Search results

1

Modernistyczny palimpsest. Model lektury - figura tożsamości

100%

Kielak D.

Colloquia Litteraria

|

2008

|

vol. 3

|

issue 1/2

19-43

2

António Feijó i Leopold Staff – poetyckie wizje Orientu na tle polsko-portugalskich relacji literackich i kulturalnych (od parnasizmu do palimpsestu)

71%

Kalewska A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2021

|

vol. 21

167-200

EN

The article aims to discuss the Chinese culture inspirations in Polish and Portuguese modernist poetry. In the context of Polish-Portuguese literary relationships, late Romantic, Symbolic, Parnassianism-related and Oriental tendencies are presented in the works of a Portuguese poet Antón Feijó (1859-1917), with references to a selected aspect of Leopold Staff’s works (1878-1957). A historical-literary analysis is accompanied by literary and cultural comparative studies. Within the comparative method of presenting the Parnassian palimpsests, as 'The Chinese Lyric Book' ('Cancioneiro Chinês', 1890) by António Feijó and 'Chinese Flute' ('Fletnia chińska', 1922) by Leopold Staff are categorised, the thesis about the independent status of the works in question was built. Modernist visions of the Orient, understood to date a paraphrase or an adaptation of Chinese poetry read in translations from French, gain the status of original works. In view of blurring the differences between the European adaptations - Portuguese poem and Polish poetic prose, based on Oriental motifs drawn from two different French sources (translations): Judith Gautier’s and Franz Touissant’s works - and the Chinese original, the methodological approach to the text as to a palimpsest is justified. Feijó’s “Chinese Poetry” and Oriental poetic landscapes in Staff’s prose are therefore independent literary works, analysed in parallel, as mirror reflections of the fascination with the Orient’s culture. The literary works in question fully deserve the title of cultural texts, the recipient of which will be a Polish reader, a lover of poetry inspired by French Parnassianism.

3

Fort Bema i mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką. Pamięć miejsca – miejsce pamięci

71%

Górski M., Rytel G.

Architectus

|

2016

|

issue 1(45)

73-82

PL

Dziś miejsce bitwy stoczonej pod Ostrołęką 26 maja 1831 r. to swego rodzaju palimpsest wydarzeń zapisywanych w przestrzeni w minionych 180 latach. W artykule przedstawiono kolejne działania podejmowane w miejscu walk w kontekście zmiennych uwarunkowań historycznych. Omówiono następujące po sobie przekształcenia w krajobrazie, od umieszczania drobnych form upamiętniających obie walczące strony, poprzez budowę fortu, aż do skomplikowanych dziejów ponad 80 lat budowy mauzoleum. Ślady niektórych z nich zostały zatarte w wyniku kolejnych działań, inne współtworzą obecny obraz przestrzenny. Wszystkie przynależą do kultywowanej przez mieszkańców Ostrołęki pamięci miejsca, istotnego elementu dziedzictwa historycznego, sprzyjającego budowaniu lokalnej tożsamości.

EN

Nowadays the site of the battle which was fought at Ostrołęka on the 26th of May 1831 constitutes a kind of a palimpsest of the written in space events that took place within the past 180 years. In the article the subsequent operations taken in the site of battles, in the context of changeable historical determinants, have been presented. The following changes in the countryside, starting from placing tiny elements commemorating both fighting parties, through the building of the fort, up to the complex over eighty-year long operations related to the construction of the mausoleum – all of them have been described in the article. The traces of some events faded as a result of subsequent operations, some others create together the present space of the site. All of them belong to the memory of place, tended by Ostrołęka inhabitants, the site which constitutes a significant element of the historical heritage, which results in creating the local identity.

4

Powojenna odbudowa domu handlowego J. Mamloka we Wrocławiu – próba odczytania palimpsestu

71%

Kirschke K., Olesińska J.

