Search results

1

Pieczęcie cechowe w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Płocku

100%

Trafalski G.

Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2016

|

vol. 8

s. 181-230

PL

Pieczęcie cechowe są ważnym i nadal słabo rozpoznanym działem sfragistyki. Interesująca kolekcja tego typu zabytków jest przechowywana w Muzeum Diecezjalnym w Płocku. Jej twórcą był Franciszek Tarczyński, a skatalogował ją ks. Tomasz Kowalewski. Znalazły się w niej pieczęcie cechów z Chodzieży, Kowala, Łowicza, Sandomierza, Starej Warszawy, Płocka i Włocławka.

EN

Guild seals are an important and still poorly recognized in the historiography of science department of sfragistic. Interesting collection of monuments of this kind has been collected in the Diocesan Museum in Plock. It was created by Franciszek Tarczyński, and cataloged by priest Tomasz Kowalewski. The stamps have been affixed to his cardboard boards. Stock of the guilds of Plock, Lowicz, Sandomierz, Old Warsaw, Kowal, Chodziez, and Wloclawek.

2

Marcin Hlebionek, Catalogue of seals on the documents in the holdings of the State Archives in Bydgoszcz, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

100%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

247-263

3

[rec.] Marcin Hlebionek, Katalog pieczęci przy dokumentach samoistnych w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

100%

Krochmal J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2013

|

issue 20

247-263

PL

artykuł recenzyjny

EN

Review

4

Osoba prezbitera w nauczaniu Jana Pawła II na podstawie jego homilii wygłoszonych podczas święceń prezbiteratu

84%

Prajsnar J.

Studia Pastoralne

|

2007

|

vol. 3

178-192

EN

The article presents the analysis of the contents of John Paul II’s homilies which relate to the issues concerning the identity of the presbyter. Following the Pope's thought one can notice the emphasis of the fact that the presbyter participates in the mission of Christ Himself. The participation in the mission consists in fulfilling His perfect sacrifice, celebrating all the sacraments and preaching the Gospel. The presbyter holds the ministry in the person of Christ - in persona Christi - meaning it is done by God Himself. This participation in Christ’s mission is guaranteed by the laying on of hands, in which way the first disciples of the Master appointed their helpers and successors. Thus, the identity of the presbyter is shaped by a strong bond with God and His salvation. To fulfill the salvation the presbyter must efface himself and let Jesus be the master of his gestures, words and deeds. Life in such a close relationship with Christ is a great mystery of God's plan who entrusts Himself to weak and sinful people. Such reality is a great gift for anyone who, thanks to the works of the priest, can directly experience intimacy with God and His saving acts. It is also a gift for the presbyter himself who, despite his fragility, is blessed with a special friendship with Jesus Christ. The one chosen to priesthood is marked with a lasting seal of priestly ordination meaning that he becomes God's beloved servant forever, regardless of his current spiritual condition. Such a lifelong honor and commitment may at the same time fill the presbyter with fear because of his own littleness and imperfection. Nevertheless, the presbyter, trusting the efficacy of the words from the ordination ritual „And I am confident of this, that the one who began a good work among you will bring it to completion by the day of Jesus Christ" (cf. Phlp 1,6) can fulfill the ministry, devoting himself to Christ with trust.

5

Pieczęcie sądów ziemskich w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1564–1792

84%

Sipavičiūtė J.

