Search results

1

Państwo „wycofane”. O sankcjonowaniu nierówności społecznych

100%

Leszczyński M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2014

|

issue 38

16-26

PL

W artykule podjęto kwestię zmiany roli państwa narodowego na skutek procesów globaliza-cyjnych. Zwrócono uwagę, że to właśnie państwo narodowe przez wiele lat było odpowiedzialne i było głównym kreatorem polityki rozwoju społecznego i ekonomicznego, które znamy jako „państwo dobrobytu”. Nasilające się procesy globalizacyjne spowodowały, pod presją lobby biz-nesowego, reorientację roli państwa narodowego i ewolucję w stronę „państwa neoliberalnego”, państwa „wycofanego”, które w dość pasywny, bierny sposób sankcjonuje nierówności społeczne, powstające jako efekt tzw. urynkowienia usług publicznych, wycofania się z wielu obszarów aktywności, w tym z pełnienia roli koordynatora i aktywnego aktora polityki społecznej. Ta swoi-sta defensywa państwa odbywa się w atmosferze wzmacniania roli organizacji ponadnarodowych, które określają katalog, co wolno, a czego nie. Mechanizmy kontroli ze strony społeczeństwa są w takim układzie mocno ograniczone, a demokracja mimo zachowania procedur i instytucji staje się w znacznym stopniu „fasadowa”. Przedstawiciele współczesnych nauk społecznych, tacy jak U. Beck czy wcześniej E. Fromm, krytykują kierunek ewolucji systemu rynkowego zmierzający do coraz większej alienacji i w istocie oderwania wytworów pracy ludzkiej od jej twórcy. Ta swoista dehumanizacja stosunków społecznych potęgowana jest narastającym konsumpcjoni-zmem, który niszczy podstawy relacji opartych na zaufaniu. Szczególnie spektakularne nasilenie tych procesów obserwować można w krajach, które stosunkowo niedawno weszły na ścieżkę rozwoju rynkowego bądź przechodzą etap intensywnej modernizacji – kraje postsocjalistyczne, w tym zwłaszcza Rosja, Ukraina, a także Chiny, Indie, Brazylia, kraje azjatyckie, czy wiek XXI stanie się stuleciem postdarwinizmu społecznego, czy też istnieje szansa na rozwój zrównoważony zależeć będzie w dużym stopniu od prowadzonej polityki rozwoju na poziomie krajowym i mię-dzynarodowym.

EN

The article presents the issue of changes in the role of the nation state as a result of globaliza-tion processes. It has been noted that it is the nation state that for many years was responsible and was the main creator of the policy of social and economic development, known as the “welfare state”. Increasing globalization processes, under pressure of business lobby, caused reorientation in the role of the nation state and evolution into “neoliberal state”, the state “withdrawn”. In a passive way, this state sanctions social inequalities, which arose as an effect of the so-called marketisation of public services, and withdraws from many areas of activity including the role of coordinator as well as an active actor of social policy. This particular defensive of the state takes place in the atmosphere of strengthening the roles of supranational organizations which define the catalogue of what is allowed and what is not. Controlling mechanisms of the society in this system are very limited and democracy, despite procedures and institutions, becomes “façade” to a great extent. Representatives of modern social science such as U. Beck or formerly E. Fromm criticize the direction of market system evolution which aims at increasing alienation and, in fact, breaking the products of human labor from their creator. This particular dehumanization of social relations is intensified by the growing consumerism which destroys the fundamentals of relationship based on trust. Especially spectacular intensity of these processes can be seen in countries which have recently entered the path of market development or are undergoing the phase of intensive modern-ization. These are post-socialist countries, particularly Russia, Ukraine as well as China, India, Brazil and Asian countries. Whether the twenty-first century becomes the century of social post-Darwinism or there is a chance for balanced development will mainly depend on leading develop-ment policy on both national and international levels.

2

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

75%

Konarski W.

Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"

|

2012

|

issue 1

8-28

PL

Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.

EN

The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.

3

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

75%

Konarski W.

Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"

|

2012

|

issue 2

8-28

PL

Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.

EN

The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.

