Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  obyczaj
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Obecność kultury szlacheckiej w Polsce XXI wieku (rekonesans)

100%
Rogulski K.
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
|
2022
|
vol. 8
87-101
EN
The article concerns the presence of noble culture in 21st century Poland, externalized in material and non-material culture. Contemporary Polish society consciously, unconsciously or subconsciously uses the cultural heritage of its noble ancestors, especially in the field of architecture, maintenance of greenery, recipes for culinary and beverages, fashion and the system of values and original customs created by nobilities.
PL
Artykuł dotyczy obecności kultury szlacheckiej w Polsce XXI w., uzewnętrznionej w sferze kultury materialnej i niematerialnej. Współczesne społeczeństwo polskie świadomie, nieświadomie lub podświadomie korzysta z dorobku kulturalnego swych nobilitowanych przodków, zwłaszcza w dziedzinie architektury, utrzymania zieleni, receptur kulinariów i trunków, mody oraz wykreowanego przez nobilitates systemu wartości i oryginalnej obyczajowości.
2
Publication available in full text mode
Content available

Staropolskie mowy winszujące narodzin potomka. Rekonesans

100%
Trębska M.
Res Rhetorica
|
2014
|
vol. 1
|
issue 1
46-60
EN
This study is dedicated to the issue of Old-Polish oratory genethliac variant, that is congratulatory speech delivered on occasion of offspring’s birth – in either theoretical and practical aspect. The main part of the study comprises an analysis of a few selected rhetorical lectures from 17th and 18th century manuscripts, which reveals changes occurring in the text’s structure and composition.
3
Publication available in full text mode
Content available

Zmiany w traktowaniu przesądów i obyczajów (na przykładzie ukraińskiego wesela)

100%
Metelska K.
Acta Humana
|
2016
|
vol. 7
EN
The article deals with the treatment of prejudices in society. Superstitions and customs play a controlling function in the society. The changes that have occurred in the evolution of societies, have changed their attitudes towards superstitions and customs. The purpose of the article is to present the relationship between superstitions and manipulation. Moreover, the author tries to analyze the human superstitious behavior and examine the changes that came about as a result of the disappearance of some superstitions, their transformation and the emergence of new ones. Seeing that the subject of superstitions is quite wide, the article presents examples and analysis of the selected superstitions from the author’s collections on the example of Ukrainian weddings.
PL
Artykuł dotyczy traktowania przesądów w społeczeństwie. Przesądy i obyczaje pełnią w nim funkcję sterującą. Przemiany, które zaszły w toku ewolucji społeczeństw, zmieniły także ich stosunek do przesądów i obyczajów. Celem niniejszego artykułu jest próba przedstawienia związku pomiędzy manipulacją a zabobonem, a także analiza zachowań ludzi zabobonnych oraz zbadanie zmian w zachowaniach społeczności, które zaistniały wraz z zanikiem pewnych przesądów, ich przekształceniem lub z pojawieniem się nowych. Ponieważ tematyka przesądów jest dość szeroka, w artykule zostały wykorzystane przykłady wybranych przesądów ze zbiorów własnych na przykładzie ukraińskiego wesela.
4