Rocznik Lituanistyczny

|

2017

|

vol. 3

PL

W artykule rozpatrywane są pieczęcie sądów ziemskich i ich urzędników w WKL (w dziewięciu powiatach województw wileńskiego i trockiego) w latach 1564–1792. Materiał empiryczny do badań stanowiło około dwustu niepublikowanych pieczęci sądów ziemskich i ich urzędników. Artykuł dzieli się na trzy części. Część pierwsza zawiera analizę sposobu określania w statutach litewskich i Volumina legum zasad używania pieczęci sądów ziemskich i ich urzędników oraz realizowania tego w praktyce. W części drugiej pieczęcie sądów ziemskich zbadano pod względem heraldycznym i sfragistycznym. Takiej samej analizie w części trzeciej poddano pieczęcie urzędników sądów ziemskich – sędziów i podsędków. W artykule postawiono tezę, że zawarte w II Statucie litewskim z 1566 r. i trzecim z 1588 r. oraz wprowadzone w ramach reformy z 1764 r. normy określające używanie pieczęci sądów ziemskich i ich urzędników były przestrzegane. The article deals with seals of land courts and their officials in the Grand Duchy of Lithuania (in nine districts of the Wilno (Vilnius) and Troki (Trakai) voivodeships) in 1564–1792. The study is based about two hundred unpublished seals of land courts and their officials. The article is divided into three parts: part one presents an analysis of how the use of seals by land courts and officials was described in the Statutes of Lithuania and the Volumina legum, and in what way those regulations were implemented in practice. Part two is devoted to a thorough heraldic and sphragistic analysis of the seals of land courts, and part three – to an analysis of land court officials: judges, and sub-judges (singular: podsędek, subiudex). The article puts forward the thesis that the norms included in the Second (1566) and Third (1588) Lithuanian Statutes, and those introduced by the reform of 1764, regulating the use of seals of land courts and of their officials were abided by. The article is supplemented by an annexe with the photographs of seals of land courts and their officials.

6

Kilka słów o pieczęci biskupa włocławskiego Jana Pelli z Niewiesza przy dokumencie pokoju mełneńskiego z 1422 r.

84%

Szweda A., Szybkowski S.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2018

|

vol. 56

PL

A few words on the seal of bishop of Włocławek Jan Pella of Niewiesz on the document of Mełno Peace of 1422The purpose of the article is to present trials and tribulations with the attachment of the seal of Bishop of Włocławek Jan Pella of Niewiesz to the main Polish document of the 1422 Mełno Peace. Despite the fact that the sealed document of the treaty was handed over to the Teutonic Knights at an assembly at Wielona in April of 1423, there was no seal of Bishop Jan, who was one of the Polish guarantors of the peace. It was not until 14 April 1426 that the seal was put to the document as a result of the agreements made at a Polish-Teutonic meeting at Grodno in December 1425. The bishop’s seal was brought to Toruń by a delegation made up of Jan Pella’s nephew, Piotr of Niewiesz, and a few low-ranking clergymen. The actual attachment of the seal to the document especially provided for this occasion was made by the bishop’s nephew, and the seal was described in great detail in a notary’s instrument issued for this reason. The article is supplemented by an appendix in the form of edition of two sources related to the attachment of the bishop’s seal, that is the notary’s instrument of 14 April, and a letter of Toruń Commander Henryk Marschalk to the Grand Master of the Teutonic Order Paul von Rusdorf of 15 April 1426.

7

Sigillum provincialatus cum Beata Maria Virgine. Studium pieczęci polskich prowincjałów dominikańskich z XIV i XV wieku

84%

Turek J.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2016

|

vol. 54

PL

Zarys treści: Na podstawie dziesieciu zachowanych odcisków pieczęci prowincjałów polskich dominikanów z XIV i XV w. można wyodrębnić cztery typariusze. Wszystkie są hagiograficzne, a w ich polu wyobrażona została Matka Boska z Dzieciątkiem oraz klęcząca i modląca się postać symbolizująca dysponenta. Wyobrażenia i legendy są stereotypowe, co umożliwiało przejmowanie typariusza przez kolejnych następców na tym samym urzędzie. Dysponentami jednej pieczęci było kilku prowincjałów (dwóch lub trzech), a jeden tłok funkcjonował przez ok. dwadzieścia-trzydzieści lat. Pieczęć prowincjalska miała charakter urzędowy. Ponadto, odgrywała znaczną rolę w propagandzie ich władzy, była symbolem jej ciągłości i jedności prowincji. Prowincjałowie pieczętowali nią swoje listy oraz współpieczętowali dokumenty wystawiane przez konwenty.Abstract: Four stamps may be distinguished upon the basis of the preserved imprints of seals used by Polish Dominican provincial superiors in the fourteenth and fifteenth century. All are hagiographic and their field displays the Madonna and Child as well as a kneeling and praying figure symbolising the holder. The images and legends are stereotypical, making it possible for the stamp to be passed to successors holding the office in question. A single seal was at the disposal of several (two or three) provincial priors and a single stamp functioned for about 20–30 years. The seal was official and performed a prominent part in the propaganda of the holders’ power as well as being a symbol of its continuum and the unity of the office. The provincial superiors used it to seal both their letters and the documents issued by monasteries.

