Search results

1

O jednostce i historii – Gorbaczow i koniec imperium. Recenzja książki: Alicja Stępień-Kuczyńska Gorbaczow. Pieriestrojka i rozpad imperium Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020

100%

Olchowski J.

Władza sądzenia

|

2021

|

issue 20

167-170

2

Próby odnowienia radzieckiego państwa federacyjnego

100%

Zieliński J.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

317-352

PL

Próby utrzymania ZSRR nie tylko zakończyły się niepowodzeniem, ale przyspieszyły proces. Zdecydował o tym imperialny model budowy i funkcjonowania państwa radzieckiego. Wraz z rozpoczęciem procesów znanych jako pieriestrojka nawet ścisłe kierownictwo było świadome, że partia traci inicjatywę w kierowaniu społeczeństwem. Powstało pytanie: kontynuacja polityki czy powrót do dotychczasowych metod. Opowiedziano się za kontynuacją przy zachowaniu elementów systemotwórczych dla państwa radzieckiego. Rozwiązaniem miało być zawarcie nowego układu związkowego. W okresie od 1990 do rozpadu ZSRR w 1991 r. opublikowano pięć projektów. Zmiany dotyczyć miały m.in. katalogu podmiotów układu i mechanizmów realizacji ich interesów oraz ekonomicznych podstaw funkcjonowania nowego związku oraz podmiotów. Przy istniejącej różnorodności narodów, narodowości i ludów, na obszarze całego kraju uruchomiono ruchy odśrodkowe. Osłabiły one strukturę narodowo-państwową i stworzyły nowe konflikty. Wzajemne oczekiwania doprowadziły do delegitymizacji władzy związkowej, roli partii i jedności państwa, a więc tego, co było elementem scalającym obszary imperium znajdujące się pod wpływami kultury zachodniej, prawosławnej i muzułmańskiej.

3

Представления о „Перестройке” в современном российском обществе

71%

Кузнецов Д.

Eastern Review

|

2016

|

vol. 5

83-97

PL

Celem artykułu jest prezentacja wyników badań opinii publicznej, realizowanych na przestrzeni lat 1995–2015 w odniesieniu do wpływu pieriestrojki na nastroje społeczne w Rosji. Pieriestrojka, mimo upływu 30 lat od jej rozpoczęcia, wciąż znacząco oddziałuje na nastroje społeczne zarówno w Rosji, jak i w pozostałych państwach obszaru poradzieckiego. Większość mieszkańców tego kraju przyjmuje, że pieriestrojka była nieudanym eksperymentem, kosztownym przedsięwzięciem, które przyniosło Rosji więcej szkód niż pożytku. Zdecydowanie mniej osób deklaruje odmienne stanowisko – pieriestrojka była przełomowym wydarzeniem, niezakończonym eksperymentem, okresem duchowego odrodzenia społeczeństwa.

EN

Author present results of the sociological researches conducted between years 1995 and 2015, concerning Russian society’s attitude toward Perestroika. Perestroika era not only fundamentally transformed Russian history, but also drastically changed vector of its development at the end of XXth century. Perestroika was unprecedented experience that constantly affects public in Russia and in other post-soviet states. The majority of Russian citizens believe perestroika was a mistake, the experiment that failed, expensive endeavors, bringing Russian state more harm than good. Very few shares different view i.e. perestroika was a breakthrough, decisive moment in Russian history, but not fully exploited, period of spiritual renewal of Russian society.

4

Misja na wschodzie. Wizyty kard. Józefa Glempa w ZSRS w 1988 roku oraz ich polityczno-międzynarodowy kontekst

63%

Kowal P.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 1

PL

Mission in the East. Visits to the Soviet Union Paid by Cardinal Józef Glemp in 1988 and Their Political–international ContextTwo visits paid to the Soviet Union by the Primate of Poland, Cardinal Józef Glemp, in 1988 were an unprecedented event within the context of the state–Church relations prevalent in the USSR. This article not only deals with their details but also shows them within a wide context of the political objectives of the Apostolic See steered by John Paul II, the policies of the General Wojciech Jaruzelski team in Poland, and the political plans of Mikhail Gorbachev within his perestroika programme, thus enhancing the diplomatic–pastoral significance of both journeys made by the Primate of Poland. The author proposed hypotheses explaining the reason why the significance of the visits paid by Cardinal Glemp, the first as part of an official delegation of the Apostolic See attending celebrations of the Millennium of the Christianization of Russia, was limited. At the same time, the article demonstrates the great rank of the Cardinal’s activity from the viewpoint of a revitalisation of Church administration in the member–countries of the former USSR and a revival of the socio–cultural life of Poles living in the East.

5

Kilka refleksji na temat początków pieriestrojki w ZSRR

63%

Gordziejew J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2023

|

vol. 58

|

issue 1

227-244

EN

The considerations presented below are part of the discussion on research and studies of perestroika in the USSR based on the analysis of Alicja Stępień-Kuczyńska’s works. The article attempts to verify the interpretation schemes functioning in the literature on the subject. It also offers some guidelines concerning directions of reflection on the last period of the history of this state by extending the historical source base, including, among other things, Russian archival resources or analysis of political and economic thought.

