Search results - CEJSH

1

Dziedzictwo, pamięć, ciągłość

100%

Sokolewicz Z.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2019

|

vol. 58

PL

Kazimiera Zawistowicz-Adamska jako pierwsza wśród polskich badaczy terenowych przyjęła zasadę uznania swoich informatorów za indywidualne podmioty. Jej książka Społeczność wiejska jest dowodem nie tylko doskonałego warsztatu, ale także zawiera istotną warstwę etyczną. Jako jedna z pierwszych podkreślała znaczenie badawczego kontekstu sytuacyjnego. Taką postawę badawczą kontynuowała jej uczennica – Bronisława Kopczyńska-Jaworska, ale w swoich badaniach prowadzonych w okresie PRL, a zwłaszcza w doborze pytań stawianych informatorom, była ograniczona polityką rządzącej partii, o czym otwarcie napisała po latach. Autorka kładzie akcent na to, że dziś wciąż odkrywamy nowe, „białe” pola w historii naszych badań terenowych, po latach uświadamiamy sobie znaczenie ciągłości w nauce oraz więzi z naukowymi przodkami.

2

Pamięć, zapomnienie, przypomnienie w dziełach Jana-Jakuba Rousseau

100%

Jastrzębiec-Mosakowski M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

195-202

FR

Mon article constitue une analyse du concept d’authenticité chez Jean-Jacques Rousseau. Ce qui m’intéresse particulièrement dans cette analyse c’est la triade dialectique mémoire-oubli-souvenir. Rousseau met cette triade en œuvre pour définir « le sentiment de l’existence », synonyme de l’authenticité et de la transparence des consciences humaines. Or les méfaits de la culture, dont l’homme seul est responsable en tant qu’être historique, ont défiguré cette authenticité et cette transparence primordiales. Rousseau se propose donc de descendre, par une sorte d’archéologie de la mémoire, dans les couches les plus profondes de son cœur, pour y retrouver un autre avatar de l’authenticité, l’état de nature. Il savait pourtant que l’état de nature, tel qu’il l’avait formulé, n’avait aucune valeur empiriquement démontrable et qu’on ne pourrait jamais préciser son moment historique ou les causes de sa chute. Car l’état de nature rousseauiste, un concept ahistorique, relève d’une pure fiction. C’est un signifiant sans signifié, pour ainsi dire, que seule une autre fiction pourrait solidifier, celle de l’introspection, que Rousseau pratiquait d’ailleurs à travers toute son œuvre. Chez Rousseau restaurer l’authenticité perdue c’est réduire la distance intérieure qui le sépare de lui même. Un spectre de mélancolie plane donc sur les écrits politiques de Rousseau. Ainsi s’avère-t-il être un des premiers modernistes antimodernes dans la longue histoire de la modernité européenne.

3

Ocalająca funkcja pamięci w "I libri della famiglia" Leona Battisty Albertiego

100%

Wojtkowska-Maksymik M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

61-68

IT

L’articolo riguarda la questione della memoria, fortuna e fama dalle quali si comincia il prologo dei "Libri della famiglia" di Alberti. L’autrice analizza i motivi sopraelencati basandosi anche sulla tradizione e scrittura umanistica e riferendosi alle ricordanze mercantili. Viene alla conclusione che secondo Alberti la memoria in quanto conoscenza sui nostri antenati costituisce un fondamento stabile della grandezza dei membri della famiglia e dello Stato, e conferma anche la grandezza dell’uomo perché sole le persone virtuose meritano di essere rammentate.

4

Domowe repozytoria. Strychy jako prywatne muzea pamięci

100%

Roeske M.

Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej

|

2017

|

issue 4

PL

Artykuł, oparty na etnograficznych badaniach terenowych, podejmuje próbę analizy relacji pomiędzy materią oraz przestrzenią muzeum i domowych przechowalni, jakimi są strychy. Autorka rozważa zjawisko przechowywania niepotrzebnych z pozoru przedmiotów, a także zastanawia się, w jakim stopniu i na jakich płaszczyznach refleksja nad znaczeniem domowych przechowalni może być istotna z punktu widzenia muzealnika. Zasadniczą kwestią wskazującą na zbieżność pomiędzy owymi, pozornie różnymi przestrzeniami, jest funkcja gromadzonych w nich przedmiotów. Rzeczy te stanowią nośniki pamięci o przeszłości, konstytuując poczucie tożsamości i zakorzenienia w wymiarze narodowym, lokalnym, rodzinnym i jednostkowym.

5

"Wiersze ostatnie" Czesława Miłosza liryczną pieśnią o ludzkich sposobach doświadczania świata

100%

Gajak-Toczek M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2013

|

vol. 4

|

issue 140

224-245

PL

Tom Wierszy ostatnich ma szczególne znaczenie w dorobku twórczym Czesława Miłosza, stanowi bowiem splot zasadniczych wątków i tematów, które artysta podejmował w ciągu swojego długiego życia. W oświetlaniu meandrów myśli noblisty pomocna stała się kategoria doświadczenia w filozoficznym ujęciu Waltera Benjamina. W artykule »Wiersze ostatnie« Czesława Miłosza liryczną pieśnią o ludzkich sposobach doświadczania świata ukazałam zatem szczególną rolę pamięci w kształtowaniu człowieczego sposobu doświadczania rzeczywistości, poeta bowiem stał na stanowisku, że kumulatywne doświadczenie stanowić może rodzaj mądrości, która przychodzi dopiero o zmierzchu. Przywołując oderwane, często sprzeczne elementy doświadczenia, włącza je w całość narracyjną. Niedoskonała pamięć jednak nie jest w stanie u kresu życia scalić wszystkiego w pełną znaczenia opowieść, niezależnie od tego, jak cenne byłoby badanie śladów przeszłości. Memoryzowaniu towarzyszy wzmożone wyczulenie na to, co przejściowe, przelotne i efemeryczne. Tomik – co podkreśliłam w swojej wypowiedzi – jest także zapisem bolesnych doznań ograniczeń fizycznych i psychicznych, które niesie ze sobą starość. Otwiera także pole na doznania metafizycznej, drugiej przestrzeni, której istnienie – wymykając się świadectwom kończącego się życia – może być jedynie bytem przeczuwanym, projektowanym, bytem, w którego istnienie artysta pragnie głęboko wierzyć. Zapis doświadczenia teraźniejszego i retrospektywnego uświadomił mistrzowi – co starałam się wyeksponować – że żadne życie nie jest wolne od paradoksów, sprzeczności, rozczarowań.

6

Archiwum znaków – semiotyka pamięci kulturowej

100%

Czerwiński M.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2014

|

issue 7

31-48

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest problem pamięci kulturowej w kontekście badań nad dyskursem o nachyleniu semiotycznym. Podejmowana jest próba wykorzystania instrumentarium analiz dyskursu historycznego w refleksji nad pamięcią. Tytułowe archiwum znaków – semantycznie profilowanych w dyskursie – potraktowane zostaje jako rezerwuar wiedzy zgromadzonej i przenoszonej dzięki językowi, literaturze i sztuce.

EN

The main goal of this article is to present cultural memory in the context of semiotically-oriented discourse studies. An attempt is made to apply theoretical approaches of analyses of historical discourse in the field of cultural memory. The archive of signs, semantically profiled in discourse, is understood as a reservoir of knowledge stored and conveyed by language, literature and arts.

7

W podzięce za lata owocnej współpracy- w dowód uznania zasług prof. Zygmunta Przychodzenia

100%

Treszczyński M.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2011

|

issue 2(8)

145-150

PL

Autor charakteryzuje aktywność naukową prof. Z. Przychodzenia. W sposób szczególny odnosi się do współpracy z organizacjami i autorytetami obszaru Wileńszczyzny.