EN

Dominican documents at the State Archive in Wrocław offer an opportunity for taking a close look at seven imprints of seals used by provincial superiors during the fourteenth and fifteenth century. Another three such monuments are kept at the State Archives in Opole and Toruń. An analysis of the iconography and legends makes it possible to determine that we are dealing with four stamps. The first was at the disposal of Maciej of Cracow (I), the second – of Piotr Wasserrabe (II), the third (III) – of three provincial superiors: Andrzej Rusiniec, Jan Arnsberg and Jan Biskupiec, and the fourth (IV) – of Jan Advocati and Jakub of Bydgoszcz. All four are hagiographic, with a field featuring the Madonna and Child as well as a kneeling and praying person symbolising the provincial prior. The legend is stereotypical, making it possible for the stamp to be passed on to successors to the office. The seals remained at the disposal of several (two or three) provincial superiors, with a single stamp functioning for about 20–30 years. The provincial superiors used an official seal attached below their letters and the documents of assorted monasteries, which they attested. The corroboration of the former described the seal as: sigillum mei provincialatus. In the second instance, information about the consent of the provincial superior was included in the contents of the document and the corroboration mentioned: sigillum prioris provincialis. Only Jan Arnsberg, by way of exception, added his own formula below the basic contents. The seal of the provincial prior was attached in the middle or as the first seal to the left. The seal in question played a considerable role in the propaganda of the provincials’ power by symbolising its continuum and the unity of the given province. An analysis of the mediaeval seals of provincial superiors allows us to assert that their constant programme involved the Madonna.

8

W sprawie edycji zbiorów pieczęci i opisu wyobrażeń napieczętnych

84%

Adamczewski M.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2016

|

vol. 54

PL

Zarys treści: Głos w dyskusji na temat sposobu opisywania wyobrażeń pieczęci publikowanych w wydawnictwach źródłowych.Abstract: A voice in a discussion about ways of describing seal imagery in source publications.

EN

Two significant sphragistic source publications issued in 2012 and 2015 deal with seals on documents from the State Archive in Bydgoszcz and seal stamps from the State Archive in Poznań. Descriptions of seal images, contained in the cited publications, which could become models for future editions, inclined the author of the article to present his reflections on editing seals. The majority of the remarks pertain to the manner of constructing a description of armorial seals from the viewpoint of heraldry. Theses concerning the method of characterising seal imagery can be presented as follows: 1. A description of the seal image should not double information accessible in the illustration; 2. A description should contain expanding information (e.g. an identification of the motifs of deciphering the symbolic message); 3. All descriptions should possess a unified form and normalised contents; 4. A description must be maintained in a language adapted to the described contents, i.e. heraldic language and terminology must be applied to designate coats of arms, and descriptions of tools should use the names of specialist instruments in accordance with the terminology of suitable crafts and professions; 5. A description of armorial seals must take into account their dual character: a seal with a coat of arms (in the field a shield with an emblem) and a seal with an emblem (in the field an emblem without a shield); names of coats of arms should be used suitably for formulating descriptions of coats of arms; 7. In the course of depicting state emblems on “government’ seals one should take into account legal regulations upon whose basis the described emblem was created or modified. The use of precise terminology will make it possible to avoid interpretation misunderstandings, which at times are the consequences of the ambiguous language of the description..

9

Pieczęć tzw. Rzeczypospolitej Mosińskiej z 1848 r. Ze studiów nad pieczęciami powstańczymi XIX w.

84%

Stróżyk P.

Historia Slavorum Occidentis

|

2023

|

issue 3(38)

201-226

EN

In his article, the author presents a critical analysis of an unknown seal of the Republic of Mosina from 1848, stored in the PAN Kórnik Library.

