Search results

1

Z Paros do Eleusis. Henryk Elzenberg - pesymista pielgrzymujący

100%

Tyl M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

2

Skrajny indywidualizm jako źródło dysfunkcji wspólnotowych w nauczaniu papieża Franciszka

100%

Szulist J.

Studia Theologica Varsaviensia

|

2022

|

vol. 60

|

issue 2

PL

Papież Franciszek odnosi się w swoim nauczaniu do sytuacji współczesnego człowieka, który jest przedmiotem oddziaływania przeróżnych trendów kulturowych, ekonomicznych czy spo-łecznych. Sytuacja jednostki jest współcześnie determinowana przez skrajny indywidualizm, będący przedmiotem analiz niniejszego artykułu. Koncentrowanie się tylko i wyłącznie na so-bie podważa istnienie więzi wspólnotowej, sprzyja również narzędziowemu interpretowaniu sytuacji drugiego człowieka. Skrajny indywidualizm stwarza także korzystne uwarunkowania dla utopii odrealniających rzeczywistość. Skutkami ulegania skrajnemu indywidualizmowi są acedia i pesymizm w działalności duszpasterskiej Kościoła oraz konsumpcjonizm w aspekcie stosunków społecznych. Skrajny indywidualizm skłania do materializmu, a także przyczynia się do pogarszania kwestii ekologicznej. Bazę źródłową tekstu stanowi nauczanie papieża Fran-ciszka. W artykule wykorzystano metodę analityczno-syntetyczną.

3

Drogi nadziei

100%

Chudy W.

Verbum Vitae

|

2006

|

vol. 9

151-164

PL

L'autore percepisce il pesimismo e la delusione dell'umanita della seconda meta del ventesimo secolo. All'idea della disperazione lui contrapone l'atteggiamento e l'insegnamento di Giovanni Paolo II, presenti nel suo libro "Varcare la soglia della speranza". Nel ricco insegnamento del Papa Wojtyła vengono scoperte tre vie della speranza - la verita, il bene e l'amore - manifestate nella loro pienezza nella persona di Gesu. Proprio in Lui esse conducono alla salvezza, cioe alla vita in un'altro mondo, rinnovato da Cristo Risorto, in cui regnano: Amore, Bene e Verita, viste in modo personale. In questa prospettiva la morte puo essere vista come la soglia di questo nuovo mondo e la piena realizzazione delle speranze umane.

4

Antynatalizm jako recepta na problemy współczesności?

84%

Jach F., Łódzki U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2017

|

vol. 39 (4)

EN

The paper is an attempt to bring nearer the central assumptions of the anti-natalist thought and thus to answer the question whether antinatalism could be a solution to the problems of contemporary world. In order to achieve this, the roots of the movement, which stem from Eastern philosophy, are presented. Then, certain types of anti-natalism are examined. In the process the sources of inspiration for analysed thought are traced back to the philosophical and religious pessimisms, but it also becomes clear that anti-natalism displays many more inspirations both from western and eastern intellectual traditions. Next, the arguments for anti-natalism are presented and at the end of the paper it is argued, while answering the eponymous question, that anti-natalism view needs some modifications or must be interpreted in a certain way in order to render it helpful in solving our present-day problems.

5

Radykalny humanizm Aleksandra Hercena – próba komentarza

84%

Uglik J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2011

|

issue 1

6

Michel Houellebecq — ostatni egzystencjalista

84%

Jarocki J.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 4

201-224

PL

Michel Houellebecq to pisarz francuski, autor sześciu powieści, a także poeta, reżyser oraz muzyk. Jego literaturę najczęściej traktuje się jako bezkompromisową krytykę współczesnego społeczeństwa, zwłaszcza takich zjawisk, jak konsumpcjonizm czy seksualizacja kultury. W niniejszym artykule zamierzam wykazać, że powieści Houellebecqa współdzielą myśl, która jest charakterystyczna dla filozofii egzystencjalnej. Opierając się nie tylko na epice, ale również na poezji, esejach i wywiadach Houellebecqa, staram się dowieść, że rozważany przezeń problem — tzw. problem egzystencji — dotyczy relacji między subiektywną jednostką a obiektywną, rozumianą w kategoriach naukowych rzeczywistością, bohaterowie jego powieści natomiast to przedstawiciele możliwych odpowiedzi na pojawiające się tu napięcie. Jeżeli uznać, że ów problem stanowi kluczową cechę egzystencjalizmu, a — jak staram się wykazać — tak właśnie jest, to zasadne staje się nazwanie Houellebecqa prawdopodobnie ostatnim wpływowym przedstawicielem tego nurtu.

