Search results

1

Wpływ pracy zawodowej matki na czas spędzany z dzieckiem

100%

Nowak A.

Polityka Społeczna

|

2012

|

vol. 39

|

issue 4(457)

19-23

EN

The maternal employment may have both positive and negative effects on children. The positive effects concern improved economic well-being of the family and life satisfaction of the mother. The negative effects may stem from less care and interaction provided by the mother. Author presents the list of factors affecting time spent by the mother at work and in child care, such as family structure, weekday or weekend, attitudes towards women’s roles, income other than maternal earnings and mother’s workforce qualifications. Time spent caring for children consists of qualitatively different types of activities: physical care, interactive care and passive supervision. Mothers who spend more time at work spend less time in passive supervision because this task cam be delegated easily. Among the three types of child care mentioned above, time spent in interactive care is least affected by time spent at work.

PL

Aktywność zawodowa rodziców wpływa na alokację ich czasu pomiędzy obowiązki zawodowe a rodzinne i opiekuńcze. Wyniki badań prowadzonych do tej pory w Polsce wskazują na negatywny wpływ pracy zawodowej matek na ilość czasu przeznaczanego na opiekę nad dzieckiem. Czas obowiązków służbowych oraz opieki nad dzieckiem jest uzależniony od szeregu czynników, takich jak struktura rodziny, dzień tygodnia lub dzień weekendu, opinia kobiety na temat jej roli w społeczeństwie, dochody inne niż wynagrodzenie za pracę zawodową matki, poziom wykształcenia i kwalifikacje zawodowe. Czas przeznaczany na zajęcia z dzieckiem może mieć różną wartość. W literaturze przedmiotu dominuje podział na czas opieki fizycznej, czas interaktywnych zajęć z dzieckiem i czas pasywny. Wyniki badań wskazują, iż matki, które spędzają więcej godzin na pracy zawodowej, równocześnie poświęcają mniej czasu na pasywną kontrolę nad swoim dzieckiem. Wynika to z faktu, iż obowiązki te można stosunkowo łatwo delegować na inne osoby. Spośród trzech, wspomnianych wyżej rodzajów aktywności z dzieckiem tą, która w najmniejszym stopniu zostaje zredukowana w wyniku zaangażowania zawodowego matki, jest interaktywny czas z dzieckiem.

2

Miejski Komitet Opieki Pozaszkolnej we Lwowie (1927–1939) – nieznana karta z dziejów opieki nad dzieckiem w Polsce

100%

Łapot M.

Rozprawy z Dziejów Oświaty

|

2021

|

vol. 58

71-97

EN

This article focuses on the activities of the Municipal Committee for Afterschool Care in Lviv between 1927 and 1939. The study is based on previously unknown archival materials. The functioning of the Committee was shown against the background of the development of social welfare in Poland in the interwar period and the welfare traditions of Lviv, which originated from the period of Austrian Galicia and the First World War. The main forms of extracurricular care were presented: campfires, soup kitchens, summer and winter camps and a youth hostel. Their availability to all residents of the multicultural city, regardless of their nationality or religion, was emphasised. The activity of the Committee was shown as an element of the network of local and social institutions and organisations of the city aiming at the professionalisation of social services according to the latest assumptions of social policy and pedagogy in terms of discovering, satisfying and compensating the needs of the child.

3

Rodziny pomocowe jako forma wsparcia rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka

100%

Krajewska B.

Przegląd Pedagogiczny

|

2017

|

issue 2

125-135

PL

Dla dzieci, które pozbawione są opieki rodziców biologicznych istnieje obowiązek organizacji opieki zastępczej w formie rodzinnej lub instytucjonalnej. Wśród nich ważne miejsce, choć szerzej niedostrzegane w piśmiennictwie pedagogicznym, zajmują rodziny pomocowe, które są nową formą wsparcia pieczy zastępczej. Celem opracowania jest zaprezentowanie idei rodzin pomocowych, sposobu ich ustanawiania i zadań, przy ukazaniu praktycznego wymiaru ich funkcjonowania na podstawie badań ankietowych pracowników powiatowych centrów pomocy rodzinie, którzy mają wiedzę odnośnie do powoływania tych form pieczy zastępczej, jak też mają zdanie co do zasadności ich istnienia i innych kwestii ich dotyczących. Niezbędne dla kompleksowej ich prezentacji jest odniesienie się do obowiązujących przepisów prawnych wyznaczających status rodzin pomocowych. Każda bowiem instytucja opieki nad dzieckiem funkcjonuje w otoczeniu prawnym.