10

Kilka uwag na rzecz rehabilitacji zapomnianej filiacji Stefana Nemanji

84%

Szefliński B.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2015

|

vol. 22

|

issue 2

4-15

EN

Contemporary historians agree that the father of grand prince Stephen Nemanja was Zavida. This opinion is based on the comparison of genealogical data from different sources. The data, however, is not as unequivocal as it is supposed to be. The close analysis of the account of Ansbert, the chronicler of the third crusade, suggests a different understanding of some of the data. It should be admitted that the discussion concerning the identity of Nemanja’s father was closed too early. The seals of Nemanja and his brother Stracimir prove beyond doubt that both brothers had the same name Stephen. Most probably they inherited the same names from their father. Even though already at the end of 1980s Jan Leśny in one of his works mentioned this fact, it still has not been properly explored in historiography. However, this observation lets us assume that Nemanja’s father could be Stephen Vukan, known only from reference made by Anna Komnene. Such a filiation has been already presented but on the basis of wrong premises. Now it receives a deserved recognition.

PL

Contemporary historians agree that the father of grand župan Stephen Nemanja was Zavida. This opinion is based on convergent evidence of genealogical data from different sources. The data, however, is not as unequivocal as it is supposed to be. A more detailed analysis of the account of Ansbert, the chronicler of the third crusade, suggests a different understanding of some of the data. It should be admitted that the discussion concerning the identity of Nemanja’s father was ceased too early. The seals of Nemanja and his real brother Stracimir prove beyond doubt that both brothers had the same name Stephen; most probably they inherited it from their father. Even though at the end of 1980s Jan Leśny in one of his works already mentioned this fact, it still has not been properly explored in historiography. However, this observation lets us assume that Nemanja’s father could be Stephen Vukan, known only from reference made by Anna Komnene. Such a filiation has been already presented but on the basis of wrong premises. Now it receives a deserved recognition.

11

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii lubelskiej

84%

Król-Próba J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

255-258

EN

The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.

12

Zbiór tłoków pieczętnych biskupów wrocławskich w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu

84%

Mandziuk J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1976

|

vol. 33

225-231

EN

-

13

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii Lubelskiej

84%

Król-Próba J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2016

|

issue 23

255-258

PL

Akt unii polsko-litewskiej z 1569 r., tak zwanej Unii Lubelskiej, przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w zbiorze dokumentów pergaminowych (sygn. 5627). Jest to szesnastowieczny dokument pergaminowy z liczną grupą podwieszonych pieczęci woskowych. Dotychczas uważano, że znajduje się pod nim 77 pieczęci. Podczas prac konserwatorsko-dokumentacyjnych prowadzonych w Centralnym Laboratorium Konserwacji Archiwaliów AGAD ujawniono jeszcze jedną – nieznaną wcześniej pieczęć. W tekście opisano tę pieczęć oraz dokonano próby identyfikacji jej właściciela.

EN

The act of the Polish-Lithuanian Union of 1569, so-called The Union of Lublin, is preserved in the holdings of the Central Archives of Historical Records in Warsaw in the collection of parchment records (ref. No. 5627). This is the 16th c. parchment document with a large group of pendant wax seals. Until now it was thought that 77 seals were attached to the document. However, during the restoration work carried out in the Central Laboratory for Conservation of Archive Materials in Warsaw was revealed another previously unknown seal. This article describes this seal as well as the attempts to identify its owner.

14

Najstarsze pieczęcie Ciechanowa

67%

Górczyk W. J.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 1

79-92

EN

The article contains information on the oldest offi cial seals of Ciechanów as a municipal entity. It is an attempt to show that studies in the fi eld of sphragistics can be an interesting source of knowledge about the history of the city, in particular its system and municipal rights. Of course, while maintaining the correlation between the sphragistic study and documents and materials related to the broadlyunderstood history of the city.

PL

Artykuł zawiera informacje dotyczące najstarszych pieczęci Ciechanowa jako podmiotu municypalnego. Jest próbą wykazania, że opracowania z zakresu sfragistyki mogą być interesującym źródłem wiedzy o historii miasta, w szczególności jego ustroju i prawach miejskich. Oczywiście przy zachowaniu korelacji między opracowaniem sfragistycznym a dokumentami i materiałami dotyczącymi szeroko rozumianych dziejów miasta.

