Search results

1

Non omnes res perdite sunt : o ogrodach barokowej Warszawy

100%

Fijałkowski W.

Ochrona Zabytków

|

1998

|

issue 4

333-350

EN

Baroque Warsaw comprised the largest Polish town of gardens. Numerous garden premises organically connected with royal residences, magnate palaces and manors of the nobility as well as monastic and church complexes emerged in the town itself, surrounded by ramparts, in its suburbs and in the nearest vicinity. The main sequence assumed form along the line of the Vistula, achieving the most picturesque form on the escarpment and in the river valley. A considerable part of the gardens was also created along the main tracts leading to the west, south and north. The French entre cour et jardin premise was greatly popular in the first half of the seventeenth century up to the last quarter of the eighteenth century. Owing to the dramatic history of Warsaw, wartime cataclysms and spatial transformations of the city, the former Baroque gardens disappeared from its landscape or were subjected to far-going transformations. The only premise which regained its Baroque form is the royal residence in Wilanow. Work has been initiated on the restoration of Baroque qualities to the garden of the Royal Castle and the Saxon Garden, once the largest royal Baroque premise in Warsaw.

2

Ogród, ogródki działkowe i środowisko

100%

Kurowicki J.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2009

|

issue 15

3

The style of ‘regular irregularities’ – rococo gardens and their reception in Polish garden art of the 18th century

84%

Malawski S.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 4: Historia sztuki

61-107

EN

The stylish difference of the Rococo in the garden art is still the topic of the researchers’ discussion. The Rococo, which was in opposition to the formal and rhetorical art of the Baroque, brought a new value to the eighteenth-century gardens. This value was expressed primarily in the elements of the composition, asymmetry, irregularity, wavy line, fragmentation of form and ornamentation, as well as in relation to nature and specific mood. France is considered to be the fatherland of the Rococo style, from where this new, light style has spread to other European countries. The dissemination of new ideas was favored by print theoretical dissertations and collections of projects. The works by authors such as L. Liger, J-F. Blondel, J-B-A. le Blond, F. de Cuvilliés, M-A. Laugier, G-L. Le Rouge, W. Chambers, S. Switzer and B. Langley enjoyed particular popularity. Many impressive gardens with Rococo features were created especially in Germany and Poland. Their special flourishing in Poland fell on the times of the Polish-Saxon Union, and especially during the reign of Augusts III in the years 1733-1763. Special attention should be paid to the projects related to the patronage of the first minister H. Brühl. Rococo features can be found in several of his gardens, such as garden at Nowy Świat in Warsaw, garden in Wola, the unfinished garden project for the former Sanguszko palace or a garden in Brody (Pförten). Rococo compositions were also created in the gardens of Prince Adam Poniński at Żyzna street in Warsaw and in Górce. In 1966, the concept of a magnificent royal garden at the Ujazdów Castle was created. Noteworthy is also the arrangement of gardens in Puławy from the times of Zofia and August Czartoryski as well as Flemming in Terespol. The designers of many Polish gardens of that period were Saxon architects, such as: J.D. von Jauch, J.F. Knöbel, C.F. Pöppelmann, E. Schröger or J.Ch. Knöffel. From the 1770s, Rococo creations in Poland began to give way to landscape concepts.

PL

Odrębność stylowa rokoka w sztuce ogrodowej wciąż pozostaje tematem dyskusji badaczy. Stojące w opozycji do formalnej i retorycznej sztuki baroku rokoko wniosło do XVIII-wiecznych ogrodów nową jakość. Wyrażała się ona przede wszystkim w elementach kompozycji: asymetrii, nieregularności i falistej linii, rozdrobnieniu formy i ornamentyce, a także w zbliżeniu do natury oraz specyficznym nastroju. Za ojczyznę rokoka uznaje się Francję, skąd moda na nowy, lekki styl rozprzestrzeniła się na inne kraje europejskie. Upowszechnianiu nowych wzorców sprzyjały ukazujące się drukiem rozprawy teoretyczne i zbiory projektów. Szczególną popularnością cieszyły się prace takich autorów, jak: L. Liger, J-F. Blondel, J-B-A. le Blond, F. de Cuvilliés, M-A. Laugier, G-L. Le Rouge, W. Chambers oraz S. Switzer i B. Langley. Wiele okazałych ogrodów o cechach rokokowych powstało zwłaszcza w Niemczech i w Polsce. Ich szczególny rozkwit w Polsce przypada na czasy unii polsko-saskiej, a zwłaszcza w latach 1733--1763, za panowania Augusta III. Na szczególną uwagę zasługują realizacje związane z mecenatem pierwszego ministra Henryka Brühla. Cech rokoka dopatrywać się można w kilku z nich, np.: w ogrodzie przy Nowym Świecie w Warszawie, ogrodzie na Woli, w niezrealizowanym projekcie ogrodu przy dawnym pałacu Sanguszków czy ogrodu w Brodach (niem. Pförten). Rokokowe kompozycje powstały także w ogrodach księcia Adama Ponińskiego – przy ul. Żyznej w Warszawie i w Górcach. Około 1966 r. powstała koncepcja okazałego ogrodu królewskiego przy Zamku Ujazdowskim. Na uwagę zasługuje także aranżacja ogrodów w Puławach z czasów Zofii i Augusta Czartoryskich, a także Flemmingów w Terespolu. Projektantami wielu polskich ogrodów tego okresu byli architekci sascy, tacy jak: J.D. von Jauch, J.F. Knöbel, C.F. Pöppelmann, E. Schröger czy J.Ch. Knöffel. Od lat 70. XVIII wieku kreacje rokokowe w Polsce ustępować zaczęły koncepcjom krajobrazowym.

