Search results

1

Górnośląska rodzina i dom – przestrzenie pamięci i zapomnienia

100%

Kijonka J.

Pedagogika Społeczna

|

2016 (R. XV)

|

issue 1(59)

107-124

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi górnośląskiej pamięci rodziny i domu rodzinnego, a także kwestii zapomnienia i zapominania przeszłości w kontekście tych dwóch przestrzeni społecznych – rodziny i domu. Kwestie te rozpatrywane są w nawiązaniu do bogatej teoretycznej refleksji głównie socjologicznej. Tekst oparty jest na badaniach nad górnośląską tożsamością, głównie na wywiadach z rodowitymi Ślązakami – laureatami konkursu „Po naszymu czyli po Śląsku” oraz z wybitnymi Ślązakami mieszkającymi często poza granicami regionu. Pamięć w regionach takich jak Górny Śląsk jest zawiła, pełna białych plam i często bolesna. Dotyczy to nie tylko pamięci zbiorowej, ale jest istotne przede wszystkim dla przestrzeni pamięci rodzinnej, w której starsze generacje celowo zapominają o bolesnych i trudnych faktach z przeszłości. Dotyczy to na przykład pamięci o przymusowym wcielaniu Górnoślązaków do Wehrmachtu w czasie II wojny światowej. Pamięć o domu rodzinnym i jego kulturowej specyfice jest często sentymentalna. Dom rodzinny, poprzez wspomnienia, kultywowane zwyczaje, przedmioty codziennego użytku i pamiątki a także jego wizerunek w kulturze jawi się jako kraina szczęścia. Dom rodzinny jest konkretnym miejscem w przestrzeni geograficznej, nawet gdy już w nim nikt z rodziny nie mieszka, lub często nawet fizycznie nie istnieje, natomiast jest ciągle miejscem, do którego się wraca i dokonuje nowych rozpoznań dotyczących pamięci rodzinnej.

EN

The article discusses the problem of Upper Silesian memory – family memory and home memory, and the problems of oblivion and forgetting the past in the two contexts mentioned above the social spaces – family and home. These problems are considered with reference to a rich, mainly sociological, theoretical reflection. The paper is based on research on Upper Silesian identity, especially on interviews with the laureate of the dialect competition and with famous Upper Silesians, who often live in other Polish regions today. Social memory in regions such as Upper Silesia is complex, full of blanks and often painful. This concerns not only the collective memory, but also the space of the family, memory in which the older generations intentionally forget painful and difficult facts from the past, for example, memories about the forced military service in the Wehrmacht during World War II. Memory about home and its cultural peculiarity is often sentimental. Home and the home’s image in the culture appear to be a space of happiness because of memories, observed customs, articles of everyday use and souvenirs. Home – a house – is a concrete place in the geographical space even when none of the family members live there or the house does not exist anymore. It is still the place to which people are constantly returning and are discovering things combined with family memory in this space.

2

Local Identification of Residents of Zamojszczyzna Region

100%

Lecka E.

Konteksty Społeczne

|

2013

|

vol. 1

|

issue 2

EN

The purpose of the study was the diagnosis of social memory of the residents of the Zamojszczyzna region. The issue how respondents declare their ties to the sub region, which is manifested in a sense of identification with Zamojszczyzna region as a cultural area and human community, was also taken into account. The research release presents partial results of the survey, that fits thematically in the scope of research of identification with own living space.

PL

Celem badan była diagnoza pamięci społecznej mieszkańców Zamojszczyzny. Podjęto również kwestie deklarowanej przez respondentów więzi z subregionem, przejawiającej się w poczuciu identyfikacji z Zamojszczyzna jako obszarem kulturowym i zbiorowością ludzka. W komunikacie badawczym została zaprezentowana część wyników, która tematycznie wpisuje się w nurt badan nad identyfikacją ze swoja przestrzenią życiową.