15

Unia Apostolska Najświętszego Serca Jezusowego Diecezji Częstochowskiej i jej działalność dokumentacyjno-archiwalna

67%

Wolnicki P.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2020

|

vol. 113

431-448

EN

The substantive right of the faithful in Church to organize into associations also applies to clergy. The international association for diocesan priests is the Apostolic Union of Priests of the Sacred Heart of Jesus, founded by Viktor Labeurier in 1862, which was canonically approved and established in 1880 In Poland, this association appeared at the beginning of the 20th century, and in the Diocese of Częstochowa it was founded in 1929. Until 1949, it operated as an association with a legal basis in Polish and Church law. Due to the Decree of 5 August 1949 amending certain provisions of the law on associations, the Apostolic Union became an exclusively canonical institution. The history of this association in Poland and many of its dioceses has not been synthesised. The aim of the article is therefore to present this institution and its archival activities on the example of the Diocese of Czestochowa and the characteristics of the file documentation: the book of members and the book of candidates, declarations of membership, promises of stability and the so-called schedula sheets. Apart from the deliberations of the researchers, we also find the characteristics of the documentation produced, collected and archived by its basic structures – diocesan Apostolic Unions – which can be a rich source of information for many scientific disciplines.

PL

W Kościele prawo przedmiotowe do organizowania się wiernych w różnego rodzaju zrzeszenia dotyczy także duchownych. Międzynarodowym stowarzyszeniem grupującym księży diecezjalnych jest założona przez Wiktora Labeuriera w 1862 roku Unia Apostolska Kapłanów Najświętszego Serca Jezusowego, która kanoniczne zatwierdzenie i ustanowienie otrzymała w 1880 roku. Na ziemiach polskich stowarzyszenie to pojawiło się na początku XX wieku, a w diecezji częstochowskiej powstało w roku 1929. Do 1949 roku funkcjonowała ona jako stowarzyszenie mające umocowanie prawne w przepisach prawa polskiego i kościelnego. W związku z dekretem z dnia 5 sierpnia 1949 roku o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach Unia Apostolska stała się instytucją wyłącznie kanoniczną. Dzieje tego stowarzyszenia w Polsce i w wielu jej diecezjach nie doczekały się syntetycznego opracowania. Celem artykułu jest więc przedstawienie tej instytucji i jej archiwalnej działalności na przykładzie diecezji częstochowskiej oraz charakterystyka dokumentacji aktowej: księgi członków i księgi kandydatów, deklaracji członkostwa, złożonych przyrzeczeń stałości i kart tzw. scheduli. Poza rozważaniami badaczy wciąż bowiem pozostaje charakterystyka dokumentacji wytwarzanej, gromadzonej i archiwizowanej przez podstawowe jej struktury – diecezjalne Unie Apostolskie, która może być bogatym źródłem informacji dla wielu dyscyplin naukowych.

16

Czternastowieczna nieznana pieczęć Wieruszowa. Przyczynek do badań nad najstarszą heraldyką miasta i jego właścicieli

67%

Wójcik M. L.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2020

|

vol. 12

69-95

EN

The article has as its subject the coat of arms seal of Wieruszów that was used to authenticate a document from 28th January 1426. The seal is a point of departure for analysing the coat of arms of the town and of its owners. From the turn of the fourteenth century till 1467 the owners were representatives of the Wierusz family, who used Wieruszowa coat of arms. In historiography the seal had not been known before this discovery. The oldest coat of arms of Wieruszów was thought so far to be the following image: argent, a goat sable standing on the grass vert, bearing church gules with two towers of the same on the back. The representations of the goat originate from the seal as late as the end of the eighteenth century. The older seal recently discovered is dated for 1368-1426 and displays a coat of arms shield, party per pale, the dexter side checky of three and six gules and argent, on the sinister argent a demi-goat passant sable. In the rim there is the inscription “+ · S(igillum) · C(ivitatis) · WERVSC[HOW]IENSIS”. The iconography of the seal visibly relates to the coat of arms of the town’s owners. They used the Wieruszowa coat of arms: argent, a goat half sable half checky gules and of the field. The artefact from 1426 and the coat of arms seals of the Wieruszów owners that they used between 1395 and 1448 have been analysed. The article demonstrates that the opinion that the owners laid a stag in their coat of arms instead of a goat is unfounded. This opinion has recently been put forward a lot in the research. The seal, unknown until recently, probably kept being used till the end of the fifteenth century. After the fire of the town, which broke out in 1497 or 1498, the seal was replaced with a new one. The iconography of the new seal was an updated one, since it combined the symbols associated with the town’s founders and with feudal allegiance (a goat) and with manifesting the town’s independence (a church façade with two towers). This is the current shape of the town’s coat of arms.