4

The Decline of Liberalism in Europe and how to Revive it

71%

Parella J. F.

Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe

|

2019

|

vol. 22

|

issue 1

87-106

PL

Liberalny porządek świata przyniósł ogromne korzyści Europie i ludziom na całym świecie. Mający swe początki w XVIII i XIX wieku liberalizm wzmacniał naturalne prawa człowieka do życia, wolności i własności i przekształcał świat w sposób, który umożliwił poprawę materialnych i społecznych warunków życia ludzkości. Ale liberalny porządek, który istnieje w Europie od 1945 roku, po dwóch wojnach światowych, zaczął ulegać rozpadowi. Obecnie ten liberalny porządek poddawany jest różnym siłom. Istotą europejskiego doświadczenia jest rozwój cywilizacji, która uważała się za jednolitą całość, a mimo to ulegała politycznej decentralizacji. Dawne wolne miasta we Włoszech i w Niderlandach stały się bastionami samorządowej klasy średniej w średniowieczu. Jednak z czasem państwa mają tendencję do rozrostu, pozyskują coraz więcej zasobów, co skutkuje wzrostem podatków i wydatków publicznych, nadmierną regulacją, powstawaniem deficytów i długu publicznego. Dochodzi do konfliktu między zwolennikami dwóch różnych wizji Unii Europejskiej: nieliberalnej i liberalnej. Istnieje konsensus, że gospodarka rynkowa jest systemem, który jest najbardziej efektywny i przyczynia się do wyjścia milionów ludzi z ubóstwa. Ale to właśnie nierówny podział wytworzonego bogactwa jest często krytykowany. Zbadano rozkład dochodów przed opodatkowaniem, po opodatkowaniu i transferach kapitałowych, dochodząc do wniosku, że liberalizacja rynku niekoniecznie prowadzi do wzrostu nierówności społecznych. Z drugiej strony, dwa z najważniejszych zagrożeń stanowiących wyzwanie dla liberalnego porządku w Europie to partie populistyczne i protekcjonizm. Wreszcie, autorzy artykułu sugerują drogę ku przyszłej Europie, opartej o pogłębienie jednolitego rynku i integrację gospodarczą, ale dążącej do przekształcenia nieaktualnych i dysfunkcyjnych państw narodowych w inne, zdecentralizowane byty polityczne.

EN

The liberal world order has produced immense benefits for Europe and people across the planet. Beginning in the 18th and 19th centuries, liberalism reinforces the natural rights of man to life, liberty and property, and has transformed the world in ways that have improved the material and social circumstances of humankind. But the liberal order that has been in place in Europe since 1945, after two world wars, is showing signs of deterioration. Today, this liberal order is being challenged by a variety of forces. The essence of the European experience is the development of a civilization that considered itself to be a unity and yet was politically decentralized. Former free towns in Italy and the Low Countries became bastions of a self‑governing middle class in the Middle Ages. However, with time, states tend to overgrow taking more and more resources, which results in the increase in taxes and public spending, excessive regulation, deficits and public debt. There is a fight between the advocates of two different ideals of the European Union, the non‑liberal and the liberal vision. There is a consensus in that the market economy is the system that best produces the most, removing millions of people from poverty. But it is the unequal distribution of the wealth created that is often criticized. We examine the distribution of income, before and after taxes and transfers, concluding that market liberalization does not necessarily lead to increased social inequality. On the other hand, two of the most important threats challenging the liberal order in Europe are populist parties and protectionism. Finally, this paper suggests a way towards a future Europe, deepening the single market and economic integration, but transforming the obsolete and dysfunctional nation‑states into other forms of decentralized political units.

5

Nowoczesna Litwa – czy istniała alternatywa dla modelu państwa narodowego?

63%

Staliūnas D.