Architectus

|

2016

|

issue 1(45)

59-72

PL

Artykuł dotyczy specyfiki powojennej odbudowy ze zniszczeń obiektów komercyjnych znajdujących się na Starym Mieście we Wrocławiu. W wyniku II wojny światowej miasto zostało dotkliwie zniszczone, jednak zdołało uchronić czytelną strukturę urbanistyczną – sieć ulic i układ kwartałów. Przesądziło to o kierunku odbudowy nawiązującym do historycznej tradycji, zwłaszcza że było to zgodne z planem generalnego konserwatora zabytków Jana Zachwatowicza, zakładającym pełną rekonstrukcję budynków z przeznaczeniem na cele mieszkalne. W wyniku tej akcji zniknęła znaczna część z ponad stu nowoczesnych budowli handlowych wzniesionych na przełomie XIX i XX w. Dawny dom handlowy J. Mamloka, powstały w 1905 r. według projektu spółki Simon & Halfpaap, jest jednym z przykładów odbudowy połączonej ze zmianą funkcji, gdyż został w 1954 r. zaadaptowany na obiekt dydaktyczno-biurowy. Zacierając charakter komercyjny budowli, całkowicie zmieniono fasadę, upodabniając ją do wrocławskich kamienic doby baroku. Opóźniająca się realizacja projektu sprawiła, że dopiero w latach 80. XX w. główną elewację otynkowano „na gładko”, ograniczając detal do wykonania gzymsu cokołowego. Przed kilku laty budynek zmienił użytkownika i funkcjonuje jako hostel z gastronomią na parterze i w piwnicach. Wciąż można dostrzec stalową konstrukcję dawnego domu handlowego i najstarsze mury, na których został wzniesiony. Dziś można się zastanawiać, czy powojenne działania były świadomym zacieraniem starej, czy tworzeniem nowej warstwy palimpsestu miasta. Jednak z pewnością ten drobny element w skali miasta złożył się na budowę tożsamości jego dzisiejszych mieszkańców.

EN

The article refers to the after the war rebuilding of the damage of commertial objects in the Old Town in Wrocław. The nature of Wroclaw, like other cities, is constantly changing, which depends on many factors and determines the identity of the inhabitants. As a result of World War II, the city was severely damaged, but managed to protect a clear urban structure – a network of streets and the layout quarters. This prejudged the direction of reconstruction referring to the historical tradition especially since it was in line with the plan of General Conservator of Monuments Jan Zachwatowicz, assuming a full reconstruction of buildings intended for residential purposes. As a result of this action a significant portion of more than a hundred modern commercial buildings erected in the late 19th and early 20th century has disappeared. The former trading house J. Mamlok, built in 1905, designed by Simon & Halfpaap, is one example of reconstruction combined with changes in the function. In 1954 it was adapted to the object of teaching and office. The facade of the commercial building was changed completely and was similar to Wrocław Baroque townhouses. Realisation of the project was completed in the 1980s when the main facade was plastered “smooth” delimiting detail to constructing the plinth moulding. A few years ago the building has changed its user and acts as a hostel with a restaurant and pub on the ground floor and basements. It is still possible to see the steel structure of the former department store and the oldest walls on which it was built. Today one may wonder whether post-war actions were deliberate blurring of the old and creating a new layer of palimpsest city. But certainly the history of this small element of the city, took part in creation of the identity of its contemporary inhabitants.

5

W pogoni za oryginałem – palimpsest w malarstwie ściennym. Eksponowanie odkrywek

71%

Święcka E.

Architectus

|

2018

|

issue 4(56)

43-52

PL

W artykule przedstawiono problemy związane z należącym do procesu badań powierzchni architektonicznych odsłanianiem malowideł ściennych. Omówiono też sposób przygotowywania w przeszłości wtórnych powłok przed nanoszeniem kolejnych dekoracji oraz podstawowe zasady postępowania konserwatorskiego. Warstwy stratygraficzne malarstwa ściennego stanowią: murowane podłoże, tynki, pobiały i warstwy barwne. Nie zawsze zdejmowane są wszystkie wtórne nawarstwienia z całej powierzchni oryginalnej dekoracji, czasami wykonuje się jedynie niewielkie odkrywki. Zdejmowanie przemalowań jest prowadzone w ramach prac konserwatorskich, dlatego duża część rozstrzygnięć należy do specjalistów z tej dziedziny. W przeszłości konserwatorzy odsłaniali zwykle w całości zachowaną warstwę najstarszą; późniejsze były po prostu tracone. Dziś istnieje wiele metod konserwacji i sposobów ekspozycji, aby ocalić malowidła pochodzące z kilku okresów historycznych, stworzone na tej samej ścianie. Różne sposoby i formy ich ekspozycji pokazano w artykule na fotografiach. Należy podkreślić, że jednoczesna prezentacja malowideł pochodzących z kilku okresów to głównie kwestia estetyczna. Nie wolno też zapominać, że dekoracja malarska nie tylko jest dziełem sztuki, ale stanowi dokument losów historycznej budowli.