8

Fenomen pamięci. O trudnościach badań narracji autobiograficznych o utracie

100%

Okupnik M., Katedra Edukacji Muzycznej A. M. i. I. J. P. w. P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2012

|

vol. 41

PL

Celem szkicu jest wskazanie niektórych problemów metodologicznych występujących podczas badania narracji autobiograficznych o utracie. Badaniom poddane zostały teksty wydane i opracowane literacko. Ich autorami byli ludzie słowa (pisarze i dziennikarze). Analiza poszczególnych narracji pozwala przybliżyć się do istoty doświadczenia utraty, doświadczenia powszechnego, ale bardzo zindywidualizowanego w formie i intensywności jego przeżycia. W polu semantycznym „utraty” znajdują się: śmierć bliskich (zwłaszcza matki), zmagania z chorobą, utrata domu, wygnanie. W badaniach tekstów autobiograficznych ważne są dwie kategorie teoretyczne: narracja i tożsamość (szczególnie tożsamość narracyjna). Doświadczenie utraty ma wpływ na spójność tożsamości i formę narracji. Osobnym problemem jest fenomen pamięci i mechanizmy jej funkcjonowania z manipulowaniem (np. autofikcja, konfabulacja) i zapominaniem. Badania nad fenomenem utraty powinny być interdyscyplinarne.

9

(Nie)pamiętanie. O trudnościach z odmitologizowaniem pamięci zbiorowej

100%

Kawa M.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2023

|

vol. 1

|

issue 1

307-315

PL

Artykuł porusza kwestie związane z mitologizacją pamięci zbiorowej w Polsce w odniesieniu do relacji polsko-żydowskich i Holokaustu. Tematy te wciąż budzą wiele emocji w polskim dyskursie publicznym. Kwestia postawy polskiego społeczeństwa wobec Zagłady jest także bardzo często podejmowana w debatach politycznych. Na potrzeby polityki historycznej dochodzi do zniekształcania historii, uwypuklania jednych faktów i przemilczania bądź zakłamywania innych. Mity funkcjonujące w pamięci zbiorowej bardzo trudno z niej usunąć co zostało pokazane na przykładzie narracji powstających wokół postaci Ireny Sendlerowej i Jana Karskiego, a także wydarzeń odzwierciedlających skalę przemocy antyżydowskiej po zakończeniu II wojny światowej (np. pogromu kieleckiego).

10

Utrwalanie pamięci o Powstaniu Warszawskim w świadomości młodego pokolenia. Strategie językowe w tekstach piosenek hip-hopowych

100%

Duda B.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2014

|

issue 7

67-80

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest obraz Powstania Warszawskiego, który został utrwalony w tekstach piosenek hip-hopowych, pochodzących z nurtu tzw. rapu patriotycznego. Przeprowadzona analiza miała na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie o strategie językowe, jakimi posługują się twórcy tego typu tekstów, aby utrwalić pamięć o tamtych wydarzeniach historycznych w świadomości współczesnej młodzieży – uczestników kultury hip-hopowej.

EN

The subject matter of this article is the image of the Warsaw Uprising which has been preserved in hip-hop lyrics from the so-called ‘patriotic rap’ trend. The purpose of the analysis was to identify linguistic strategies used by the authors of such lyrics to preserve the memory of historical events in the minds of contemporary youth who are members of the hip-hop culture.

11

Relacje dzieci ostatnich posiadaczy ziemskich województwa krakowskiego jako przykład źródeł kształtujących narrację historyczną o postawach ziemian w okresie okupacji