EN

The French writer Michel Houellebecq is the author of six novels, and is also a poet, a director, and a musician. His literature is usually thought to be a fierce critique of contemporary society, especially of phenomena like consumerism and the sexualization of culture. In this article, I shall argue that Houellebecq’s novels share a thought that is also the basic idea of existentialism. Quoting not only Houellebecq’s novels, but also poems, essays and interviews, I will try to show that the problem he considers—which I call “the existence problem”—concerns the relation between a subjective individual and objective reality, described in terms of the natural sciences. By contrast, the main characters of his novels are representatives of different answers to that problem. If the problem does play a crucial role in existentialism—and, as I argue, this is the case—then it is legitimate to call Houellebecq probably the last of the influential existentialists.

7

W obliczu aksjologicznej próżni. O rozpadzie świata wartości w literaturze Młodej Polski i w prozie najnowszej

84%

Chojnacka E.

Prace Literaturoznawcze

|

2013

|

issue 1

151-166

EN

Experiencing the disintegration of world of the value is located in a range of universal subjects, letting for establishing the dialogue of the tradition with the present. Passed dissertations are concentrating on analysis of the literary way of expressing the axiological vacuum, referring to such issues, like the belief in God, the vision of love, the idea of the house as the space safe, giving feeling approval and closenesses. In the area of contemporary literature stressed also a crisis of the belief in humanity is remaining as the source of the good, returning in visions and dreams. In the conglomeration of showing resemblances and differences above all an attitude of the nihilism, resulting from experiencing reality as the chaos which is giving none is becoming apparent of hope, causes the disintegration of the subject.

8

Henryka Elzenberga życie „pod prąd”

84%

Hostyński L.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

9

Essentials of Wolniewicz’s thought

67%

Okołowski P., Okołowski P.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 3

10

„Katedra” i „kazalnica”: poszukiwanie antropologicznego wymiaru pesymizmu krakowskiej szkoły historycznej (na przykładzie Waleriana Kalinki)

67%

Morawiec N.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2018

|

issue 10

PL

Artykuł dotyczy miejsca charyzmatu zmartwychwstańców w procesie tworzenia wizji dziejowych w narracjach badawczych Waleriana Kalinki. Myślał on i działał w ramach specyficznej charyzmatycznej matrycy, która wyznaczana była przez ważny element zmartwychwstańczej duchowości – rozpamiętywanie grzechów w ramach ignacjańskich Ćwiczeń duchownych. Element ten przyjął z czasem charakter kluczowej idei, a dominując zmartwychwstańczą duchowość, metaforyzował wszelkie kategorie poznawcze, odciskając swoje piętno na refleksji pedagogicznej, ale i dziejowej. Można wręcz powiedzieć o makrometaforze „przeglądu grzechów”, jaką Kalinka nałożył na przeszłość w celu jej usensownienia. „Grzechy” narodu miały doprowadzić Polskę do upadku i jedynie ich uświadomienie i zadośćuczynienie mogło doprowadzić Polaków do odzyskania upragnionej ojczyzny. The article deals with the place of charisma of the friars of the Order of Resurrection in the process of creation of history visions in scholarly narratives by Walerian Kalinka. He thought and acted within a specific charismatic matrix determined by an important element of spirituality of the Resurrection friars – to dwell on penance and sorrow within “The Spiritual Exercises” by St Ignatius of Loyola. With the lapse of time, the element took on importance becoming the key idea, and dominating the resurrect spirituality, it metaphorized all cognitive categories, leaving its mark both on the pedagogical but also on historical reflection. We are justified in talking about the macro-metaphor of “review of sins” Kalinka put on the past in order to give it sense. “Sins” of the nation were to make Poland collapse and only the awareness of and satisfaction for them would make it possible for the Poles to regain their country.

