Search results

1

Techniki konwersyjne w najnowszej prozie polskiej. Próba antropotechnicznego modelu interpretacji

100%

Bielawa J.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2022

|

issue 11

27-42

EN

Referring to the concept of Michel Foucault’s technologies of self and Peter Sloterdijk’s anthropotechnics, the article presents a proposal for an interpretative model of literary conversion phenomena. The “anthropotechnical” perspective does not exclude placing the experience of the subject’s conversion in metaphysical contexts, but in many cases it allows to transcend the religious horizon of reading. Adopting such a perspective allows us to perceive conversion processes in a wider literary spectrum than in the case of postsecular interpretations. Using the aforementioned model, the conversion processes were presented on the example of several contemporary (published after 2009) Polish prose works, particularly in an extended interpretation of the novel Pióropusz (War Bonnet) by Marian Pilot. In these narratives, the conversion of the characters is based on experiences of limitedness and loss.

PL

Nawiązując do koncepcji technik Siebie Michela Foucaulta i antropotechniki Petera Sloterdijka, w artykule przedstawiono propozycję modelu interpretacji literackich zjawisk konwersyjnych. Perspektywa „antropotechniczna” nie wyklucza umieszczania doświadczenia konwersji podmiotu w kontekstach metafizycznych, lecz w wielu przypadkach pozwala przekroczyć religijny horyzont lektury, umożliwiając uwzględnienie szerszego niż w przypadku postsekularyzmu spektrum zjawisk literackich. Wykorzystując wspomniany model, procesy konwersji ukazano na przykładzie kilku współczesnych (wydanych po 2009 roku) polskich utworów prozatorskich, w szczególności dokonując poszerzonej interpretacji powieści Pióropusz Mariana Pilota. U podstaw wewnętrznej przemiany bohaterów tych narracji stoi doświadczenie ograniczoności i utraty.

2

Specifické znaky autorského stylu Ziemowita Szczerka a jak je překládat

100%

Jeništa J.

Postscriptum Polonistyczne

|

2022

|

vol. 30

|

issue 2

1-21

EN

Although Ziemowit Szczerek is one of the most interesting Polish writers of modern times, his books are not often translated into other languages. Given the fact that he mostly devotes himself to the subject of Central Europe, his books would certainly also find readers in the Czech Republic. The article raises the question of whether Szczerek’s very specific authorial style, which discourages potential translators, may be the cause of this state of affairs. This article tries to analyze the style and language of Szczerek’s writing on the material of his book Międzymorze (2017a). The aim of the text is, among other things, to show how careful analysis and philological training can help the translator understand the author’s specific style and thus help with the prospective translation. The article analyses specific means of expression, such as very creatively understood neologisms and expressive vocabulary. Particular attention is paid to specific sentence constructions and the possibilities of their translation into Czech. Also typical of Szczerek’s texts are foreign-language elements, reflecting the atmosphere of a place or characterizing the speaker whom the narrator meets on a journey through Central Europe. All these means of expression are a great challenge for any translator.

PL

Chociaż Ziemowit Szczerek należy do najciekawszych polskich współczesnych pisarzy, jego książki nie są zbyt często tłumaczone na inne języki. Biorąc pod uwagę fakt, że podejmuje on głównie kwestie dotyczące Europy Środkowej, to jego utwory z pewnością znalazłyby czytelników także w Czechach lub na Słowacji. Czy przyczyną takiego stanu rzeczy może być bardzo oryginalny styl autora, zniechęcający potencjalnych tłumaczy? W niniejszym artykule podjęto próbę analizy stylu językowego Szczerka na przykładzie jego książki Międzymorze (2017a). Celem rozprawy jest m.in. pokazanie, jak staranna analiza i przygotowanie filologiczne mogą przybliżyć tłumaczowi oryginalny styl autora, a tym samym pomóc w ewentualnym przekładzie. W artykule omówiono specyficzne środki wyrazu: twórczo pojmowane neologizmy oraz wyrażenia ekspresyjne (książkowe i poetyckie, zdrobnienia i zgrubienia, słowa modne, często zaczerpnięte ze slangu młodzieżowego lub z niektórych jej specyficznych subkultur, a także bardzo liczne wulgaryzmy). Szczególną uwagę zwrócono na konkretne konstrukcje zdaniowe i możliwości ich przełożenia na język czeski. Również typowe dla twórczości Szczerka są elementy obcojęzyczne, oddające atmosferę miejsca lub charakteryzujące mówiącego, którego narrator spotyka w podróży po Europie Środkowej. Wszystkie te środki wyrazu stanowią wielkie wyzwanie dla każdego tłumacza, który powinien mieć na uwadze, że głównym nastawieniem narratora jest ironiczny dystans przejawiający się w neutralnym, naturalnym języku, sporadyczne zaś zaangażowanie emocjonalne realizowane jest na zasadzie kontrastu poprzez ekspresję językową. Jednak także ironia może być wyrażana w kategoriach ekspresji (np. nadużywanie zdrobnień). Pozorny „freestyle” autora, zbliżony do tzw. pisma automatycznego, jest w istocie dobrze przemyślaną strategią. Teksty Szczerka stoją na pograniczu literackiego reportażu i fikcji, zaliczane są także do literatury podróżniczej. Dlatego w artykule poruszono również kwestię określenia gatunkowego tej twórczości.