100%

Chorązki M.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2012

|

vol. 12

171-186

PL

Oral history is a reference to the traditional method of gathering information about the past. Already Herodotus used this approach for collecting sources. However, the methodological progress emphasized scepticism towards the memory of witnesses, and held the value of documents in high regard. That is why, the return to oral history in academic research,especially in the studies of social history, is a kind of renaissance in the historian’s workshop.The author of the article analyzes the difference between the classical understanding of the value of witnesses’ relations and the conscious evoking of the sources i.e. the historian’s use of memory resources of the history witnesses. The witnesses do not necessarily have to bepeople who took responsibility for the communities, countries or organizations but those who formed these organisms. Important are the memories of an average person, a man and a woman, because the diverging perspectives allow for noticing various aspects of historical events. Critical analysis of the content, gestures, face expressions, language and the tone ofthe utterances allows for making the most of the source of historical narration and more. The article characterizes the author’s journey to recognizing the value of such sourcesin historical research. Chorązki showed his initial weakness for classical workshop of the historian as well as described his indifference and scepticism towards oral sources.Simultaneously, he depicted his increasing fascination with this type of academic research verging on social sciences. He particularly emphasizes another aspect of his weakness for the oral sources – he describes his research journeys with other people, pointing out that sucha form of meeting with another person and his or her history can be an interesting method of gathering information about the subject of the research and, above all, of getting to knowanother person.The experiences of Marcin Chorązki with the witnesses of history as well as his methods of using such materials in his work can serve as an examples of how one can skilfully follow the traces of history and witnesses’ memory. The author characterized his witnesses in quite a detail, pointing to their personal traits. He did not hesitate to show their weaknesses anddifficult experiences to the reader. In his opinion, this is the value of the witnesses’ relations. Marcin Chorązki Memory resources of the witnesses gave him the possibility of filling in the spheres of human life that were not dealt with in the archives created by institutions. The author creates a thesis that oral history should coexist with other sources in the workshop of a historian who dealswith the recent history. It follows from, among other things, the belief that the aim of the research is to gain knowledge about the life of people in the past. And nothing can make the moods, emotions or the life of particular people more understandable than memories of those who lived in that time.

12

Pamięć stereotypu a dyskursy dotyczące płci

100%

Rejter A.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2014

|

issue 7

49-66

PL

W artykule podjęto problem pamięci stereotypu jako składnika językowego i dyskursywnego obrazu świata w dyskursach dotyczących płci. Materiał stanowią teksty publicystyczne, głównie wywiady i artykuły. Stereotyp w analizowanych dyskursach podlega reinterpretacji i dekonstrukcji, co prowadzi do przewartościowania obrazu płci. Strategie i środki temu służące to np. bezpośrednie odwołania do stereotypu i reinterpretacja tegoż, otwartość w mówieniu o niewiększościowych tożsamościach płciowych, intymne konfesje dotyczące płci i seksualności, wypowiedzi postulatywne nawołujące do aktywnego i świadomego przewartościowania stereotypowego wizerunku płci, „eksperymenty” natury językowej obnażające m.in. luki i braki nominacyjne stabilizujące stereotypy płci. Wiele ze wskazanych sposobów odniesień do stereotypu ma charakter implicytny i wymaga wyinterpretowania ich z tekstu.

EN

The main issue discussed in the paper is the memory of stereotype as part of a linguistic and discursive picture of the world in discourses on gender. The analysed material comprises journalistic texts, mostly interviews and articles. In the analysed discourses the stereotype is subjected to reinterpretation and deconstruction, which alters the image of gender. The strategies and means which serve this purpose include, for instance, explicit references to the stereotype and its reinterpretation, openness in talking about non-mainstream identities, intimate confessions regarding gender and sexuality, postulative statements calling for active and intentional change of the stereotypical image of genders, linguistic ‘experiments’ which expose gaps and lacks in naming that stabilise gender stereotypes. Many of the references to the stereotype are implicit and need to be extracted from the text by means of interpretation.

13

KIEDYŚ i TERAZ – sposoby obrazowania codzienności z perspektywy bezdomnych mężczyzn

100%

Sobstyl K.

tekst i dyskurs - text und diskurs

|

2014

|

issue 7

137-154

PL

Artykuł analizuje wybrane składniki obrazów PRZESZŁOŚCI i TERAŹNIEJSZOŚCI z perspektywy bezdomnych mężczyzn zamieszkujących w ośrodku wsparcia. Z badań materiału językowego wynika, iż na obraz PRZESZŁOŚCI składają się m.in. takie komponenty jak RODZINA, PIENIĄDZE, PRACA ZARADNOŚĆ. Konceptualizację TERAŹNIEJSZOŚCI tworzą: BRAK PIENIĘDZY, NIEZALEŻNOŚĆ, WALKA Z NAŁOGIEM i POCZUCIE SAMOTNOŚCI. W perspektywie wspomnieniowej i tej odnoszonej do aktualnej sytuacji badane obrazy nie są jednoznacznie wartościowane, na co duży wpływ ma subiektywny punkt widzenia.