EN

The article presents problems of revealing of mural paintings which is an integral part of architectural surfaces investigation. The paper also describes different kinds of preparatory layers used in the past as a support for new decorations and general rules of its conservation proceedings. The stratigraphic layers of mural painting are the following: the wall, plasters and renderings, strata of whitewash and polychromes. In some cases only limited parts of authentic paint are presented without removing of all layers added later on the whole decorated surface. Overpaintings are removed in conservation treatment, that is why the conservator is the one to make the most important decisions. In the past conservators used to reveal the oldest existing paint layer; overlapping layers were simply lost. Today there are many solutions and methods of conservation allowing to preserve and expose paintings created on the same wall in different historical periods. The photographs included in the article illustrate different systems and forms of presentation. It should be stressed that parallel presentation of paintings coming from several periods is mainly an aesthetical problem. One should also remember that painted decoration is not only a work of art but also a document of history of the building.

6

Autentyzm zabytkowej architektury i palimpsest w przestrzeni historycznej – nowe media a prezentacja dziedzictwa kulturowego

71%

Zapłata R.

Architectus

|

2016

|

issue 1(45)

97-114

PL

Artykuł przedstawia wybrane zagadnienia związane z prezentacją i eksponowaniem zabytkowej architektury za pośrednictwem nowych mediów i technik cyfrowych. Tekst skupia się na problematyce autentyzmu zabytków oraz przestrzeni historycznej i współczesnej – pojmowanych jako palimpsest. Autentyzm, jako istotny element wartościowania zabytków, traktowany jest jako znaczący element podczas tworzenia cyfrowych odwzorowań i rekonstrukcji zabytków. Prezentacja dziedzictwa kulturowego, wspierająca się rzeczywistością wirtualną, a także rozszerzoną rzeczywistością (augmentacją), ukazana jest jako czasowe, nieinwazyjne i alternatywne rozwiązanie w eksponowaniu m.in. zróżnicowanych stylistycznie obiektów. Tytułowe technologie są również postrzegane jako sposób „uzupełniania” zmienionych lub nieistniejących już elementów obiektów oraz przestrzeni. Taka forma wpisywania cyfrowych obiektów do rzeczywistości tworzy specyficzny palimpsest – czasowe nakładanie cyfrowych obiektów – kształtując jednocześnie nowe relacje, interakcje z obiektami, jak i nową formę obcowania z dziedzictwem kulturowym. Tytułowe zagadnienia poddane są krytycznej analizie, która pozwala ukazać słabe strony zjawiska prezentacji „cyfrowych” obiektów zabytkowych, a także określić potencjał nowych technologii i postulaty badawcze.

EN

The article presents chosen aspects connected with presenting and exhibiting historic architecture with the use of new media and digital techniques. Focus is given to the problem of authenticity of heritage structures and to the palimpsest of historical and modern spaces. Authenticity, as an important element for the appraisal of heritage structures, is treated and an important issue while creating digital presentations and reconstructions of historic objects and structures. Presentation of cultural heritage, which bases upon virtual and augmented reality, is perceived to be a temporary, noninvasive and alternative solution for exhibiting, for example, stylistically complex objects. The technologies mentioned in the title are also perceived as a way to “complement” changed or no longer existent objects and landscapes, or their elements. This method of introducing digital objects into reality creates a characteristic palimpsest – a temporary overlap of digital objects. At the same time, it evokes new relations, new interactions with objects, as well as a new form of contact with cultural heritage. In the article, the main topics are subject to a critical analysis, which allows to show the disadvantages of presenting “digital” historic objects of structures, as well as to pinpoint the potential of new technologies and to pose further research questions.

7

Obrazy do Czytania. Rauschenberg, Rosenquist, Salle, Brauntuch

71%

Pręgowski F.