4

Urlop macierzyński funkcjonariuszki służby więziennej

84%

Kumor-Jezierska E.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2018

|

vol. 28

|

issue 1

29-51

PL

Przedmiotem opracowania jest analiza regulacji w zakresie urlopu macierzyńskiego w sytuacji, kiedy oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są funkcjonariuszami Służby Więziennej, albo jedno z nich jest funkcjonariuszem SW, a drugie pracownikiem bądź ubezpieczonym na innej podstawie niż stosunek pracy, np. umowy zlecenia. Ostatnia nowelizacja z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw rozszerzyła katalog przypadków, w których możliwe jest wykorzystanie części urlopu macierzyńskiego przez inne uprawnione osoby. Nowym rozwiązaniem jest przyznanie uprawnień do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego nie tylko rodzicom dziecka, ale także innym członkom najbliższej rodziny. Złożoność i skomplikowanie przepisów dotyczących uprawnień rodzicielskich powodują trudności w ich interpretacji. Ponadto ustawa o Służbie Więziennej ani przepis art. 29 ust. 5 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, do którego odsyła Kodeks pracy, nie precyzuje, jakich konkretnie członków ustawodawca zalicza do najbliższej rodziny. Właściwe określenie osób uprawnionych jest bardzo istotne, gdyż pociąga za sobą wypłatę świadczeń finansowanych ze środków publicznych, a ponadto na gruncie ustawy o Służbie Więziennej funkcjonariuszom (bez względu na płeć i stopień pokrewieństwa uprawnionego) korzystającym z urlopu macierzyńskiego czy urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego ustawodawca gwarantuje ochronę stosunku służbowego na mocy art. 108.

EN

The subject of this article is the analysis of regulations in the scope of maternity leave in the case when both parents or guardians of a child are Prison Service (PS) officers or one of them is a PS officer and another one is an employee or insured based on something different than an employment relationship e.g. a commission contract. The last amendment of July 24th, 2015 on the change of act – the Labor Code and some other acts extended the scope of cases when it is possible to take a part of maternity leave by other entitled persons. What is a new solution is to grant the rights to use a part of maternity leave not only to the child’s parents but also to the other members of the closest family. The intricacy and complexity of the regulations pertaining to parental rights pose difficulties in their interpretation. Moreover, neither Prison Service Act nor regulation, article 29, item 5 of the act on social security pecuniary contribution to which the Labor Code relates, make it precise which members of the family the legislator considers to be the closes ones. The right specification of the people entitled is essential as it entails the payment of pecuniary contribution from the public money. Furthermore, based on prison service act , the legislator, by virtue of article 108, guarantees service relationship protection to officers (regardless of gender and degree of consanguinity) who make use of maternity leave or leave with the conditions of maternity leave.

5

Preschool teacher assistants and the quality of preschool education – prolegomena for research in Poland

84%

Ordon U.

Edukacyjna Analiza Transakcyjna

|

2022

|

issue 11

221-233

EN

A lion′s share of research into preschool education is constituted by studies relevant to the qualifications and competences of teachers. The research in question is connected with improving the quality of the work performed by the institutions of preschool education. In this context, the problem of preschool teacher assistants, constituting a observable and important element of the life of nursery school, is disregarded. In the literature of the subject, these people are referred to as invisible employees. Ascertaining that there has been no research into this subject-matter in Poland, the authoress concentrated her attention upon presenting the results of research into this subject-matter conducted in foreign countries. What the research in question renders clear is that it is essential to look more closely at the subject-matter being described and to implement an appropriate research.

PL

Dużą część badań nad edukacją przedszkolną stanowią badania nad kwalifikacjami i kompetencjami nauczycieli. Są one związane z podnoszeniem jakości pracy placówek przedszkolnych. W tym kontekście bagatelizowane jest zagadnienie pomocy nauczyciela przedszkolnego, stanowiącego widoczny i ważny element życia przedszkola. W literaturze przedmiotu określa się ich mianem niewidzialnych pracowników. Konstatując brak badań na ten temat w Polsce, autorka skoncentrowała się na ukazaniu wyników badań na ten temat za granicą. Wyłania się z nich potrzeba bliższego przyjrzenia się opisywanemu zagadnieniu i wdrożenia odpowiednich badań.

6

Rola instytucji pozarządowych w opiece nad dzieckiem na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1975 – zarys problemu

84%

Apanel D.