3

Niechciana ciągłość/chciana nieciągłość. Literackie echa obecności dyskursu PRL-owskiego w rzeczywistości III RP z jej resentymentem opresjonowanej peryferii

100%

Gosk H.

Porównania

|

2014

|

vol. 15

91-103

EN

The text analyzes the traces of the Polish People’s Republic dominant discourse and its counter-discourse in contemporary Polish prose writing which maintain the foundational national narrative developed under partitions in the 19th c. Traces of both discourses are still present in works by authors of various ideological commitments and they are subject to a range of uses.

PL

Tekst omawia ślady obecności we współczesnej prozie polskiej PRL-owskiego dyskursu dominującego oraz PRL-owskiego kontr-dyskursu przechowującego polską wspólnotowąnarrację fundacyjną powstałą w zaborowych warunkach w XIX wieku. Jedne i drugie śladynadal występują dzisiaj w utworach autorów o różnych światopoglądach i podlegają odmiennymfunkcjonalizacjom.

4

Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)

71%

Borowczyk J.

Forum Poetyki

|

2020

|

issue 22

26-51

EN

The paper reconstructs and analyzes the avant-texts of three short stories by Włodzimierz Odojewski, representing the mature, late phase of his work: Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. The paper is based on Odojewski’s archive at the AMU Faculty of Polish and Classical Studies in Poznań. Subsequent editions of the opening paragraphs of the three stories mentioned above were selected as a special object of reconstruction and analysis. In the text-forming process of each one Odojewski edited the text several times. In each case a different tendency proved to be a superior characteristic of the writing effort – in one case the aim was to show a suspension of a protagonist’s consciousness, in one – to postpone a meeting between the narrator and his old friend, and in one – reducing the temporal and personal distance. The genetics of selected texts by Odojewski provides significant clues and impulses for making new (or deepening and correcting the already existing) interpretations of the studied short stories.

PL

W artykule odtworzono i przeanalizowano przed-teksty trzech opowiadań Włodzimierza Odojewskiego, reprezentujących dojrzałą i późną fazę jego twórczości – Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. Pracę oparto na spuściźnie literackiej znajdującej się w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Jako szczególny obiekt rekonstrukcji i analizy wybrano kolejne redakcje początkowych akapitów wspomnianych opowiadań. W procesie tekstotwórczym każdego z nich autor podejmował kilka- lub kilkunastokrotnie pisanie i redagowanie kolejnych ujęć inicjalnej partii utworów. W każdym z przypadków inna tendencja okazywała się nadrzędną cechą pisarskiego wysiłku – raz było to dążenie do zawieszenia stanu świadomości bohatera utworu, kiedy indziej do odwlekania spotkania narratora z dawnym znajomym, za jeszcze innym razem chodziło o skrócenie dystansu czasowego i osobowego. Genetyka wybranych tekstów Odojewskiego dostarcza istotnych wskazówek i impulsów do podejmowania nowych (lub pogłębiania i korygowania już istniejących) interpretacji badanych opowiadań.

Refine search results

1 Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

1 Forum Poetyki

1 Porównania

1 Postscriptum Polonistyczne

1 Bielawa J.

1 Borowczyk J.

1 Gosk H.

1 Jeništa J.

1 2023

1 2022

1 2020

1 2014

Techniki konwersyjne w najnowszej prozie polskiej. Próba antropotechnicznego modelu interpretacji

Specifické znaky autorského stylu Ziemowita Szczerka a jak je překládat

Niechciana ciągłość/chciana nieciągłość. Literackie echa obecności dyskursu PRL-owskiego w rzeczywistości III RP z jej resentymentem opresjonowanej peryferii

Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)