3

Kulturowe przyczyny rozwoju i upadku Sumeru oraz Starego Państwa egipskiego

94%

Rymar D.

Horyzonty Polityki

|

2019

|

vol. 10

|

issue 32

47-69

EN

CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest poszerzenie optyki hermeneutycznej, poprzez uwzględnienie procesów zachodzących w kulturach wczesnopiśmiennych. Realizacja tego zamierzenia umożliwia uzyskanie pełniejszej – niż dotąd – odpowiedzi na pytanie: jakie cechy kultury sprzyjają integracji społecznej, a które są kryzysogenne? Analizy przedstawione w artykule służą wyznaczeniu pola badań określających cechy uprawnionych interpretacji procesów społecznych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule poruszany jest problem zasadności opisów kultur wczesnohistorycznych, których kontekst społeczny jest fragmentaryczny a opisy pochodzące z epoki są silnie zabarwione mitologią. Wykorzystano podstawowe metody filozoficzne: analiza porównawcza i metafilozoficzna, połączona z hermeneutyką i elementami dialektyki filozoficznej. PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się szkicem przedstawiającym etapy poprzedzające powstanie pierwszych kultur historycznych; szeroka perspektywa opisu, ukazuje pełniejszy sens pierwszych znanych narracji, w których istotnym motywem jest odpowiedź na pytania o źródła człowieczego świata. Analizowane są wybrane treści literatury Egiptu i Sumeru; wskazane zostały istotne podobieństwa i różnice obydwu kultur, omówiona została rola realizacji wielkich zespołów architektonicznych dla procesów społecznych. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza porównawcza Starego Państwa w Egipcie oraz Sumeru, umożliwiła uchwycenie procesów kulturotwórczych w społeczeństwach o niskim poziomie czytelnictwa. Określenie cech przekazu religijnego o wysokim udziale metamorficznego myślenia– jest raczej poprawne; natomiast całe wyrażenie może łatwiej byłoby zastąpić - Charakterystyka cech przekazu religijnego o wysokim stopniu metamorficznego myślenia . Analiza zarazem wskazała ograniczone możliwości zrozumienia społeczeństw przedfilozoficznych ukształtowanych w innych kontekstach. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analiza porównawcza pozwoliła wskazać celowość dalszych prac badawczych, ujawniając braki w dotychczasowych opracowaniach perspektyw z zakresu filozofii religii, psychologii społecznej czy teorii twórczości; pozwoliła wstępnie dookreślić postulat Piotra Steinkellera badania kultur „na ich własnych warunkach”; na poziomie ogólnym pozwoliła zarysować obszar badawczy, który może dostarczyć nowych argumentów wyjaśniających przyczyny wyhamowania tempa rozwoju kultur wczesnopiśmiennych, a także dookreślić ogólne hipotezy odnośnie tych cech społeczno-kulturowych, które stymulują przyspieszenie tempa rozwoju oraz tych, które go utrudniają, generując sytuacje kryzysowe.