Sztuka i Dokumentacja

|

2020

|

issue 23

215-229

EN

The essay investigates the category of contemporary painting which transforms the visual component into textual. This is the case of Robert Rauschenberg’s combined paintings and silkscreens from 1950s and 1960s, which offer the viewer a specific kind of collage. By juxtaposing images derived from various aesthetic modes, Rauschenberg enforced the reading of his work part-by-part. Such a composition did not remain a holistic unity - a Gestalt - as was the case of the abstract painting from that period (eg. Kenneth Noland’s), since it evoked a strictly discursive experience based on syntactic relations between the signs / images. The article focuses on the discursive turn and its impact on the reception of both pop-art such as Rauschenberg’s and James Rosenquist’s paintings, and the work of artists from the American movement partly deriving from pop-art, that is The Pictures Generation, with David Salle and Troy Brauntuch among them. The aim is to employ allegory and palimpsest as a conceptual frame to read contemporary painting not only as a product of mass culture in the age of mechanical (and digital) reproduction, but also as discursive structures, deconstructing cultural myths and their essential internal contradictions

PL

Tekst dotyczy współczesnego malarstwa, które wizualnym elementom kompozycji nadaje charakter tekstualny. Jest to między innymi przypadek tzw. combines i sitodruków Roberta Rauschenberga z lat 50. i 60. XX wieku, w których artysta stosował specyficzną formę kolażu. Zestawiając szereg wizerunków pochodzących z różnych obszarów stylistycznych, Rauschenberg zmusił widza do odczytywania jego prac kawałek po kawałku. Powstałych w ten sposób kompozycji nie sposób odbierać jako jednorodnego Gestalt, jak w przypadku powstającego w tym czasie malarstwa abstrakcyjnego (np. Kennetha Nolanda), ponieważ wykorzystują one doświadczenie dyskursywne, polegające na szukaniu relacji syntaktycznych pomiędzy znakami /obrazami. W eseju podjęto wątek dyskursywnego zwrotu i jego wpływu na recepcję amerykańskiego pop-artu na przykładach prac Rauschenberga i Jamesa Rosenquista, a także artystów należących do nurtu wywodzącego się po części z pop-artu, czyli The Pictures Generation - Davida Salle’go i Troya Brauntucha. Jako narzędzia metodologiczne wykorzystano między innymi pojęcia palimpsestu i alegorii łączące elementy wizualne z tekstualnymi. Pozwoliło to traktować wybrane przykłady współczesnego malarstwa nie tylko w kategoriach produktu kultury masowej w dobie mechanicznej (a także cyfrowej) reprodukcji, ale odczytać je jako strukturę dyskursywną, dokonującą dekonstrukcji kulturowych mitów i ich wewnętrznych sprzeczności.

8

Narrative, Temporality and the Modernist City

70%

Ivana D.

Lublin Studies in Modern Languages and Literature

|

2020

|

vol. 44

|

issue 2

DE

Der Artikel enthält das Abstract ausschließlich in englischer Sprache.

EN

The article explores the idea of temporality in relation to high-modernist literary representations of London. I claim that the modernist metropolis appears as a palimpsest whose memorialising function is upheld by techniques such as fragmentation, citation, myth, allegory, intertextual references or allusions, which question the stereotypical relationship between then and now, subject and site. It does so by deconstructing traditional temporal sequences and by foregrounding a subtle connection between past and present. Thus, the modernist city will be considered as a space of transformation in which the substantialness of space and subjective time translates the elusive meaning of contemporary history.

FR

L'article contient uniquement le résumé en anglais.

9

O „ukrytym” w prozie Michala Ajvaza i Piotra Pazińskiego

70%

Firlej A.

Slavia Occidentalis

|

2013

|

issue 70/2

57-64

PL

In this essay I juxtapose the output of Michal Ajvaz and Piotr Paziński, analyzing it as a similar literary strategy for metaphorising the concept of the “re-start” in the history of culture. The starting point is a similar phenomenon in North American literature, described by Eliot Weinberger, who uses a (not explicitly declared) psychoanalytic methodology. Key references, in addition to the modernist inspiration, are also: the urban text, Talmudic imaging, the phenomenon of memory/palimpsest and the possibility or impossibility of the artistic representation of the Holocaust.

10

Schulz post mortem: W świetle nieobecności

70%

Petrow P. P.

Postscriptum Polonistyczne

|

2013

|

issue 2(12)

191-198

EN

The contemporary ‘face’ of Bruno Schulz is a result of the collaboration between several visions as well as the specific relation between presence and absence. To a large extent, this fact allows the treatment of Schulz’s reconstructed image not as the static whole, but rather as a dynamic and open identity, defined not only by the biographical reconstructions, but also by its fragmentation and incompleteness. One of the questions that the article evokes is, whether absence can serve as a factor in decoding Schulz’s nature.

11

Palimpsest, time perspectivism and megaliths

70%

Rzepecki S.