4

Ogród - miejsce spełnienia i schronienia artystów

84%

Hubeny-Żukowska A.

inAW Journal – Multidisciplinary Academic magazine

|

2021

|

vol. 2

|

issue 1

6-18

PL

Są na świecie miejsca, które swym pięknem i atmosferą potrafią przenieść widza/uczestnika w inny wymiar. Są ludzie niezwykli, którzy potrafią stworzyć takie przestrzenie wokół swoich domów. Magia ogrodu uczynionego z pasji, miłości, pragnienia zobrazowania filozofii, z chęci zapomnienia lub ucieczki przed rzeczywistością sprawia, że stają się one kapsułami wyodrębnionymi z czasu i przestrzeni. Co łączy Claude’a Moneta, Fridę Kahlo, epidemię cholery i grypy oraz COVID-19? Jak myśl projektowa i przestrzeń ogrodu, miejsca ekspresji, zmieniają się pod wpływem różnych zdarzeń i emocji? Czy w rzeczywistości postpandemicznej ogród może stać się piątym pokojem, nawiązującym do wcześniejszych salonów i gabinetów ogrodowych – współczesnym, bezpiecznym miejscem pracy, samorealizacji, wypoczynku oraz bytowania z przyrodą i pięknem?

5

Walory edukacyjne ogrodów konwentu OO. Bernardynów na Stradomiu w Krakowie

84%

Torowska J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2002

|

vol. 8

EN

The article discusses the educational value of the gardens of the Convent of Bernardine Fathers in Stradom (Krakow).

PL

Artykuł omawia walory edukacyjne ogrodów konwentu OO. Bernardynów na Stradomiu w Krakowie.

6

Od Ogrodu Hesperyd do „Cytrusomanii” w ogrodach europejskich władców w XVI-XVIII wiek - Symbolika i historia uprawy roślin cytrusowych

84%

Malawski S.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 4: Historia Sztuki

59-84

PL

Historia uprawy roślin cytrusowych sięga czasów starożytnych, jednak to w dobie renesansu zyskały one szczególne znaczenie jako element sztuki ogrodowej. Wtedy też zaczęto wykorzystywać nie tylko ich użytkowy charakter, ale również wartości dekoracyjne i znaczenie symboliczne. Pierwsze udokumentowane wykorzystanie cytrusów do celów propagandowych miało miejsce w ogrodzie Medyceuszy w Castello nieopodal Florencji. W okresie tym owoce cytrusów utożsamiano z mitycznymi „złotymi jabłkami” Hesperyd, fakt ten wykorzystany został przez ród Medyceuszy w tworzeniu ogrodu o politycznym przesłaniu. Wspaniałą kolekcję roślin kubłowych, w tym cytrusów, posiadał również w Wersalu król Francji Ludwik XIV. W okresie tym oranżeria i parter pomarańczowy stały się znaczącym eremem ogrodowej kompozycji i programu. Wielkim miłośnikiem uprawy roślin cytrusowych był także elektor saski i król Polski August II Mocny. Podobnie jak Kosma I Medyceusz, utożsamiał się on z mitycznym Heraklesem, a w swych ogrodach w Dreźnie i Warszawie zgromadził olbrzymią kolekcję tych roślin - zwłaszcza pomarańczy gorzkiej. Uprawą cytrusów pasjonował się również ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski, a także car Aleksander II, który odkupił część kolekcji Augusta oraz wybudował nową oranżerię w parku łazienkowskim w Warszawie w celu jej utrzymywania.

EN

The history of growing citrus plants dates back to ancient times but in the Renaissance era they gained particular importance as an element of garden art. At that time they became popular for their decorative and symbolic significance, as well as their originally intended purpose. The first documented use of citrus fruit as “garden art” took place in the garden of the Medici at Castello near Florence. During this period, citrus fruits were identified with the mythical “golden apples” of Hesperides. This fact was used by the Medici family in the garden to create a political message. The great collection of container plants including citrus was also held in Versailles, by French King Louis XIV. From that time the conservatory and orange parterre have become a sig- nifi cant element of garden composition and program. The Elector of Saxony and the King of Poland - August II the Strong was also a great lover of citrus fruits. Similar to Cosimo I de’ Medici, he identified himself with the mythical Heracles, and in his gardens in Dresden and Warsaw amassed huge collections of those plants - especially the bitter oranges which bear “golden” fruits. The last Polish king, Stanislaw August Poniatowski, was fascinated by citrus cultivation, as was Tsar Alexander II, who repurchased part of August II collection and built a new orangery in Lazienki Park in Warsaw for its maintenance.