PL

CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest poszerzenie optyki hermeneutycznej poprzez uwzględnienie procesów zachodzących w kulturach wczesnopiśmiennych. Realizacja tego zamierzenia umożliwia uzyskanie pełniejszej – niż dotąd – odpowiedzi na pytanie: które cechy kultury sprzyjają integracji społecznej, a które są kryzysogenne? PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule poruszany jest problem zasadności opisów kultur wczesnohistorycznych, których kontekst społeczny jest fragmentaryczny, a opisy pochodzące z epoki są silnie zabarwione mitologią. Wykorzystano podstawowe metody filozoficzne: analizę porównawczą i metafilozoficzną, połączoną z hermeneutyką i elementami dialektyki filozoficznej. PROCES WYWODU: Artykuł rozpoczyna się szkicem przedstawiającym etapy poprzedzające powstanie pierwszych kultur historycznych; szeroka perspektywa opisu ukazuje pełniejszy sens pierwszych znanych narracji, w których istotnym motywem jest odpowiedź na pytania o źródła człowieczego świata. Analizowane są wybrane treści literatury Egiptu i Sumeru; wskazane zostały istotne podobieństwa i różnice obydwu kultur, omówiona została rola realizacji wielkich zespołów architektonicznych dla procesów społecznych. Analiza struktur instytucjonalnych Egiptu i Sumeru pozwoliła przejść do uogólnionych konkluzji odnośnie do przyczyn poważnych kryzysów i sposobów ich przezwyciężenia. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza porównawcza Starego Państwa w Egipcie oraz Sumeru umożliwiła uchwycenie procesów kulturotwórczych w społeczeństwach o niskim poziomie czytelnictwa. Charakterystyka cech przekazu religijnego o wysokim stopniu metamorficznego myślenia pozwoliła ukazać najważniejsze błędy interpretacji opierających się na kryteriach współczesnego pragmatyzmu. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analiza porównawcza pozwoliła wskazać celowość dalszych prac badawczych, ujawniając braki w dotychczasowych opracowaniach perspektyw z zakresu filozofii religii, psychologii społecznej czy teorii twórczości; wstępnie dookreśliła postulat Piotra Steinkellera badania kultur „na ich własnych warunkach”; na poziomie ogólnym pomogła zarysować obszar badawczy, który może dostarczyć nowych argumentów wyjaśniających przyczyny wyhamowania tempa rozwoju kultur wczesnopiśmiennych, a także wskazać ogólne hipotezy dotyczące tych cech społeczno-kulturowych, które stymulują przyspieszenie tempa rozwoju, oraz tych, które go utrudniają, generując sytuacje kryzysowe. Analizy przedstawione w artykule można interpolować na badania współczesnych procesów społecznych, osłabiając dogmatyczne tendencje oparte na schematach interpretacyjnych.

4

Litwin-katolik? Witold Wielki i św. Kazimierz jako bohaterowie narodowi w litewskiej prasie niezależnej 1972–1988

84%

Korzeniowska K.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

219-235

EN

The article analyses the content of the longest running Lithuanian underground magazines from the 1970s and 1980s: Lietuvos katalikų bažnyčios kronika, Aušra, Rūpintojėlis and a few others, were published in independent circles associated with the Church. The aim of the analysis is to verify whether the figures of medieval Lithuanian heroes, Grand Duke Vytautas and Saint Casimir, were presented in those magazines as models for the Lithuanian Catholic. Scholars note that the notion of a Lithuanian Catholic and, in a broader sense, of an almost inseparable link between Lithuanian culture and Catholicism as a prerequisite of survival in Soviet reality, were present in the Lithuanian national ideology among both the emigrants and in the country. It was also important as motivation for the underground publishing activity. The analysis of the texts devoted to these two heroes leads to the conclusion that their identification with the model of a Lithuanian Catholic can only be observed in a very narrow aspect of their image in the underground press. At the same time, it demonstrates the tendencies and directions of the development of their images. This article is therefore also a study on social memory in which I attempt to investigate how the memory of the country’s patron saint and of its most distinguished ruler was actualized or evoked in the conditions created by late Sovietism in Lithuania. Not only did the analysis offer the answer to the research question, but it also permitted the author to sketch the direction of development of these two images. Vytautas was portrayed by referencing his nationalist and secular cult, consolidated during the interwar period, while the authors of the articles published by the underground did not add much to his image, and certainly did not make it more Catholic. The image of Saint Casimir was more dynamic and ambiguous, as he was depicted as a figure in the national (next to Vytautas and other great dukes) and Catholic national (e.g. next to the Blessed Bishop Jerzy Matulewicz) pantheon, as well as – in a more novel way, albeit evoking hagiographical tradition – an ideal of both a ruler and a citizen. I draw my methodological models from two sources: the classic work by Stefan Czarnkowski devoted to the cult of a national hero (I examine Vytautas and Casimir as such) and a study by Jan Kubik (Power of Symbols against the Symbols of Power). I attempt to apply the category of discourse that he introduced and used for a reconstruction of the political situation in Poland in the period before and during Solidarity’s activity.

5

Czego pomnikiem jest drzewo „pomnik przyrody”?

84%

Kowalski M.

Stan Rzeczy

|

2020

|

issue 2(19) Pomniki

261-297

PL

W prezentowanym artykule podejmuję temat nieobecny w literaturze socjologicznej – znaczenia drzew „pomników przyrody”. Jak można zakładać, drzewa uznawane za „pomniki” powinny wzbudzać zainteresowanie nie tylko przyrodników, ale i badaczy społecznych ze względu na wielość znaczeń, jakie mogą być im przypisywane. Przedstawiam w tekście zarys historii „pomników przyrody” w Polsce. Analizuję kilkadziesiąt doniesień prasowych z ostatniej dekady, wskazując, że drzewa-pomniki przyrody wzbudzają zainteresowanie jedynie podczas okazjonalnych akcji (np. rocznicowych) związanych z ustanowieniem statusu pomnika oraz w momencie bulwersujących doniesień o ich zniszczeniu. Twierdzę, że drzewa-pomniki przyrody trwają w niepamięci społecznej, nawet wtedy gdy są przedstawiane jako lokalne atrakcje turystyczne. Poszukuję przyczyn takiego stanu rzeczy, rozważając przyczyny braku społecznego zainteresowania drzewami-pomnikami przyrody.

EN

In this article, I consider the meaning of trees as “monuments of nature” – a subject that has been absent from sociological literature. As may be supposed, because of the complexity of meanings that can be attributed to trees as “monuments,” tree monuments should inspire not only the interest of naturalists but also the interest of social scientists. I outline the history of “monuments of nature” in Poland. I analyse press reports from the last decade to show that tree monuments arouse interest only in connection with special events (e.g., anniversaries of the tree’s being given monument status) or when there is a shocking report of their destruction. I claim that tree monuments exist in social oblivion, even when they are presented as local tourist attractions. I inquire into the causes for such a state of affairs and reflect on the lack of everyday social interest in tree monuments.

6

Wietrzenie magazynu niepamięci

84%

Bierejszyk-Kubiak J.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2015

|

issue 2(5)

167–176

PL

W swoistym studium przypadku dwóch pogranicznych miejscowości – Krzyża (Kreuz) i Żółkwi (Żowkwa, Nesterow) – Anna Wylegała prezentuje historię przesiedlenia i stosunków polsko-niemieckich oraz polsko-ukraińskich z perspektywy kilku pokoleń respondentów. Na podstawie zebranych wywiadów narracyjnych autorka konstruuje charakterystyczne dla badanych miejsc modele pamięci społecznej. Jak wykazuje na podstawie analizy obszernego materiału badawczego, na pamięć i niepamięć wpływ ma wiele czynników, związanych m.in. z polityką historyczną, ekonomią, przedwojennym składem etnicznym danych terenów, a nawet samymi okolicznościami wysiedlenia i podróży na „ziemie odzyskane”. Wylegała, opierając się na metodologii różnych subdyscyplin nauk humanistycznych i społecznych, analizuje różnice w procesie adaptacji, konstruowania narracji tożsamościowej, oswajania traumy oraz domykania doświadczenia przesiedleńczego. W monografii Przesiedlenia a pamięć teorie pamięci zostały w umiejętny sposób połączone z empirią metody biograficznej.

EN

In her case study of two frontier towns – Krzyż (Kreuz) and Żółkiew (Żowkwa, Nesterow) – Anna Wylegała presents a story of resettlement and Polish-Ukrainian or Polisch-German relations in perspective of several generations of respondents. Based on collected narrative interviews, the authoress constructs the models of collective memory, characteristic for selected places. As Wylegała shows, based on the analysis of the research material, memory and non-memory depend on many factors such as politics of memory, economy, pre-war ethnic composition and circumstances of resettlement and journey to “regained territories”. Anna Wylegała, basing on methodology of many humanities subdisciplines and social sciences, analyzes the differences in the adaptation process, constructing narratives of identity, suppression of trauma and closing the experience of resettlement. In the monography Przesiedlenia a pamięć, theories of memory are competently connected with empiricism of biographical method.