EN

This article analyses selected elements of the PAST and the PRESENT images from the perspective of homeless men living in a support centre for the homeless. As the analysis of the linguistic material shows, the image of the PAST includes the following components: FAMILY, MONEY, WORK and RESOURCEFULNESS. The conceptualisation of the PRESENT is constructed from elements such as LACK OF MONEY, the NEED FOR INDEPENDENCE, and the FIGHT WITH ADDICTIONS and LONELINESS. In the perspective of past memories and the current situation, the analysed images are not unambiguously evaluated, which largely stems from the subjective point of view.

14

Pamięć a struktura spektaklu „all’improvviso”

100%

Surma-Gawłowska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

167-174

IT

Il saggio illustra il ruolo della memoria nell’improvvisazione, considerata parola-chiave per il teatro dei comici italiani, soprattutto nei secoli XVI-XVIII. Basandosi su descrizioni di spettacoli all’italiana nonché su testi di vari autori legati alla realtà del teatro si può estrarne informazioni sulla vera natura dell’improvvisazione. Evaristo Gherardi putava sul ruolo dell’immaginazione, la quale in uno spettacolo dell’improvvisa contava più della memoria. Luigi Riccoboni, pur non essendo favorevole all’improvvisazione, ne sottolineava i lati positivi, tra cui la naturalezza della recitazione. Jean-Augustin-Julien Desboulmiers ammirava il carattere collettivo della tecnica, nonché la “naturalezza e verità” della recitazione con il loro impatto sulla struttura dello spettacolo. Infine il famoso attore della commedia dell’arte, Flaminio Scala dava una delle caratteristiche più riuscite della tecnica dell’improvvisazione, ricorrendo alla visione aristotelica dello spettacolo. Da tutte quelle osservazioni emerge un’idea dell’improvvisazione intesa come una peculiare tecnica che non fa a meno del testo e della memoria, ma che li sfrutta in un modo del tutto originale.

15

„Pamięć” i „historia” instytucji. Ossolineum w międzypokoleniowej refleksji Polaków (do 1939 r.)

100%

Hoszowska M.

Galicja. Studia i materiały

|

2017

|

issue 3: "200 lat Ossolineum"

225-249

EN

The author accepting the distinction between history and memory in her article refers it to the institution which was perceived as important in a topographic and cultural sense in the lives of Poles (mainly intelligentsia) in the modern era – to the Lviv Ossolineum. She does not present the history of the Ossolineum but she is interested in finding answer to the question about the process of creating the exceptional status of the Lviv library and the transmission on the significance of that place and values connected with it to the society in the individual and social awareness. It is an attempt to analyze the memory about the institution through the prism of scientific knowledge about it. The writer pays attention to the fact that the Ossolineum owed the most to its employees who did the task of presenting its achievements in a longer or shorter time span. Indicating various approaches to studies on the history of the Ossolineum and possibilities of further research the author focuses her attention on the process of shaping social memory of the Ossolineum distinguishing within it such elements as the establishing idea, development of the institution and the role of its directors, scholarship holders of the Lviv foundation which included two, namely Stanisław Łempicki and Stanisław Wasylewski, who played a key role in preserving the Ossolineum memory thanks to their high mental culture and literary abilities

16

Świadkowie przeszłości. Zbiory dokumentów z archiwów domowych mieszkańców Radomia i okolic, red. A. Janowska, Radom 2016, ss. 291.

100%

Siuda K.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2018

|

issue 9(11)

347-354

PL

Świadkowie przeszłości. Zbiory dokumentów z archiwów domowych mieszkańców Radomia i okolic, red. A. Janowska, Radom 2016, ss. 291.