DE

Der Artikel ist dem Siegel der Stadt Wieruszów (dtsch. Weruschau) gewidmet, das auf einer Urkunde vom 28. Januar 1426 abgedruckt wurde. Der Siegelabdruck bietet einen Ausgangspunkt für die Analyse der Heraldik dieser Stadt, die vom Ende des dreizehnten Jahrhunderts bis 1467 den Vertretern der Familie Wierusz gehörte. In der Geschichtsschreibung blieb das Siegel bisher unbekannt. Als das älteste Stadtwappen galt allgemein die Abbildung des schwarzen, rechts schreitenden Ziegenbocks auf silbernem Grund, der auf dem grünen Rasen steht und eine rote zweitürmige Kirche auf dem Rücken trägt, dessen Darstellungen erst aufden Siegeln vom Ende des achtzehnten Jahrhunderts zu sehen waren. Das aufgefundene, für die Jahre 1368-1426 datierte Siegel stellt einen gespaltenen Wappenschild mit dem sechsreihigen Schachbrett zu drei Ziegeln rechts, einem halben aufgerichteten Ziegenbock links und folgender Umschrift dar: + · S(igillum) · C(ivitatis) · WERVSC[HOW]IENSIS. Seine Ikonografie bezieht sich eindeutig auf das Wappen der Stadtbesitzer, die sich mit dem einen halb schwarzen, halb rot-silber geschachten Ziegenbock darstellenden Siegel legitimierten. Auf der Grundlage der Analyse des Artefakts aus dem Jahre 1426 und der Wappensiegel der Herren von Wieruszów aus den Jahren 1395-1448 deutet der Autor darauf hin, dass es keine Begründung für die in der letzten Zeit in der Literatur verbreitete Meinung gibt, dass die Familie in ihremWappen einen Rehbock anstelle des Ziegenbocks getragen hätte. Das unbekannte Siegel wurdehöchstwahrscheinlich bis Ende des fünfzehnten Jahrhunderts verwendet. Nach dem Stadtbrand im Jahre 1497 bzw. 1498 wurde es gegen ein neues getauscht, mit dem aktualisierten ikonografischen Inhalt, der einerseits eine sich direkt auf die Gründer der Stadt beziehende und die Feudalherrschaft vertretende Symbolik (Ziegenbock) verband, andererseits die Stadtunabhängigkeit manifestierte (Kirchenfassade mit zwei Türmen). In dieser Form funktioniert das Wappen bis zum heutigen Zeitpunkt.