7

„Mały problem” – jakie dziedzictwo powinno być kultywowane w Szczecinie? (stanowiska wśród „elit” miasta)

84%

Fiternicka-Gorzko M.

Opuscula Sociologica

|

2013

|

issue 3(5)

47-61

PL

W artykule zaprezentowano wyniki empirycznego badania jakościowego wśród elit kulturalnych Szczecina. Przedstawiono rekonstrukcję wykrytych w materiale empirycznym stanowisk w kwestii „jakie dziedzictwo powinno być kultywowane w Szczecinie?” Wielość tych stanowisk wskazuje na nierozwiązany problem stosunku do przeszłości, wyrażający się w napięciu między dwoma dziedzictwami interpretowanymi w kategoriach narodowościowych („niemieckie” i „polskie” dziedzictwo). Napięcie to i sposoby radzenia sobie z nim mają konsekwencję dla wytwarzania „tożsamości kolektywnej” miasta oraz dla procesów „panowania symbolicznego” nad terytorium.

EN

The article contains a presentation of the empirical results of the qualitative research among cultural elites of Szczecin. The reconstruction of positions adopted by respondents on the issue of „what heritage should be cultivated in Szczecin?” is presented. The multiplicity of these positions indicates the unsolved problem with the Past, expressed as tension between two heritages interpreted in national categories („the German” and „the Polish” one). This tension and ways of making up with it do have some consequences for producing a „collective identity” of the city and for the processes of „symbolic domination” over the territory.

8

Tworząc miejsce. Dyskurs tożsamościowy a animacja kultury na przykładzie Gdańska, Szczecina i Wrocławia

84%

Ciechorska-Kulesza K.

Opuscula Sociologica

|

2017

|

issue 3(21)

95-108

PL

Celem artykułu jest przedstawienie propozycji badania tożsamości przestrzennych z perspektywy animacji kultury na przykładzie trzech miast Ziem Zachodnich i Północnych: Gdańska, Szczecina i Wrocławia. Na podstawie działań animacyjnych ukazana zostala wzmożona debata tożsamościowa, związana m.in. z kandydowaniem tych ośrodków do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Działania animacyjne, a także dyskursy z nimi związane ukazują, że projekt tożsamościowy wokół ZZiP się nie wyczerpał, ujawnia się w coraz to nowszych odsłonach. Omawiane miasta tworzą w działaniach na polu kultury i sztuki podobne miejsca: otwarte, zapraszające, doświadczane, różnorodne, bliskie i swojskie, nie do końca odkryte, ujawniające swoiste napięcie między stratą a tworzeniem, wykorzenieniem a zakorzenieniem, przeszłością a przyszłością. Pomimo wielu punktów wspólnych działania skierowane są na kształtowanie tożsamości głównie lokalnych. Wartościowym kierunkiem wydaje się Koalicja Miast (kandydujących do ESK 2016), która sygnalizuje, jak wiele łączy te trzy miasta i jaki potencjał kulturotwórczy może mieć ich „spotkanie”.

EN

The article presents a proposal for the study of spatial identity from the perspective of cultural animation on the example of the three cities in Western and Northern Territories: Gdańsk, Szczecin and Wrocław. The cultural animation activities show the intensifcation of the debate about identities, related among others to the candidacy of the cities for the European Capital of Culture 2016. Animation activities, as well as discourses related to them, indicate that the identity project based on the Western and Northern Territories has not been exhausted, although it appears in different forms. These cities “create” similar spaces in the felds of art and culture: open, inviting, for one to experience, diverse, close and familiar, not completely discovered, revealing a kind of tension between the loss and creation, eradication and inveteracy, past and future. Despite many common points, the activities are focused mainly on shaping the local identity. The Coalition of Cities (candidates for the ECC 2016) appears to be a valuable guidance. It indicates how much in common these three cities (among others) have, and draws attention to the cultural potential of the “meeting”.