7

Problematyka rewaloryzacji południowej części Parku Miejskiego w Kaliszu w świetle materiałów archiwalnych

67%

Ławniczak G.

Ochrona Zabytków

|

2019

|

issue 1

113-148

PL

Przy tworzeniu projektów rewaloryzacji zabytkowych parków i ogrodów niezbędne jest zapoznanie się ze wszystkimi dostępnymi archiwaliami. Sięgnięto do nich również w związku z ogłoszonym w 2016 r. konkursem pn. „Opracowanie koncepcji rewaloryzacji Parku Miejskiego w Kaliszu”. Znaczący, dotąd nieopracowany materiał do historii parku znajduje się w dokumentach Naczelnika Powiatu Kaliskiego z lat 1834-1849 w Archiwum Państwowym w Kaliszu. Zawierają one szczególnie cenne spisy drzew i krzewów sporządzone w 1846 r. przez zatrudnionego w parku ogrodnika Antoniego Wodziczkę. Park Miejski w Kaliszu był od początku ogrodem publicznym, utworzonym i rozbudowywanym z myślą o mieszkańcach, co znajduje wyraz w źródłach historycznych i literaturze wspomnieniowej. Bierze on swój początek z połączenia ogrodów pojezuickich i pastwisk miejskich w 1793 r. W latach 1824-1825 przy placu ćwiczeń Korpusu Kadetów powstało miejsce nazywane „spacerem”. Jednym z etapów rozwoju przestrzennego tego obszaru było założenie gospodarstwa ogrodniczego w latach 40. XIX w., poza parkiem publicznym – powstał staw z wyspą (1843) i postawiono Dom Szwajcarski (1844) o funkcji mieszkalnej, który w przyziemiu pełnił też rolę oranżerii. W strukturze gospodarstwa ogrodniczego znalazł się również ogród botaniczny. W kolejnym etapie rozbudowy parku, po 1846 r., zazieleniano teren przy rzece Prośnie i za jej odnogą w kierunku gospodarstwa ogrodniczego. Jednocześnie założono park w stylu angielskim przy nowo wykopanym kanale Bernardyńskim (1841-1842). Tereny zielone parku, choć powstawały w różnych latach, tworzyły jednolitą strukturę już około 1873 r. W tymże roku zlikwidowano naturalną odnogę Prosny, stano¬wiącą granicę najstarszej części parku, w to miejsce wykopano prosto biegnący przekop istniejący do dzisiaj. Projekt rewaloryzacji południowej części Parku Miejskiego w Kaliszu w świetle przedstawionych w artykule archiwaliów powinien obejmować zaznaczenie obszaru dawnego gospodarstwa ogrodniczego, tak by zatarciu nie uległ przekaz o funkcji, jaką pełniło ono w rozbudowie terenu i utrzymaniu parku.

EN

When creating projects aimed at revalorisation of historic parks and gardens, it is essential to familiarise oneself with all available archival materials. Such materials were also consulted in connection with the announced competition titled “Development of a project aimed at revalorisation of the Municipal Park in Kalisz” in 2016. Important materials connected with the park’s history which have yet to be elaborated can be found in the documents of the Head of the Kalisz County from the years 1834-1849 at the State Archives in Kalisz. They contain invaluable inventories of trees and shrubs prepared in 1846 by a gardener who worked at the park, Antoni Wodziczko. Since the beginning, the Municipal Park in Kalisz has been a public garden, created and expanded with the residents in mind, which is reflected in historical sources and memoirs. Its origins can be traced back to the connection of post-Jesuit gardens and municipal pastures in 1793. In the years 1824-1825, a place called “the promenade” was created by the Corps of Cadets’ drill ground. One of the stages of spatial development of this complex consisted of creation of a horticultural farm in the 1840s outside the public park – a pond with an island was constructed (1843) and the residential Swiss House was erected (1844), which also served as a conservatory on the ground floor. The horticultural farm also included a botanical garden. At the next stage of expansion of the park, after 1846, the area by the Prosna River and its distributary was greened in the direction of the horticultural farm. At the same time, an English landscape park was formed near the newly-dug Bernardyński Channel (1841-1842). The park’s green areas, while created in different years, formed a uniform structure as early as in 1873. In this year, the natural distributary of the Prosna River, which constituted a border of the oldest part of the park, was filled in and a straight-running trench was excavated in its place, which exists to present day. In the light of the archival materials presented in the article, the project aimed at revalorisation of the southern part of the Municipal Park in Kalisz should envisage that the area of the former horticultural farm is marked, so that the function it served in the context of area expansion and park maintenance is not forgotten.

Refine search results

2 Ochrona Zabytków

2 Roczniki Humanistyczne

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Humanistyka i Przyrodoznawstwo

1 inAW Journal – Multidisciplinary Academic magazine

2 Malawski S.

1 Fijałkowski W.

1 Hubeny-Żukowska A.

1 Kurowicki J.

1 Torowska J.

1 Ławniczak G.

1 2021

2 2019

1 2015

1 2009

1 2002