Kwartalnik Historyczny

|

2018

|

vol. 125

|

issue 2

PL

Niniejszy artykuł to próba wyjaśnienia, czy program litewskiego ruchu narodowego w końcu XIX i na początku XX w. rzeczywiście zawierał alternatywę dla modelu społeczeństwa/państwa narodowego, jak często twierdzi historiografia litewska. Prowadzone badania pokazują, że litewski ruch narodowy, podobnie jak większość etnonacjonalizmów w Europie Środkowo-Wschodniej, był zorientowany na model państwa narodowego.The present article seeks to explain whether the programme of the Lithuanian national movement of the late nineteenth and early twentieth century included an alternative to the model of nation state, as has often been argued in the Lithuanian literature on the subject. Research reveals that the Lithuanian national movement, like a majority of ethnic nationalisms in Central and Eastern Europe, was oriented towards the model of thenation-state.

6

Państwo narodowe na krwawym szlaku. W stronę socjologii ludobójstw w późnej nowoczesności

63%

Nijakowski L. M.

Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa

|

2015

|

vol. 04(2)

11-29

PL

The article aims to demonstrate that genocidal violence is largely a consequence of executing basic functions of the nation state and results from the same mechanisms that are used for everyday reproduction of imagined communities such as nations. This is based on the findings of comparative genocide characterized in detail elsewhere. The first part of the article discusses these features of the nation state, which are crucial in the process of mobilizing the collective violence. Among them of key importance are: establishing of borders, their symbolization and defense; territoriality; reproduction of nations as imagined communities; waging wars and preparing for them; social engineering concerning classification of people and identity politics; ideological discourses. In the second part, the author analyzes the situation of nation states in late modernity. He points out, among others, the development of “post-military communities”, renaissance of mercenaries; neocolonial conflicts; “war on terror” and the ideas of global popular culture. The author argues that despite the rapidly changing international situation, nation states have not lost their genocidal potency, and under certain conditions genocide can take place.

7

Kowboje i drwale – wizerunek człowieka Zachodu w nowej chińskiej narracji narodowej

63%

Kołucka Z.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 5(446)

59-72

EN

The article discusses the image of a Westerner in The Lumberjack Show and The Wild West Show. These shows are an expression of a popular phenomenon in China, which is “staging” foreigners. A new way of presenting foreigners results from the new national narrative in post-Mao China. The aim of this article is to demonstrate how the Chinese new national identity is created in the two shows. The image of foreigners is compared to the image of Westerners in the network-centric vision of the world of China’s imperial period.

8

Funkcjonowanie euroregionów a suwerenność i regres państwa narodowego w dobie integracji europejskiej

63%

Sanetra-Półgrabi S.

Polonia Journal

|

2018

|

issue 8

123-141

PL

Zaprezentowane w artykule przemyślenia dotyczyły ukazania pozycji euroregionów jako ważnych i w pełni utrwalonych form współpracy transgranicznej w kontekście kryzysu państw narodowych, a zwłaszcza pojmowania suwerenności i tożsamości narodowej. W tekście przedstawiono ogólny zarys transgranicznej współpracy, następnie odniesiono się do definicji państwa narodowego i szerzej do jednego z jego wyznaczników jakim jest suwerenność. Ogólnie należy podkreślić, że analizując dotychczasowy rozwój euroregionów, zwłaszcza w aspekcie współpracy kulturalnej i społecznej trudno jest mówić o zagrożeniu dla suwerenności państw narodowych.

EN

The reflections presented in the article concerned the presentation of the position of Euroregions as important and fully established forms of cross-border cooperation in the context of the crisis of national states, and especially in the understanding of national sovereignty and identity. The text provides an overview of cross-border cooperation, then refers to the definition of a national state and more broadly to one of its determinants, which is sovereignty. Generally speaking, it should be stressed that when analysing the development of Euroregions, especially in terms of cultural and social cooperation, it is difficult to speak of a threat to the sovereignty of nation states.

9

Dyskurs nacjonalistyczny w Polsce – główne idee

51%

Wrzosek T.

Journal of Modern Science

|

2015

|

issue 3(26)

349-362

EN

Th is paper concerns Polish nationalist discourse. Th e author tries to describe the most important features of this discourse in a synthetic way taking into account a historical perspective. He claims that if it comes to its key elements, the structure of the discourse is constant despite changeable socio-political circumstances. Only less relevant elements like means used by nationalists in order to achieve their main goal which is the power change. Th e author of this paper formulates its conclusions on the basis of analysis of texts published on the websites associated with nationalist movement. Th e authors of analyzed texts are former members and leaders of Młodzież Wszechpolska which is among the most infl uential Polish nationalist organizations. Th erefore, their point of view can be consider as an adequate representative for Polish nationalist ideology in general.