Biuletyn Historii Wychowania

|

2009

|

issue 25

117-132

EN

The activity of NGOs in Middle Pomerania after the end of WWII to the times of political changes and economic transition can be divided into two characteristic and distinct stages, i.e. one until the year 1950, and the other covering the years from 1950 to the political breakthrough of 1989. In the first stage, the activities directed at well-being of the child and the family were mostly undertaken by the Worker’s Society of the Friends of Children (Polish: RTPD), the Peasants’ Society of the Friends of Children (ChTPD), Polish Red Cross (PCK), Central Committee for Welfare (CKOS), the Polish Women League and the Society for Pupils’ Hostels and Scholarships. The above organizations kept sanitary and medical facilities, educational and care institutions, including children’s homes, correctional houses, preventoria, day care rooms, pupils’ hostels and boarding houses, crčches and kindergartens, ran summer camps for children, field kitchens, hospitals, night shelters, training workshops, catering establishments, outpatient clinics, ambulance services, health care establishments and mother and child care units. According to the data available at the archives of the Society of the Friends of Children in Koszalin covering the years 1946–1949, included in annual reports of RTPD and ChTPD, these organizations provided care to about 8,300 children CKOS attended to about 43,500 individuals, including children. The organization distributed clothing, footwear and medicine obtained within the framework of the structural assistance from the UN. According to data obtained from annual reports of the Polish Red Cross in Koszalin for the years 1945–1955, assistance was rendered to about 120,000 individuals. Towards the end of the first stage of the activity of NGOs, due to the changes in welfare policy of the country, many organizations were dissolved or had to change their profile. The most successful organization in the second stage was the Society of the Friends of Children. The Society provided social and vocational counseling services, ran day care rooms, kindergartens, village crèches, summer camps for children and summer and winter play centres. The available reports of regional TPD in Middle Pomerania for the years 1950–1975, state that there were 322 local associations of TPD in the region, amounting to 10,570 members. Work of NGOs in Middle Pomerania was basically determined by the long-run process of assimilation of the population that came from other regions of the country to new living conditions, by considerable war damages and lack of stability and security.

7

W jaki sposób należało opiekować się dzieckiem w pierwszych tygodniach jego życia? Zalecenia autorów wybranych średniowiecznych (XI-XV) traktatów medycznych

84%

Głusiuk A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2022

|

vol. 29

|

issue 2

17-30

EN

The article discusses issues related to childcare in the first weeks of the baby’s life using selected medieval medical treatises as examples. Based on Liber de sinthomatibus mulierum and De curis mulierum attributed to Trotula of Salerno, who lived in the 11th/12th centuries, Ad mulieres ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium by Michael Savonarola and Régime du corps by Aldobrandin of Siena, it is presented how, according to medical knowledge of the time, babies should be cared for in their first weeks of life. The authors discussed a.o., how to cut the umbilical cord correctly, bathe the baby or, if necessary, choose a suitable wet nurse who would breastfeed the child instead of a mother.

PL

Artykuł omawia kwestie związane z opieką nad dzieckiem w pierwszych tygodniach jego życia na przykładzie wybranych średniowiecznych traktatów medycznych: Liber de sinthomatibus mulierum i De curis mulierum przypisywanych żyjącej w XI/XII wieku Trotuli z Salerno, Ad mulieres ferrarienses de regimine pregnantium et noviter natorum usque ad septennium autorstwa Michała Savonaroli oraz Régime du corps Aldobrandina ze Sieny. Autorzy tych dzieł omówili między innymi, jak prawidłowo przeciąć pępowinę, wykąpać dziecko czy w razie konieczności wybrać odpowiednią mamkę, która w zastępstwie matki miała zająć się jego karmieniem.

8

Absencje chorobowe i premie a zasada równego wynagradzania kobiet i mężczyzn

84%

Torbus U.

Studia Iuridica

|

2018

|

vol. 78

455-473

PL

Labour law provisions provide employers with a far reaching autonomy in constructing pay systems, including additional remuneration components, such as bonuses and rewards. In consequence, it is possible to not to grant the bonuses or to lower their amount in case of employee’s absence at work due to an illness. Such mechanisms aim to facilitate the management of sick leaves that often generate additional costs for employers. However, additional bonuses should not be reduced or not granted if the employee is absent from work due to an illness occuring during her pregnancy or during the care allowance to take care of a child or other sick family member. This would lead to a pay discrimination of women and to lowering the level of protection of pregnant women provided by Polish labour law.

9

Zawodowa opieka rodzicielska. Motywy jej podjęcia i przygotowania do realizacji

84%

Basiaga J.