Sprawozdania Archeologiczne

|

2014

|

vol. 66

9-27

EN

The aim of this paper is to re-evaluate two megaliths — tomb 8 at Sarnowo and tomb 1 at Świerczynek. A starting point for analysis is the presentation of the conceptions of a palimpsest and perspectivism, which, in this case, are effective analytical tools. The general conclusion, resulting from the present work, is the long duration and variety of forms of the use of the megaliths.

12

„Przekroje” poetyckie – od Trembeckiego do Grochowiaka

70%

Baluch A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2013

|

vol. 1

9-14

EN

The tactic of inquiring reading (close reading, explikation de texte) focuses mainly on the text’s subject – it is beneficial if it is of topical character. It is then easier to find and interprete intertextual connections which put some pieces together. In such reading of the chosen poems – Do Kossowskiej w tańcu by Trembecki and Król zabity by Grochowiak – we can see the classical high style of an enlightened poet and turpism, meaning the aesthetics of ugliness of the modern poet, who takes up the game with literary tradition. In this way, you can manage the history of literature…

13

Venice in Poetry and Prose: Adam Wiedemann’s Visit to the City

70%

Czyżak A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2020

|

issue 9

215-226

EN

The main aim of the article is to identify key interpretation issues in two texts by Adam Wiedemann. Both texts feature contemporary literary pictures of visits to Venice – the Polish author wrote a short story (Sens życia. Opowiadanie śródziemnomorskie, 1998) and a poem (Tramwaj na Lido, 2015) about his journeys to Italy. Those textual visions of the urban space of Venice show that Wiedemann is fully aware of many similar attempts made earlier yet still strives to stress his distinctness, creating a record of meetings of the contemporary visitor with the unique phenomenon of the unusual urban phenomenon.

14

Grieving Places, Sovereign Places: Storied Space in Louise Erdrich’s The Round House

70%

Martínez-Falquina S.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 11

145-160

EN

This essay makes a contribution to the current conversation on Native American resurgence in the context of settler colonial dispossession and displacement. It responds to the pressing need to overcome simplistic representations of Native Americans and place by acknowledging the essential relationality of identity, articulated as being-with-the-land and grounded normativity. It does so by providing an analysis of Anishinaabe writer Louise Erdrich’s The Round House (2012) focused on relevant symbolism, characterization and themes around the re-storying of Native selves and lands that articulate the novel as a decolonial palimpsest made of different but intricately interwoven layers. The essay leads to the conclusion that Erdrich’s novel is an act of re-mapping in words that restores agency to Indigenous peoples, re-enfranchises American Indian grief, acknowledges the complex, intricate relation to settler colonial ways, and reformulates sovereignty on its own terms.

PL

Przestrzenie żałoby, przestrzenie autonomii: przestrzeń opowieści w The Round House Louise Erdrich Artykuł jest przyczynkiem do debaty na temat odrodzenia rdzennych Amerykanów w kontekście kolonialnego wywłaszczenia i wykorzenienia. Jest odpowiedzią na potrzebę wyjścia poza uproszczone reprezentacje rdzennych Amerykanów i ich ziemi. Sposobem na to może być uznanie powiązania pomiędzy tożsamością rozumianą jako bycie-w-ziemi a zakorzenioną normatywnością. Artykuł analizuje powieść The Round House (2012) autorstwa Louise Erdrich z plemienia Anishinaabe, koncentrując się na symbolice, opisach i tematyce powiązanych z ponownym opowiadaniem tożsamości i ziemi rdzennych Amerykanów. Te elementy czynią z powieści dekolonizujący palimpsest złożony z odrębnych, lecz misternie powiązanych warstw. Esej dowodzi, że powieść Erdrich za pomocą słów kreśli nową mapę Ameryki, na której jej rdzenni mieszkańcy odzyskują swą podmiotowość i prawo do żalu. Ponadto The Round House zauważa złożone powiązania pomiędzy rdzennymi Amerykanami a stylem życia kolonialnych najeźdźców i redefiniuje pojęcie suwerenności.

15

Чари і пекло Мароко. Українсько-мароканський діалог поколінь у польській рецепції

61%

Sobol W.