PL

Artykuł dotyczy polskiego dyskursu nacjonalistycznego. Autor podejmuje w nim próbę syntetycznego opisania najważniejszych cech tego dyskursu w perspektywie historycznej. Twierdzi, że zasadnicza struktura polskiego dyskursu nacjonalistycznego jest trwała, pomimo zmieniających się okoliczności społecznych i politycznych. Zmienne są w nim tylko elementy drugoplanowe, takie jak środki działania, mające służyć osiągnięciu założonych celów, z których głównym jest zdobycie władzy. Autor wyciąga swoje wnioski na podstawie analizy tekstów publikowanych na stronach internetowych związanych z organizacjami nacjonalistycznymi. Autorzy analizowanych tekstów są byłymi działaczami lub liderami jednej z nacjonalistycznych organizacji – Młodzieży Wszechpolskiej, a zatem ich poglądy stanowią adekwatną reprezentację ideologii nacjonalistycznej.

10

Role of North Caucasus in the security of Russian Federation

51%

Sieradzan P.

Cywilizacja i Polityka

|

2015

|

vol. 13

219-233

PL

Artykuł poświęcony jest dylematom państwowości postimperialnej w kontekście bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, ze szczególnym uwzględnieniem fundamentalnej alternatywy: utrzymania modelu państwowości polietnicznej (quasi-imperialnej) lub budowania państwa narodowego. Autor definiuje pojęcie „imperium” z punktu widzenia trzech wyznaczników: koncentrycznej struktury opartej na dychotomii centrum i peryferii, orientacji na misję zewnętrzną oraz idei imperialnej. Z tego punktu widzenia Federacja Rosyjska nie jest państwem imperialnym (w odróżnieniu od Cesarstwa Rosyjskiego i ZSRR), nie jest jednak typowym państwem narodowym. Autor usiłuje wykazać, że rezygnacja z federacyjnego, wielonarodowego modelu państwowości byłaby równoznaczna z utratą przez Rosję strategicznie ważnego Kaukazu Północnego, co pozbawiłoby ją statusu mocarstwa regionalnego. Studium zawiera wielostronną analizę Kaukazu Północnego (który jest regionem niezwykle turbulentnym) jako terytorium kluczowego dla globalnego wymiaru geostrategii. Autor analizuje potencjalne zagrożenia dla północnokaukaskiego bezpieczeństwa oraz działania podejmowane przez Moskwę w celu zapobieżenia im. Zwraca również uwagę na rosnącą popularność haseł o konieczności oddzielenia Kaukazu od Rosji. W jego przekonaniu, region Kaspijsko-Czarnomorski stałby się wówczas strefą globalnej destabilizacji, zagrażając pokojowi na świecie.

EN

The article is dedicated to the dilemmas of post-imperial statehood in the context of Russian Federation security, with the particular emphasis on the fundamental alternative: to maintain the polyethnic (quasi-imperial) model of state or to build a nation state. The Author defines the concept of „empire” from the point of view of three determinants: the concentric structure based on center-periphery dichotomy, orientation towards the external mission and imperial idea. From this point of view, Russia is an imperial state (contrary to Tsarist Empire and USSR), neither is a typical nation state. The Author tries to prove that The author tries to demonstrate that the abandonment of federal, multinational state model would be tantamount to the loss of strategically important North Caucasus, which would deprive it of a regional power status. The study contains a multi-faceted exploration of the North Caucasus (which is a highly turbulent region) as a key territory for the global dimension of geostrategy. The Author analyzes potential threats to North Caucasian security and actions taken by Moscow in order to prevent them. He pays attention to the growing popularity of slogans about the necessity of separation of Caucasus and Russia. In his opinion, Caspian-Black Sea Region would become a zone of global destabilization, posing a threat to the world peace.