Kobieta za zasłoną kodów kulturowych Arabii Saudyjskiej

100%
Odrowąż- Coates A.
Pedagogika Społeczna
|
2013 (R. XII)
|
issue 1(47)
43 – 66
PL
Na wstępie podjęte zostaną rozważania nad związkiem pedagogiki społecznej z etnografią. Następnie omówiona zostanie problematyka kodów zawartych w kulturze. Kobiety w społeczeństwie Arabii Saudyjskiej poruszają się w obrębie ściśle wytyczonych zasad i ról. Ich zachowania, tożsamość, czy styl życia zamknięte zostały w kodach kulturowych, które trudne są do zrozumienia i odszyfrowania dla przedstawicieli kultury zachodniej. Wszelkie przejawy indywidualizmu i wychodzenia poza przyjęte obyczaje są piętnowane przez rodzinę i społeczeństwo, a nawet państwo, dzięki istniejącym kodom punitywnym, czyli restrykcjom obyczajowym, silnej kontroli społecznej i sankcjom prawnym. Większość kodów kulturowych jest w znacznym stopniu związana z tradycją regionu, a także z religią, która wpływa na wszystkie przestrzenie życia społecznego. Można powiedzieć, że są one odporne na zmiany czasu, dostępne technologie i postęp naukowy. W rozważaniach tych przestawione zostaną wybrane kody kulturowe dotyczące życia Saudyjek, w oparciu o 2 letnie antrolpologiczne badania terenowe i etnograficzny dziennik wywiadów i obserwacji.
EN
Initially, the connection between social pedagogy and ethnography will be discussed. This will be followed by the subject of cultural codes and the culture itself. Women in Saudi Arabia live within strictly defined rules and roles. Their behaviour, identity and life style are framed by cultural codes, difficult to understand and decipher for Westerners. Any display of individuality or an attempt to overcome existing customs, is suppressed by family, society and even the state, through enforced punitive codes demonstrated by moral restrictions, a strong social control and legal sanctions. All cultural codes are based on regional traditions and religion and these influence all areas of social life. They appear to be resistant to change regardless of technological innovations or scientific progress. The discourse concentrates on a few chosen cultural codes that reflect the life style of Saudi females and is based on 2 years of anthropological field research, observations and interviews collected in an ethnographic diary.
5
Publication available in full text mode
Content available

Sylwa jako świadectwo sarmackich obyczajów. Przyczynek do badań

100%
Szagun D.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2015
|
vol. LXI
240-249
PL
Sylwa szlachecka jest jednym z najsilniej reprezentowanych typów tekstu w Rzeczypospolitej Szlacheckiej od XVI do XIX wieku. Jest także wyraźnie związana z dominującą w tym okresie szlachecką wspólnotą komunikatywną, stając się odzwierciedleniem sarmackich obyczajów. Samo pisanie sylw jawi się jako powszechny zwyczaj językowy, w swym tworzywie i treści ujawniając kolejne ślady obyczajów. Z punktu widzenia genologii lingwistycznej, sylwa jawi się jako kategoria kulturowa, ujmowana w wymiarze formotwórczym, poznawczym, komunikacyjnym, stylistycznym i historycznym. W niniejszym artykule podjęto próbę omówienia jednego z aspektów – sylwy jako kategorii komunikacyjnej. Bogactwo gatunków, ich hybrydyczność, typowość dla różnych kategorii ponadgatunkowych odzwierciedla gusta i potrzeby szlachty, dając wyraz mentalności sarmackiej czasów saskich.
EN
Nobles’ silva is one of the most strongly represented types of text in the Nobles’ Republic from the sixteenth to the nineteenth century. It is also clearly linked to the dominant in this period noble communicative community, becoming a reflection of the Sarmatian customs. Writing the silva itself appears to be a common linguistic usage, revealing further traces of customs in its material and content. From the point of view of linguistic genology, silva is seen as a cultural category, recognized in the creating, cognitive, communicative, stylistic and historical dimensions. This article attempts to discuss one aspect – silva as a category of communication. The richness of genres, their hybridity, typicality for different categories reflects the tastes and needs of the nobility, expressing the Sarmatian mentality of Saxon times.
6
Content available remote

Zwyczaje i obyczaje w filozofii prawa Herberta L.A. Harta

80%
Zabdyr-Jamróz M.
Diametros
|
2015
|
issue Diametros 45
144-164
EN
The purpose of this paper is to provide an analytical framework – derived from the Herbert L.A. Hart’s philosophy of law – for the study of the phenomenon of habit and custom from the perspective of normativity. Its starting point is the Hart’s concept of “internal aspect of rules” (recognition of obligation) as a necessary criterion for the rule’s normative character (“external aspect” is a punishment or a reward). The internal aspect exists in two forms: the “recognition” based on specific rules (applicable to the legal systems), and “acceptance” (of already existing practice). The concept of acceptance reveals a difference between habit (merely collective practice) and custom, by capturing the normative character of the latter (as a collective practice that has been accepted as obligatory). The formation of the customs – by way of unprecedented punishment (sanction) of a rule’s violation – reveals the ambiguity of the term “sanction” as referring to not only the external aspect, but also to internal aspect of rules.
XX
Celem artykułu jest przedstawienie zjawisk zwyczaju i obyczaju z perspektywy filozofii prawa Herberta L.A. Harta. Zarysowuję w nim też propozycję integracji systemów pojęciowych prawoznawstwa i socjologii w obszarze teorii normatywności. Moim punktem wyjścia jest wprowadzone przez Harta rozróżnienie na zewnętrzny i wewnętrzny aspekt obowiązywania normy. Ten pierwszy oznacza obserwowalne występowanie kar lub nagród. Wewnętrzny aspekt obowiązywania natomiast jest stwierdzeniem powinności i stanowi konieczne kryterium normatywnego charakteru reguły. Aspekt wewnętrzny uzyskuje reguła na dwa sposoby: uznania na podstawie określonych reguł (właściwego dla systemów prawnych); lub akceptacji pewnej zastanej praktyki. Koncepcja akceptacji ujawnia analityczną różnicę między zwyczajem a obyczajem. Pozwala uchwycić normatywny charakter tego ostatniego: obyczaj to zbiorowa praktyka, co do której stwierdzono powinność w drodze akceptacji. Ukształtowanie się obyczaju – dokonujące się w drodze swoistego precedensowego ukarania za naruszenie danej reguły zwyczajowej (sankcjonowania) – ujawnia dwuznaczność terminu „sankcja” („sankcjonowanie”), jako obejmującego nie tylko wymiar zewnętrzny obowiązywania, ale i ten wewnętrzny.
7
Publication available in full text mode
Content available