Studia Polsko-Ukraińskie

|

2019

|

vol. 6

99-114

XX

The author of the article, Walentyna Sobol, analyzes documentary and literary books from Morocco and two émigré writers about Morocco. These are “Spells of Morocco” – the Ukrainian forgotten author Sofia Jabłońska (1907–1971) and “Moon in Tears” – contemporary writer Morocco Ouard Saillo, born in Morocco in 1974. Ouardy Saillo’s book, decorated with photos of the Saillo family, was written in German. For the first time is published in Polish translated by Barbara Otwinowska (published in 2005 in Warsaw). In 2018, in Kiev were published 107 photographs of Sofia Jabłońska from her times of work and travel around the world, including Morocco. The goal of the article is to reveal the phenomenon of persistence and bravery of both writers, different, but sometimes very similar intertextuality . The narrative of the documents is examined using a methodological approach, especially in terms of: “intertextuality is a study of the memory of literature” (Tadeusz Sławek). Using modern research in anthropology, including the lexicon of the culture of memory “Modi memorandi”, the author of the article investigates the phenomenon of intertextuality in the narratives of Jabłońska and Saillo. This comparative study of the autobiographical works of Ukrainian and Moroccan writers in Poland not only reveals the conclusions, but also opens wide research perspectives.

16

Czytanie miasta – kulturowy palimpsest. [Czytanie miasta 2. Bielsko-Biała jako kulturowy palimpsest. Tom 1. Literackie Bielsko-Biała. Teksty o tematyce literaturoznawczej, red. M. Bernacki, R. Pysz, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2020, ss. 295.]

61%

Wróblewska-Jachna J.

Świat i Słowo

|

2022

|

vol. 39

|

issue 2

517-524

EN

The collective work, published in 2020, the theme of which is the culture of Bielsko-Biała documents the rich history of the 1wo-city. The city is analyzed on many levels by art historians, literary scholars and linguists. The publication restores the city`s memory related to the heritage of German and Jewish citizens, erased during the building of the Polish People’s Republic (the communist regime). The rediscovery of forgotten stories, symbols, and many other cultural artifacts is reminiscent of a palimpsest on which the experiences of subsequent generations have been overwritten. Getting to the original text is painstaking work that has been successfully undertaken and completed by the editors and authors of the individual chapters.

17

Foreshadowing the things to come: Annihilation hidden in Zygmunt Haupt’s Galician stories

57%

Wilczyński M.

Forum Poetyki

|

2023

|

issue 31

EN

The article is devoted to the annihilation of the ethnically, religiously, and linguistically diverse population of Galicia and Podolia during WW2 and its metaphorical representation in Zygmunt Haupt’s Galician short stories collected in Baskijski diabeł [The Basque devil]. Memories are arranged in a palimpsest-like manner in Haupt’s short stories, which are often set in Zhovkva, a Galician town with which Haupt had a special bond. The only countermeasure against forgetting this lost world is memory, which unfortunately fades over time. The writer thus relies on fragmentary associations and retroactive imagination.

PL

Tematem artykułu jest swoiście zaszyfrowana w galicyjskich opowiadaniach Zygmunta Haupta, zamieszczonych w tomie Baskijski diabeł, zagłada istniejącej przez setki lat zróżnicowanej etnicznie, religijnie i językowo społeczności Galicji i Podola. Pisarz przedstawił ten proces, zapoczątkowany wybuchem drugiej wojny światowej, za pomocą metody wspomnieniowego palimpsestu, często umieszczając wydarzenia w Żółkwi – galicyjskim miasteczku, z którym łączyła go szczególna osobista więź. Jedynym instrumentem oporu przez zapomnieniem o zaginionym świecie jest pamięć, z upływem czasu coraz bardziej ułomna, opierająca się na fragmentarycznych skojarzeniach i działającej wstecz wyobraźni.

18

Uwalnianie się od prymatu pamięci albo oswajanie obcości. Tożsamościowe transformacje w "Hamlecie gliwickim" Piotra (Petera) Lachmanna

57%

Chojnowski P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2022

|

vol. 22

305-331

EN

This paper is an analysis of Hamlet gliwicki [eng. Gliwice Hamlet] (Messel 2008) by the Polish-German writer Peter Lachmann (b. 1935). The article presents the genesis of the drama inspired by the fate of a Wehrmacht soldier lost during the Battle of Stalingrad in January 1942. This is the writer’s father Ewald Lachmann. In addition to the parodic means used in the play, the intertextual links between Gliwice Hamlet and William Shakespeare’s Hamlet are discussed, as well as the topoi of Shakespearean tragedy interwoven with episodes from Lachmann’s biography and events from the history of Gliwice. The figure of Hamlet takes on the role of a mask and functions as a universal archetype behind which the play’s creator himself hides. The bilingualism of Peter - the play’s protagonist - and the overlapping of two identities, Polish and German, are examined in terms of a palimpsest. The analysis shows that Lachmann’s drama is characterised by the lack of a linear course of events and their anchoring in a fluid, liminal space-time. The protagonist’s identity transformations are accompanied by the transformation of his immediate environment, as the German city of Gleiwitz turns into the Polish city of Gliwice.