PL

Niniejsze rozważania stanowią głos w dyskusji o stanie polskich badań nad pieriestrojką w ZSRR na podstawie analizy prac Alicji Stępień-Kuczyńskiej. W artykule podjęto próbę weryfikacji funkcjonujących w nauce schematów interpretacyjnych, a także zawarto wskazówki co do ewentualnych kierunków refleksji nad schyłkowym okresem dziejów tego państwa poprzez poszerzenie bazy źródłowej, m.in. wykorzystanie rosyjskich zasobów archiwalnych oraz analizę myśli politycznej i ekonomicznej.

6

Wymyślając wolnorynkowy leninizm. Dylematy ostatniego pokolenia komunistów na Węgrzech i w Polsce

51%

Przeperski M.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2022

|

issue 19

215-231

EN

The article analyses the political activities and the language used by two representatives of the last generation of communist politicians in Poland and Hungary: Miklós Németh and Leszek Miller. The text aims to examine similarities and differences, potential mutual flows of ideas and inspirations, and in consequence – to uncover new analytical fields within which researchers could formulate new, more complete and convincing research hypotheses and theses. They concern both the last years of the functioning of the communist system and the starting point of the new, non-communist statehood and new socio-political-economic system.

PL

Tekst stanowi próbę analizy politycznej aktywności i języka używanego przez dwóch reprezentantów ostatniego pokolenia komunistycznych polityków w Polsce i na Węgrzech. Jako przykładowi przedstawiciele tej generacji zostali potraktowani Miklós Németh oraz Leszek Miller. Celem wywodu jest rozpatrzenie podobieństw i różnic, potencjalnych wzajemnych przepływów idei i inspiracji, a w konsekwencji odsłonięcie nowych przestrzeni analitycznych, w ramach których można będzie sformułować nowe: pełniejsze i bardziej przekonujące hipotezy i tezy badawcze. Dotyczą one tak ostatnich lat funkcjonowania systemu komunistycznego, jak i punktu startu, z którego budowano nową, niekomunistyczną państwowość i nowy system społeczno-polityczno-ekonomiczny.

7

Pierestrojka i tragiczne wydarzenia w Sumgaicie

51%

Szmurło Z. T.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2013

|

vol. 10

267-284

EN

When Mikhail Gorbachev became general secretary of the Communist Party of the Soviet Union in March 1985, started a new course of social and political transformations. His double the „perestroika” („reconstruction”) and „glasnost” („openness”) introduced profound changes in the economy, domestic politics and international relations. Perestroika has led the growth of social activity criticism of the Communist Party. She awoke the national consciousness of the enslaved peoples of the Soviet Union, who wanted to stand out for independence. It also woke feuds between Armenians and Azerbaijanis, and led to the bloody massacres of Armenians living in Azerbaijan. This article has been shown elements of transformation as a result, wake historical memory and national identity of Armenians, who can not be reconciled with the inability to recover the lands in Nagorno-Karabakh, that the decision of Stalin were transferred to Azerbaijan. On the wave of nationalist movements caused by perestroika, there were pogroms in Sumgait Armenian population (February 1988), which largely led to the Armenian-Azerbaijani armed conflict in 1988–1994 in Nagorno-Karabakh. To this day, the question of the nationality of the Nagorno-Karabakh is a matter of dispute between Armenia and Azerbaijan, has become frozen and dangerous conflict in the post-Soviet space.

8

The pragmatic (post-)communist: Algirdas Brazauskas – the first secretary, president, and prime minister of Lithuania

45%

Buchowski K.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 3

191-214

EN

Algirdas Brazauskas belonged to a generation that grew up in Soviet Lithuania. As a young man, he joined the communist party and climbed the ranks to become a top official. In later years, however, he avowed that he had always felt more a Lithuanian and less a communist. During the perestroika, he was perceived as a party reformer and, supported by the Sąjūdis, became the first secretary of the Communist Party of Lithuania, eventually breaking away from the CPSU. In 1990, he was one of the signatories of the act of Lithuanian independence and also became a deputy prime minister. Following the dissolution of the Soviet Union, he re-emerged as a leading figure in Lithuanian politics. From 1993 to 1998, he was the republic’s president and, from 2001 to 2006, the head of Lithuanian government. He died in 2010.

PL

Algirdas Brazauskas należał do pokolenia, które dorastało w sowieckiej Litwie. Jako młody człowiek został członkiem partii komunistycznej, a następnie wysokim funkcjonariuszem partyjnym. W następnych latach podkreślał, że zawsze czuł się jednak bardziej Litwinem niż komunistą. W latach pieriestrojki Brazauskas zyskał opinię partyjnego reformatora i z poparciem Sajudisu został pierwszym sekretarzem Litewskiej Partii Komunistycznej. Doprowadził do zerwania łączności partii z KPZR. W 1990 r. był jednym z sygnatariuszy niepodległości Litwy, został także wicepremierem. Po rozpadzie ZSRR odzyskał znaczenie w litewskiej polityce. W latach 1993-1998 sprawował urząd prezydenta, a w latach 2001-2006 był premierem litewskiego rządu. Zmarł w 2010 r.

Refine search results

2 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Doctrina. Studia społeczno-polityczne

1 Dzieje Najnowsze

1 Eastern Review

1 Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

1 Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

1 Władza sądzenia

1 Buchowski K.

1 Gordziejew J.

1 Kowal P.

1 Olchowski J.

1 Przeperski M.

1 Szmurło Z. T.

1 Zieliński J.

1 Кузнецов Д.

1 2023

1 2022

1 2021

1 2020

2 2016

1 2013

1 2012