Społeczeństwo i Rodzina

|

2014

|

issue 2(39)

25-37

PL

W polityce opiekuńczej naszego państwa zakłada się odchodzenie od organizowania placówek opiekuńczych dla dzieci pozbawionych właściwego środowiska rodzinnego na rzecz form opieki rodzinnej. Jedną z takich form opieki jest zawodowa rodzina zastępcza realizująca zadania pogotowia rodzinnego. Celem jej powołania jest zapewnienie opieki dla dzieci do lat 10, do czasu unormowania się ich sytuacji prawnej, to znaczy powrotu do rodziny własnej lub umieszczenia w instytucji opieki o charakterze trwałym. Przedmiotem analizy są motywy, jakimi kierują się rodzice zastępczy, podejmując decyzję o realizacji zadań opiekuńczych oraz jakość ich przygotowania do pełnienia funkcji zawodowego rodzica zastępczego. Badania przeprowadzone zostały metodą indywidualnych przypadków z uwzględnieniem strategii jakościowej, w 58 zawodowych rodzinach zastępczych z terenu województwa śląskiego.

EN

In state politics of foster care there is a tendency to resign from organizing care facilities for children deprived of an appropriate family environment for the forms of family care. One of these forms of care is professional foster family functioning as the family emergency. The purpose of its establishment is to provide care for children up to 10 years until the normalization of their legal status, that is, to return to their own families or placement in an institution of a permanent nature. The subject of this analysis are motives underlying the decision of foster parents who undertake the tasks of vocational foster care as well as the quality of their preparation to serve as a foster parent. The research was carried out based on individual cases taking into account the qualitative strategy in 58 professional foster families from the Silesian region.

10

Spatial concentration of local government expenditures on family foster care in Poland

84%

Łochnicka D., Miszczyńska K., Miszczyński P.

Ekonomia Międzynarodowa

|

2021

|

issue 34

112-129

PL

W artykule przedstawiono wydatki samorządów na rodzinną pieczę zastępczą w aspekcie ich koncentracji przestrzennej. Głównym celem badania jest uchwycenie regionalnych różnic w finansowaniu rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce. W badaniu zastosowano współczynnik lokalizacji LQ oraz analizę shift-share. W wyniku badania stwierdzono przestrzenne zróżnicowanie funkcjonowania pomocy społecznej w zakresie rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce.

EN

This article presents local government expenditures on family foster care in terms of their spatial concentration. The main aim of the study is to capture regional differences in the financing of family foster care in Poland. The location quotient and the shift-share analysis were applied in the study. The spatial disparities in the functioning of social assistance, in terms of foster family care, in Poland have been detected. These differences are caused by higher revenues for budgets, resulting in major additions to social benefits.

11

„Niemowność” – czyli początek życia człowieka. Opieka nad niemowlęciem i małym dzieckiem w Polsce w czasach nowożytnych

84%

Żołądź‑Strzelczyk D.

Studia Gdańskie

|

2011

|

issue 28

325-348

PL

Ludzie od wielu wieków mieli świadomość, że pierwszy okres życia człowieka – niemowlęctwo – to czas, w którym dziecku poświęcać należy wiele troski. Stosowano więc wiele zabiegów (uzasadnianych względami zdrowotnymi i higienicznymi, ale także magicznymi i religijnymi), które zapewnić miały nowo narodzonemu odpowiednie warunki rozwoju. W źródłach mówi się zwłaszcza o powijaniu, karmieniu i kąpieli. W źródłach pisanych i ikonografii pojawia się także kołyska jako miejsce spoczynku i narzędzie troski. Uzupełnieniem źródeł pisanych dotyczących omawianego tematu są zabytki ikonograficzne. Niestety, nawet żmudne poszukiwanie nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty w postaci konkretnych przykładów ukazujących początki życia człowieka.

EN

For many centuries people have been aware of the fact, that the first period of human life – babyhood – is the time in which a lot of care should be given to the child. So many endevaours were used (health and hygiene justified but also magical and religious), which were to insure the newborn proper growth. The sources say about swaddling, feeding and bathing. A cradle appears in the written records and iconography as the place of rest and the care tool. The completion of the written records dealing with the subject discussed are iconographic relics. Unfortunately, even the arduous search do not always bring the expected results in the form of concrete examples showing the beginning of human life.

12

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – mama 4 + – oczekiwania i realia

84%

Kumor-Jezierska E.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2021

|

vol. specjalny I

|

issue XXI

487-496

EN

In this article the regulations of the act on parental supplementary benefit of January 30, 2019 are thoroughly analysed. Supplementary parental benefit is granted to a person who gave birth to and raised or only raised at least four children and did not acquire the right to a pension or a pension paid to this person by the pension authority is smaller than the lowest pension. One is entitled to the benefit mentioned herein only in the case of not having means of subsistence because of not pursuing or discontinuing employment as a result of raising minimum four children. Supplementary parental benefit is in no way related to making social security contributions, it is a benefit financed by the state budget, which in a supplementary or substitutional way is linked to old age. In the legal sense, it is not a pension, but a special non-contributory monetary benefit of discretionary nature, which is granted only on request of the person of interest based on the administrative decision of the president of the Polish Social Insurance Institution (ZUS) or the Agricultural Social Insurance Fund (KRUS).