9

Our Auditorium. A Comment Written by a Historian a propos Research on the History of the Second World War

84%

Kula M.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2010

|

vol. 40

84%

Bossak-Herbst B.

Przegląd Socjologiczny

|

2017

|

vol. LXVI

|

issue 2

137-161

PL

Artykuł zawiera studium instytucjonalnych przekształceń przedsiębiorstwa Państwowe Tory Wyścigów Konnych (PTWK) po 1989 r. oraz analizę pamięci komunikacyjnej tych przemian w obrębie społeczności byłego osiedla pracowniczego na terenie Toru Służewiec (obecna nazwa obiektu). W pierwszej części tekstu zastał zrekonstruowany przebieg przekształceń oraz zwrotów na różnych szczeblach władzy, które miały miejsce w zakresie polityk wobec Toru Służewiec (TS) i instytucji wyścigów konnych w Polsce. Jego analiza ujawnia trwający od ponad ćwierć wieku proces dialektycznego inicjowania i wycofywanie się państwa z demonopolizacji i komercjalizacji tych obszarów. W rezultacie utrwalił się hybrydalny splot instytucji państwowych i prywatnych, które tworzą instytucję wyścigów konnych w Warszawie. Instytucjonalna analiza przebiegu transformacji Toru stanowi kontekstowe wyjaśnienie dla drugiej części artykułu. W niej, w oparciu o badania własne o charakterze etnograficznym, omówione zostało pamiętanie tych przemian w ramach wspólnoty sąsiedzko-zawodowej TS. Dla mieszkańców niezbędna do opisania teraźniejszego życia i pracy jest opowieść o przeszłości. Zmiany zachodzące od ćwierć wieku na warszawskich wyścigach zlewają się w narrację upadku, który ma swoje materialne korelaty w pustostanach, ruinach i miejscach wyburzeń na terenie TS. Klamrę spinającą tekst stanowi teza, iż nietransparentny i odbierający sprawczość pracownikom PTWK przebieg transformacji instytucji wyścigów w Polsce, skutkuje uproszczeniem i idealizacją obrazów przeszłości, które pełnią funkcje objaśniające dla teraźniejszej kondycji Toru i społeczności jego mieszkańców

EN

This article addresses the issue of the transformation of the State Company Horse Racetrack Służewiec in Warsaw since 1989, and its communicative remembering within the community of the former employee settlements within the Służewiec Racetrack (the current name of the hippodrome). The first part of the article reconstructs the courses of changes which took place in various levels of decision making and policy with respect to the Służewiec Racetrack and horse racing in Poland. The case analysis shows the process of dialectical initiation and the withdrawal of the state from the de-monopolisation and commercialization of these areas. As a result, it led to the emergence of a hybrid and unmanageable body of private and public institutions that are involved in the organization of horse racing in Warsaw. An institutional analysis of the transformation of the Służewiec Racetrack serves as a contextual explanation for the second part of the article, in which, on the basis of ethnographic research, the remembrance of these changes within the neighbourhood of the Służewiec Racetrack community is discussed. For the residents, order to describe the present life and work in the stables at Służewiec, it is essential to preserve the narrations about the past. In their remembrance, the changes which took place during last quarter-century are merging into narrations of the racetrack’s fall, which has its material correlates in vacancies, ruins and demolition sites in and around the Służewiec Racetrack. It is hypothesized that the unclear and exclusive course of the transformation of the institution of horse racing led to the simplification and idealization of images of the past, which play an explanatory function for the present conditions of the racing community.

18

Postawy uczniów szkół ponadgimnazjalnych wobec przeszłości i historii Polski XX w.