11

Ujednolicanie dyskursów w państwie unaradawiającym: ugrupowania rządzące wobec ludności białoruskiej w II Rzeczypospolitej

51%

Kurza K.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 2

67-93

EN

The text is a contribution to the studies into the problems of adoption of nationalist orientation by a newly created state. It deals with the attitude of political groups wielding power in interwar Poland towards the indigenous Belarusian population. An analysis of public discourses conducted from the sociological perspective revealed the features characteristics of a nationalising state (in Rogers Brubaker’s understanding) in the attitudes of all camps of power and the unification of structures of the discourses they held.

RU

Проблематика статьи касается принятия националистической ориентации новообразованными многонациональными государствами, к котором его элиты относятся как к государствам одной нации. Целью анализа являлся ответ на вопрос о методе, каким отдельные политические группировки, правящие во Второй Польской республике, конструировали дискурсы, определяющие националистскую политику и практику по отношении к коренному белорусскому населению, которое оказалось в границах польского государства. В исследовании, материалом для которого послужили тексты, авторства отдельных политических лагерей, дополненные историографическими и политологическими анализами, были использованы аналитические рамки, созданные Роджерсом Брубейкером. Анализу подлежали публичные дискурсы правящих партий (национально-демократической, пислудчиковской и Лагеря национального объединения) в пределах четырех тем: (1) этнической модели нации, (2) идеи, что государство – это собственности нации, (3) убеждение в угрозе интересам нации, а также (4) целесообразность действий, необходимых для надлежащей реализации национального интереса. В каждом из дискурсов было выявлено присутствие элементов характерных для национализирующего государства. Замеченные разницы касались, прежде всего, структуры дискурса, которая подлежала унификации.

PL

Tekst stanowi przyczynek do badań nad problematyką przyjmowania orientacji nacjonalistycznej przez nowo tworzone państwo i dotyczy stosunku ugrupowań politycznych sprawujących władzę w międzywojennej Polsce do autochtonicznej ludności białoruskiej. Z perspektywy socjologicznej podjęto analizę dyskursów publicznych, której wyniki wskazują na obecność elementów charakterystycznych dla państwa unaradawiającego (w rozumieniu Rogersa Brubakera) w stanowiskach wszystkich obozów władzy oraz upodabnianie struktury prowadzonych przez nie dyskursów.

12

Przyczyny i etapy kształtowania się regionalizmu

51%

Poniedziałek J.

Studia Regionalne i Lokalne

|

2018

|

issue 4(74)

48-74

PL

Celem artykułu jest zdefiniowanie regionalizmu w perspektywie socjologicznej. Samo zjawisko pojawiło się w Europie w połowie XIX w., stając się od tamtego czasu obiektem badań naukowych. W tekście zaproponowano integralną definicję zjawiska, charakteryzując cztery jego wymiary: tożsamość, instytucje, ideologię oraz działania. Dodatkowo opisane zostały kulturowe, gospodarcze i polityczne typy regionalizmu. Scharakteryzowano także proces formowania się zjawiska w perspektywie długiego trwania. Zarysowano wpływ państwa narodowego na kształtowanie się regionalizmu i ukazano jego związki z procesami decentralizacji. Ponadto opisano wzajemne relacje regionalizmu oraz polityk Unii Europejskiej, a także transformacje, jakim ulega wzmiankowane zjawisko pod wpływem globalizacji.

EN

The purpose of this article is to define the phenomenon of regionalism from the sociological perspective. Regionalism as such appeared in Europe around the mid-nineteenth century, and since then has become an object of scientific research. The article proposes an integral definition of regionalism and describes its four dimensions: identity, institutions, ideology and practice. It also identifies the cultural, economic and political types of regionalism and outlines the process of shaping regionalism in the long-term perspective. The article describes the influence of the nation state on the evolution of regionalism and analyses the relationship between regionalism and processes of state decentralisation. It also describes mutual relations of the European Union and its policies with regionalism, which is being transformed due to globalisation.

13

Zmiany dyskursu o inżynierii społecznej pod wpływem pierwszej i drugiej wojny światowej jako czynnik stabilizaji/destablilizacj ładu międzynarodowego

51%

Madajczyk P.