Między obyczajem a modą: wykluczenie cyfrowe osób starszych w perspektywie przemian praktyk społecznych

71%
Zalewska J.
Studia Socjologiczne
|
2015
|
issue 2(217)
241-263
PL
Celem artykułu jest próba zrozumienia wykluczenia cyfrowego osób starszych w perspektywie teorii praktyk oraz teorii Gilles’a Lipovetsky’ego przejścia od obyczaju do mody. Przeprowadzono badania etnograficzne z użyciem obserwacji uczestniczącej i otwartych wywiadów pogłębionych na temat użytkowania i stosunku wobec nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych. W badaniu wzięło udział 18 osób urodzonych w latach 1918–1942, zamieszkałych w Warszawie. Wśród przedstawicieli pokolenia II RP regulatorem praktyk społecznych były głównie normy obyczajowe, które wyznaczały określony przebieg praktyk. Odstępstwo od nich zaliczane było do kategorii obcości, będącej kategorią numinotyczną. W tych kategoriach można traktować stosunek do nowych technologii. Dla przedstawicieli pokoleń wojennego i ZMP kryterium adaptacji nowych technologii stanowiła ich kolektywna użyteczność. Otwarcie na zmiany, które przyczynią się do poprawy standardu życia, zawdzięczali ideologii postępu. Wśród przedstawicieli pokoleń opozycji obyczajowej i odwilży przejawia się współczesny regulator praktyk – moda, która polega na naśladownictwie nowych zewnętrznych wzorów motywowanych poszukiwaniem pożądanej stymulacji emocjonalnej. Jednostki rozwijają swoje zaangażowanie w praktyki, które przynoszą im emocjonalne korzyści. Umiejętności związane z korzystaniem z nowych technologii są współcześnie elementami większości praktyk angażujących jednostki. Kompetencje cyfrowe są nabywane mimochodem w trakcie wykonywania angażującej praktyki.
EN
Due to law rates of ICT consumption among individuals aged 65+ in Poland (14% use computer and Internet, 55% use cell phones), they are treated in public discourse as homogenic digitally excluded group. Drawing upon ethnographic data, practice theory and Lipovetsky’s theory of transition from custom to fashion, this paper proposes a new look at use and disuse of ICT among elders. The research method was multi-sited ethnography among 18 individuals living in Warsaw, born between 1918 and 1942 (pre-war generation, war generation, post-war generation, the Thaw generation). According to life course approach, biographical narratives were conducted beside in-depth interviews and participant observation. Among pre-war generation, social practices were regulated by customary norms. ICT were perceived with anxiety as ‘strangers’ – possibly dangerous novelties. Among war – and post-war generations, ICT were treated as necessities facilitating satisfaction of needs. The important factor of the development of this attitude was the Enlightement idea of progress, widely propagated by the socialist state of People’s Republic of Poland after the WWII. Among the Thaw generation, social practices were regulated by fashion, understood as imitation of new external models of behaviour in order to find emotional stimulation. Individuals engage into practices to gain emotional advantages. Skills connected with using ICT are elements of most of today’s social practices. Digital competences are acquired incidentally during engaging into practices.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.