84%

Malicki K., Piróg K.

Edukacja

|

2016

|

vol. 3(138)

7–21

PL

W artykule przedstawiono propozycję dwóch socjologicznych modeli badań problematyki postaw wobec historii i przeszłości wraz ze skrótowym omówieniem wyników badania ankietowego przeprowadzonego na ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej 3744 uczniów drugich klas szkół ponadgimnazjalnych (76 liceów, 65 techników i 28 zasadniczych szkół zawodowych) w 2015 r. Zastosowano dwa rodzaje warstwowania: ze względu na typ szkoły oraz wielkość miejscowości. Operat losowania został opracowany na podstawie bazy danych pochodzącej z Systemu Informacji Oświatowej. Z operatu wyłączono szkoły specjalne oraz szkoły liczące mniej niż 10 uczniów. Pierwszy model został opracowany na podstawie koncepcji funkcjonalności (żywotności) pamięci zbiorowej. W jego ramach zaproponowano typologię postaw, która popiera się na doświadczaniu historii w życiu codziennym. Wyróżniono postawy: antykwaryczną, historyczną i monumentalną (uzupełnioną o wymiar rodzinny, lokalny oraz narodowy). Drugi model opiera się na strukturalnej definicji postaw, rozpowszechnionej w Polsce przez Stefana Nowaka, w ramach której wyróżnia się trzy komponenty: afektywny, poznawczy, behawioralny.

EN

This article presents two models for conducting sociological research on attitudes towards history, with a brief discussion on the results of a survey conducted in 2015 on a sample of 3744 students of upper secondary schools. The first model is based on the concept of collective memory, its functionality and viability. It relates to a typology of attitudes based on the experience of history in everyday life (the so-called antiquary, historical and monumental dimensions). This typology is enriched with the idea of family, local and national levels. The second model is the structural definition of attitudes, popularized in Poland by Stefan Nowak, founded on three components of attitudes (affective, cognitive and behavioral).

19

Upamiętnienia Floriana Znanieckiego w przestrzeni publicznej

84%

Skoczylas Ł.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2021

|

vol. 83

|

issue 4

239-225

EN

The aim of the article is to conduct an exploratory analysis of commemorations of Florian Znaniecki in public spaces. Florian Znaniecki was one of the founders of Polish institutional sociology and one of the representatives of humanistic sociology. The text briefly presents Znaniecki’s achievements, describes his commemorations in Warsaw, Poznań, and Świątniki, as well as the history of their establishment, and then analyses these commemorations from the perspective of their impact on social memory. The research was conducted using document analysis. The research identified basic justifications used in Znaniecki’s commemorations. These are: his organizational activity, educational activity, international recognition, connection with a region or place, methodological achievements, role in science, scientific pioneering, and the diversity of his scientific achievements.

PL

Celem artykułu jest eksploracyjna analiza upamiętnień Floriana Znanieckiego obecnych w przestrzeni publicznej. Florian Znaniecki to twórca instytucjonalnej socjologii polskiej i jeden z przedstawicieli tzw. socjologii humanistycznej. Tekst przedstawia dokonania Znanieckiego, opisuje jego upamiętnienia w Warszawie, Poznaniu i Świątnikach oraz historię ich ustanowienia, a następnie analizuje te upamiętnienia przez pryzmat ich wpływu na pamięć społeczną. W badaniach posłużono się metodą analizy dokumentów. Badania umożliwiły wskazanie podstawowych uzasadnień stosowanych w upamiętnieniach Znanieckiego. Są to: działalność organizacyjna, działalność edukacyjna (w tym wychowawcza), międzynarodowe uznanie, związek z regionem lub miejscowością, dokonania metodologiczne, rola w nauce, pionierstwo naukowe, różnorodność dokonań naukowych.

20

„Tam, gdzie kiedyś był Komitet Wojewódzki”. Czy istnieje wspólna pamięć o mieście?