Studia Maritima

|

2016

|

vol. 29

203-215

EN

The discourse on the social engineering as an instrument of shaping modern societies gained strength at the end of the 19th century. In further deliberations the attention is paid to the question of how the connection between politics and science – restricted to the relation between geopolitics, bio-politics and ethnic cleansing – functioned after WW1 and WW2, and particularly how it affected the international order.

PL

W końcu XIX wieku nabrał na sile dyskurs o inżynierii społecznej jako narzędziu kształtowania nowoczesnych społeczeństw. W dalszych rozważaniach interesować będzie nas pytanie, jak powiązanie między polityką i nauką – zawężone do relacji między geopolityką a biopolityką i czystkami etnicznymi – funkcjonowało po pierwszej i drugiej wojnie światowej, a szczególnie w jaki sposób wpływało stabilizująco albo destabilizująco na ład międzynarodowy.

14

Donald Trump as a Response to a Global Post-Cold War Liberal World

51%

Bryk A.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2019

|

issue 3

17-38

EN

Donald Trump utilizes conservative values and narrative to gain power in elections, causing profound social turmoil (to hell with political correctness) and successfully attempts to limit oligarchization of American political life. He was able to defeat Hilary Clinton with her vision of liberal oligarchy supported by identity clientele groups. Trump focused his rhetoric and policies on social solidarity in a nation state fueled by republican values, thus opposing both liberals and libertarians joined against him in a conflict of two models of common interest in V. Pareto’s understanding. Some similarities to Ronald Regan’s presidency are visible, albeit major differences (business background, massive personal wealth, lack of political experience or administrative career) must be noticed. Trump’s vision “Great America” is a construed temporal social phenomenon, based on rhetoric of greatness and power, used however to implement real and profound policy changes (e.g. nominations to SCOTUS and federal courts). Moreover, Trump saves Republicans from political stalemate or even crisis, as they regain a chance to reorient the political system in a radical manner. His political intuition and business experience allowed Trump to overthrow the rhetoric of political correctness, liberal dispersed censorship and newspeak dictate of public morality. Brutal rhetoric and peculiar sense of humor combined with sincere optimism of a “self-made man” and entrepreneurial mentality allowed Trump to survive both ostracism of elites and ferocious attack of liberal media. He established himself as a representative and voice of “Hard America” (M. Barone), opposed to liberal despise for the “deplorable”. Trump indentifies himself as a man of action, rough business player and a builder, America to him is a nation of builders. Trump’s victory is a symbolic ending of the American and Western order established after 1945.

PL

Wygrane przez Donalda Trumpa – dzięki odwołaniu do wartości i narracji konserwatywnej – wybory prezydenckie wywołały wstrząs w społeczeństwie amerykańskim. Nowy prezydent z powodzeniem ograniczył postępującą oligarchizację życia politycznego Stanów Zjednoczonych. Zdołał pokonać Hilary Clinton z jej wizją państwa – oligarchii wspieranej przez klienckie grupy tożsamościowe. Trump skoncentrował swoją retorykę i kierunki polityki na solidarności społecznej w ramach państwa narodowego opartego na wartościach republikańskich. Stanął w opozycji zarówno do liberałów, jak i do libertarian złączonych w walce przeciwko niemu. Widać tu konflikt dwóch modeli interesu wspólnotowego w ujęciu Vilfredo Pareto. Ponadto dostrzec można podobieństwa do prezydentury Ronalda Regana, jednakże trudno pominąć zasadnicze rozbieżności (Trump – człowiek wielkiego biznesu z ogromnym majątkiem osobistym, niemający doświadczenia politycznego i niepełniący wcześniej funkcji publicznych). Sama wizja „wielkiej Ameryki” jest stworzonym przez Trumpa zjawiskiem społecznym, opartym na retoryce wielkości i władzy wykorzystywanej jednak przy wdrażaniu rzeczywistych zmian polityki państwa (np. nominacje sędziowskie). Oprócz tego nowy prezydent zapewnił Partii Republikańskiej wyjście z kryzysu, dając szansę na gruntowną i zasadniczą reorientację systemu politycznego USA. Intuicja polityczna i doświadczenie przedsiębiorcy pozwalają Trumpowi na obalenie monopolu retoryki politycznej poprawności wraz z moralnym dyktatem nowomowy i rozproszonymi formami cenzury. Brutalna retoryka i specyﬁ czne poczucie humoru towarzyszące autentycznemu optymizmowi self-made man, wraz z biznesową mentalnością, pozwoliły Donaldowi Trumpowi na przetrwanie ostracyzmu elit oraz zaciętych ataków mediów liberalnych. Nowy prezydent zajął miejsce trybuna „twardej Ameryki” (Michael Barone) stając w opozycji do liberalnej pogardy dla „godnych pożałowania”. Trump identyfikuje się jako budowniczy, człowiek działania, doświadczony i ostry gracz świata wielkich interesów. Sama Ameryka dlań to naród budowniczych. Nowa prezydentura jest również symbolicznym zakończeniem porządku ustanowionego w USA i Europie Zachodniej po roku 1945.