19

Tęsknię Więc Jestem, O Zachowywaniu Pamięci. Na Przykładzie Miasteczka Bełz

57%

Kiec I.

Sztuka i Dokumentacja

|

2018

|

issue 18

275-284

PL

Artykuł jest poświęcony kolejnym wersjom piosenki Miasteczko Bełz Aleksandra Olshanetsky’ego (muzyka): 1) Mein sztetełe Bełz, 1932 (słowa w jidysz Jacob Jacobs; przekład polski 1935 – J. Roman); 2) Miasteczko Bełz dwadzieścia lat po wojnie, dwie wersje z lat sześćdziesiątych (słowa Agnieszka Osiecka); 3) Miasteczko Bełz. Pół wieku później, połowa lat dziewięćdziesiątych (słowa Roman Kołakowski); 4) Warszawo ma, 1947 (słowa Ludwik Starski). Kolejne zmiany tekstu działają na zasadzie palimpsestu – częścią, która nie ulega zatarciu, jest słowo „miasteczko” i jego nacechowane historycznie znaczenie oraz melodia z żydowskim ludowym motywem muzycznym. Te dwa powtarzalne elementy sprawiają, że kolejne kontrafaktury ujawniają źródła wszechobecnej we współczesnym świecie nostalgii oraz dokumentują sposoby działania pamięci. Kontekstem dla rozważań jest opowiadanie Zygmunta Haupta Lili Marleen.

20

Odczytując palimpsest miejski. Na przykładzie Katowic

57%

Węgrzynek K.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2020

|

vol. 29

41-55

EN

The article invites the readers to approach the city itself as a text of culture. We are to read it alongside other narratives/narrations (literary, artistic, and cinematic) devoted to it. The author traces how Katowice’s space has been transmuted into politically- and culturally-charged places, by distinguishing consecutive layers of the palimpsest (Polish village, building patterns of German and Polish times: the old and the new). The foregoing examples allow the author to indicate the traces of conceptions and ideologies reflected by architecture. He also includes some methodological recommendations/tips pertaining to reading the space.

Refine search results

Modernistyczny palimpsest. Model lektury - figura tożsamości

António Feijó i Leopold Staff – poetyckie wizje Orientu na tle polsko-portugalskich relacji literackich i kulturalnych (od parnasizmu do palimpsestu)

Fort Bema i mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką. Pamięć miejsca – miejsce pamięci

Powojenna odbudowa domu handlowego J. Mamloka we Wrocławiu – próba odczytania palimpsestu

W pogoni za oryginałem – palimpsest w malarstwie ściennym. Eksponowanie odkrywek

Autentyzm zabytkowej architektury i palimpsest w przestrzeni historycznej – nowe media a prezentacja dziedzictwa kulturowego

Obrazy do Czytania. Rauschenberg, Rosenquist, Salle, Brauntuch

Narrative, Temporality and the Modernist City

O „ukrytym” w prozie Michala Ajvaza i Piotra Pazińskiego

Schulz post mortem: W świetle nieobecności

Palimpsest, time perspectivism and megaliths

„Przekroje” poetyckie – od Trembeckiego do Grochowiaka

Venice in Poetry and Prose: Adam Wiedemann’s Visit to the City

Grieving Places, Sovereign Places: Storied Space in Louise Erdrich’s The Round House

Чари і пекло Мароко. Українсько-мароканський діалог поколінь у польській рецепції

Foreshadowing the things to come: Annihilation hidden in Zygmunt Haupt’s Galician stories

Uwalnianie się od prymatu pamięci albo oswajanie obcości. Tożsamościowe transformacje w "Hamlecie gliwickim" Piotra (Petera) Lachmanna

Tęsknię Więc Jestem, O Zachowywaniu Pamięci. Na Przykładzie Miasteczka Bełz

Odczytując palimpsest miejski. Na przykładzie Katowic