PL

W niniejszym artykule poddano szczegółowej analizie regulacje ustawy z dnia 31 stycznia 2019 roku o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane jest osobie, która urodziła i wychowała albo tylko wychowała co najmniej czworo dzieci i nie nabyła prawa do emerytury lub też emerytura tych osób wypłacana przez organ rentowy jest niższa od najniższej emerytury. Powyższe świadczenie przysługuje tylko w przypadku nieposiadania niezbędnych środków utrzymania ze względu na niepodjęcie lub niekontynuowanie zatrudnienia ze względu na wychowywanie co najmniej czworga dzieci. Prawo do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego nie jest powiązane z wcześniejszym opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne, jest świadczeniem finansowanym z budżetu państwa, które tylko uzupełniająco lub zastępczo jest powiązane z ryzykiem starości. W sensie prawnym nie jest to emerytura, tylko specjalne nieskładkowe świadczenie pieniężne mające charakter uznaniowy, które jest przyznawane tylko na wniosek zainteresowanej osoby na podstawie decyzji administracyjnej przez prezesa ZUS lub KRUS.

13

Wychowanie małego dziecka w Polsce w pierwszej dekadzie okresu międzywojennego na łamach wybranych czasopism pedagogicznych – ciągłość i zmiana

84%

Kozłowska M.

Wychowanie w Rodzinie

|

2015

|

vol. XII

|

issue (2/2015)

121-138

EN

The main aim of this article was comparing some aspects of the upbringing of pre-school children, which were described in Warsaw periodicals (like: „Bluszcz”, „Opieka nad Dzieckiem” and „Dziecko i Matka”) in the interwar period with the relevant areas after the war described in magazines like: „Bluszcz”, „Wychowanie w Domu i Szkole” and „Dziecko. Czasopismo poświęcone wychowaniu domowemu i społecznemu”. There were three fields of analysis: childcare and healthcare, moral upbringing and pedagogical methods. The main differences were found in the sphere of healthcare, children’s obedience and their self-development. The changes were connected with the decreased number of children in Poland after the First World War and the new family model spreading in Western Europe.

PL

Celem niniejszego artykułu była analiza wybranych aspektów wychowania dzieci do lat siedmiu ukazywanych w periodykach warszawskich w okresie międzywojennym (takich jak: „Bluszcz”, „Opieka nad Dzieckiem” i „Dziecko i Matka”) oraz prześledzenie zmian i kontynuacji w porównaniu z analogicznymi obszarami wychowawczymi omawianymi na łamach czasopism z okresu przedwojennego (takich jak: „Bluszcz”, „Wychowanie w Domu i Szkole” oraz „Dziecko. Czasopismo poświęcone wychowaniu domowemu i społecznemu”). Analizowane aspekty skoncentrowano głównie wokół teoretycznych zagadnień związanych z: opieką i higieną zdrowotną, wychowaniem moralnym i kształceniem charakteru oraz środkami wychowawczymi. Różnice uwidoczniły się m.in. w obszarze związanym z higieną zdrowotną, zapatrywań na kwestię egzekwowania posłuszeństwa wychowanków oraz rozwoju indywidualności dziecka. Zmiany te były pośrednio związane z fluktuacją ilości urodzeń w omawianych okresach istorycznych oraz z docierającymi do Polski zachodnimi trendami dotyczącymi modelu rodziny.

14

Interdisciplinary care and support of child development with Williams syndrome

84%

Nogala A., Kazimierska-Zając M., Jakubowska L., Trafalska A., Rosińczyk J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2018

|

vol. XVIII

|

issue (2/2018)

401-414

EN

Aim: Williams syndrome is a rare, multi-system, genetically conditioned disorder, occurring equally at girls and boys around the world regardless of the ethnic group. The aim of the work is the presentation of the meaning of interdisciplinary care and support in the development of a child with the Williams syndrome. Methods: Interdisciplinary approach to care and support of development of a child with the Williams syndrome. Results: Williams syndrome manifests itself in characteristic physical (dysmorphic facial features), medical (cardiovascular), cognitive (moderate mental retardation) and social-emotional disorders. The child should be under the care of different types of doctors and medical specialists, a speech therapist, psychologist and physiotherapist. Conclusions: Therapy must include improving motor activity, sensory and cognitive functions, exercises in interpersonal communication and social behavior. Good cooperation between specialists is essential in the proper planning and conducting of therapy.

