbudził swoje zainteresowania naukowe i pasje badawcze. W stosunkowo krótkim czasie napisał 15 książek i ponad 170 artykułów naukowych, popularno-naukowych i publicystycznych z zakresu socjologii, pedagogiki, polityki społecznej, teorii edukacji dorosłych. Zaprezentował się w nich jako przedstawiciel humanizmu społecznego o orientacji personalistycznej. W jego dorobku naukowym z dziedziny teorii edukacji dorosłych wyróżniają się dwie niewątpliwie wybitne książki: Formy i metody pracy oświatowej (1932) i Koła oświatowo-wychowawcze (1939). W pierwszej scharakteryzował dominujące za jego czasów instytucje oświaty pozaszkolnej w Polsce i Europie. W drugiej opisał ruch samokształceniowy (jego genezę, rozwój i metodykę) realizowany w wielu krajach w kołach samokształceniowych i wychowawczych. Treścią jego refleksji nad tak pojętą oświatą dorosłych jest szukanie skutecznych strategii jej rozwoju celem pożądanej przebudowy – za jej pośrednictwem – struktur życia społecznego i gospodarczego naszego kraju.

Refine search results

1 Galicja. Studia i materiały

1 Kultura – Przemiany – Edukacja

1 Rocznik Andragogiczny

1 Studia Paedagogica Ignatiana

1 Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

1 Aleksander T.

1 Andrysiak E.

1 Hoszowska M.

1 Jamrożek W.

1 Rędziński K.

1 2020

1 2018

1 2016

2 2015

Działalność Macierzy Polskiej we Lwowie w latach 1882–1894

Biblioteki w systemie powiatowej oświaty pozaszkolnej w okresie międzywojennym. Na przykładzie powiatu kaliskiego i tureckiego

Działalność Towarzystwa Oświaty Ludowej we Lwowie (1881-1914)

Uniwersytety ludowe w II Rzeczypospolitej (zarys problemu)

Odnowiona pamięć o Andrzeju Niesiołowskim i jego twórczości naukowej w obszarze teorii kształcenia dorosłych