11

Tragedy and the Limits of Pessimism in Ancient and Modern Realist Political Thought

67%

Humphries C.

In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką

|

2020

|

vol. 14

223-235

EN

This article explores the question of what we might discover about the nature and significance of contemporary forms of so-called “political realism” – particularly with regard to their relationship to pessimism – from a philosophical consideration of Ancient Greek tragedy on the one hand, and of such supposed ancient precursors of this way of thinking about ethical and/or political matters as Thucydides on the other. The principal thesis put forward here will be that Greek tragedy can prompt us to notice a revealing equivocation within the thinking of prominent recent and contemporary exponents of such realism, connected with what, in practice, it means to withhold assent from forms of morality-centred optimism on the grounds that they are perceived to be dogmatic or speculative. Such political realism, I conclude, when thus formulated, implicitly involves elements that are dogmatically pessimistic, even when expressly aspiring to be anti-dogmatic themselves. In order to clarify the significance of this equivocation, I draw a parallel with some issues that have emerged in the context of the reception of Wittgenstein’s later philosophy.

PL

Artykuł ten porusza kwestię tego, co możemy odkryć o naturze i znaczeniu współczesnych form tak zwanego „realizmu politycznego” – zwłaszcza w odniesieniu do ich związku z pesymizmem – z jednej strony poprzez filozoficzne rozważania na temat starożytnej greckiej tragedii i z drugiej poprzez takich rzekomych starożytnych prekursorów tego sposobu myślenia o sprawach etycznych lub politycznych jak Tukidydes. Główna teza, którą tu postawiono, jest następująca: tragedia grecka może nas skłonić do zauważenia ujawniającej się dwuznaczności w myśleniu wybitnych niedawnych i współczesnych przedstawicieli tego realizmu, związanej z tym, co w praktyce oznacza powstrzymywanie się od przyzwolenia na formy moralnego optymizmu, postrzegając je jako dogmatyczne lub spekulatywne. Dochodzę do wniosku, że taki realizm polityczny, gdy jest tak sformułowany, zawiera w sobie implicite elementy dogmatycznie pesymistyczne, nawet jeśli same aspirują do statusu antydogmatycznego. Aby wyjaśnić znaczenie tej dwuznaczności, przedstawię paralelę z niektórymi kwestiami, które pojawiły się w kontekście recepcji późniejszej filozofii Wittgensteina.

12

Оптимисты и пессимисты в ситуациии организационных кризисов (на примере экономических кризисов в России).

67%

Vodopyanova N. E., Chesnokov V. B.

Relacje. Studia z nauk społecznych

|

2016

|

issue 1

151-163

PL

Przedstawiono optymizm i pesymizm jako dwie odmiennie pozycje życiowe; pozycję życiową określono jako subiektywny stosunek człowieka wobec rzeczywistości społecznej, który zawiera w sobie wartości i postawy. Obiektywnym składnikiem pozycji jest całość czynów i strategii zachowań w sytuacjach kryzysowych. Optymizm jest rozumiany jako konstrukt systemowy warunkujący wybór czynnych strategii zachowań zaradczych. Pokazano różnice zachowań optymistów i pesymistów w sytuacjach kryzysów w zakresie subiektywnej oceny i prognozowania czasu trwania kryzysów. Zaproponowano technologie psychologicznego monitoringu podmiotów pracy w sytuacjach kryzysowych w oparciu na wzmocnieniu indywidualnych zasobów optymizmu i czynnej pozycji życiowej.