PL

Cel: Zespół Williamsa to rzadkie, wieloukładowe, genetycznie uwarunkowane zaburzenie, występujące jednakowo u dziewczynek, jak i u chłopców na całym świecie, niezależnie od grupy etnicznej. Celem pracy jest przedstawienie znaczenia interdyscyplinarnej opieki i wspomagania rozwoju dziecka z zespołem Williamsa. Metody: Interdyscyplinarne podejście do opieki i wspomagania rozwoju dziecka z zespołem Williamsa. Wyniki: Zespół Williamsa objawia się charakterystycznymi nieprawidłowościami fizycznymi (dysmorficzne cechy twarzy), medycznymi (schorzenia sercowo-naczyniowe), poznawczymi (umiarkowane upośledzenie umysłowe) oraz społeczno-emocjonalnymi. Dziecko powinno być pod opieką lekarzy różnych specjalności i innych specjalistów: logopedy, psychologa czy fizjoterapeuty. Wnioski: Terapia musi obejmować usprawnianie motoryki, funkcji sensorycznych, poznawczych, ćwiczenia z zakresu komunikacji interpersonalnej i zachowań społecznych. Dobra współpraca między specjalistami jest niezbędna w prawidłowym zaplanowaniu i prowadzeniu terapii.

15

Instytucje wychowania przedszkolnego w wielokulturowej Łodzi w latach 1924–1939. Organizacja, zadania, formy działania

84%

SOSNOWSKA J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

vol. IX (1/2014)

281-306

PL

Miastem o zróżnicowanej strukturze narodowościowej, a w związku z tym także ję- zykowej, wyznaniowej oraz kulturowej, Łódź stała się od pierwszej połowy XIX wieku, i zadecydowały o tym względy natury ekonomicznej. W Drugiej Rzeczypospolitej ludność polska stanowiła ponad połowę populacji miasta (62%), druga pod względem liczebności była społeczność żydowska – 31%, a następnie niemiecka – 7%. Problematyka szeroko rozumianej opieki nad dziećmi, mocno akcentowana w latach zaborów przez społeczników, organizacje filantropijne i wyznaniowe, także na terenie Łodzi, doczekała się w okresie międzywojennym uregulowań prawnych na szczeblu władzy centralnej oraz troski w postaci konkretnych rozwiązań organizacyjnych ze strony samorządów. Przejęcie, przez łódzkie władze samorządowe sfery opieki i pomocy dzieciom nie spowodowało, że z mapy miasta zniknęły instytucje dobroczynne różnych narodowości i wyznań – wręcz przeciwnie, dopełniały one i podejmowały różne formy wsparcia, adresowane zwłaszcza do dzieci ubogich. Jedną z nich było wychowanie przedszkolne, czyli objęcie regularną opieką dzieci w wieku od 3 do 6 lat, niezależnie od ich narodowości i wyznania. Celem artykułu jest ukazanie instytucji wychowania przedszkolnego (ochronek oraz przedszkoli) – ich liczby, sposobu inicjowania, organizacji, pełnionych zadań i form oddziaływań (także w stosunku do rodzin wychowanków) – na tle, zróżnicowanej wówczas, struktury narodowościowej Łodzi. Początkową cezurę czasową (1924) wyznacza rok powołania do życia pierwszej ochronki zainicjowanej przez miasto (dla dzieci narodowości polskiej), która oprócz zadań stricte opiekuńczych miała pełnić rolę wychowawczo-dydaktyczną

EN

Since the first half of the 19th century, Łódź became a city with diverse ethnic, and as a result, also linguistic, religious, and cultural structures. That was a consequence of economic factors. During the period of the Second Polish Republic, Poles constituted over a half of the city’s population (62%). The second largest group included Jews (31%) and the third e – Germans (7%). The widely understood issues of childcare, emphasized firmly during the period of partitions, by community workers as well as charity and religious organizations, were addressed in the interwar period with legal regulations on the central administration level and specific organizational solutions adopted by local governments. The taking over of the issue of childcare and child aid by Łódź local authorities did not result in the disappearance of the charitable institutions of various nationalities and religions from the city map. On the contrary, they complemented each other and provided many forms of support, addressed to poor children in particular. One area was that of pre-school education, i.e. the provision of regular care to children aged 3–6, regardless of their nationality or religion. The purpose of this work is to present pre-school educational institutions (kindergartens and shelters), their numbers, manner of establishment, organization, tasks, and forms of activity (also in relation to the families of their pupils), against the background of the ethnic structure of Łódź, which was very diverse at that time. The first date (1924) is the date of establishment of the first shelter initiated by the city (for Polish children) which, apart from tasks related solely to providing care, was also supposed to perform an educational function.

16

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza szkoły – relikt przeszłości czy współczesne wyzwanie

67%

Smolińska-Theiss B.

Pedagogika Społeczna

|

2015 (R. XIV)

|

issue 3(57)

127-145

PL

Artykuł jest przeglądowym spojrzeniem na opiekę nad dzieckiem i pedagogikę opiekuńczo- -wychowawczą. Autorka pokazuje tradycyjne stanowiska charakterystyczne dla okresu PRL, łączące opiekę z potrzebami dziecka i zawierające ukryty mechanizm władzy i kontroli. Na tym tle omawia nowsze stanowiska oparte na podstawowej roli rodziny w wychowaniu dzieci i subsydiarnej funkcji szkoły wobec rodziców. W konkluzji Autorka przedstawia własne propozycje redefinicji opieki nad dzieckiem w szkole, budowaniu jej wokół praw dziecka, dziecięcej partycypacji w rozwiązywaniu problemów, na wsparciu edukacyjnym i socjalnym dziecka oraz rodziny.

EN

The article contains a review of approaches to childcare and pedagogy of care and upbringing. The author depicts the traditional views characteristic to the period of the Polish People’s Republic, that combined care and children’s needs with a hidden mechanism of power and control. Set against this background are more recently developed concepts, based on primary role of families in the upbringing of children and the subsidiary role of schools towards the parents. In conclusion, the author presents her own proposals how to redefine childcare at school. Her ideas are based on the rights of the child, children’s participation in solving problems; and educational and welfare support of children and families.

17

Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)

67%

Teterycz‑Puzio A.

Studia Gdańskie

|

2011

|

issue 28

257-276

PL

Odkrycie dzieciństwa przypisuje się epokom późniejszym w stosunku do średniowiecza. Jednak tematyka związana z dzieciństwem nie jest obca źródłom średniowiecznym. Najwięcej informacji w wybranych źródłach z XI–XIV w. (głównie kronikach i żywotach świętych) odnoszących się do dzieciństwa dotyczy tego okresu w życiu władców i świętych. W średniowieczu okres dzieciństwa w życiu człowieka niósł ze sobą wiele niebezpieczeństw, np. masową umieralność noworodków i niemowląt, bardzo dużą umieralność dzieci, o czym wspominają żywoty świętych, często opisując przypadki zachorowań dzieci, wyleczonych za wstawiennictwem świętego. Dziecku – następcy tronu zagrażali też dorośli pretendenci do objęcia władzy. W średniowieczu zatem czekano na szybkie zakończenie tego okresu w życiu człowieka. Zaś władca‑dziecko zwykle jest wychwalany przez kronikarzy przez przywołanie cech właściwych dorosłym. Nieposiadanie potomstwa stanowiło powód do zmartwień głównie z powodu braku następcy, ale źródła wspominają też o wstydzie z powodu bezdzietności. Są też wzmianki dotyczące leczenia niepłodności. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy także opisy zachowań będących przejawami troski rodzicielskiej i czułych postaw wobec dziecka. „Lata sprawne” w średniowieczu osiągano najczęściej w wieku 12‒14 lat. Źródła prezentują obyczaje związane z przekraczaniem przez dziecko pewnych etapów życia, np. postrzyżyny. Sporo uwagi źródła poświęcają zagadnieniom dotyczącym opieki nad księciem dzieckiem, którą mogła sprawować matka, krewni lub przedstawiciele możnowładztwa. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy dużo informacji odnoszących się do sposobów kształcenia dzieci, dowiadujemy się o opiekunach i wychowawcach władców, też o staraniach w celu zapewnienia dostatniej przyszłości dzieciom, spotykamy także np. wzmianki o dziecięcych zabawkach. W świetle źródeł widzimy, że w średniowieczu opiekowano się dziećmi i troszczono o nie.