15

Migracje przymusowe jako instrument konsolidacji państwa narodowego w XX wieku. Przypadek wysiedleń Niemców z Polski po II wojnie światowej.

45%

Pazik A.

Kultura i Polityka

|

2013

|

issue 13

131-152

PL

W artykule migracje przymusowe zostały zawężone do pojęcia wysiedlenia. Za Krystyną Kersten przyjęto definicję wysiedleń, jako przymusowych i zorganizowanych przemieszczeń określonej zbiorowości – na mocy porozumień lub decyzji międzynarodowych lub też jako jednostronny akt przeprowadzającej ją władzy. O ile migracje przymusowe nie są zjawiskiem, którego geneza sięga XX wieku, to dopiero jednak w ubiegłym stuleciu zaczęto je stosować, jako środek służący konsolidacji państw narodowych. W czasie II wojny światowej doszło do apogeum sprzężenia idei nacjonalistycznych z wysiedleniami ludności, co wiązało się z próbą fizycznej eksterminacji określonych grup etnicznych. Na skutek polityki germanizacyjnej na polskich ziemiach wcielonych do III Rzeszy doszło do masowych wysiedleń mieszkających tam dotychczas Polaków – zgodnie z ideą „czysto niemieckich ziem”. Z drugiej strony, mocarstwa obradujące na konferencji w Londynie i w Waszyngtonie w latach 1942-1943 były zgodne co do tego, że wysiedlenia ludności niemieckiej są jedynym możliwym środkiem mogącym zapobiec kolejnym konfliktom w powojennej Europie. Stanowisko to znalazło oparcie w rozdziale XIII umowy poczdamskiej przewidującym transfer Niemców z Polski, Czechosłowacji i Węgier. To rozwiązanie popierali również polscy komuniści. W artykule wykazano, że nowe władze postrzegały wysiedlenia jako środek konieczny w realizacji ideału państwa homogenicznego pod względem etnicznym, który kształtował się w czasie wojny. W konstruowaniu koncepcji państwa dominowały odwołania do patriotyzmu, jedności narodowej, a paradygmat walki klas odgrywał w tym procesie drugorzędną rolę. Wynikiem tych poglądów były działania władz w kierunku jak najszybszego przeprowadzenia wysiedleń Niemców z tzw. „Ziem Odzyskanych” po wojnie, a następnie integracji tych terytoriów w ramach nowego państwa narodowego zgodnie z założeniami polityki „repolonizacji”.

EN

In this article, the term 'forced migrations' has been narrowed down to mean expulsions. The definition of expulsion proposed by Krystyna Kersten has been adopted according to which an expulsion is a forced and organized displacement of a given group carried out as a result of an international agreement or decision, or of an act imposed by the authorities. Although the phenomenon of forced migrations does not date back to the 20th century, it was only in the last century that they started to be used as an instrument of consolidation of nation-states. During World War II both nationalist ideas and expulsion-oriented activities reached their apogeum, which resulted in the attempt to exterminate certain ethnic groups. The germanisation policy carried out on the Polish territories let to mass expulsions of the Poles living there, in line with the idea of 'purely German lands.' As it has been shown in the article, the new authorities considered expulsions as a necessary part of the fulfillment of the ideal of an ethnically homogenous country. Central to that vision of the state were references to patriotism and national unity, while the paradigm of class warfare was regarded as secondary. In consequence, after the war the aim of the authorities was to carry out, as rapidly as possible, expulsions of Germans from the so-called 'Recovered Territories' and then, carry out the integration of these territories as part of the new nation-state project realised in line with the policy of repolonisation.