17

Marivaux, „Życie Marianny” – przeszłość jest obcym krajem

100%

Mołoń S.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

185-193

FR

Le sujet de l’article est l’analyse psychologique de Marianne et la forme épistolaire de l’œuvre de Marivaux : la lettre comme témoin oculaire de la vie à l’époque de la Régence, comme moyen de transmettre des nouvelles et de revenir au passé. L’auteure s’interroge sur l’importance du souvenir dans "La Vie de Marianne". L’œuvre inachevée, parue à un rythme lent, est écrite dans un registre très réaliste. Marianne, probablement venant de la noblesse, raconte les événements de sa vie par les lettres qu’elle envoie à une amie dont la présence se fait sentir à plusieurs reprises. L’élément principal de l’analyse est l’accumulation de différentes émotions telles que la nostalgie, la désespérance, la joie, l’ironie, la tristesse. Marivaux reflète une image réaliste de l’époque par les dialogues, par la narration épistolaire et par la présentation des personnages. Avant toutes choses, l’étude porte sur la mémoire comme le seul moyen de retenir le temps qui passe et de retourner à la jeunesse. L’article aborde aussi la fonction de l’oubli qui libère notre esprit des mauvais souvenirs.

18

„Trudno znaleźć coś lepszego”. O polsko‑izraelskich splotach pamięci o Zagładzie z Shoshaną Ronen rozmawiają Jagoda Budzik i Bartłomiej Krupa

100%

Ronen S., Budzik J., Krupa B.

Narracje o Zagładzie

|

2018

|

issue 4

41-54

PL

„Trudno znaleźć coś lepszego”. O polsko‑izraelskich splotach pamięci o Zagładzie z Shoshaną Ronen rozmawiają Jagoda Budzik i Bartłomiej Krupa

19

Pamięć, ideologia, władza. Uczenie się zapominania

100%

Mendel M.

Forum Oświatowe

|

2018

|

vol. 30

|

issue 1(59)

25-36

PL

Przeszłość ma dzisiaj wyjątkową wartość. W tekście koncentruję się na obszarze, w którym współzależności społeczno-kulturowe i polityczne, wiążąc się z procesami kształtowania jednostkowych i kolektywnych tożsamości, wpisują się w dyskurs „doniosłości znaczenia pamięci”, „wagi przeszłości”, „bezcenności dziedzictwa przodków”, itd. Analizowany w tym zakresie przykład stanowi polityka historyczna Prawa i Sprawiedliwości). W ramach tego dyskursu obszar owych współzależności zostaje politycznie zagospodarowywany, jako - mniej lub bardziej ideologiczne - narzędzie osiągania partykularnych celów, modus operandi strategii zorientowanych na totalitarne przywództwo, itd. Skoncentrowana na tym pedagogiczna refleksja – tkwiąc w, a nie operując obok wspomnianego dyskursu – może okazać swoją w nim produktywność. Tego typu myśl pedagogiczna, zainteresowana sferą podmiotowości, a odnosząca się zarówno do tego, co społeczne, jak tego, co historyczne, byłaby zarazem – bliską Foucaultowi - praktyką teoretyczną, polegającą na sytuowaniu procesu konstruowania teorii i wynajdywania pojęć w przestrzeni społeczno-historycznej (Lemke 2009: 48). Przedstawiany tekst postrzegam jako wyraz takiej praktyki.

20

Geniza. O cmentarzach pamięci

100%

Krupa M.

|

2020

|

vol. 74

|

issue 1-2 (328-329)

223-229

PL

Wychodząc od instytucji genizy – w tradycji żydowskiej swoistego cmentarza nieużywanych, zniszczonych książek, autor opisuje i analizuje rozmaite formy martwych, nieużywanych bibliotek, a także archiwów, zbiorów muzealnych oraz ich przedstawień literackich. A także rozmaite formy nie-czytania.

EN

Starting from the institution of genizah – in the Jewish tradition a specific cemetery of unused, destroyed books – the author describes and analyses various forms of dead, unused libraries, archives, museum collections, and their literary performances as well as various forms of non-reading.

Refine search results