PL

Artykuł dotyczy pieczęci herbowej miasta Wieruszowa wyciśniętej przy dokumencie z 28 stycznia 1426 roku. Jest ona punktem wyjścia do analizy heraldyki tego miasta oraz jego właścicieli, którymi od przełomu XIII i XIV wieku aż do 1467 roku byli przedstawiciele familii Wieruszów herbu Wieruszowa. W historiografii pieczęć ta nie była dotychczas znana, a za najstarszy herb miasta powszechnie uchodził kładziony w srebrnym polu wizerunek czarnego, kroczącego w prawą stronę kozła stojącego na zielonej murawie i dźwigającego na grzbiecie czerwony kościół z dwiema wieżami, którego przedstawienia pochodzą dopiero z pieczęci z końca XVIII wieku. Odnaleziona pieczęć, datowana na lata 1368–1426, eksponuje dwudzielną w słup tarczę herbową z szachownicą sześciorzędową w trzy cegły na polu prawym i wspiętym poł kozłem na polu lewym, w otoku zaś napis: + · S(igillum) · C(ivitatis) · WERVSC[HOW]IENSIS. Jej ikonografia nawiązuje ewidentnie do herbu właścicieli miasta, którzy pieczętowali się kozłem na poły czarnym, na poły szachowanym w czerwono-srebrne cegły. Na podstawie analizy artefaktu z 1426 roku oraz pieczęci herbowych panów Wieruszowa z lat 1395–1448 autor wykazuje, że brak uzasadnienia dla forsowanej ostatnio w literaturze opinii, jakoby rodzina kładła w herbie jelenia zamiast kozła. Nieznana dotąd pieczęć była używana przypuszczalnie do końca XV wieku. Po pożarze miasta, jaki wybuchł w 1497 lub 1498 roku, została wymieniona na nową, z uaktualnioną treścią ikonograficznego przekazu, który z jednej strony łączył symbolikę odwołującą się bezpośrednio do założycieli miasta i reprezentującą zwierzchność feudalną (kozioł), z drugiej zaś był formą manifestacji miejskiej samodzielności (fasada kościoła z dwiema wieżami). W takim kształcie herb funkcjonuje do dziś.

17

Герб роду панів Гербуртів ХІІІ-початку XVII ст.

67%

Однороженко О.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2019

|

vol. 11

220-261

PL

Herb rodowy Herburtów od połowy XIII do początku XVII wieku przedstawiał się na‑ stępująco: na tarczy jabłko przebite trzema mieczami. Jednak od przełomu XVI-XVII wieku poszczególni przedstawiciele rodu uzupełniali tę kompozycję figurą krzyża umieszczoną nad jabłkiem. Jednocześnie możemy zaobserwować znaczną kolorystyczną odmienność różnych figur herbu, głównie w zawartości emblematów hełmów. Pomimo faktu, że w klejnotach her‑ bów rodu Herburtów znajdujemy zwykle pawie lub strusie pióra, różnica w ich liczbie i ko‑ lorze (wraz ze zmianą koloru labr i figur na tarczy) natychmiast umożliwia rozpoznanie 19 odmian herbu używanego przez różnych przedstawicieli rodu. Taka zmienność drugorzędnych elementów ogólnego emblematu była charakterystyczna zarówno dla czesko-morawskich, jak i ruskich gałęzi rodu. W tym drugim przypadku obserwowana zmienność była swoistą kon‑ tynuacją tradycji charakterystycznych dla herbów szlacheckich na ziemiach Korony Czeskiej.

18

Zbiór tłoków pieczętnych instytucji kościelnych i osób duchownych w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu

67%

Mandziuk J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1978

|

vol. 37

221-232

EN

-

19

Nieznana pieczęć opata rudzkiego Piotra Sebickiego z 1602 r.

59%

Wójcik M. L.

Hereditas Monasteriorium

|

2013

|

vol. 2

169-178

EN

The seals from the Cistercian monastery in Rudy have already been a subject for sphragistic consideration several times. However, the abbot of Rudy in the years 1595-1608, Piotr Sebicki’s (von Saebisch) stamp, which legalized a document from 1602 stored in the National Archive in Racibórz, has not been taken into account yet. The presented text is a contribution which complements the catalogue of seals owned by the superiors of the monastery in Rudy during the time of its existence (about 1254-1810). The seal, in an oval shape with a width of about 22 mm and height of about 25 mm, represents a heraldic type. The seal field presents an Iberian shield, party per cross, and decorated with a delicate volute fringe. It is crowned with an infula with scrolls formed in the shape of mantling, which flows down on both sides. On the left side (heraldically) of the infula there is a crook of a crosier slanting and protruding behind the shield, with a letter “R” centrally inscribed on it and on the right side – majuscules “PA”. They form a monogram of the owner of the seal: “Petrus Abbas R[a]udensis”. What is displayed on the shield is the Upper Silesian eagle (without a band on the chest and wings) wearing a duke’s coronet on its head, as well as the letters “MO” (dexter chief) and “RS” (sinister base, now blurred), which form a motto characteristic for Cistercians – “MORS” („Morimondus”). As regards iconography, the seal does not differ from the sigilla used by the abbots of other orders at that time. However, as opposed to many of the seals, it is devoid of the personal symbolism and refers only to a slightly modified monastic heraldry. The emblem relates to the classical coat of arms of the monastery in Rudy, but it does not expose a Morimond cross, which was replaced by a simple division of a shield into a cross. The eagle of the Silesian Piasts was placed on the whole surface of the shield and not in the inescutcheon. Therefore, they can be treated as a contribution of the owner to the heraldisation process of this sign of the abbey in Rudy, which lasted at least from the middle of the 16th to the middle of the 17th century.