EN

Optimism and pessimism as two different positions in life have been presented; life position defined as a subjective attitude of a man to the social reality, which contains the values and attitudes. The objective component of the position is the multiplicity of actions and strategies of behaviour in emergency situations. Optimism is understood as a system construct conditioning the choice of active coping strategies behaviour. Behavioural differences between optimists and pessimists in emergencies related to subjective evaluation and the prediction of emergency duration have been shown. The technologies of psychological monitoring of entities working in emergency situations, based on the strengthening of individual optimism resources and an active position in life have been proposed.

13

Henryk Elzenberg a istota stoicyzmu

67%

Kowalik Ł.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2017

|

issue 4

14

Emil Cioran’s approach to the tragedy of human existence

59%

Lerka T., Lerka T.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 1

15

ILUZJA BUDDYJSKIEGO WYZWOLENIA W MYŚLI EMILA CIORANA

59%

Piechaczek S.

Roczniki Filozoficzne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 4

53-72

EN

Wishing to defeat or silence a fear of death and not being able to find support from religion, neighbours, culture and ideas, turns Emil Cioran towards the philosophy of the East. Buddhism, which is not an institutionalized religion, refers to reflection and a cognitive effort, and aims at the purification of the consciousness from illusions of the external world. Those illusions create a number of attachments and desires and in this way, they arouse in a man constant anxiety and suffering at the thought of disappointment, failure and loss. In striving for purification from illusions, desires and sufferings, Cioran reaches for Buddhist contemplation techniques over what is left from a man after death, and for the Buddhist notion of emptiness, which helps in removing the content from the world, and thanks to all of this, the fear of death disappears, the impression of undisturbed completeness and happiness is attained, moreover, the state of blissful indifference is achieved. Ultimately, the author of Drawn and Quartered cannot consent to such an existential limbo and imputes to Buddhism, that by renouncing desires, attachments and sufferings, in fact, it renounces life due to pointless indifference, it creates only an illusion of liberation, in the essence, it is strange for a man from the West and therefore, it quickly arouses a desire for a re-involvement in the agitated course of illusions, objects, issues, passions and a common pursuits.

PL

Pragnąc pokonać lub uciszyć strach przed śmiercią i nie mogąc znaleźć oparcia w religii, bliźnich, kulturze i ideach, Emil Cioran zwraca się w kierunku filozofii Wschodu. Buddyzm, nie będąc zinstytucjonalizowaną religią, odwołuje się do refleksji i wysiłku poznawczego, i zmierza do oczyszczenia świadomości z iluzji świata zewnętrznego. Iluzje te stwarzają cały szereg przywiązań i pragnień, i w ten sposób wzbudzają w człowieku ciągły niepokój i cierpienie na myśl o rozczarowaniu, niepowodzeniu lub stracie. W dążeniu do oczyszczenia się ze złudzeń, pragnień i cierpienia Cioran sięga do buddyjskich praktyk kontemplacji tego, co zostaje z człowieka po śmierci oraz do buddyjskiego pojęcia pustki, które pomaga opróżnić świat z treści, i dzięki któremu znika strach przed śmiercią, dostępuje się odczucia niczym niezmąconej pełni i radości, a także osiąga stan błogiej obojętności. Ostatecznie jednak autor Ćwiartowania nie jest w stanie przystać na takie zawieszenie istnienia i zarzuca buddyzmowi, że wyrzekając się pragnień, przywiązań i cierpienia, w rzeczywistości wyrzeka się życia na rzecz jałowej obojętności, stwarza jedynie iluzję wyzwolenia, jest istotowo obcy człowiekowi Zachodu i w związku z tym szybko rodzi pragnienie ponownego włączenia się we wzburzony nurt iluzji, rzeczy, spraw, namiętności i powszechnej gonitwy.

16

Homo malus. Zło jako zasada świata w myśli Emila Ciorana

59%

Piechaczek S.

Przegląd Humanistyczny

|

2016

|

vol. 60(2 (453))

57-69

PL

The article, referring to Emil Cioran’s thought, focuses on the philosophical analysis of the phenomenon of evil and the role it plays in human life. According to Cioran, a man does not incline to good, but as a slave of own individuality, wants to affirm his existence, thus human relationships are a chain of envy, hatred, resentment and revenge. Despite the fact that life in society founded on these feelings is unbearable, a man deliberately chooses the way of being based on them, as they are the only ones which add strength, drive his actions and the whole history. This, in turn, leads Cioran to the conclusion that only evil has substance and really exists, and its ubiquity and the role of the principle of movement indicate that the world could not be created by a good god, but an evil demiurge. Imperfection of a demiurge led him to create the world, which took over all his qualities. This is the bungled world, where everything gets destroyed, and in which everybody must cope with his destructibleness and passing on his own.

17

Wiersze noir

59%

Klera W.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 13

76-85

EN

This article explores the term “noir” that has been introduced relatively recently to contemporary poetry, having been borrowed from the film world. The sources of noir poetry do not exclusively lead back to film and neo-noir, for they also – and perhaps most substantially – draw from features that migrated over to film from dark crime fiction, also known as hard-boiled stories. The first usage of the term “noir poetry” I was able to find appears in an article that American scholar and poet Suzanne Lummis published at the break of 2013. In English-speaking countries, the term is substantially more popular than it is elsewhere. Although an anthology appeared in Poland in 2010 titled Farewell, My Lovely. Noir Poetry (Żegnaj, laleczko. Wiersze noir), the term did not interest the authors on a theoretical level, for they seemed more interested in Chandlerian tropes. The fundamental features of noir poetry include: anxiety, pessimism, obsession, and a rejection of sentimentality. One device employed among Polish poets with particular zeal is black humor. In Poland, authors drawing from the noir tradition include Marcin Baran and Marcin Świetlicki, but we can also trace the genre’s imprints back to earlier work, some examples of which might seem counter-intuitive, such as Wisława Szymborska’s Black Song (Czarna piosenka), which is cited in this article.

PL

Artykuł dotyczy stosunkowo młodego zakorzenienia terminu noir, zapożyczonego od gatunku filmowego, we współczesnej poezji. Źródłami noir w wierszach są nie tylko dzieła filmowe noir i neo noir, ale też – a może przede wszystkim – te elementy, które do kina przywędrowały z czarnych kryminałów, znanych jako hard-boiled stories. Pierwsze użycie terminu poezja noir odnotowałam w artykule amerykańskiej badaczki i poetki Suzanne Lummis z przełomu 2012 i 2013 roku. W krajach anglojęzycznych jest on zdecydowanie bardziej popularny niż gdzie indziej. Choć w Polsce pojawiła się w 2010 roku antologia Żegnaj, laleczko. Wiersze noir, to od strony teoretycznej termin nie zajmował badaczy tutejszej literatury, w przeciwieństwie do tropów Chandlerowskich, które jednak były podejmowane. Istotnymi cechami wierszy noir są: niepokój, pesymizm, obsesja i odarcie z sentymentalizmu. Szczególnie chętnie wykorzystywanym przez polskich poetów zabiegiem jest wypełnianie wierszy czarnym humorem. Po konwencję noir często sięgają w Polsce na przykład Marcin Baran i Marcin Świetlicki, ale można ją znaleźć również u autorów tworzących wcześniej, często z zaskoczeniem – jak w przypadku cytowanej w artykule Czarnej piosence Wisławy Szymborskiej.