84%

Kowalewski M.

Przegląd Socjologiczny

|

2011

|

vol. 60

|

issue 2-3

343-634

PL

Autor stawia w tekście pytania o to, czy możliwe są wspólne narracje na temat przeszłości miasta, czy możliwa jest wspólna pamięć o mieście? Laboratoryjnym przykładem odtwarzania pamięci o mieście jest sytuacja wywiadu jakościowego, podczas którego przedstawiane są wydarzenia z historii miasta. Celem przyjętym przez autora jest zbadanie, czy tym co „skleja” rozproszoną pamięć o mieście jest m.in. zdroworozsądkowa geografia, traktowana jako część samo narzucającej się refleksji o rzeczywistości. Odwoływanie się do przeszłości miasta, wskazywanie na istotne punkty orientacyjne pełni być może taką samą rolę, jak opisywane przez etnometodologów rytuały potwierdzania wspólnych sensów i inne praktyki podtrzymywania interakcji [Garfinkel, 1967, Sacks, 1972, Cicourel, 1984]. Problemy te zostały omówione w odniesieniu do projektu badawczego zrealizowanego w metodologii oral history pt. „Relacje świadków Grudnia 1970 w Szczecinie”.

EN

The author asks in the article whether common narrations and common memory of the city are possible. A laboratory example of reconstructed memory is the qualitative interview during which a city’s history is presented. The purpose of the article is to examine if common-sense geography can “glue together” the dispersed memory of the city. Recalling a city’s past, pointing out the important places and landmarks may act as confirmation of common meanings and other interactive methods, such as the et cetera principle, described by ethnomethodologists [Garfinkel 1967, Sacks 1972, Cicourel 1984]. These problems are discussed with evidence from research project “Witnesses of December 1970 in Szczecin”, carried out according to the methodology of oral history.

Refine search results

Górnośląska rodzina i dom – przestrzenie pamięci i zapomnienia

Local Identification of Residents of Zamojszczyzna Region

Kulturowe przyczyny rozwoju i upadku Sumeru oraz Starego Państwa egipskiego

Litwin-katolik? Witold Wielki i św. Kazimierz jako bohaterowie narodowi w litewskiej prasie niezależnej 1972–1988

Czego pomnikiem jest drzewo „pomnik przyrody”?

Wietrzenie magazynu niepamięci

„Mały problem” – jakie dziedzictwo powinno być kultywowane w Szczecinie? (stanowiska wśród „elit” miasta)

Tworząc miejsce. Dyskurs tożsamościowy a animacja kultury na przykładzie Gdańska, Szczecina i Wrocławia

Our Auditorium. A Comment Written by a Historian a propos Research on the History of the Second World War

A beautiful flourish. The foundation story of Wroclaw (and Wroclaw residents)

Pamiętam, że... O społecznej konstrukcji pamięci mieszkańców miast Ziem Zachodnich i Północnych na przykładzie Wrocławia

„Taki pejzaż”. Napisy na figurach przydrożnych w krajobrazie wiejskim

Zwrot historyczny w teorii organizacji: splatając ważne wątki w badaniach nad praktykami pamięci organizacyjnej

Nie taki motyl straszny, jak go malują – kulturowy obraz g/Głuchego

Pamięć miejsca na przykładzie tradycji kultywowanych w rodzinach polskich i żydowskich w międzywojennym Białymstoku

Cezura ocenzurowana. Raz jeszcze o „Panu Tadeuszu”

Transformacja instytucjonalna Toru Służewiec w Warszawie a jej pamiętanie w obrębie zamieszkującej go społeczności sąsiedzko-zawodowej

Postawy uczniów szkół ponadgimnazjalnych wobec przeszłości i historii Polski XX w.

Upamiętnienia Floriana Znanieckiego w przestrzeni publicznej

„Tam, gdzie kiedyś był Komitet Wojewódzki”. Czy istnieje wspólna pamięć o mieście?