20

Późnośredniowieczne superekslibrisy Mikołaja Heskena z Kościana. Cymelia ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu

59%

Franczak R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2021

|

vol. 115

83-92

EN

Remains of the late-medieval book collection of the Poznań canon Mikołaj Hesken of Kościan (d. 1485) are currently in the collection of the Archdiocesan Archives in Poznań. During his research, Fr. Kamil Kantak described his collection, paying attention to the „stamps” on the book covers. The author of the article, after carrying out a closer analysis, stated that the aforementioned „stamps” are Mikołaj Hesken’s super-bookplates pressed with stamps. Further research has shown that it is a valuable material for the history of book proprietary marks in Poland. This is evidenced by, inter alia, chronology of super-bookplates, which makes them the oldest in Greater Poland.

PL

Pozostałości po późnośredniowiecznym księgozbiorze kanonika poznańskiego Mikołaja Heskena z Kościana (zm. 1485 r.) znajdują się obecnie w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu. Podczas swoich badań ks. Kamil Kantak opisał jego zbiór, zwracając uwagę na „pieczątki” znajdujące się na oprawach ksiąg. Autor artykułu po przeprowadzeniu bliższej analizy stwierdził, że wspomniane „pieczątki” są superekslibrisami Mikołaja Heskena wyciśniętymi za pomocą tłoków pieczętnych. Dalsze badania wykazały, że jest to cenny i wartościowy materiał do dziejów książkowych znaków własnościowych w Polsce. Świadczy o tym m.in. chronologia superekslibrisów, która czyni je najstarszymi w Wielkopolsce.

Refine search results

Pieczęcie cechowe w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Płocku

Marcin Hlebionek, Catalogue of seals on the documents in the holdings of the State Archives in Bydgoszcz, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

[rec.] Marcin Hlebionek, Katalog pieczęci przy dokumentach samoistnych w zasobie Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2012

Osoba prezbitera w nauczaniu Jana Pawła II na podstawie jego homilii wygłoszonych podczas święceń prezbiteratu

Pieczęcie sądów ziemskich w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1564–1792

Kilka słów o pieczęci biskupa włocławskiego Jana Pelli z Niewiesza przy dokumencie pokoju mełneńskiego z 1422 r.

Sigillum provincialatus cum Beata Maria Virgine. Studium pieczęci polskich prowincjałów dominikańskich z XIV i XV wieku

W sprawie edycji zbiorów pieczęci i opisu wyobrażeń napieczętnych

Pieczęć tzw. Rzeczypospolitej Mosińskiej z 1848 r. Ze studiów nad pieczęciami powstańczymi XIX w.

Kilka uwag na rzecz rehabilitacji zapomnianej filiacji Stefana Nemanji

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii lubelskiej

Zbiór tłoków pieczętnych biskupów wrocławskich w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu

Nieznana pieczęć odnaleziona przy dokumencie Unii Lubelskiej

Najstarsze pieczęcie Ciechanowa

Unia Apostolska Najświętszego Serca Jezusowego Diecezji Częstochowskiej i jej działalność dokumentacyjno-archiwalna

Czternastowieczna nieznana pieczęć Wieruszowa. Przyczynek do badań nad najstarszą heraldyką miasta i jego właścicieli

Герб роду панів Гербуртів ХІІІ-початку XVII ст.

Zbiór tłoków pieczętnych instytucji kościelnych i osób duchownych w Archiwum Archidiecezjalnym we Wrocławiu

Nieznana pieczęć opata rudzkiego Piotra Sebickiego z 1602 r.

Późnośredniowieczne superekslibrisy Mikołaja Heskena z Kościana. Cymelia ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu