Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  odwaga
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The article is an attempt to pedagogically frame the answer to the question: what criteria of fulfillment in fatherhood can be adopted by placing Joseph of Nazareth as a model for modern men? In the study, by basing only on the biblical description, an attempt was made to reduce the distance that tradition and popular piety have created between the guardian of Jesus and modern fathers. Presented in this way, the figure of St. Joseph seems closer to modern men and easier to recognize as a model. The research adopted a pedagogical perspective. First, the pedagogical background of the analyses was sketched, justifying the value of pedagogical inspiration by the biblical figure of St. Joseph. Then the Christian vision of fatherhood was outlined to correlate the pedagogical perspective with the biblical context of the research. The main part of the article involves the interpretation of the Gospel passages in which scenes from Joseph’s life are described. The interpretation is aimed at identifying the characteristics of this exemplary fatherhood and relating them to the context of the fatherhood experience of today’s generation of men. St. Joseph’s fatherhood is characterized by: courage, work, sacrifice, responsibility. A conclusion of pedagogical value, led to by the analysis of the sources, is to indicate that the fatherhood of St. Joseph is not an example of “how to feel fulfilled” in fatherhood, but how to “fulfill” in it.
PL
W artykule podjęto próbę pedagogicznego ujęcia odpowiedzi na pytanie: jakie kryteria spełnienia w ojcostwie można przyjąć, stawiając za wzór współczesnemu mężczyźnie Józefa z Nazaretu? W opracowaniu, wzorując się na biblijnym opisie, starano się przybliżyć postać opiekuna Jezusa na tyle, by zmniejszyć dystans, jaki między nim a współczesnymi ojcami wytworzyła tradycja i pobożność ludowa. Tak przedstawiona postać św. Józefa wydaje się bliższa dzisiejszemu mężczyźnie i łatwiejsza do uznania za wzór. W badaniach przyjęto perspektywę pedagogiczną. Najpierw naszkicowano pedagogiczne tło analiz, uzasadniając wartość pedagogicznych inspiracji biblijną figurą św. Józefa. Następnie nakreślono chrześcijańską wizję ojcostwa, aby skorelować perspektywę pedagogiczną z biblijnym kontekstem badań. Główna część artykułu dotyczy interpretacji fragmentów Ewangelii, w których są opisane sceny z życia Józefa. Interpretacja jest ukierunkowana na wskazanie cech tego przykładowego ojcostwa i odniesienie ich do kontekstu doświadczenia ojcostwa współczesnego pokolenia mężczyzn. Ojcostwo św. Józefa cechuje: odwaga, praca, poświęcenie, odpowiedzialność. Wnioskiem mającym wartość pedagogiczną, do którego doprowadziła analiza źródeł, jest wskazanie, że ojcostwo św. Józefa nie jest przykładem „jak poczuć się spełnionym” w ojcostwie, ale jak „spełniać się” w nim.
EN
Since early childhood, a child’s value system is shaped by many factors. One of them includes children’s literature created for the youngest readers to provide them with some patterns of moral behaviour. In this article, the author analyses the way of shaping the child’s system of values in several works of literature which deal with courage. The following works were subject to qualitative analysis: The Brothers Lionheart by Astrid Lindgren, and The Chronicles of Narnia by C. S. Lewis. Both of them are classic children’s books. Choosing them resulted mainly from the willingness to learn how to use a novel in the education of a child at a younger school age. The main issue of this article was preceded by a synthetic analysis of books on the subject, focusing on describing the notions of children’s literature and books for children, values in children’s life, as well as the development and functioning of a child in late childhood. The qualitative analysis of the above-mentioned literary works proved that building the world of values of younger schoolchildren is possible with the support of books created for them.  
PL
Już od wczesnego dzieciństwa, pod wpływem wielu czynników, kształtuje się u dziecka system wartości. Jednym z tych czynników jest literatura dziecięca, tworzona z myślą o dzieciach i dla nich, jako ta, która podaje pewne wzorce moralnego postępowania. W niniejszej pracy omówiona została kwestia kształtowania systemu wartości dziecka w młodszym wieku szkolnym poprzez dzieła literackie z odwagą w tle. Przedmiotem analizy jakościowej stały się: A. Lindgren, Bracia Lwie serce i C.S. Lewis Opowieści z Narni, które należą do klasyki literatury dziecięcej. Wybór powyższych książek wynikał głównie z chęci poznania sposobów wykorzystania powieści w edukacji dziecka w młodszym wieku szkolnym. Główny wątek artykułu został poprzedzony syntetycznym przeglądem literatury przedmiotu, w którym scharakteryzowano pojęcia literatury dziecięcej oraz literatury dla dzieci, wartości w życiu dziecka oraz rozwoju i funkcjonowania dziecka w późnym dzieciństwie. Analiza jakościowa wyżej wymienionych dzieł literackich dowiodła, że budowanie świata wartości dzieci w młodszym wieku szkolnym jest możliwe dzięki literaturze tworzonej z myślą o nich.
EN
In the article, I analyze Erik H. Erikson’s theory of psychosocial development, including the ninth stage proposed by J. M. Erikson. I present the author’s understanding of the ninth stage. I try to prove that integrity versus despair is still the crisis of the last stage of life – i.e. with the addition of a ninth stage. Th e crisis of stage eight takes place in the continuum of involvement – resignation. Th e term involvement I understand as the choice of one’s own way of life in the world, in view of a personal development oriented towards the realization of universal values, in accordance with the ethical dimension of the social ethos, with a sense of acceptance of the changes that are the result of the human aging process. Resignation I understand as the second pole dynamizing the confl ict of stage eight, which manifests itself in the fact that no new activities are undertaken or old ones continued by an individual out of the conviction that it is senseless to undertake any activities for his/her own development. Th is crisis is the confrontation with one’s own old age within the dimensions soma, psyche and ethos, when the changes caused by the aging process and the change in the conditions of activity render the previous way of life in the world inadequate and require involvement in form of the search for a new place for oneself. Th e strength that can be engendered by the struggle of the elderly between involvement and resignation is courage. In this acquisition of courage, the elderly should be supported by the geragogy of courage, which I associate with critical gerontology. Society needs the courage of the elderly and their involvement in the ethical preservation of the world.
Stan Rzeczy
|
2015
|
issue 2(9)
43-63
PL
Prezentowany artykuł stawia sobie za cel odpowiedź na pytanie: czy można sensownie posługiwać się pojęciem „odwaga cywilna”, nie uwzględniając pytania o ekonomiczną i społeczną przemoc oraz ich wpływ na społeczeństwo obywatelskie? Inaczej mówiąc, podjęto próbę umieszczenia odwagi obywatelskiej w kontekście interesów klasowych. Posługując się – m.in. – argumentacją Davida Osta, podjęto próbę wykazania, że wyłączenie z zakresu pojęcia odwagi cywilnej przemocy ekonomicznej ogranicza rozumienie demokracji i procesów z nią związanych.
EN
The article aims to answer the question: can civil courage be sensibly discussed without questioning economic and social violence and its impact on civil society? In other words, we made an attempt to put civil courage in the context of social class interests. Using the argument presented by David Ost, we attempt to demonstrate that the exclusion of economic violence from the definition of civil courage limits our understanding of democracy and the processes related to it. courage, civil society, class anger, democracy
PL
Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości z perspektywy pedagogicznej niewątpliwie staje się okazją do podjęcia refleksji nad współczesnym rozumieniem patriotyzmu. Wychowanie społeczne, jako wyraz troski o kształtowanie patriotyzmu, skłania do odczytania na nowo postaw odwagi i służby. Jest to szczególnie ważne, gdyż obie te postawy mogą bardzo łatwo ulec niewłaściwej interpretacji, a w skrajnym przypadku przybrać zdegenerowane formy bohaterszczyzny i dehumanizacji. Istotnym zadaniem okzuje się więc poszukiwanie możliwości właściwego ich kształtowania. Szukając rozwiązania tego dylematu, można z całą pewnością wskazać, że sprzyjającym kontekstem oddziaływania pedagogicznego w tym obszarze jest przede wszystkim troska o właściwie rozumianą wolność jednostki oraz dbałość o to, aby odwadze nie towarzyszył brak wyobraźni. Fundamentalnym jest powiązanie ich z odpowiedzialnością za to, co określa się mianem dobra wspólnego.
EN
From the pedagogical perspective, the 100th anniversary of regaining independence by Poland undoubtedly becomes an opportunity to reflect on the contemporary understanding of patriotism. Social education, as an expression of concern for the shaping of patriotism, prompts us to re-read the attitudes of courage and service. This is especially important as both of these aspects can very easily be misinterpreted, and in extreme cases they can take on degenerate forms of heroism and dehumanization. An important task, therefore, is to look for opportunities to shape these attitudes properly. Seeking a solution to this dilemma, it can be certainly pointed out, that proper understanding of individual freedom as well as care for courage not to be accompanied by lack of imagination should be the favorable context of pedagogical influence in this area. It is fundamental to link the attitudes mentioned above with responsibility for what is called the common good.
|
2016
|
vol. XIII
|
issue (1/2016)
19-35
EN
In the present article the vision of upbringing developed by one of the most outstanding German thinkers Robert Spaemann is discussed. First and foremost, the importance of courage has been noted; the courage with which the educators of young people display through their mission. This aspect of the problem has been discussed in the context of the so-called cultural revolutions in Germany, the time of the restoration of this country, emancipation, and the new threats to the process of education (born from ideologies, the scepticism of educators, mass media, subjectivity, hedonism, the tendency to treat life as a science, the reduction of the human being from the subject in education to the role of a machine, making the education process too rationalised) that have arisen contemporarily. The paper also contains valuable and interesting thoughts and pieces of advice by Spaemann on the subject of education, its aim, the way it is carried out, and the means of conquering destructive tendencies (threats)
PL
W niniejszym artykule przedstawiono wizję wychowania jednego z najwybitniejszych żyjących myślicieli niemieckich – Roberta Spaemanna. Wskazano zwłaszcza jak istotna jest odwaga, której wymaga od wychowawców misja kształtowania młodych ludzi. Ukazano ten aspekt zagadnienia w kontekście obu tzw. rewolucji kulturowych w Niemczech, okresu restauracji w tym kraju oraz dążeń emancypacyjnych i nowych zagrożeń procesu wychowania (zrodzonych przez ideologie, sceptycyzm wychowawców, mass media, subiektywizm, hedonizm, tendencję do unaukowiania życia, redukowanie człowieka – podmiotu wychowania do roli maszyny i przeracjonalizowanie nauki szkolnej) występujących współcześnie. Artykuł zawiera także cenne i interesujące myśli oraz wskazania Spaemanna na temat rozumienia wychowania, jego celu, drogi realizacji i sposobów przezwyciężenia tendencji destruktywnych (zagrożeń).
PL
Pierwsza część rozprawy Anny Wierzbickiej na temat polskich słów-wartości na tle porównawczym ukazała się w „Etnolingwistyce” 23, jej tematem była dobroć. Autorka w drugiej części rozprawy w podobny sposób analizuje pojęcia prawości i odwagi. Prawość jest specyficznie polska i do dziś aktualna jako wartość w polskim kręgu językowo-kulturowym. Jest związana z dziejami kraju i cechami przypisywanymi wielkim postaciom historycznym. Bycie prawym zakłada do dziś, co może być dziedzictwem etosu rycerskiego, wrażliwość na innych ludzi oraz uznawanie wysokich norm etycznych. Pseudoodpowiednikami polskiej prawości są angielskie słowa upright, righteous i righteousness oraz integrity. Z tym, że słowo upright odbierane jest przez użytkowników języka angielskiego jako przestarzałe i nieadektwatne do współczesnego świata; righteous i righteousness mają wyraźne inklinacje biblijne i weszły do angielszczyzny za sprawą moralności purytańskiej, stąd ich zasięg jest bardzo ograniczony; najbliższym odpowiednikiem polskiej prawości jest integrity, choć słowo to wiąże się bardziej z działalnością społeczną człowieka niż moralnością. Odwaga również wiąże się z wyborami moralnymi (por. odwaga cywilna), jednak nie jest tym samym co courage, ponieważ odważny czyn może mieć złe konsekwencje dla jego wykonawcy, czego courage nie presuponuje. W tym samym polu semantycznym co odwaga, znajdują się też śmiałość, dzielność i męstwo, jednakże również te słowa nie pokrywają się z angielskim courage. Podobnie jest z bravery, pozornym odpowiednikiem śmiałości, i mužestvem, które przypomina męstwo. Zrekonstruowane przez autorkę skrypty kognitywne polskich słów-wartości pokazują wyraźnie, że użytkownicy polszczyzny w każdym z tych przypadków umieszczają komponenty świadomościowe („świadomość obowiązku moralnego, żeby działać tak, jak trzeba”).
EN
The first part of Anna Wierzbicka’s comparative work on Polish value terms appeared in volume 23 of Etnolingwistyka: it dealt with dobroć ‘goodness’. In this second part, the author analyzes the concepts prawość ‘rightenousness’ and odwaga ‘courage’. Prawość is a specifically Polish concept, very much present in the Polish linguistic and cultural contemporary sphere. It is connected with the history of the country and the qualities attributed to major historical figures. Being prawy means being sensitive to others and following high ethical standards, which perhaps derives from the knightly ethos. English pseudo-equivalents of the Polish prawy/prawość are the words upright, righteous/righteousness and integrity. However, the word upright is now perceived by native speakers of English as dated and inadequate in contemporary world; righteous and righteousness have clear biblical connocations and have entered the English language through Puritan morality – hence their range is limited. The closest equivalent is integrity, although the word is more readily connected with one’s social activity than with morality. Odwaga is also connected with moral choices (cf. odwaga cywilna ‘moral courage’) but is not the same as courage: if someone is odważny, the deed may have negative consequences for the doer, which courage does not presuppose. The same semantic field contains words like śmiałość, dzielność and męstwo ‘boldness, bravery, valour’, but these also differ in their semantics from the English courage. Bravery is only an approximate to śmiałość, as is the Russian mužestvo, which merely resembles męstwo. The cognitive scripts of the Polish value terms show clearly that speakers of Polish in each case operate with elements of awareness („being aware of the moral obligation to act as one should”).
EN
In the presented text, an analysis and pedagogical interpretation of two dimensions of the approach to culture-forming sources was made: the macrosystemic and the individual. The first dimension includes processes and phenomena destabilizing the socio-cultural life. This approach to culture-forming sources can be found in some threads of the reflections of Andrzej Wierciński, Roger Caillois, Mieczysław Porebski, Victor Turner and Józef Kozielecki. The embodiment of culture-creating sources in the individual dimension is the individual and his potential to fulfill himself as the creator of culture. Representatives of the Polish pedagogy of culture: Zygmunt Mysłakowski, Bogdan Suchodolski, Florian Znaniecki and two authors: Tadeusz Paleczny and Piotr Koprowski, in their texts presented a more detailed description of the features of an individual predisposed to this to be the creator of culture. In the pedagogical interpretation of both approaches to culture-creating sources, reference was made to the existential orientation of education that strengthens the role of self-education in overcoming the path to creative participation in culture.
PL
W prezentowanym tekście dokonano analizy i pedagogicznej interpretacji dwóch wymiarów ujęcia źródeł kulturotwórczych: makrosystemowego i indywidualnego. W pierwszym wymiarze mieszczą się procesy i zjawiska destabilizujące życie społeczno-kulturowe. To ujęcie źródeł kulturotwórczych można odnaleźć w niektórych wątkach refleksji Andrzeja Wiercińskiego, Rogera Caillois, Mieczysława Porębskiego, Victora Turnera oraz Józefa Kozieleckiego. Ucieleśnieniem źródeł kulturotwórczych w wymiarze indywidualnym jest jednostka i jej potencjał do realizowania się w roli twórcy kultury. Do tego ujęcia źródeł kulturotwórczych nawiązywali, wskazując niektóre cechy potencjalnych twórców kultury, przedstawiciele polskiej pedagogiki kultury: Zygmunt Mysłakowski, Bogdan Suchodolski, Florian Znaniecki oraz dwaj autorzy: Tadeusz Paleczny i Piotr Koprowski, którzy w swoich tekstach przedstawili bardziej szczegółowy opis cech jednostki predysponowanej do tego, by być twórcą kultury. W próbie pedagogicznej interpretacji obydwu ujęć źródeł kulturotwórczych uzasadniono sens jej powiązania z pewnymi aspektami egzystencjalnego ukierunkowania edukacji wzmacniającej rolę samowychowania w pokonywaniu drogi do twórczego uczestnictwa w kulturze.
EN
The paper focuses on the personal model role in upbringing towards higher values. The objective of the text is to answer the following question: How can the example of Blessed Father Jerzy Popiełuszko be used in raising the youth to be mature Christians? To analyze the problem, the author uses Marian Nowak’s concept of Christian maturity. The method she uses is historical/pedagogical biographic analysis. Selected studies and source texts prove that even at an early stage of his life, Popiełuszko fulfilled the Christian maturity criteria specified by Nowak: he envisioned a truly human life and permanently practiced features that facilitated its realization, such as scrupulousness, authenticity, and courage. He fulfilled these criteria as a Christian for whom the ultimate meaning of existence is salvation. It is worth remembering this role model and raising young people according to Nowak’s criteria. It may be helpful to show some dramatic events from Popiełuszko’s life, which may serve as inspiration on how to develop Christin maturity.
PL
Problematyka tekstu koncentruje się wokół roli wzorów osobowych w wychowaniu do wartości. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie badawcze: Jak wychowywać młodzież do chrześcijańskiej dojrzałości kierując się wzorem błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki? W rozważaniach odwołano się do koncepcji chrześcijańskiej dojrzałości autorstwa Mariana Nowaka. Wykorzystano metodę biografii historyczno-pedagogicznej. Na podstawie wybranych opracowań i tekstów źródłowych poświęconych życiu i działalności ks. Jerzego wykazano, że już na etapie wczesnej dorosłości doskonale spełniał on kryteria chrześcijańskiej dojrzałości wyszczególnione przez Nowaka: stworzył projekt życia autentycznie ludzkiego i stale kształtował w sobie cechy umożliwiające urzeczywistnianie tego projektu (sumienność, autentyczność, odwaga). Wymienione kryteria wypełniał w optyce wiary chrześcijańskiej, dla której ostatecznym celem jest zbawienie i życie wieczne. Wychowując młodych ludzi do dojrzałego chrześcijaństwa warto kierować się wzorem ks. Popiełuszki i kształtować ich osobowość zgodnie z wyznacznikami opracowanymi przez Nowaka. Jako pomoc w wychowaniu jawią się konkretne przykłady z życia ks. Popiełuszki, będące inspiracją, jak formować w wychowankach chrześcijańską dojrzałość.
EN
The Greek terms of παρρησία and παρρησιάζομαι assumed great importance during the 6th century BC in Athens. These words defined the right of a free citizen to speak at the General Assembly. He was obligated to tell the truth, even at the expense of persecution. These concepts also functioned in the private sphere and in philosophy The authors of the Holy Scriptures eagerly used them. They occur eleven times in the Acts of the Apostles. St. Luke uses παρρησιάζομαι as a verb in chapter 9 of Acts to describe the attitude of the converted Saul who preaches the word of God in Damascus and Jerusalem. Despite the difficulties which arise, he does not change anything in the Gospel message. Παρρησία is a charisma bestowed upon man by the Holy Spirit. The action of the Holy Spirit is crucial to a proper understanding of the above terms in Acts. Because of this action, παρρησία is no longer the privilege of free citizens only, as in ancient Athens, but a grace that enables even simple and unlearned people to speak boldly and courageously about Christ.
PL
Greckie terminy παρρησία i παρρησιάζομαι nabrały wielkiego znaczenia w Atenach w VI w. przed Chr. Określano nimi prawo wolnego obywatela do przemawiania na Zgromadzeniu Ludowym. Był on zobowiązany do mówienia prawdy nawet za cenę prześladowania. Pojęcia te funkcjonowały również w sferze prywatnej i w filozofii. Chętnie korzystali z nich autorzy Pisma Świętego (w Dz występują 11 razy). W rozdziale dziewiątym Dziejów Apostolskich św. Łukasz za pomocą czasownika παρρησιάζομαι opisuje postawę nawróconego Szawła, który głosi słowo Boże w Damaszku i Jerozolimie. Pomimo trudności, jakie się pojawiają, niczego nie zmienia w orędziu Ewangelii. Παρρησία jest charyzmatem, którym obdarowuje człowieka Duch Święty. Jego działanie jest kluczowe dla właściwego zrozumienia powyższych terminów w Dziejach. Dzięki Niemu παρρησία nie jest już przywilejem jedynie wolnych obywateli jak w starożytnych Atenach, ale łaską, która nawet prostych i nieuczonych ludzi uzdalnia do odważnego i śmiałego mówienia o Chrystusie.
EN
In his apostolic letter Patris Corde, Pope Francis uses the term “creative courage” in describing the profile of St. Joseph, saying that it “emerges especially in the way we deal with difficulties. In the face of difficulty, we can either give up and walk away, or somehow engage with it. At times, difficulties bring out resources we did not even think we had”. The recipient of the text may be intrigued by this combination of creativity and courage. Hence, the aim of this study is to discover the manifestations of creative courage that appear in several dimensions in the life of Joseph of Nazareth: the courage to be righteous, to sacrifice oneself and be a servant, as well as the courage to be a father, to be holy, and to live in marital chastity. The analysis of the figure of St. Joseph in the aforementioned contexts, may serve as a model for modern men realizing their masculinity and fulfilling the role of husband and father.
PL
Papież Franciszek w swoim liście „Patris corde”, opisując sylwetkę św. Józefa, używa określenia „twórczej odwagi” mówiąc, że „Ujawnia się ona szczególnie wtedy, gdy napotykamy na trudności. W obliczu trudności można bowiem zatrzymać się i zejść z pola walki, lub jakoś coś wymyślić. Czasami to właśnie trudności wydobywają z każdego z nas możliwości, o posiadaniu których nawet nie mieliśmy pojęcia”. Odbiorcę tekstu może zaintrygować to połączenie twórczości i odwagi. Celem niniejszego opracowania jest odnalezienie przejawów twórczej odwagi w życiu Józefa z Nazaretu. Dokonuje się tego w kilku wymiarach: w odwadze bycia sprawiedliwym, w odwadze składania ofiary z siebie i bycia sługą, w odwadze bycia ojcem, w odwadze bycia świętym, w odwadze do życia w czystości małżeńskiej. Analiza postaci św. Józefa w wymienionych kontekstach może posłużyć jako wzór dla współczesnych mężczyzn realizujących swoją męskość oraz pełniących rolę męża i ojca.
PL
Chrześcijanin to człowiek, który stara się szukać najlepszych wzorców na własne ży-cie. Dziś żyje on w zapędzeniu i w pogoni za doczesnością. Pragnie wszystko sobie podpo-rządkować. Wielu szuka wygody i realizacji własnych marzeń. Maryja uczy tego, co jest naprawdę ważne. Ona jest wzorem kobiecości. Jej cechy może naśladować każdy. Są nimi bowiem prostota życia i pobożność, postawa pokory oraz wierność i czystość małżeńska, także umiejętność służby drugiemu człowiekowi. Maryja to kobieta, która prawdziwie kocha Boga, dlatego chce pełnić Jego wolę. Jako Matka wcielonego Syna Bożego jest godna uwielbienia. Jest duchową Orędowniczką przed Bogiem wszystkich odkupionych przez Chrystusa.
EN
A Christian is a man who tries to look for the best model of life. Nowadays we live in a hurry chasing temporality, doing our best to subordinate everything to ourselves. Many seek for comfort and dreams come true. That is why we wish to have a closer look at Mary to learn what is truly essential. Undoubtfully, the Mother of Jesus is the symbol of femintity, everybody should and can follow her personal qualities. To name a few, they are simplicity of life, God’s piety, humble attitude towards what life brings, fidelity and the ability to serve another person. Mary is the woman who highly loves God, Her desire is to fulfill His will. So, She is worth worshipping, praising for courage, thanking for taking care of everyone who asks Her for help.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.