EN

Although discovery of childhood is usually ascribed to periods following the Middle Ages, subjects related to this stage of life appear in mediaeval sources. Most of information regarding childhood in the selected sources from 11th‑14th centuries (mainly chronicles and hagiography) refer to the childhood of rulers or saints. This period in human life involves many dangers, such as extremely high mortality rate of newborn babies and infants, as well as very high mortality of children in general. References to these subjects can be found in hagiography, describing cases of children being miraculously cured be the saint’s intercession. A child – heir to the throne was also in danger from the grown up pretenders to power. Sometimes children are represented as a burden, particularly in the time of war. Lack of progeny poses a problem mainly because of want of heir, but sources (e.g. Master Wincenty) describe shame caused by childlessness. Treatments for infertility are also mentioned, for instance in the case of the Duke of Sieradz Leszek the Black and his wife Gryfina. Chronicles and hagiography give examples of parental concern and affection towards children. In the Middle Ages children came of age between 12th and 14th year. There are records of transition rites to mark that moment, such as ceremonial hair‑cutting practiced by the Slavs. Sources discuss at length matters of custody of a child‑prince that could be entrusted to his mother (e.g. Helena, Grzymisława), other family members or representatives of nobility. Chronicles and hagiography include ample information regarding education of children (e.g. in case of saints – seven liberal arts), as well as their tutors and guardians. Great care was taken to provide for children’s affluent future. When praising a child‑ruler, chroniclers attribute qualities of an adult to him. Characteristics and behaviour assigned to childhood in modern times are also present in mediaeval sources, even though the singularity of this period in life was not thoroughly appreciated at that epoch. Though childhood was expected to end as soon as possible (because of the above mentioned dangers it entailed), children were by no means neglected.

18

Z historii opieki. Szpitale i zakłady zakonne dla dzieci w tradycji polskiej

51%

Bartkowiak E.

Relacje. Studia z nauk społecznych

|

2016

|

issue 2

41-60

PL

W artykule zaprezentowano najlepsze doświadczenia zgromadzeń zakonnych w historii opieki nad dzieckiem. W tradycji polskiej początki opieki zastępczej wiążą się z powstaniem pierwszych szpitali – przytułków, a następnie sierocińców zakonnych dla dzieci. Z dziejami Kościoła katolickiego splata się też geneza dawnych ochronek, archetypów dzisiejszych przedszkoli. Żeńskie zgromadzenia zakonne przyczyniły się również do wykreowania innych form opieki, jak żłobki czy modne swego czasu pogotowia opiekuńcze. Niniejsza analiza ukazuje aktywność sióstr zakonnych na każdym z wymienionych obszarów i przemiany, jakim podlegały najważniejsze formy opieki nad dzieckiem na przestrzeni wieków.

EN

The article presents the best experience of religious orders in the history of child care. In Polish tradition the origins of foster care are associated with the formation of the first monastic hospitals – almshouses for children and later monastic orphanages. The history of the Catholic Church is also connected with the origins of children’s homes, the archetypes of contemporary kindergartens. Female orders also contributed to the formation of other forms of care, including nurseries, or once fashionable shelter houses. This analysis presents the activity of nuns in each of these areas and the changes that have occurred in the major forms of child care over time.

Refine search results

Wpływ pracy zawodowej matki na czas spędzany z dzieckiem

Miejski Komitet Opieki Pozaszkolnej we Lwowie (1927–1939) – nieznana karta z dziejów opieki nad dzieckiem w Polsce

Rodziny pomocowe jako forma wsparcia rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka

Urlop macierzyński funkcjonariuszki służby więziennej

Preschool teacher assistants and the quality of preschool education – prolegomena for research in Poland

Rola instytucji pozarządowych w opiece nad dzieckiem na Pomorzu Środkowym w latach 1945–1975 – zarys problemu

W jaki sposób należało opiekować się dzieckiem w pierwszych tygodniach jego życia? Zalecenia autorów wybranych średniowiecznych (XI-XV) traktatów medycznych

Absencje chorobowe i premie a zasada równego wynagradzania kobiet i mężczyzn

Zawodowa opieka rodzicielska. Motywy jej podjęcia i przygotowania do realizacji

Spatial concentration of local government expenditures on family foster care in Poland

„Niemowność” – czyli początek życia człowieka. Opieka nad niemowlęciem i małym dzieckiem w Polsce w czasach nowożytnych

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające – mama 4 + – oczekiwania i realia

Wychowanie małego dziecka w Polsce w pierwszej dekadzie okresu międzywojennego na łamach wybranych czasopism pedagogicznych – ciągłość i zmiana

Interdisciplinary care and support of child development with Williams syndrome

Instytucje wychowania przedszkolnego w wielokulturowej Łodzi w latach 1924–1939. Organizacja, zadania, formy działania

Funkcja opiekuńczo-wychowawcza szkoły – relikt przeszłości czy współczesne wyzwanie

Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)

Z historii opieki. Szpitale i zakłady zakonne dla dzieci w tradycji polskiej