18

Pessimism, determinism, conservatism

51%

Kowalik Ł., Kowalik Ł.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 3

19

An overview of the axiological system of Bogusław Wolniewicz

51%

Kowalik Ł., Kowalik Ł.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 3

20

Człowiek ponowoczesny jako podstawowy problem nowej ewangelizacji

51%

Sienkiewicz E.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2015

|

issue 22

145-163

PL

Podstawowym kryterium rozumienia nowej ewangelizacji jest dzieło Jezusa Chrystusa. Ogłoszone przez Niego bliskie panowanie Boga przesądza o istocie nowości Jego wydarzenia wobec Starego Przymierza. Dodatkowym aspektem tej nowości jest każdorazowy kontekst, do którego należy obecnie postmodernizm jako wyjątkowe wyzwanie wobec misji ewangelizacji. Wyznacznikiem rozumienia kontekstu jest najpierw postępowanie historycznego Jezusa, a następnie Jego uczniów i pierwszych nauczycieli wiary wychodzących na spotkanie antycznego świata z jego kulturą, charakteryzującą się dążeniami uniwersalistycznymi. Najbardziej skuteczną podstawą spotkania kultur i zarazem zachodniej cywilizacji okazało się chrześcijaństwo stawiające w centrum poznanie obiektywnej i wszystkich zobowiązującej prawdy. Ponowoczesność hołdująca relatywizmowi i negująca obiektywny charakter prawdy dąży do radykalnej redefinicji obrazu rzeczywistości. Jej początkiem ma być dekonstrukcja rozumiana jako negacja dotychczasowych osiągnięć kulturowych i cywilizacyjnych, jednak bez propozycji jakiejkolwiek nowej wizji świata oraz człowieka. Stąd ponowoczesność należy określić jako radykalną formę współczesnego sceptycyzmu i pesymizmu, czemu chrześcijanie muszą przeciwstawić wciąż aktualną apologię – jako obronę wiary i ewangelizację – jako jej świadectwo. Przymiotnikowe ich dookreślenie – „nowa apologia” i „nowa ewangelizacja” podyktowane jest ich nowym kontekstem.

EN

The basic criterion for understanding new evangelization is the work of Jesus Christ. Announced by Him the close reign of God prejudges the novelty essence of His event to the Old Covenant and in the universalist sense. Another aspect of this novelty is every-time context that postmodernism belongs to and that is as a unique challenge to the mission of evangelization. For better understanding of the context we have to, first and foremost, carry out a historical investigation of Jesus, and then His disciples and the first teachers of the faith, that go out to meet the ancient world with its culture which is characterized by universalistic aspirations. The most effective basis for the meeting of cultures and the Western civilization was Christianity that puts in the center of learning the all requiring objective truth. The postmodernism that favours relativism and recognizes that truth impossible to determine, and the desire to know her as dangerous, calls for a radical redefinition – the reconstruction of the image of reality. Its beginning is to be deconstruction understood as a negation of the existing cultural and civilizational achievements. Unfortunately, postmodernists just stop at that point without offering any systematic and competitive vision of the world and of man. Postmodernism should therefore be defined as a radical form of modern skepticism and the collapse of the meaning of pessimism which Christians must still resist still the current apologia – as a defense of faith and evangelization – as her testimony. The adjectival clarification – „a new apology” and „new evangelization” is dictated by their new context.

Refine search results

Z Paros do Eleusis. Henryk Elzenberg - pesymista pielgrzymujący

Skrajny indywidualizm jako źródło dysfunkcji wspólnotowych w nauczaniu papieża Franciszka

Drogi nadziei

Antynatalizm jako recepta na problemy współczesności?

Radykalny humanizm Aleksandra Hercena – próba komentarza

Michel Houellebecq — ostatni egzystencjalista

W obliczu aksjologicznej próżni. O rozpadzie świata wartości w literaturze Młodej Polski i w prozie najnowszej

Henryka Elzenberga życie „pod prąd”

Essentials of Wolniewicz’s thought

„Katedra” i „kazalnica”: poszukiwanie antropologicznego wymiaru pesymizmu krakowskiej szkoły historycznej (na przykładzie Waleriana Kalinki)

Tragedy and the Limits of Pessimism in Ancient and Modern Realist Political Thought

Оптимисты и пессимисты в ситуациии организационных кризисов (на примере экономических кризисов в России).

Henryk Elzenberg a istota stoicyzmu

Emil Cioran’s approach to the tragedy of human existence

ILUZJA BUDDYJSKIEGO WYZWOLENIA W MYŚLI EMILA CIORANA

Homo malus. Zło jako zasada świata w myśli Emila Ciorana

Wiersze noir

Pessimism, determinism, conservatism

An overview of the axiological system of Bogusław Wolniewicz

Człowiek ponowoczesny jako podstawowy problem nowej ewangelizacji