16

„Spóźnieni przybysze” ery nacjonalizmów. Przyczynek do dyskursu na temat procesów narodowotwórczych w Azji

38%

Jelonek A. W.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2017

|

issue 3

135-154

PL

Jak zauważa w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy związany jest nierozłącznie z instytucją państwa narodowego. Jak jednak również wielokrotnie podkreślał, państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. O ile według Gellnera era nacjonalizmów w Europie przypadła na wiek XIX, to wiek XX stanowił w historii Azji Wschodniej czas masowych narodzin narodów. System teoretycznie równych suwerennych państw, nazywany w niezbyt adekwatny sposób „systemem westfalskim”, kształtował się w Azji jednak znacznie dłużej. Zachodnie pojęcie suwerenności terytorialnej, traktującej państwo jako źródło autonomicznego prawa i przedmiot relacji z innymi suwerennymi państwami, przez wiele stuleci nie było tu wcale takie oczywiste. Oczywista dla nikogo nie wydawała się też zasada wewnętrznej suwerenności – która w lokalnych warunkach gubiła się w rozlicznych sieciach zależności feudalnych oraz złożonych relacjach patronażu i klientelizmu. Niniejszy tekst poświęcony jest zawiłościom procesów narodowotwórczych w Azji Wschodniej z perspektywy klasycznych (Zachodnich) teorii nacjonalizmu.

EN

As Anthony Smith notes in his classic work on nationalism, the modern world order is inseparable from the institution of the nation-state. However, as he repeatedly emphasized, the nation-state was not always and not everywhere a basic political entity. While according to Gellner, the era of nationalism in Europe has come in the 19th century, the 20th century in the history of East Asia was the time of mass process of emerging nations. Shaping of the system of theoretically equal sovereign states, described in not very adequate way as a „Westphalian system”, lasted in Asia much longer than in Europe. The Western concept of territorial sovereignty, considering the state as a source of autonomous law and the subject of relations with other sovereign states, for many centuries was not so obvious. The rule of internal sovereignty - which in local conditions was lost in various networks of feudal dependencies and complex relations of patronage and clientelism- seemed to be not obvious to anyone. This text is devoted to the complexities of nation-building process in East Asia from the perspective of classical (Western) theories of nationalism.

Refine search results

Państwo „wycofane”. O sankcjonowaniu nierówności społecznych

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

The Decline of Liberalism in Europe and how to Revive it

Nowoczesna Litwa – czy istniała alternatywa dla modelu państwa narodowego?

Państwo narodowe na krwawym szlaku. W stronę socjologii ludobójstw w późnej nowoczesności

Kowboje i drwale – wizerunek człowieka Zachodu w nowej chińskiej narracji narodowej

Funkcjonowanie euroregionów a suwerenność i regres państwa narodowego w dobie integracji europejskiej

Dyskurs nacjonalistyczny w Polsce – główne idee

Role of North Caucasus in the security of Russian Federation

Ujednolicanie dyskursów w państwie unaradawiającym: ugrupowania rządzące wobec ludności białoruskiej w II Rzeczypospolitej

Przyczyny i etapy kształtowania się regionalizmu

Zmiany dyskursu o inżynierii społecznej pod wpływem pierwszej i drugiej wojny światowej jako czynnik stabilizaji/destablilizacj ładu międzynarodowego

Donald Trump as a Response to a Global Post-Cold War Liberal World

Migracje przymusowe jako instrument konsolidacji państwa narodowego w XX wieku. Przypadek wysiedleń Niemców z Polski po II wojnie światowej.

„Spóźnieni przybysze” ery nacjonalizmów. Przyczynek do dyskursu na temat procesów narodowotwórczych w Azji